Indeks Przedsiębiorczości 2.0

Transkrypt

1

2 Indeks Przedsiębiorczości 2.0 Druga edycja badania Indeks Przedsiębiorczości przeprowadzona została przez Tax Care w marcu 2019 r. Badanie przeprowadzono metodą CATI na próbie N=850 pracujących. W składzie próby uwzględniono 550 osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, zwanych dalej JDG (z wyodrębnieniem wystawiających faktury lub rachunki tylko 1 firmie, zwanych dalej samozatrudnionymi) oraz 300 pracujących na umowie o pracę. 2

3 Fokus na mikrofirmy Cieszy nas, że mamy kolejną okazję przyjrzeć się mikrofirmom z szerszej perspektywy. Indeks Przedsiębiorczości mierzy poziom satysfakcji z pracy najdrobniejszych przedsiębiorców i pracowników etatowych, a także bada chęć zakładania własnej firmy. Pierwsze, co rzuca się w oczy, to spadek zainteresowania etatowców działalnością. Poza czynnikami zewnętrznymi wydaje się, że wpłynąć na to mogło odmienne postrzeganie prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Mikroprzedsiębiorcy odbierają pracę na swoim znacznie bardziej pozytywnie niż pracownicy etatowi. Z drugiej strony utrzymuje się w porównaniu z premierową edycją Indeksu zdecydowana różnica poziomu zadowolenia z wykonywanej pracy własna firma przynosi dwa razy większą satysfakcję, która nie wynika tylko z zarobków. Badanie pokazało też zaskakująco niski wbrew panującym poglądom odsetek osób przymuszanych do samozatrudnienia. To tylko kilka najważniejszych wniosków. Wierzę, że inicjatywy takie jak Indeks Przedsiębiorczości, są dobrym wyjściem do potrzebnej dyskusji o polskiej mikroprzedsiębiorczości. 3 ADAM GŁOS, Prezes Tax Care

4 Czy to już szczyt? Z podsumowania danych REGON za drugą połowę 2018 r. wynika, że w Polsce miejsce jednej zamkniętej mikrofirmy zajmują dwie nowo otwarte. Ten stosunek nigdy w publikowanej elektronicznie od 2012 r. historii rejestru REGON nie był tak wysoki. Obecnie w Polsce przybywa średnio 916 jednoosobowych firm dziennie. To o nowych pomysłów na biznes więcej niż 5 czy nawet 2 lata temu. 4

5 Czy to już szczyt? Na niższym niż w latach poprzednich poziomie utrzymuje się też liczba wyrejestrowanych z rejestru REGON jednoosobowych działalności gospodarczych. W lutym br. wyniosła jedynie 13,2 tys. Wyrejestrowane jednoosobowe działalności gospodarcze (w tysiącach) 43,4 37,3 33,2 33,5 34,2 22,5 17,0 14,7 16,7 19,1 12,6 13,2 13, Źródło: rejestr REGON 5

6 Czy to już szczyt? Zarówno aktualne szacunki NBP, jak i oczekiwana MFW przewidują spowolnienie wzrostu gospodarczego w Polsce, ale biorąc pod uwagę większe zagrożenia dla wzrostu PKB na świecie, ocena krajowej koniunktury jest korzystna. W styczniu i lutym 2019 r. utrzymywała się rekordowo wysoka średnia nowo zarejestrowanych jednoosobowych działalności gospodarczych z ostatniego kwartału 2018 r., tj. ponad 26 tys. firm w miesiącu. Nowo zarejestrowane jednoosobowe działalności gospodarcze (średnia 12-miesięczna, w tysiącach) 26,6 26,6 24, , Źródło: wyliczenia własne na podstawie rejestru REGON 6

7 Satysfakcja z pracy Właściciel firmy Samozatrudniony Etatowiec 55% 67% 25% Jednoosobowa działalność gospodarcza przynosi więcej satysfakcji z pracy niż etat. Najbardziej usatysfakcjonowaną z pracy grupą ankietowanych są samozatrudnieni. Wyjątkowo zadowoleni ze swojej pracy są posiadacze wykształcenia wyższego (38%). Wśród pracowników etatowych, zatrudnieni w firmach zagranicznych są zadowoleni z pracy bardziej (33%) niż pracownicy firm polskich (22%). 7

8 Motywatory pracy: 3 aspekty najczęściej wymieniane jako lubiane Właściciel firmy Samozatrudniony Etatowiec Zarobki jako jeden z 3 najbardziej lubianych aspektów swojej pracy wymieniło 36% pracowników etatowych i zaledwie 16% samozatrudnionych. W ich przypadku zarobki były dopiero na 4 miejscu. Właściciele firm najbardziej lubią swoją pracę za to, co robią, a samozatrudnieni za pracę z ludźmi. Lubię to co robię: 24% Niezależność, swoboda działania: 24% Praca z ludźmi: 22% Praca z ludźmi: 27% Lubię to co robię: 21% Niezależność, swoboda działania: 21% Zarobki: 36% Atmosfera, współpracownicy, dobry szef: 19% Lubię to, co robię: 10% Wśród pracowników etatowych lubienie pracy za związane z nią zarobki idzie w parze z wysoką satysfakcją z pracy. Wśród prowadzących JDG taka zależność nie występuje zadowolenie z pracy jest podobne u osób lubiących pracę przede wszystkim za generowane przez nią pieniądze, jak i u osób skupiających się na innych jej zaletach. 8

9 Motywatory pracy: zagregowane Podsumowując, prowadzący JDG lubią swoją pracę głównie za pracę z ludźmi, robienie tego, co lubią i niezależność. JDG Etatowcy najczęściej lubią swoją pracę za warunki pracy (tj. zarobki, godziny pracy, pracę w zawodzie, ale i możliwość pracy zdalnej) lub kwestie związane z relacjami z innymi osobami (atmosfera w pracy, relacje z szefem). Etat 9

10 Demotywatory pracy: 3 aspekty najczęściej wymieniane jako nielubiane Właściciel firmy Samozatrudniony Etatowiec Niskie zarobki to jeden z 3 najbardziej nielubianych aspektów pracy pracowników etatowych. W przypadku właścicieli firm i samozatrudnionych to praca z klientem stanowi najczęściej wymieniany minus ich pracy. Trudna praca z klientem: 25% Nie ma nic takiego: 12% Dużo biurokracji, papierologii: 12% Trudna praca z klientem: 15% Nie ma nic takiego: 13% Stres, presja czasu, duża odpowiedzialność: 8% Zarobki: 18% Nie ma nic takiego: 14% Atmosfera, niemili koledzy: 10% Co ciekawe drugim najczęściej padającą odpowiedzią wśród wszystkich 3 grup było: nie ma nic takiego. 10

11 Demotywatory pracy: zagregowane Podsumowując, prowadzącym JDG w pracy najbardziej doskwiera stres, biurokracja i relacje z administracją. Etat Etatowcy w swojej pracy najczęściej nie lubią niskich zarobków, zmęczenia i relacji ze współpracownikami lub szefostwem. JDG W porównaniu z mężczyznami, kobiety rzadziej mówiły o swoim zadowoleniu z zarobków, a częściej od mężczyzn wymieniały zarobki na liście nielubionych aspektów swojej pracy. STRES stres, presja czasu, duża odpowiedzialność trudna praca z klientem duża konkurencja walka o klienta BIUROKRACJA dużo biurokracji, papierologii regulacje z państwem ZMĘCZENIE nadmiar pracy, nadgodziny brak urlopu niedogodne godziny pracy, np. praca zmianowa zmęczenie fizyczne ciężka praca długotrwałe siedzenie przed komputerem RELACJE szef atmosfera niemili koledzy 11

12 Samozatrudnienie wymuszone: obalany mit Ankietowani odpowiedzieli na pytanie, czy kiedykolwiek ich pracodawca lub przedstawiciel firmy, dla której chcieli pracować, namawiał ich, aby rozliczali się jako osoba samozatrudniona. Z naszego badania wynika przeciwnie do obiegowych przekonań że zdecydowana większość samozatrudnionych i pracowników etatowych nigdy nie spotkała się ze zjawiskiem wymuszania zakładania fikcyjnej działalności gospodarczej. 69% 20% 10% Aż 7 na 10 samozatrudnionych, pracujących dla jednej firmy, nigdy nie spotkało się z namową przejścia na działalność. 2 na 10 samozatrudnionych usłyszało taką propozycję, ale przyjęcie jej nie było konieczne dla otrzymania lub utrzymania pracy. Tylko w 1 na 10 przypadków padła propozycja nie do odrzucenia". 12

13 Samozatrudnienie wymuszone: obalany mit Odsetek choć i tak znikomy zmuszanych do przejścia na działalność gospodarczą wśród pracowników etatowych jest jeszcze niższy niż u samozatrudnionych. 88% 7% 5% Niespełna 9 na 10 pracowników etatowych nigdy nie spotkało się z namową przejścia na działalność ze strony pracodawcy/potencjalnego pracodawcy. Dla 7% pracowników etatowych była to jedynie sugestia (nie konieczna dla otrzymania lub utrzymania pracy). Jedynie 5% pracowników etatowych usłyszało propozycję nie do odrzucenia". 13

14 Różnice: Jak etat patrzy na JDG? Pracownicy etatowi postrzegają JDG jako pracę zbliżoną do pracy etatowej, ale z mniejszą ilością korzyści. Pod pewnymi względami pracownicy etatowi częściej widzą przewagi pracy na etacie niż prowadzenia JDG dotyczy to większego obciążenia JDG papierkową robotą (35%), większej atrakcyjności etatu jako miejsca pracy (38%), większego poczucia bezpieczeństwa finansowego na etacie (38%), przyjemniejszej pracy (36%) czy większej równowagi pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym, jaką daje etat (35%). Etatowiec Właściciel firmy 14

15 Różnice: Jak JDG postrzega sam siebie? Prowadzący JDG widzą swoją pracę całkiem inaczej niż pracownicy etatowi. Zdaniem mikroprzedsiębiorców praca na swoim w porównaniu z etatem oferuje lepsze zarobki (73%), możliwość robienia tego, co się lubi (65%), przyjemniejszą pracę (56%). Praca etatowa jest w oczach prowadzących JDG bardziej monotonna (63%), ale i w mniejszym stopniu obciążająca papierkową robotą (50%). 15

16 Plany obydwu grup na najbliższe lata 95% Plany JDG na najbliższe 12 miesięcy 95% osób prowadzących JDG widzi w zakładanym czasie przyszłość dla swoich firm. Prawie co 3 planuje w najbliższych 12 miesiącach rozwijać swoją firmę. Ten odsetek wydaje się być interesująco wysoki. Utrzymanie firmy na obecnym poziomie planuje 65% mikroprzedsiębiorców. Ograniczenie działalności lub likwidację firmy zakłada niespełna 4% prowadzących JDG. Nieco częściej na rozwój nastawieni są przedsiębiorcy młodsi (35% osób w wieku do 45 lat) i posiadacze wykształcenia wyższego (36%). 0,2% 0,9% 3% 30% 65% brak planów zawieszenie lub likwidacja ograniczenie działaności rozwijanie firmy utrzymywanie firmy na obecnym poziomie 16

17 Plany obydwu grup na najbliższe lata 1,4% Tylko 1,4% etatowców zamierza otworzyć własną firmę w ciągu najbliższych 24 miesięcy. Motywują ich do tego: większe zarobki, swoboda działania, niezależność, regulacja czasu pracy i posiadane doświadczenie. 17

18 Najniższa satysfakcja wśród JDG z małych miasteczek Prowadzący JDG w małych miasteczkach (poniżej 50 tys. mieszkańców) okazali się grupą najmniej usatysfakcjonowaną z pracy oraz najrzadziej planującą rozwój swojej firmy. wieś Miasto poniżej 50 tys. mieszkańców Miasto tys. mieszkańców Miasto tys. mieszkańców Miasto powyżej 500 tys. mieszkańców Satysfakcja 33% 28% 27% 36% 40% Plany JDG z małych miasteczek na najbliższy rok wieś Miasto poniżej 50 tys. mieszkańców Miasto tys. mieszkańców Miasto tys. mieszkańców Miasto powyżej 500 tys. mieszkańców Rozwój 35% 18% 27% 38% 37% Utrzymanie na tym samym poziomie 63% 75% 67% 58% 61% Ograniczenie działalności 3% 5% 5% 3% 1% Plany na najbliższy rok 18

19 Profile właścicieli firm, samozatrudnionych i pracowników etatowych: płeć Właściciel firmy Samozatrudniony Pracownik etatowy 19

20 Profile właścicieli firm, samozatrudnionych i pracowników etatowych: wiek Właściciel firmy Samozatrudniony Etatowiec 20

21 Profile właścicieli firm, samozatrudnionych i pracowników etatowych: wykształcenie Właściciel firmy Samozatrudniony Etatowiec 21

22 Profile właścicieli firm, samozatrudnionych i pracowników etatowych: wielkość miejscowości, w której ankietowany pracuje Właściciel firmy Samozatrudniony Etatowiec 22

23 Profile właścicieli firm i samozatrudnionych Samozatrudniony Właściciel firmy 23

24 Profil pracowników etatowych 24

25 Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Tax Care S.A. przez Danae Sp. z o.o. Wyniki opracowano na podstawie odpowiedzi na 26 pytań włącznie z pytaniami dotyczącymi cech społeczno-demograficznych. Choć Indeks sam w sobie nie jest badaniem dostarczającym informacji o liczebności poszczególnych grup pracujących w Polsce, zebrane dane zostały przeważone w celu dostosowania struktury próby do struktury badanej populacji. Na potrzeby ważenia przyjęto, że w Polsce funkcjonuje 2,25 mln JDG (liczba osób fizycznych aktywnie opłacających składki zdrowotne za siebie lub za siebie i inne osoby w IV kw. 2018), a na podstawie umowy o pracę pracuje 12,374 mln osób (GUS, BAEL, III kw. 2018). W badaniu przyjęto, że samozatrudnieni to osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, wystawiające faktury lub rachunki tylko 1 firmie. Ich liczbę szacuje się na ok.150 tys. (GUS, BAEL, III kw.2017) lub 166 tys. (Instytut Badań Strukturalnych). 25

26 Dziękujemy!