Monitoring Branżowy. Analizy Sektorowe. Wzmocnienie pozycji dyskontów w handlu żywnością w marca Departament Analiz Ekonomicznych

Transkrypt

1 Analizy Sektorowe 29 marca 219 Wzmocnienie pozycji dyskontów w handlu żywnością w 218 Trendy bieżące W 218 rentowność sprzedaży netto w sklepach detalicznych (niewyspecjalizowanych) 1 zatrudniających powyżej 9 osób, pomimo wzrostu, utrzymywała się na niskim poziomie (1,9% wobec 1,6% w 217). Wynik finansowy netto poprawił się o 22% r/r. Wzrost przychodów był nieco szybszy niż wzrost kosztów. Liczba pracujących zmalała do 324 tys. osób (-4,4% r/r). Obecnie ponad 4% handlu żywnością w Polsce jest prowadzone w małych i średniej wielkości sklepach detalicznych, pozostała część rynku jest podzielona pomiędzy sklepy wielkopowierzchniowe: hipermarkety, duże supermarkety i dyskonty. W 218 sprzedaż dyskontów rosła wolniej niż w 217 (8,% r/r vs 9,3% r/r), niemniej to dyskonty najlepiej dostosowały się do ograniczenia handlu w niedziele; udział tego formatu w handlu żywnością przekracza 3%. Perspektywy W 219 spodziewana jest stabilizacja wyników niewyspecjalizowanych sklepów. Rekordowo wysokie odczyty koniunktury konsumenckiej zapowiadają rosnącą skłonność do zakupów. Negatywnie na wyniki będą wpływać: - silna konkurencja, - ograniczenie handlu w niedziele (w 219 tylko ostatnia niedziela w miesiącu jest handlowa), - presja pracowników na wzrost wynagrodzeń, w sytuacji ich niedoboru, - rosnące koszty związane z rozwojem nowych formatów sprzedaży i kanału e-commerce. Najbardziej perspektywicznymi kanałami rynku spożywczego w Polsce w horyzoncie najbliższych kilku lat są dyskonty i sklepy convenience. Wzrostowi sprzedaży w tych kanałach dystrybucji będą sprzyjać zmieniające się zwyczaje zakupowe konsumentów, coraz częściej preferujących mniejsze i częstsze zakupy w sklepach położonych blisko domu lub pracy zamiast cotygodniowych zakupów w hipermarketach. Departament Analiz Ekonomicznych analizy.sektorowe@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych Anna Senderowicz tel. (22) Dynamika wzrostu handlu żywnością wg kanałów dystrybucji 1 %; r/r - 2, 6, mały format ,, duże supermarkety 3-2 m kw.,9 -,8 hipermarkety >2 m kw. 9,3 8, dyskonty źródło: Eurocash, marzec 19; mały format: małe sklepy spożywcze <4 m 2, convenience 4- m 2, małe supermarkety -3 m 2, sklepy specjalistyczne Grupa 47.1 Sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach Liczba jednostek gospodarczych ogółem Przychody i koszty ogółem w latach w tym udział jednostek rentownych 74% 74% 71% 74% NP Wynik finansowy netto (zysk netto) NPM (ROS) Stopa rentowności sprzedaży netto,9 1,3 1,6 1,9 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 4,1 7,6, 11, ROA Stopa rentowności aktywów 1,6 3,1 4, 4,7 CR Wskaźnik płynności bieżącej,72,72,78,76 QR Wskaźnik podwyższonej płynności,36,36,39,38 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów w dniach CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności w dniach PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach DR (WZA) Współczynnik długu,9,9,6,9 WP (WPMK) Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym,79,78,82,79 I/DE Nakłady inwestycyjne / amortyzacja 1,3 1,4 1,3 1,7 mln zł GS Przychody (L) TC Koszty (L) Wskaźnik kosztów (P) % źródło: baza danych PONT Info. GOSPODARKA, Grupa A Jednostki średnie i duże >9 osób) 1 PKD sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach; w skład grupy wchodzą dwie klasy PKD: sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych oraz pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach.

2 Spożywcze sieci detaliczne 218 Struktura przeciętnych miesięcznych wydatków na 1 osobę w gospodarstwie domowym w 217 kieszonkowe wydatki 1,6% pozostałe 4,2% restauracje i hotele 4,6% pozostałe towary i usługi 6,1% rekreacja i kultura 6,9% edukacja 1,% łączność 4,7% transport 8,7% żywność i napoje bezalkohol. 24,3% zdrowie,% napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe 2,4% odzież i obuwie,3% użytkowanie mieszkania i nośniki energii 19,% wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego,2% Otoczenie makroekonomiczne sprzyja branży handlowej Wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe stanowią niemal ¼ wydatków ogółu gospodarstw domowych. GfK oceniło siłę nabywczą Polaków w odniesieniu do handlu detalicznego w 217 na poziomie 397,4 mld zł (wobec 383 mld zł w 216). 43,1% tej sumy (171,3 mld zł) konsumenci przeznaczyli na produkty żywnościowe. źródło: GUS Siła nabywcza na wybrane kategorie produktowe w Polsce odzież 11,2% zegarki, biżuteria 1,% żywność 43,1% zdrowie i higiena 9,7% produkty agd 1,8% książki, materiały biurowe 2,2% produkty DIY 9,% buty, wyroby skórzane 2,6% meble i wyposażenie wnętrz 6,2% sprzęt rtv, IT, foto,1% elektryczne agd 4,% produkty sportowe i hobbistyczne 2,6% Rozwojowi handlu detalicznego sprzyja wzrost dochodów ludności będący efektem bardzo dobrej sytuacji na rynku pracy i systematycznego wzrostu płac. Konsumpcja prywatna pozostaje głównym motorem wzrostu gospodarczego, choć jej dynamika w 4q18 osłabła (+4,3% r/r vs +4,% r/r w 3q18). W całym 218 spożycie indywidualne zwiększyło się o 4,6% r/r. Czynnikami sprzyjającymi wzrostowi konsumpcji w 219 będą: utrzymanie wysokiej dynamiki wynagrodzeń (ponad 6% r/r) oraz nowy pakiet fiskalny (rozszerzenie programu Rodzina + i wypłata trzynastki dla emerytów). źródło: GfK, Koniunktura konsumencka % - - bieżący wskażnik ufności konsumenckiej -1 wyprzedzający wskażnik ufności konsumenckiej prognoza na 12 m-cy: oszczędzanie pieniędzy -2 mar 17 cze 17 wrz 17 gru 17 mar 18 cze 18 wrz 18 gru 18 mar 19 Dobre nastroje konsumentów W marcu 19 bieżące i przyszłe nastroje konsumentów były lepsze niż miesiąc wcześniej. Wyżej oceniano zarówno obecną, jak i przyszłą sytuację ekonomiczną kraju, co obrazuje, że Polacy pozostają optymistami. Poprawa nastrojów konsumentów wynika także z zapowiadanego przez rząd złagodzenia polityki fiskalnej. Konsumenci są gotowi przeznaczyć dodatkowe środki na wydatki, a nie na oszczędności. W dłuższej perspektywie popyt konsumencki może stopniowo obniżać się ze względu na wyhamowywanie wzrostu zatrudnienia, w konsekwencji wzrost funduszu płac będzie wolniejszy. źródło: GUS strona 2/12

3 Spożywcze sieci detaliczne 218 Struktura sprzedaży detalicznej (w cenach bieżących) meble, rtv, agd 8% tekstylia, odzież, obuwie 7% farmac., kosmetyki, sprzęt ortoped. 7% prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspec. sklepach % pozostałe 11% pozostała sprzedaż detaliczna w niewyspec. sklepach 11% pojazdy samochodowe, motocykle, części 9% żywność, napoje i wyroby tytoniowe 26% paliwa stałe, ciekłe i gazowe 16% Większe zakupy w sklepach wielkoformatowych W 218 sprzedaż detaliczna ogółem (w cenach stałych) zrealizowana przez przedsiębiorstwa ogółem (łącznie z przedsiębiorstwami o liczbie pracujących do 9 osób) była wyższa o 4,% r/r wobec +,% w 217. W grupie przedsiębiorstw o liczbie pracujących powyżej 9 osób sprzedaż detaliczna zwiększyła się o 6,2% r/r (wobec +7,3% w 217). Pozostała sprzedaż w niewyspecjalizowanych sklepach (sklepy wielkoformatowe) zwiększyła się o,9% r/r wobec 6,7% r/r w 217, natomiast w wyspecjalizowanych sklepach z żywnością, napojami i wyrobami tytoniowymi o,9% r/r wobec 3,3% r/r w 217. źródło: GUS Miesięczna sprzedaż detaliczna (w cenach stałych) 2 %; r/r 1 13,,6 - sprzedaż detaliczna ogółem pozostała sprzedaż w niewyspecjalizowanych sklepach - sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych -1 lut 17 maj 17 sie 17 lis 17 lut 18 maj 18 sie 18 lis 18 lut 19 źródło: GUS Miesięczna sprzedaż detaliczna w dużych sieciach handlowych i sklepach małoformatowych 2 %; r/r 1 13,, 1,6 - pozostała sprzedaż w niewyspecjalizowanych sklepach - sprzedaż w sklepach małoformatowych sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych -1 lut 17 maj 17 sie 17 lis 17 lut 18 maj 18 sie 18 lis 18 lut 19 źródło: GUS, PIH W lutym 19, mimo negatywnego efektu liczby dni handlowych, sprzedaż w hipermarketach, supermarketach i dyskontach (klasyfikowana jako pozostała sprzedaż prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach) zwiększyła się o 13,% r/r wobec,% r/r w styczniu 19. Dynamika wzrostu sprzedaży detalicznej żywności, napojów i wyrobów tytoniowych wyhamowała do 1,6% r/r (wobec,2% r/r przed miesiącem). Dane te wskazują, że konsumenci w większym stopniu realizowali zakupy w sklepach wielkopowierzchniowych kosztem wyspecjalizowanych sklepów. W kolejnych miesiącach wyniki sprzedaży detalicznej przy uwzględnieniu dodatkowych transferów socjalnych prawdopodobnie będą zbliżone do notowanych w 218. Utrzymaniu wzrostu sprzedaży detalicznej na solidnym poziomie sprzyjają rosnące wynagrodzenia, niskie ryzyko bezrobocia oraz optymistyczne nastroje konsumentów. Natomiast rozszerzenie zakazu handlu o kolejną niehandlową niedzielę będzie oddziaływało w kierunku obniżenia sprzedaży detalicznej (wg analityków PKO BP jedna niedziela niehandlowa ogranicza miesięczny wolumen sprzedaży detalicznej o 1,1%). 2 W 218 w przeważającej liczbie miesięcy dynamika wzrostu sprzedaży w sklepach wielkoformatowych (pozostała sprzedaż w niewyspecjalizowanych sklepach) była wyższa niż w sklepach małoformatowych (należą do nich sklepy tradycyjne do 4 m kw., sklepy convenience 4- m kw. oraz małe supermarkety do 3 m kw.). Podobna tendencja miała miejsce w lutym 19. Wzrost sprzedaży był szybszy w dużych sklepach sieciowych niż w sklepach małoformatowych (13,% r/r wobec % r/r), co mogło wynikać z większych zakupów w dyskontach w piątek i sobotę przed niedzielą niehandlową. Supermarkety o powierzchni 31-2 m kw. w lutym 19 notowały zmniejszenie sprzedaży o 4,4% r/r. 2 Por. Big (Bank) Data - Gramy w karty ; PKO BP; strona 3/12

4 Spożywcze sieci detaliczne 218 Dynamika sprzedaży w sklepach wielkoformatowych na tle inflacji 2 pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach % r/r ceny żywności i napojów bezalkoholowych CPI 1 13, 2,1 1,2 Zmiany cen żywności i napojów bezalkoholowych W 218 ceny żywności i napojów bezalkoholowych wzrosły o 2,6% r/r (żywność podrożała o 2,7% r/r). W lutym 19 ceny tych artykułów zwiększyły się o 2,1% r/r (żywność +2,2% r/r). Według wstępnych szacunków GUS w marcu 19 ceny żywności i napojów bezalkoholowych wzrosły o 2,6% r/r. W połowie 19 przewidywany jest wzrost inflacji w okolice 2,%; w dalszej części roku inflacja spowolni do ok. 1,7%, by w grudniu osiągnąć szczyt na poziomie 2,1-2,2% r/r. 3 - lut 17 maj 17 sie 17 lis 17 lut 18 maj 18 sie 18 lis 18 lut 19 źródło: GUS Wartość (lewa oś) i dynamika (prawa oś) handlu artykułami spożywczymi w Polsce 3 wartość rynku (L) 6 zmiana r/r (P) %, r/r mld zł 4,8 4, 4, 4,1 3 3,7 4 3,4 3,3 3,1 2,6 3 1, W 218 wartość rynku handlu detalicznego artykułami spożywczymi w Polsce sięgała 28 mld zł (+4,% r/r; szacunek PMR). Długoterminowe prognozy dla rynku wskazują na wzrost w okolicach 3-4% rocznie do 223. Najszybsze wzrosty osiągnięte zostaną w kanałach dyskontów, sklepów convenience oraz sklepów przy stacjach paliw (ponad 6% rocznie). Wyższa dynamika wzrostu sprzedaży żywności w handlu nowoczesnym niż w tradycyjnych formatach może zwiększać udziały rynkowe nowoczesnego handlu o ok. 1, pp rocznie, w rezultacie do 223 sieci nowoczesne będą odpowiadały za 67% sprzedaży na rynku FMCG (wobec obecnych ok. 6%) 4. źródło: PMR Handel detaliczny artykułami spożywczymi w Polsce 218, czerwiec 18 Liczba sklepów w Polsce Zmiana 218/217 (szt.) Sklepy ogółem w tym: ogólnospożywcze owocowo-warzywne mięsne rybne piekarniczo-ciastkarskie z napojami alkoholowymi drogerie z wyrobami włókienniczymi z wyrobami odzieżowymi z obuwiem i wyrobami skórzanymi -268 z meblami i sprzętem oświetleniowym -244 sprzęt IT i radiowo telewizyjny -14 księgarnie motoryzacyjne pozostałe sklepy Liczba sklepów maleje Według danych firmy Bisnode w 218 liczba sklepów ogółem zmalała o 11 tys. (-4,1% r/r), do 26,3 tys. Liczba sklepów ogólnospożywczych w ciągu roku spadła o 2,7 tys. (-4,3% r/r), do poziomu 61,2 tys. W bazie REGON liczba podmiotów zarejestrowanych w klasie PKD sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych na koniec 218 sięgała 84,2 tys., z czego 9% stanowiły firmy mikro; liczba podmiotów w klasie PKD pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach wynosiła 43,1 tys. (98% mikro). Łącznie w grupie PKD 47.1 na koniec 218 wpisano do REGON 127,3 tys. podmiotów (96% mikro). źródło: Bisnode 3 Por. z Por. Biedronka mniejszym formatem broni się przed Dino, dlahandlu.pl; strona 4/12

5 Spożywcze sieci detaliczne 218 Zmiany liczby sklepów r/r Sklepy ogółem -, -4,2-4,1 w tym: ogólnospożywcze -6,4-6, -4,3 owocowo-warzywne -13,3-14, -6,7 mięsne -4, -3,1-2,3 rybne -6,8-3,1-6,4 piekarniczo-ciastkarskie -2, -1,6 -,1 z napojami alkoholowymi -,2-4,9-2,2 drogerie -4,3 -,9-2,9 z wyrobami włókienniczymi -, -7,3 -,9 z wyrobami odzieżowymi -, -6,7-3,6 z obuwiem i wyrobami skórzanymi -,3-4,3-4,3 z meblami i sprzętem oświetleniowym -2, -2,7-3,3 sprzęt IT i radiowo - telewizyjny 1,2-6,9-3, księgarnie -,2-9,1-3, motoryzacyjne -6, -,2 -,1 pozostałe sklepy -4,3-2,4 -,1 Polski sektor detaliczny w porównaniu z rynkiem europejskim jest rozproszony, ze znacznym udziałem sklepów tradycyjnych. Po wejściu do Polski hipermarketów nie nastąpiła szybka konsolidacja sektora i skupienie sprzedaży przez 3-4 operatorów. Handel niezależny nadal funkcjonuje, choć jego udział systematycznie zmniejsza się. Spadek liczby małych, tradycyjnych sklepów ogólnospożywczych jest trwałą tendencją i wynika z rozwoju nowoczesnych kanałów dystrybucji - dyskontów czy supermarketów proximity (sklepy osiedlowe). Fakt, że liczba otwarć nowych hipermarketów i sklepów dyskontowych spada z roku na rok pokazuje, że kanały zbliżają się do punktu nasycenia. Z rynku wypadły sieci Bomi, MarcPol i Alma, problemy ma Piotr i Paweł. Liczba sklepów niezależnych maleje: - są niezdolne do konkurowania z dużymi sieciami, - łączą się w łańcuchy franszyzy. źródło: Bisnode Liczba hipermarketów, dyskontów i supermarketów w Polsce Zmiana r/r (%) hipermarkety ,6 supermarkety 4 1,8 dyskonty ,3 convenience , małe sklepy ,9 źródło: PMR Hipermarkety w Polsce (udział wg wartości sprzedaży) Kaufland 2,7% Tesco 19,9% Carrefour 1,% Auchan 3,9% źródło: Sector Capsule, Euromonitor, styczeń 19 Galec (E. Leclerc),7% Schiever Polska (Bi1, Auchan) 2,9% Dyskonty w Polsce (udział wg wartości sprzedaży) Jeronimo Martins Polska (Biedronka) 68,4% Lidl 2,% Aldi 1,7% Netto 4,9% Operatorzy sieci handlowych starają się zagospodarować nowe lokalizacje inwestując w rozwój nowych konceptów handlowych. Najszybciej rozwijają się supermarkety (w tym proximity, jak Dino) i dyskonty, w defensywie pozostają hipermarkety oraz małe sklepy o powierzchni sprzedaży poniżej m kw. W kolejnych latach obecny trend najpewniej utrzyma się. Według szacunków PMR liczba hipermarketów na koniec 218 wynosiła 483; w 218 uruchomiono jedynie trzy takie placówki. Na koniec 218 funkcjonowało supermarketów. Format rozwija się dzięki ekspansji sklepów typu proximity (Dino, Stokrotka, Delikatesy Centrum, Polomarket), natomiast problemy przeżywają sieci dużych powierzchniowo supermarketów (postępowanie sanacyjne w sieci Piotr i Paweł, spadek liczby supermarketów Tesco i Intermarche). Liczba otwarć dyskontów utrzymuje się na poziomie powyżej placówek rocznie, ale z tendencją malejącą. Na koniec 218 funkcjonowało powyżej 4 dyskontów należących do Jeronimo Martins Polska (sieć Biedronka), Lidl Polska, Netto Polska i Aldi. Dynamicznie rośnie liczba sklepów typu convenience, który w Polsce reprezentują sieci Żabka i Carrefour. Na koniec 218 na rynku funkcjonowało 138 tego typu placówek. W 219 Żabka planuje uruchomienie kolejnych 6 placówek convenience, a sieć Carrefour ok.. Według szacunków PMR liczba małych sklepów w 218 zmalała o ok. 3% r/r. Tendencja utrzyma się w kolejnych latach ze względu na rozwój nowoczesnych sklepów spożywczych (proximity i convenience) oraz sklepów przy stacjach benzynowych (sprzyja im zakaz handlu w niedziele). źródło: Sector Capsule, Euromonitor, styczeń 19 strona /12

6 Spożywcze sieci detaliczne 218 Sklepy convenience w Polsce (udział wg wartości sprzedaży) Lewiatan Holding 18,% Żabka Polska (Żabka, Freshmarket) 14,9% Eurocash (ABC, Delikatesy Centrum, Groszek) 32,1% PSH Nasz Sklep (Nasz Sklep, Delikatesy Premium, Rabat) 13,4% pozostali (Spar, Eden, Małpka, Gama, Chata Polska) 7,4% źródło: Sector Capsule, Euromonitor, styczeń 19 PSH Livio,7% Makro Cash & Carry (Odido) 4,2% Carrefour Polska (Carrefour Express, Globi) 3,7% Według szacunków Euromonitor ze stycznia 19: - wartość sprzedaży sklepów convenience w 218 wyniosła 2,3 mld zł; do 223 spodziewany jest średnioroczny wzrost na poziomie 7% w cenach bieżących (% w cenach z 218), do 73, mld zł na koniec prognozy; - wartość sprzedaży w 218 w przypadku dyskontów wynosiła 74,8 mld zł; w kolejnych latach przewiduje się średnioroczny wzrost w cenach bieżących na poziomie 9%, by w 223 wartość rynku sięgała 116,6 mld zł; - hipermarkety odnotowały w 218 sprzedaż w wysokości 28,8 mld zł; w 223 przewidywana sprzedaż na poziomie 32,6 mld zł. Struktura handlu żywnością wg kanałów dystrybucji (%) 4, ,2 12, 8,8 18,9 22, 223 prognoza 3,4 14, 4,9 7, 17, 26,2 Obecnie ponad 4% handlu żywnością w Polsce jest prowadzone w małych i średniej wielkości sklepach detalicznych, pozostała część rynku jest podzielona pomiędzy sklepy wielkopowierzchniowe: hipermarkety, duże supermarkety i dyskonty. dyskonty duże supermarkety minimarkety hipermarkety supermarkety proximity pozostałe źródło: Eurocash, prezentacja dla inwestorów, marzec 19 Dynamika wzrostu handlu żywnością wg kanałów dystrybucji 1 %; r/r - 2, 6, mały format ,, duże supermarkety 3-2 m kw.,9 -,8 hipermarkety >2 m kw. 9,3 8, dyskonty W 218 sprzedaż dyskontów wzrosła średnio o 8,% r/r i choć tempo wzrostu było nieco wolniejsze niż w 217 (+9,3% r/r), to dyskonty najlepiej dostosowały się do zmian prawnych w otoczeniu handlu (ograniczenie handlu w niedziele). Udział dyskontów w handlu żywnością przekracza 3%. Choć łączna liczba małych i średnich sklepów spożywczych maleje z roku na rok, to od 217 rośnie realizowana przez nie wartość sprzedaży. W 218 sklepy małoformatowe odnotowały wzrost sprzedaży o 6,% vs 2,% w 217. Mały format (głównie nieskonsolidowane sklepy detaliczne i specjalistyczne, a także sieci typu convenience) odnotowuje wzrosty sprzedaży, ponieważ klienci robią w nim coraz więcej codziennych zakupów. Hipermarkety i duże supermarkety notują spadek wartości sprzedaży. źródło: Eurocash, marzec 19 strona 6/12

7 Jeronimo Martins Eurocash Lidl Lewiatan Tesco Auchan Kaufland Carrefour Żabka Grupa Muszkieterów Dino Polska Netto E.Leclerc Emperia Stokrotka Polomarket Piotr i Paweł Mila Bać-Pol Delko stacje benzynowe średnie sklepy spożywcze dyskonty sklepy chemicznokosmetyczne sklepy z alkoholem, słodyczami duże sklepy spożywcze supermarkety małe sklepy spożywcze hipermarkety Spożywcze sieci detaliczne 218 Dynamika wzrostu handlu żywnością w małym formacie 1 %; r/r ,6-4,8 małe sklepy spożywcze <4 m kw. źródło: Eurocash, marzec 19, 13, specjalistyczne i inne,8 12,2 convenience 4- m kw. Zmiana sprzedaży produktów FMCG w 218 (%; r/r) 23,8 12, 7,4,8,3 2,,1 2,3 małe supermarkety -3 m kw. -,3 -,4-1,1 Sklepy małoformatowe radziły sobie w minionym roku lepiej niż średnio cała branża sprzedaży żywności, mimo niełatwych uwarunkowań, w jakich przyszło im funkcjonować. Łączna sprzedaż tzw. małego formatu wzrosła w 218 o 6,% wobec wzrostu całego rynku o,4%, przy czy w małym formacie dynamicznie wzrosła sprzedaż w sklepach specjalistycznych (+13,% r/r) i convenience (+12,2% r/r), obniżyła się dynamika wzrostu w małych supermarketach (+2,3% r/r) oraz w małych sklepach spożywczych (-,6% r/r). Jeśli weźmie się pod uwagę cały rynek FMCG, nie tylko żywność (badania Nielsen), to największe wzrosty sprzedaży zanotowały w 218 stacje benzynowe (+24% r/r), przy czym ich udział w rynku pozostał niski (2%). Drugim wygranym jest bardzo zróżnicowany segment średnich sklepów spożywczych o powierzchni 4 m kw., do którego należą: część placówek Żabka i Carrefour Express, a także sklepy innych sieci franczyzowych, często regionalnych. W 219 firma Nielsen spodziewa się dalszej dominacji dyskontów i wzrostu w segmencie sklepów convenience. źródło: Nielsen Największe podmioty w handlu detalicznym żywnością (wg przychodów w 217) 48,2 mld zł ,3 2 16, 11,,6,2,1 9,7 7,2 7,1 4, 3,2 2,8 2,6 2, 2, 1,6 1, 1,1,6 Liderzy w handlu detalicznym żywnością W czołówce handlu detalicznego żywności dominują firmy z kapitałem zagranicznym. Do kapitału krajowego należą marki: Polomarket, Dino, Topaz, Top Market (Polska Grupa Supermarketów), Chorten, Rabat Detal i inne sieci należące do Grupy Specjał, w tym Nasz Sklep. Kluczową rolę w handlu detalicznym odgrywają dyskonty, rozwijające działalność dzięki kolejnym nowym placówkom. Liderem zestawienia jest Jeronimo Martins Polska, który ma w Polsce nie tylko sieć dyskontów Biedronka, ale także drogerie Hebe. źródło: Lista, Rzeczpospolita z strona 7/12

8 Spożywcze sieci detaliczne 218 Przychody i koszty ogółem 2 mln zł % GS Przychody (L) TC Koszty (L) Wskaźnik kosztów (P) Rentowność (w %) ,3 1,6 1, ,6 217, , 1 NPM (ROS) Stopa rentowności sprzedaży netto ROE Stopa rentowności kapitału własnego Płynność finansowa , 1, QR Wskaźnik podwyższonej płynności CR Wskaźnik płynności bieżącej źródło: PONT Info. GOSPODARKA, Grupa A Jednostki średnie i duże >9 osób) Stabilna sytuacja ekonomiczno-finansowa w PKD 47.1 W 218 wzrost przychodów w niewyspecjalizowanych sklepach (+1,7% r/r) zatrudniających powyżej 9 osób był szybszy niż wzrost kosztów działalności (+1,% r/r). Wynik finansowy brutto poprawił się o 11,%, natomiast zysk netto o 21,7% r/r. Rentowność sprzedaży netto wzrosła z 1,6% w 217 do 1,9% w 218, wykazując silne zróżnicowanie (decyl1=-4,4%, decyl=1,3%, decyl9=7,9% w 218). Wysoka konkurencja powoduje, że marże w handlu detalicznym są niskie. Klienci są wrażliwi na cenę, wybierają więc sklepy czy sieci, w których można kupić najtaniej. Z tego powodu kierują się do większych podmiotów na rynku, dodatkowo zachęceni wzmocnioną reklamą Lidla i Biedronki. Płynność finansowa bieżąca i szybka kształtowała się poniżej akceptowalnego poziomu (dla CR decyl1=,1; decyl=1,29; decyl9=4,41; dla QR decyl1=,12; decyl=,4; decyl9=2,4). W 218 nakłady inwestycyjne zwiększyły się o 37% r/r, co jest związane z ekspansją sieci oraz tworzeniem nowych formatów. Liczba pracujących zmalała do 324 tys. osób (-4,4% r/r). Zobowiązania długoterminowe zmniejszyły się o 19,3% r/r, natomiast krótkoterminowe zwiększyły się o 4,9% r/r. Na koniec 218 długoterminowe kredyty bankowe były niższe o 23,2% (4,2 mld zł vs, mld zł w 217), kredyty krótkoterminowe wyższe o 139,3% r/r (,9 mld zł vs 2, mld zł w 217). Udział aktywów pieniężnych w aktywach obrotowych sieci handlowych sięgał 28,3% vs 27,1% w 217. Środki pieniężne i papiery wartościowe wzrosły o 7% r/r, co sprzyjać powinno zainteresowaniu handlu produktami i usługami cash management. Niepokojącym zjawiskiem obserwowanym w handlu detalicznym jest rosnące zadłużenie, szczególnie mniejszych sieci. Jest to istotna przesłanka konsolidacji. Niskie marże i silna konkurencja sprawiają, że na koniec 218 handel detaliczny zalegał powyżej 6 dni swoim kontrahentom i bankom na łączną kwotę 6, mld zł. Zaległe płatności na kwotę minimum zł, przeterminowane o co najmniej 6 dni posiada,7% ogółu przedsiębiorstw handlowych. W kolejnych kwartałach spodziewana stabilizacja wyników niewyspecjalizowanych sklepów z uwagi na korzystną sytuację na rynku pracy i rosnące zarobki. Rekordowo wysokie odczyty koniunktury konsumenckiej zapowiadają rosnącą skłonność do zakupów. strona 8/12

9 Spożywcze sieci detaliczne 218 Udział w ogólnej liczbie podmiotów w 218 średnie >9 i < osób) 69% pośrednie >= i <= 2 osób) 27% wielkie >2 osób) 4% Czynnikiem wspierającym zwiększenie przychodów detalu będzie wzrost inflacji i możliwe przerzucenie wyższych cen towarów na konsumentów. Negatywnie na wyniki będą wpływać: - silna konkurencja na rynku spożywczym, - ograniczenie handlu w niedziele (w 219 trzy niedziele w miesiącu wolne od handlu), - presja pracowników na wzrost wynagrodzeń, w sytuacji ich niedostatecznej liczby, - rosnące koszty związane z rozwojem nowych formatów sprzedaży i kanału e- commerce. Przy niskiej rentowności sieci spożywczych, utrzymanie się na rynku będzie coraz trudniejsze, z tego względu kontynowane będą procesy konsolidacji. Udział w ogólnej liczbie zatrudnionych w 218 wielkie >2 osób) 72% średnie >9 i < osób) 11% pośrednie >= i <= 2 osób) 17% Dominacja największych sklepów w strukturze według przychodów i wyniku finansowego W 218 na rynku funkcjonowały 22 podmioty o zatrudnieniu powyżej 9 osób zajmujące się sprzedażą detaliczną w niewyspecjalizowanych sklepach. Najwyższy udział (69%, 141 podmiotów) w ogólnej liczbie miały średnie >9 i < osób). W strukturze liczby zatrudnionych, przychodach ogółem i wyniku finansowym dominowały największe podmioty zatrudniające powyżej 2 osób (8 podmiotów na koniec 218). Udział w przychodach ogółem w 218 Udział w wyniku finansowym netto w 218 wielkie >2 osób) 81% średnie >9 i < osób) 8% pośrednie >= i <= 2 osób) 11% wielkie >2 osób) 8% średnie >9 i < osób) 11% pośrednie >= i <= 2 osób) 9% źródło: baza danych PONT Info. GOSPODARKA, Grupa A Jednostki średnie i duże >9 osób strona 9/12

10 Spożywcze sieci detaliczne 218 Udział w ogólnej liczbie podmiotów wg obrotów o obrotach z przedziału <; 3> mln PLN 6% o obrotach z przedziału (1; > mln PLN 16% o obrotach powyżej mln PLN 1% % 7 2,4 97,6 Firmy z udziałem kapitału krajowego i zagranicznego w 218 sektor prywatny z przewagą kapitału zagranicznego sektor prywatny z przewagą kapitału krajowego 69, 72,7 o obrotach poniżej mln PLN 23% 2 31, 27,3 liczba podmiotów przychody ogółem zysk netto źródło: baza danych PONT Info. GOSPODARKA, Grupa A Jednostki średnie i duże >9 osób) Tendencje w handlu spożywczym Krajowy rynek jest różnorodny, jest na nim miejsce zarówno dla dużych formatów, jak i mniejszych placówek. W horyzoncie najbliższych kilku lat najbardziej perspektywicznymi kanałami handlu spożywczego w Polsce pozostaną dyskonty (Biedronka, Lidl), supermarkety (Dino) i sklepy convenience (Żabka, Freshmarket, Małpka Express). Wzrostowi sprzedaży w tych kanałach dystrybucji sprzyjać będą zmieniające się zwyczaje zakupowe konsumentów, którzy coraz częściej preferują mniejsze i częstsze zakupy w sklepach położonych blisko domu lub pracy kosztem cotygodniowych dużych zakupów w hipermarketach (gospodarstwa domowe w Polsce robią zakupy średnio 3-4 razy w tygodniu wobec 1-2 razy w tygodniu w Europie). Zakupy w dyskontach nie ograniczają się już tylko do artykułów spożywczych, lecz także do pozostałych towarów z uwagi na rosnący asortyment oferowany przez te sklepy. Przejęcia podmiotów i nowe inwestycje powodują, że udział nowoczesnych formatów w obrotach detalu systematycznie wzrasta kosztem małych, tradycyjnych sklepów, które mają kłopoty z utrzymaniem płynności oraz wynegocjowaniem odpowiednich warunków zakupu towaru, przez co nie są w stanie skutecznie konkurować z dużymi sieciami. Brakuje im kapitału niezbędnego do fuzji kilku podmiotów. Średniorocznie zamykane są ok. 3-4 tys. tradycyjnych sklepów. W ich miejsce uruchamiane są nowe, głównie w segmencie convenience. Konsolidacja (przejęcie Emperii przez litewską Maxima Grupe oraz sklepów Mili przez Eurocash) przyczynia się do zmniejszenia udziału polskich przedsiębiorców w segmencie detalicznym. Obecnie nie przewiduje się nowych przejęć na szerszą skalę, możliwe są pojedyncze akwizycje niewielkich podmiotów. Ewentualnymi integratorami mogą być: Grupa Muszkieterów, Grupa E.Leclerc, litewska Maxima oraz hurtownicy Eurocash i Specjał. W coraz większym stopniu zacierają się różnice między supermarketami i dyskontami, rywalizującymi o codzienne zakupy Polaków. Asortyment w dyskontach rozszerza się o towary markowe, natomiast w supermarketach jest ograniczany na rzecz rozwoju marek własnych. Dyskonty, chcąc przejąć zamożniejszych konsumentów, podejmują próby uruchomienia sklepów w koncepcie premium (Biedronka, zajmując lokalizacje Piotra i Pawła, nie chce stracić klientów przyzwyczajonych do konkretnej placówki i oferuje im szerszy asortyment towarów niż w typowym dyskoncie). Zmniejsza się powierzchnia hipermarketów, przy czym wygospodarowane w ten sposób lokale są wynajmowane np. sieciom odzieżowym. Trudności przeżywają hipermarkety wolnostojące, położone poza galeriami handlowymi (np. Tesco), szczególnie w dużych miastach. strona /12

11 Spożywcze sieci detaliczne 218 Największe sieci (Tesco, Carrefour, Auchan, Biedronka) stawiają na rozwój mniejszych, samoobsługowych placówek, bardziej przyjaznych dla klienta, położonych bliżej miejsca zamieszkania. Biedronka zapowiada otwarcie w br. nowych punktów sprzedaży w mniejszym formacie. Carrefour w 218 otworzył w Polsce ponad nowych sklepów w formacie convenience, jesienią 18 wprowadził nowy model sklepu franczyzowego Carrefour Express Convenience, przeznaczony dla właścicieli stacji paliw. Rozszerzanie zakazu handlu w niedziele wzmacnia zmianę przyzwyczajeń zakupowych konsumentów. Zakupy weekendowe odbywają się w dyskontach i supermarketach, natomiast zakupy uzupełniające pozostają domeną najmniejszych sklepów, które zaczynają się specjalizować np. w świeżych produktach lub produktach regionalnych. Pomimo zakazu handlu w niedziele, rynek e-grocery (handel spożywczy w internecie) nie odgrywa większej roli, stanowiąc ok. 1% wydatków Polaków na FMCG. Prognozy zakładają zwiększenie udziału zakupów przez internet w całym rynku FMCG do 1,9% w 22. Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta, która weszła w życie od marca 18 nie spełnia oczekiwań drobnego handlu, faworyzując stacje benzynowe, placówki pocztowe Żabki, czy sklepy dużych sieci obecne na dworcach. Głównymi wygranymi stały się sieci dyskontowe, które dzięki agresywnym kampaniom reklamowym przekierowują do siebie konsumentów w piątki i soboty kosztem mniejszych sklepów. Branża handlowa wydała w 218 na reklamy 4,2 mld zł (Lidl 61 mln zł, Biedronka 269 mln zł). 2 kwietnia 19 na posiedzeniu rządu zostanie przedstawiona ocena skutków ograniczeń w handlu w niedziele przygotowana przez resort przedsiębiorczości. Prawdopodobnie obowiązująca ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta nie zmieni się. Na początku marca 19 premier Morawiecki poinformował o prowadzonych pracach nad ustawą, której celem jest utrudnienie sprzedaży produktów pod markami własnymi sieci handlowych. Prace koordynowane są przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. Marki własne (tzw. produkty private label) pojawiły się w Polsce w latach 9. wraz z ekspansją super- i hipermarketów, a potem dyskontów, które początkowo oferowały bardzo ograniczony asortyment. Produkty private label są tańsze od markowych odpowiedników, produkują je zwykle te same firmy, które mają w ofercie markowe produkty. Według danych PMR w 218 wartość rynku marki własnej w Polsce sięgała mld zł. Nielsen szacuje wartościowy udział marek własnych w koszyku dóbr spożywczych i chemicznych na ok. 2% wobec 31,4% średnio w Europie. W Polsce najchętniej kupowana przez klientów żywność pod marką własną to nabiał, makarony, ryż, kasze, mąki oraz kawa i herbata. Według firm handlowych wprowadzenie ograniczenia obecności marek własnych w sieciach handlowych będzie się wiązać z mniejszym wyborem produktów w sklepach i wyższymi cenami. Marki własne stanowią główny filar rozwoju sieci sklepów Aldik, Biedronka, czy Lidl. Ustawa może pogorszyć sytuację lokalnych producentów ściśle współpracujących z sieciami handlowymi. Perspektywy W 219 na sytuację i rozwój sieci handlowych wpływać będą korzystne otoczenie makroekonomiczne (rosnąca konsumpcja, wspierana programami socjalnymi), a także zmieniające się zwyczaje zakupowe konsumentów: - Szybki tryb życia preferujący supermarkety proximity i sklepy convenience (dobra lokalizacja, szybkie i łatwe zakupy, a także szeroki wybór dań gotowych i produktów na wynos), - rosnąca świadomość zdrowotna i większy popyt na świeże i organiczne produkty, - rozwój marek własnych sieci handlowych w segmencie premium. Dalsze ograniczanie handlu w niedziele wzmocni zmianę przyzwyczajeń zakupowych konsumentów (zakupy w inne dni tygodnia). Wzrost wynagrodzeń pracowników oraz wyższe koszty energii będą negatywnie wpływać na koszty działalności sieci handlowych. strona 11/12

12 Spożywcze sieci detaliczne 218 Departament Analiz Ekonomicznych PKO Bank Polski SA ul. Puławska 1, 2-1 Warszawa t: (22) f: (22) DAE@pkobp.pl Główny Ekonomista, Dyrektor Departamentu Piotr Bujak piotr.bujak@pkobp.pl (22) Zespół Analiz Sektorowych analizy.sektorowe@pkobp.pl (22) dr Agnieszka Grabowiecka-Łaszek agnieszka.grabowiecka-laszek@pkobp.pl (22) Mariusz Dziwulski mariusz.dziwulski@pkobp.pl (22) Piotr Krzysztofik piotr.krzysztofik@pkobp.pl (22) Katarzyna Piętka-Kosińska katarzyna.pietka-kosinska@pkobp.pl (22) Filip Romanowski filip.romanowski@pkobp.pl (22) Anna Senderowicz anna.senderowicz@pkobp.pl (22) dr Wanda Urbańska wanda.urbanska@pkobp.pl (22) Zespół Analiz Makroekonomicznych analizy.makro@pkobp.pl (22) Marta Petka-Zagajewska marta.petka-zagajewska@pkobp.pl (22) dr Marcin Czaplicki, CFA marcin.czaplicki@pkobp.pl (22) 21 4 Urszula Kryńska urszula.krynska@pkobp.pl (22) dr Michał Rot michal.rot@pkobp.pl (22) Zespół Analiz Nieruchomości Marcin Morawiecki marcin.morawiecki@pkobp.pl (22) Informacje i zastrzeżenia: Niniejszy materiał ( Materiał ) ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny, ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna, sprzedaży lub innego rodzaju przeniesienia któregokolwiek instrumentu finansowego. Bank dołożył wszelkich racjonalnych i niezbędnych starań, aby informacje zamieszczone w Materiale były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Informacje zawarte w Materiale nie mogą być traktowane jako propozycja nabycia którychkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego lub podatkowego ani jako forma świadczenia pomocy prawnej. Prognozy oraz dane zawarte w Materiale nie stanowią zapewnienia uzyskania określonych wyników jakichkolwiek transakcji finansowych ani przyszłych cen którychkolwiek instrumentów finansowych. Materiał nie stanowi badania inwestycyjnego ani publikacji handlowej w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 217/6 z dnia 2 kwietnia 216 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 214/6/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Bank i jego spółki (podmioty) zależne oraz pracownicy tych podmiotów mogą być zainteresowani zawarciem lub być stroną transakcji finansowych, w tym zawartych na instrumentach finansowych, których wynik jest uzależniony od czynników (danych i informacji) wymienionych w Materiałach. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Puławska 1, 2-1 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego numer KRS 26438, NIP: , REGON: ; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 2 zł. strona 12/12