Formalnoprawne uwarunkowania wydawania i obrotu świadectwami pochodzenia w świetle nowelizacji prawa energetycznego

Transkrypt

1 Formalnoprawne uwarunkowania wydawania i obrotu świadectwami pochodzenia w świetle nowelizacji prawa energetycznego dr Zdzisław Muras Departament Przedsiębiorstw Energetycznych Warszawa 28 stycznia 2010

2 Zawartość prezentacji 1. Podstawy prawne. 2. Przygotowane zmiany systemów wsparcia: a) rejestr biogazowy, b) certyfikaty biogazowe system świadectw pochodzenia, c) certyfikaty metanowe system świadectw pochodzenia z kogeneracji. 3. Przepisy przejściowe i intertemporalne. 4. Kierunki uzasadnionych zmian. 2

3 Podstawowe dokumenty prawne Ustawa - Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. Ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw: - ostatnia istotna zmiana m.in. dla energii zielonej oraz dla energii kogeneracyjnej, - podpisana przez prezydenta RP 20 stycznia 2010 r. - Dz. U. z 2010 Nr poz. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U. z 2003, Nr 80 poz. 717 z późn. zm.)

4 Podstawowe dokumenty prawne Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. (Dz. U. z 2008 r. Nr 156, poz. 969). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. (Dz. U. z 2007 r. Nr 93, poz. 623, z późn. zm.) 4

5 Podstawowe dokumenty prawne Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 września 2007 r. w sprawie sposobu obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectw pochodzenia z kogeneracji oraz szczegółowego zakresu obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczenia opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. Nr 185, poz. 1314). 5

6 Ambitne cele ilościowe 3 x 20% Podstawą europejskiej polityki energetycznej do 2020 r. są: 1. 20% redukcja emisji gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu z 1990 r.; 2. 20% zmniejszenie zużycia energii; 3. 20% udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii w UE do 2020 r. Cele te są celami całej UE nie koniecznie wszystkich Państw Członkowskich. 1. Dla energii z OZE w Polsce oznacza to 15% udział. 2. W odniesieniu do kogeneracji 18% w łącznym zużyciu e.e. w 2020 r. (szacuje się, że pozwoli to na redukcję emisji 65 MtCO 2 /rok). 6

7 Priorytety zawarte w Polityce energetycznej Polski do 2030 r. w odniesieniu do OZE i CHP I. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw (15%; 10%-2020 r.) i II. Dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w technologii wysokosprawnej kogeneracji w porównaniu do poziomu z roku 2006 (zawarte w priorytecie dotyczącym poprawy efektywności energetycznej), oraz III. Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko, a także IV. Wzrost bezpieczeństwa energetycznego. 7

8 Priorytety zawarte w Polityki energetycznej Polski do 2030 r. w odniesieniu do OZE i CHP Narzędzia: 1. Utrzymanie mechanizmu wsparcia poprzez działanie rynków świadectw pochodzenia; 2. Zachęty podatkowe w tym głownie poprzez utrzymanie zwolnienia z akcyzy; 3. Przygotowanie zmian pozwalających na bezpośrednie wsparcie finansowe budowy OZE z funduszy europejskich i funduszy ochrony środowiska; 4. Przygotowanie programu biogazowni rolniczych; 5. Stymulowanie rozwoju kogeneracji poprzez mechanizmy wsparcia, w tym w postaci świadectw pochodzenia, z uwzględnieniem kogeneracji ze źródeł poniżej 1 MW, oraz odpowiednią politykę gmin. 6. Wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa - zintegrowane działania na rzecz hydroenergetyki 2012 r. 8

9 Funkcjonujący system wsparcia - wprowadzane zmiany 9

10 Krajowe regulacje prawne jako narzędzia wspierania rozwoju OZE, CHP i Biogazu System wsparcia koncesjonowanych/zarejestrowanych źródeł rozproszonych w postaci źródeł odnawialnych i produkujących energię elektryczną w kogeneracji oraz wytwórców biogazu rolniczego (BIO) został oparty o obowiązki, odpowiednio: 1. a) zakupu świadectw pochodzenia (w tym biogazowych) lub b) uiszczenia opłaty zastępczej, 2. zakupu energii elektrycznej (tylko OZE), 3. obowiązek przesyłu i odbioru energii elektrycznej oraz odbioru biogazu rolniczego z instalacji przyłączonych bezpośrednio do sieci danego operatora (parametry określone w rozporządzeniu).

11 Krajowe regulacje prawne jako narzędzia wspierania rozwoju OZE, CHP i Biogazu Biogaz rolniczy: paliwo gazowe otrzymywane z surowców rolniczych produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości przemysłu rolnospożywczego lub biomasy leśnej w procesie fermentacji metanowej 11

12 Podstawowe założenia mechanizmu zbywalnych kolorowych świadectw OZE, CHP, BIO generują dwa produkty: 1) energię elektryczną albo biogaz i 2) świadectwa pochodzenia, Świadectwa OZE, CHP i BIO wystawiane są przez Prezesa URE, Obowiązek zakupu całej produkcji energii w OZE (przyłączonych do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej) przez sprzedawcę z urzędu po cenach rynkowych, Obowiązek przesyłu i odbioru OZE i CHP OSE oraz odbioru BIO - OSDg Obowiązek posiadania świadectw OZE lub BIO i CHP spoczywa na podmiotach (wytwórcach i przedsiębiorstwa obrotu, domach maklerskich i towarowych domach maklerskich) sprzedających energię elektryczną odbiorcom końcowym, odbiorcach końcowych na TGE Obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw OZE, CHP i BIO odbywa się na rynku giełdowym (TGE) 12

13 13 Zasady wejścia na rynek

14 Obowiązek koncesyjny/rejestracyjny Koncesję muszą posiadać niezależnie od mocy zainstalowanej: źródła odnawialne (z wyłączeniem biogazu rolniczego), źródła kogenercyjne, Wpis do rejestru: wytwórcy e.e. paliw gazowych z biogazu rolniczego 14

15 Obowiązek koncesyjny - Pakiet informacyjny Koncesjonowana działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii - Kto musi posiadać koncesję, Promesa koncesji, Warunki konieczne, które powinien spełniać przyszły Koncesjonariusz, Okoliczności uniemożliwiające uzyskanie koncesji, Przygotowanie wniosku, Adresat wniosku o udzielenie koncesji (promesy koncesji), Czas trwania postępowania, Opłaty związane z uzyskaniem koncesji (promesy koncesji), Wykaz dokumentów jakie należy załączyć do wniosku o udzielenie koncesji, Wykonywanie działalności gospodarczej bez koncesji, Załączniki: wzory wniosku i oświadczeń... 15

16 Obowiązek rejestracyjny Działalność gospodarcza w zakresie; 1. wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego oraz 2. wytwarzania biogazu rolniczego - w celu wprowadzania do sieci OSDg jest działalnością regulowaną i wymaga wpisu do rejestru producentów biogazu. Organ rejestrowy Prezes ARR uprawnienia: opracowuje wzór wniosku o wpis, wydaje decyzje o wpisie, zmianach wpisu i wykreśleniach, prowadzi rejestr i przekazuje informacji do URE, kontroluje wykonywaną działalności. Procedura uproszczona w porównaniu do koncesji: tytuł prawny do obiektów budowlanych, dysponowanie odpowiednimi urządzeniami i instalacjami wytwórczymi, niekaralność producenta. 16

17 Skutki braku koncesji/rejestracji Odmowa wydania świadectwa OZE/CHP/BIO. Brak możliwości żądania odpowiednio: zakupu lub odbioru i przesyłu energii elektrycznej fizycznej i odbioru biogazu (choć art. 9c ust. 6a stanowi wprost jedynie o wymogach jakościowych i przyłączeniu). Wykonywanie działalności gospodarczej bez wymaganej prawem koncesji/rejestracji stanowi wykroczenie. 17

18 System wsparcia źródeł rozproszonych Sprzedawca z Urzędu (obecnie Obrotowcy SD) albo OSP/OSD/OSDg przesył i odbiór albo odbiór Wytwórca OZE/CHP/ BIO URE Świadectwa Pochodzenia Prawa Majątkowe Obowiązek 2 PE sprzedające e.e. odbiorcom końcowym, DM i TDM odbiorcy końcowi, Prawa Majątkowe TGE 18

19 BIO świadectwa Brązowe certyfikaty Potwierdzeniem wytworzenia biogazu rolniczego oraz wprowadzenia go do sieci OSDg jest świadectwo pochodzenia biogazu - ŚPBIO. ŚPBIO zawiera nazwę i adres przedsiębiorcy, lokalizację i wydajność instalacji, ilość biogazu oraz ekwiwalentną ilość energii elektrycznej, a także okres w którym biogaz wyprodukowano Wypełnienie obowiązku z art. 9a ust. 1 może nastąpić świadectwami OZE lub BIO (w dowolnym układzie ilościowym). 19

20 System wydawania ŚPBIO Wystawiane na podstawie wniosku wytwórcy przez Prezesa URE; Miejsce składania wniosku Prezesa URE - za pośrednictwem operatora sieci gazowej do którego przyłączony jest wytwórca; Forma dokument papierowy - dla wytwórcy (nie wymagający zgłaszana na TGE lub inny rynek regulowany przez wytwórcę energii); informacja elektroniczna - przekazywana na TGE lub inny rynek regulowany; Ilość energii na ŚP zmienna, ŚP wystawiane na wnioskowaną ilość; Wniosek musi być potwierdzony przez OSDg operator potwierdza wg odczytów z urządzeń pomiarowych, urządzenia zapewnia wytwórca; Częstotliwość wydawania ŚP jeden lub więcej następujących po sobie miesięcy kalendarzowych danego roku dla danej instalacji biogazowej na całkowitą produkcję w danym okresie;

21 System wydawania ŚPBIO Okres ważności ŚPBIO nie ograniczony; Możliwości handlu - na TGE lub innym rynku regulowanym w formie praw majątkowych wynikających ze ŚP (obrót pozasesyjny wymaga zgłoszenia na Giełdzie); Maksymalny okres po jakim można występować z wnioskiem o wydanie ŚP - 45 dni później wniosek nieskuteczny odmowa wydania świadectwa; Terminy wydawania przez URE do 14 dni roboczych od wpłynięcia wniosku do URE od OSDg; URE przekazuje TGE lub na inny rynek regulowany informacje o posiadaczach ŚPBIO na podstawie prowadzonej w URE ewidencji ŚP; TGE lub inny rynek regulowany prowadzi rejestr ŚP i praw majątkowych.

22 System wydawania ŚP i ŚPBIO Złożenie wniosku o wydanie świadectwa OZE/BIO do 45 dni do 14 dni OSD/OSP Potwierdzenie ilości EE OSDg Potwierdza ilość biogazu (urządzenia pomiarowe) do 14 dni URE Wniosek weryfikacja formalna i merytoryczna TGE IRR Rejestr SP i PM SP Kontrola wyników pomiarów Potwierdzony wniosek Zapisanie świadectwa w rejestrze na TGE Elektrownia OZE Wytwórca BIO Komunikacja niezgodności Wydanie świadectwa Odmowa wydania świadectwa (także przekroczenie 45 dni)

23 Świadectwa pochodzenia z kogeneragcji Trzy rodzaje świadectw kogeneracyjnych: 1. dla jednostek o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej źródła do 1 MW lub opalanych paliwami gazowymi - żółte certyfikaty, 2. dla jednostek o mocy powyżej 1 MW innych niż opalane paliwami gazowymi, metanem i gazem z przetwarzania biomasy - czerwone certyfikaty, 3. dla jednostek opalanych gazem uzyskiwanym z przetwarzania biomasy* lub metanem uwalnianym i ujmowanym przy odmetanowaniu kopalń (poziom opłaty %) fioletowe certyfikaty, 4. współspalanie gazu z biomasy i metanu również kwalifikuje do uzyskania odpowiedniej ilości świadectw. *biomasa - stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji, a w szczególności surowce rolnicze.

24 Wsparcie kogeneracji Przepisy określające system wsparcia dla 1 i 2 rodzaju ŚPzK stosuje się do dnia: 31 marca 2013 r. (de facto do ). 3 rodzaj SPzK (de facto ).

25 Kumulacja wsparcia PURE wydaje ŚP oraz ŚPzK dla e.e. wytworzonej w odnawialnym źródle energii spełniającym jednocześnie warunki wysokosprawnej kogeneracji. Można otrzymać tylko jeden rodzaj świadectwa z kogeneracji w przypadku kwalifikowania się jednocześnie do jednostki uprawnionej do uzyskania żółtych lub fioletowych certyfikatów.

26 Kumulacja wsparcia Do wypełnienia obowiązku zakupu świadectw OZE nie zalicza się umorzonych świadectw pochodzenia wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii wykorzystującym w procesie przetwarzania energię pozyskiwaną z biogazu rolniczego, dla którego przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem biogazu rolniczego wystąpiło lub wystąpi o ŚPBIO. Jednocześnie ŚP OZE ma zawierać informację o kwalifikacji OZE wykorzystującego w procesie przetwarzania energię pozyskiwaną z biogazu rolniczego, do źródła dla którego wytwórca biogazu zamierza wystąpić o ŚPBIO

27 Gwarantowane przychody w 2009/2010 Cena energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w obowiązku zakupu: 155,44 zł/mwh? Wysokość opłaty zastępczej OZE/BIO: 258,89 zł/mwh ok. 268 zł/mwh

28 zł/mwh Średnie ceny energii elektrycznej od 2003 r. do 2010 r. e.e. "czarna" poza KDT kogeneracja kogeneracja gaz źródła odnawialne IV V VI VII VIII IX X Taryfa 28

29 Kary pieniężne (art. 56 ust1 pkt 1a i 1f) Kara pieniężna może zostać nałożona za: niewypełnienie obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia, świadectw pochodzenia biogazu lub świadectw pochodzenia z kogeneracji albo uiszczenia opłaty zastępczej, nie przestrzeganie obowiązku zakupu ee. lub ciepła odnawialnego podmioty zobowiązane (próg minimalny i maksymalny kary)

30 Kary pieniężne (art. 56 ust1 pkt 1a i 1f) Kara pieniężna może zostać nałożona za: przedkładanie Prezesowi URE wniosku o wydanie świadectw pochodzenia, świadectw pochodzenia biogazu lub świadectw pochodzenia z kogeneracji zawierające dane i informacje niezgodne ze stanem faktycznym zarówno wytwórca jak i operator (do 15% przychodu), nie przedkładanie lub przedkładanie niezgodną ze stanem faktycznym TDM lub DM deklaracji o zużyciu e. e. na własne potrzeby lub odsprzedanej do dalszego obrotu - przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesje OEE (próg minimalny i maksymalny kary).

31 Przepisy przejściowe i intertemporalne - jak i kiedy można korzystać z nowych rozwiązań 31

32 Przepisy przejściowe Dotychczasowe przepisy wykonawcze zachowują moc do czasu wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie delegacji w brzmieniu określonym ustawą nowelizującą. Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy nowej ustawy. 32

33 33 Przepisy wprowadzające Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia z wyjątkiem: Przepisów art. 9a (odnoszącego się do obowiązków OZE i CHP w tym podmiotów zobowiązanych do jego realizacji, sposobu wyznaczenia opłat zastępczych (pkt. 9 nowelizacji) które wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy, Przepisów art. 9o-9s dotyczących kwestii wytwarzania biogazu rolniczego oraz prowadzenia rejestru podmiotów wykonujących taką działalność przez ARR który wchodzi w życie od dnia 1 stycznia 2011, Przepisów art. 9a ustawy w zakresie dotyczącym świadectw pochodzenia biogazu rolniczego stosuje się od dnia 1 stycznia 2011 r.

34 Przepisy wprowadzające Do dnia wyłonienia sprzedawcy z urzędu podmiotem obowiązanym do zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii, k których mowa w art. 9a ust. 6 przyłączonych do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej jest podmiot wykonujący zadania sprzedawcy z urzędu Ogłoszenie jednostkowej opłaty zastępczej dla OZE ma nastąpić do 31 marca 2010 r. z uwzględnieniem waloryzacji dokonanej do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy 34

35 35 Krajowy potencjał

36 Produkcja energii elektrycznej w 2007 r. w podziale na technologię wytwarzania Elektrownie na biogaz Elektrownie na biomasę Elektrownie wiatrowe Elektrownie wodne Współspalanie 3,1% 10,4% 34,4% 9,0% 43,1% 36

37 Produkcja energii elektrycznej w 2008 r. w podziale na technologię wytwarzania Elektrownie na biogaz Elektrownie na biomasę Elektrownie wiatrowe Elektrownie wodne Współspalanie 3,4% 8,6% 42,4% 12,4% 33,2% 37

38 Produkcja energii elektrycznej w 2009 r. w podziale na technologię wytwarzania Stan na r. Elektrownie na biogaz Elektrownie na biomasę Elektrownie wiatrowe Elektrownie wodne Współspalanie 3,6% 6,3% 12,9% 47,0% 30,3% 38

39 Moc zainstalowana koncesjonowanych instalacji OZE Stan na r. Moc zainstalowana [MW] Rodzaj źródła OZE 2007 r r r. (1) (2) (3) (4) Elektrownie na biogaz 45,699 54,615 71,650 Elektrownie na biomasę 255, , ,490 Elektrownie wiatrowe 287, , ,682 Elektrownie wodne 934, , ,185 Elektrownie wytwarzające e.e. z prom. słonecznego 0,001 Współspalanie - - (38 jednostek) Łącznie 1 523, , ,008 39

40 Moc zainstalowana instalacji OZE objętych promesami Stan na r. Rodzaj źródła OZE Sumaryczna moc zainstalowana [MW] Liczba instalacji Elektrownie na biogaz 26, Elektrownie na biomasę 17,500 2 Elektrownie wiatrowe 2 537, Elektrownie wodne 5, Współspalanie - - Łącznie 2 585,

41 41 Mapa instalacji OZE

42 42 A co pojutrze?

43 Uzasadnione kierunki zmian systemu wsparcia (1) Uelastycznienie opłaty zastępczej powiązanie jej z cenami energii elektrycznej; Powiązanie cen ŚP z kosztami wytwarzania energii w OZE, wsparcie uwzględniające: technologię wytwarzania (Czechy, Hiszpania, Niemcy, Portugalia Słowenia, Francja); wsparcie wygasające (Czechy, Hiszpania, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Francja); wyłączenie dużych elektrowni wodnych (Czechy, Wielka Brytania, Hiszpania, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Francja); Wprowadzenie certyfikatów inwestycyjnych, w miejsce dzisiejszych eksploatacyjnych;

44 Uzasadnione kierunki zmian systemu wsparcia (2) Wskazania lokalizacyjne (źródła wiatrowe)? Mikrokogeneracja system cen gwarantowanych?; Inteligentne liczniki, inteligentne sieci (samochód elektryczny, pompy ciepła). Kolejne certyfikaty? (białe, błękitne, itd.); Implementacja dyrektywy 2009/28/WE

45 dziękuję za uwagę Warszawa 28 stycznia 2010