ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE
|
|
- Weronika Mazurek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BARIERY DLA ROZWOJU BIOGAZOWNI UTYLIZUJĄCYCH ZMIESZANY STRUMIEŃ ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE SUBSTRATÓW W PROJEKCIE USTAWY O OZE Michał Ćwil Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Warszawa, BBC Konferencja: "Rozwój biogazowni w Polsce nowe prawo"
2 Co daje nam rozwój biogazowni w Polsce? Nowy rynek zbytu Utylizacja odpadów Energia elekt. i ciepło masa nawozowa Mogłoby do 2030 powstać 4,5 tys. biogazowni o łącznej mocy: 3000 MW elektrycznej bilansowanie 3200 MW cieplnej. produkcja urządzeń
3 Co jest biogazem, biogazem rolniczym, OZE? przepisy obowiązujące ustawa Prawo energetyczne Art. 3 pkt 20) odnawialne źródło energii źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, aerotermalną, geotermalną, hydrotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu pochodzącego ze składowisk odpadów, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątków roślinnych i zwierzęcych; Art. 3 20a) biogaz rolniczy paliwo gazowe otrzymywane w procesie fermentacji metanowej surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostało ci z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego lub biomasy leśnej, z wył czeniem gazu pozyskanego z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów; Czy wobec powyższej definicji biogaz rolniczy jest odnawialnym źródłem energii?
4 Biogaz rolniczy a odnawialne źródło energii? orzeczenie WSA w Krakowie W kontekście zarzutów skarżącej należy dodatkowo zauważyć, że jak wynika z art. 3 pkt 20 Praw energetycznego, odnawialne źródło energii, to źródło wykorzystującego w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych. Biogaz rolniczy, jako paliwo gazowe nie jest odnawialnym źródłem energii.
5 Definicje w ostatnio dostępnym projekcie ustawy OZE odnawialne źródło energii energię wiatru, (...) energię otrzymywaną z biogazu, energię otrzymywaną z biogazu rolniczego (...) => źródło jest energią?!. Biogaz rolniczy nie jest biogazem?! biogaz gaz, którego głównym składnikiem jest metan, uzyskany z biomasy (...) => gaz drzewny nie jest ani biogazem ani biogazem rolniczym biogaz rolniczy gaz otrzymywany w procesie fermentacji metanowej surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych, odpadów lub pozostałości z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego lub biomasy leśnej, z wyłączeniem paliwa gazowego pozyskanego z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów. => lista surowców corocznie ustalana będzie w drodze obwieszczenia ARR
6 Współczynnik korekcyjny, k Do czego jest przypisany? (art. 84 ust. 1 oraz art. 61 ust. 1) Świadectwo pochodzenia lub świadectwo pochodzenia biogazu rolniczego, wraz z określonym na stałym poziomie współczynnikiem korekcyjnym (...) przysługuje (...) za energię elektryczną wytworzoną ze źródła odnawialnego lub za ekwiwalentną ilość energii elektrycznej z biogazu rolniczego wytworzonego i wprowadzonego do dystrybucyjnej sieci gazowej. => przypisany jest do zielonego i brązowego certyfikatu.
7 Komu certyfikaty nie przysługują w oparciu o przepisy proponowanej ustawy o OZE? Tym, którym nie przypisano współczynnika korekcyjnego lub których wyłączono z definicji OZE, m.in.: biogaz powstały z mieszaniny surowców rolniczego pochodzenia i z osadów ściekowych biogaz odpadowy np. z liści zebranych w parku mniejsze instalacje, ale te mają cenę gwarantowaną wyższą od cen hurtowych odpowiednio biogazownie, dla których czas od uruchomienia do dnia wejście w życie ustawy jest dłuższy niż 15 lat.
8 Komu certyfikaty przysługują w oparciu o przepisy proponowanej ustawy o OZE? Art Minister właściwy do spraw gospodarki, co trzy lata, do dnia 30 czerwca danego roku określa, w drodze rozporządzenia, współczynniki korekcyjne dla instalacji odnawialnych źródeł energii wykorzystujących: biogaz rolniczy biogaz pozyskany z surowców pochodzących ze składowisk odpadów biogaz pozyskany z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków Co z innymi rodzajami biogazu?
9 Współczynnik korekcyjny, k Jak długo ma zastosowanie? (art. 84 ust. 1) 15 lat liczony od dnia uruchomienia OZE (dotyczy wszystkich biogazowni) Co zrobić z biogazowniami po 15 latach eksploatacji, kiedy koszy operacyjne przewyższać będą przychody bez wsparcia? Poza wytwarzaniem energii, rozwój biogazowni przynosi dodatkowe benefity społeczne i gospodarcze.
10 Sprawa najważniejsza (1) Współczynnik może być gwarantowany... na 15 lat Ale cena certyfikatu (minimalna) nie jest gwarantowana!!! => k * 0 = 0 obecnie w ręce oligopolu energetycznego trafia ok. 75% zielonych certyfikatów. po wejściu w życie projektowanych przepisów może ich być 90%.
11 Sprawa najważniejsza (2) Współczynnik korekcyjny > 1 (nawet przy braku nadpodaży certyfikatów na rynku) wcale nie oznacza wyższych przychodów niż w obowiązującym systemie wsparcia gdyż: Jednostkowa opłata zastępcza ma nie być waloryzowana wskaźnikiem inflacji w kolejnych latach, więc cena certyfikatów może być co najwyżej stała w czasie 15 lat. Certyfikaty przysługują tylko 15 lat od dnia uruchomienia a nie całą żywotność jak jest obecnie. Traci się prawo do zielonych certyfikatów sprzedając energię elektryczną po cenie wyższej niż ustalona (w 2013 w cenie wyższej niż 198,9 zł / MWh).
12 Sprawa najważniejsza (3) Obojętnie jaki system wsparcia ostatecznie zostanie przyjęty, MUSI być oparty m.in. o następujące zasady: nie pogarszać warunków funkcjonowania już oddanych do użytkowania instalacji, zapewnić długoterminowe gwarantowane wsparcie znane w dniu podejmowania decyzji inwestycyjnej zapewnić wsparcie adekwatne do benefitów wynikających z rozwoju biogazowni na poziomie wyższym niż obecnie nie ograniczać rozwoju żadnego rodzaju biogazu każdy rodzaj biogazu jest odnawialnym źródłem energii
13 Dziękuję za uwagę. Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej ul. Gotarda 9, Warszawa Tel , Fax
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE
Systemy wsparcia odnawialnych źródeł ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE w oparciu o proponowane regulacje prawne Michał Ćwil Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Polska Izba Gospodarcza
Bardziej szczegółowoZainwestuj w odnawialne źródła energii w Twoim Regionie: województwo warmińsko mazurskie
Zainwestuj w odnawialne źródła energii w Twoim Regionie: województwo warmińsko mazurskie Uwarunkowania rynkowe: wejście na rynek, ceny energii i certy4atów zielonych, brązowych, żółtych, czerwonych i fioletowych
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE SŁONECZNE DNI ENERGIA SŁOŃCA FOTOWOLTAIKA TECHNOLOGIE, OPŁACALNOSĆ, REALIZACJE Olsztyn 9 MAJA 2013 R,
EUROPEJSKIE SŁONECZNE DNI ENERGIA SŁOŃCA FOTOWOLTAIKA TECHNOLOGIE, OPŁACALNOSĆ, REALIZACJE Olsztyn 9 MAJA 2013 R, Fotowoltaika w projekcie ustawy o OZE Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej
Bardziej szczegółowo16.02.2012 Poznań, MTP, Okrąg y Stó Rolniczy
16.02.2012 Poznań, MTP, Okrąg y Stó Rolniczy 2 Wzrost cen energii w okresie 2005-2010 maksymalny możliwy z powodu OZE vs średni rzeczywisty dokonany przez spó ki obrotu dane: PIGEO na podstawie ARE i URE
Bardziej szczegółowoSTAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE
STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE Michał Ćwil Polska Grupa Biogazowa Targi Poleko Poznań, 2009 Agenda Prezentacji Stan obecny wykorzystania biogazu i perspektywy rozwoju
Bardziej szczegółowoPOLSKI SYSTEM WSPRACIA OZE
POLSKI SYSTEM WSPRACIA OZE MARLENA BALLAK DOKTORANTKA NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO SZCZECIN, 28 MARCA 2014 ROK SYSTEM WSPARCIA OZE W OBECNYCH REGULACJACH ODNAWIALNE ŹRÓDŁA
Bardziej szczegółowoSystem Certyfikacji OZE
System Certyfikacji OZE Mirosław Kaczmarek miroslaw.kaczmarek@ure.gov.pl III FORUM EKOENERGETYCZNE Fundacja Na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki Zielony Feniks Polkowice, 16-17 września 2011 r. PAKIET KLIMATYCZNO
Bardziej szczegółowoPraktyczne sposoby wdrożenia idei produkcji biometanu z odpadów na cele transportowe w Polsce Barbara Smerkowska Magdalena Rogulska
Warsztaty edukacyjne Biomaster GasShow 2014 Praktyczne sposoby wdrożenia idei produkcji biometanu z odpadów na cele transportowe w Polsce Barbara Smerkowska Magdalena Rogulska Biogaz z odpadów organicznych
Bardziej szczegółowoWsparcie Odnawialnych Źródeł Energii
Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii mgr inż. Robert Niewadzik główny specjalista Północno Zachodniego Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki w Szczecinie Szczecin, 2012 2020 = 3 x 20% Podstawowe
Bardziej szczegółowoWykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii
Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii Paweł Karpiński Pełnomocnik Marszałka ds. Odnawialnych Źródeł Energii
Bardziej szczegółowoNowe zapisy w Prawie Energetycznym dotyczące biogazu rolniczego
Nowe zapisy w Prawie Energetycznym dotyczące biogazu rolniczego Ewa Gańko Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Warszawa, 22.04.2010 r. Plan prezentacji Definicja biogazu Odbiór biogazu przez operatora
Bardziej szczegółowoWymogi proceduralne dla uzyskania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej z elektrowni fotowoltaicznej
Wymogi proceduralne dla uzyskania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej z elektrowni fotowoltaicznej Urząd Regulacji Energetyki Starszy Specjalista Waldemar Kozłowski Konferencja Europejskie Słoneczne
Bardziej szczegółowoWYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO. Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko
WYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko DEFINICJA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Ustawa Prawo Energetyczne definiuje, że odnawialne źródła energii
Bardziej szczegółowoOBOWIĄZEK ZAKUPU CIEPŁA ZE ŹRÓDEŁODNAWIALNYCH W PRAKTYCE
OBOWIĄZEK ZAKUPU CIEPŁA ZE ŹRÓDEŁODNAWIALNYCH W PRAKTYCE Małgorzata Niedźwiecka Główny specjalista Północno-Zachodni Oddział Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki Szczecin, 2012 Podstawowe akty prawne Prawo
Bardziej szczegółowoInstalacje biomasowe w krajowym systemie wsparcia szanse i zagrożenia
Instalacje biomasowe w krajowym systemie wsparcia szanse i zagrożenia r.pr. Katarzyna Szwed-Lipińska Dyrektor Departamentu Systemów Wsparcia URE Forum Biomasy i Paliw Alternatywnych Połaniec/Mielec, 2016
Bardziej szczegółowoWydział Mechaniczno-Energetyczny
Polska Geotermalna Asocjacja im. prof. J. Sokołowskiego Wydział Mechaniczno-Energetyczny Lokalna energetyka geotermalna jako podstawowy składnik OZE w procesie dochodzenia do samowystarczalności energetycznej
Bardziej szczegółowoOpłacalność produkcji biogazu w Polsce. Magdalena Rogulska
Opłacalność produkcji biogazu w Polsce Magdalena Rogulska Możliwości wykorzystania biogazu/ biometanu Produkcja energii elektrycznej i ciepła Dotychczasowy kierunek wykorzystania w PL Sieć dystrybucyjna
Bardziej szczegółowoNowe współczynniki korekcyjne dla OZE na lata
Nowe współczynniki korekcyjne dla OZE na lata 2013-2017 Ministerstwo Gospodarki w opublikowanym właśnie projekcie ustawy wporwadzającej ustawy z trójpaku energetycznego zaprezentowało wartości współczynników
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE. Stanowisko środowisk reprezentujących przedsiębiorców do projektu ustawy o. odnawialnych źródłach energii.
Stanowisko środowisk reprezentujących przedsiębiorców do projektu ustawy o ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII odnawialnych źródłach energii. W POLSCE Michał Polska Ćwil Rada Koordynacyjna Odnawialnych Źródeł Energii
Bardziej szczegółowoJakość energetyczna budynków
Jakość energetyczna budynków a odnawialne źródła energii Krzysztof Szymański Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska Wrocław, 03.11.2010 r. Jakość energetyczna budynków a odnawialne źródła energii Jakość
Bardziej szczegółowoCzy mamy szansę wygrać walkę ze smogiem?...
Czy mamy szansę wygrać walkę ze smogiem?... pewnie że TAK tylko jak? 1 Czy mamy szansę wygrać walkę ze smogiem? Odnawialne źródła energii OZE Odnawialne źródło energii źródło wykorzystujące w procesie
Bardziej szczegółowoSystemy wsparcia wytwarzania biogazu rolniczego i energii elektrycznej w źródłach odnawialnych i kogeneracji w Polsce
Systemy wsparcia wytwarzania biogazu rolniczego i energii elektrycznej w źródłach odnawialnych i kogeneracji w Polsce Departament Przedsiębiorstw Energetycznych Warszawa 2011 Zawartość prezentacji 1. Podstawa
Bardziej szczegółowoBIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE. Poznao 22.11.2011
BIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE Poznao 22.11.2011 Fermentacja anaerobowa 2 SKŁAD BIOGAZU 3 BIOGAZ WYSYPISKOWY WARUNKI DLA SAMOISTNEGO POWSTAWANIA BIOGAZU 4 Biogazownia
Bardziej szczegółowoSystem wsparcia OZE i rola TGE
System wsparcia OZE i rola TGE Marek Szałas Dyrektor Rejestru Świadectw Pochodzenia Towarowa Giełda Energii S.A rejestr@tge.pl Główne założenia systemu świadectw pochodzenia Gdzie sprzedać samą energię
Bardziej szczegółowoFotowoltaika przyszłość i inwestycje w branży w świetle nowej ustawy o OZE. Warszawa
Fotowoltaika przyszłość i inwestycje w branży w świetle nowej ustawy o OZE Warszawa 13.12.2012 2012 1. kryteria podziału 2. zasady i warunki wytwarzania 3. przyłą łączenia mikroinstalacji a NPE odnawialne
Bardziej szczegółowoStan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej
Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej 2 Ramy prawne funkcjonowania sektora OZE Polityka energetyczna Polski
Bardziej szczegółowoUstawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) nadzieje i oczekiwania
Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) nadzieje i oczekiwania Małgorzata Niedźwiecka Główny Specjalista Północno-Zachodni Oddział Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki Szczecin, 2013 energia fal
Bardziej szczegółowoBiogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoBudowa Instalacji Prosumenckich
Budowa Instalacji Prosumenckich Program prezentacji Definicje Instalacje prosumenckie fotowoltaika i kolektory słoneczne Doświadczenia, realizacje przykładowe Instalacja fotowoltaiczna budowa, koszty Kolektory
Bardziej szczegółowoMechanizmy wsparcia produkcji energii elektrycznej w kogeneracji i z odnawialnych źródeł energii
Mechanizmy wsparcia produkcji energii elektrycznej w kogeneracji i z odnawialnych źródeł energii USTAWA Z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 2006 nr 89 poz.625 z późn. zm.) Prawo Energetyczne Kraków 2011
Bardziej szczegółowoOZE przyszłością powiatu lęborskiego. Proekologia strategią przyszłości MŚP UDA-POKL.02.01.01-00-361/13
OZE przyszłością powiatu lęborskiego Proekologia strategią przyszłości MŚP UDA-POKL.02.01.01-00-361/13 Lębork 22 maja 2015 www.biznesproeko.pl ODiTK w Gdańsku WHSZ w Słupsku Projektu Proekologia strategią
Bardziej szczegółowoAktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych
Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Katarzyna Szwed-Lipińska Radca Prawny Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych Urzędu Regulacji
Bardziej szczegółowoWsparcie Odnawialnych Źródeł Energii
Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii mgr inż. Robert Niewadzik główny specjalista Północno Zachodniego Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki w Szczecinie Szczecin, 2012 2020 = 3 x 20% Podstawowe
Bardziej szczegółowozasady koncesjonowania, system wsparcia Tomasz Adamczyk Dyrektor WOT URE w Lublinie
Odnawialne źródła energii - zasady koncesjonowania, system wsparcia Tomasz Adamczyk Dyrektor WOT URE w Lublinie Podstawowe akty prawne 1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z
Bardziej szczegółowoPROCEDURA PRZYŁĄCZANIA MIKROINSTALACJI OZE
PROCEDURA PRZYŁĄCZANIA MIKROINSTALACJI OZE ASPEKTY FORMALNE I EKONOMICZNE MARLENA BALLAK DOKTORANTKA NA WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO SZCZECIN, 4 CZERWCA 2014 ROK REGULACJE
Bardziej szczegółowoTechnologie OZE. Wpływ inwestycji na środowisko przyrodnicze. Stefan Pawlak Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o.
Szkolenie Piła, Lokalny 28 listopada Zarządca 2012r. Energetyczny Technologie OZE. Wpływ inwestycji na środowisko przyrodnicze Stefan Pawlak Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o. www.ure.gov.pl
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY. 07.11.2013 r.
ZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY 07.11.2013 r. Zamiast wprowadzenia podsumowanie OŹE Dlaczego? Przyczyny: filozoficzno etyczne naukowe
Bardziej szczegółowoProsument dzisiaj i jutro
Prosument dzisiaj i jutro Małgorzata Niedźwiecka Główny Specjalista Północno-Zachodni Oddział Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki Szczecin, 2014 Istotne pojęcia Prawa energetycznego PROSUMENT PRODUKUJE
Bardziej szczegółowoOdnawialneźródłaenergii w prawie polskim
Odnawialneźródłaenergii w prawie polskim Józef Indyka, Jacek Marciniak Urząd Regulacji Energetyki Południowo-Wschodni Oddział Terenowy z siedzibą w Krakowie Kraków, 07 kwietnia 2011 r. 1 ul. Chłodna 64,
Bardziej szczegółowoSystem Aukcyjny w praktyce przykładowa kalkulacja
System Aukcyjny w praktyce przykładowa kalkulacja Aukcja Cena referencyjna < 1 MW Stare instalacje OZE Cena ref. a > 1 MW Nowa ustawa OZE + Warunek Stopień wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej
Bardziej szczegółowoNowe zapisy w prawie energetycznym dotyczące biogazowni i biogazu rolniczego
Nowe zapisy w prawie energetycznym dotyczące biogazowni i biogazu rolniczego Autor: dr Bartłomiej Nowak 1 Przyjęty na szczycie w Brukseli w 2008 roku pakiet klimatyczno-energetyczny zakłada odejścia od
Bardziej szczegółowoProjekt ustawy o OZE podstawowe zmiany, regulacje dotyczące przyłączeń
Warszawa 9 maja 2013 Projekt ustawy o OZE podstawowe zmiany, regulacje dotyczące przyłączeń Powierzchnie biurowe sklepy i parkingi Powierzchnie handlowe Powierzchnie mieszkalne sklepy i restauracje Zakres
Bardziej szczegółowoENERGETYKA PROSUMENCKA AKTUALNY STAN I KIERUNKI ROZWOJU W ŚWIETLE USTAWY O OZE
ENERGETYKA PROSUMENCKA AKTUALNY STAN I KIERUNKI ROZWOJU W ŚWIETLE USTAWY O OZE Marlena Ballak Szczecin, 15 maja 2015 r. OZE w regulacjach Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23
Bardziej szczegółowoPROJEKT BIOGAZOWNI W CUKROWNI P&L GLINOJECK S.A.
PROJEKT BIOGAZOWNI W CUKROWNI P&L GLINOJECK S.A. Józef Klimaszewski CEL Celem inwestycji jest obniżenie kosztów energii w Cukrowni przez produkcję biogazu z wysłodków, odłamków buraczanych oraz liści poprzez:
Bardziej szczegółowoOZE! Czy polski rolnik poprawi bilans czystej energii w kraju?
https://www. OZE! Czy polski rolnik poprawi bilans czystej energii w kraju? Autor: Tadeusz Śmigielski Data: 28 marca 2019 Zaniedbana od kilku lat polityka promowania i inwestowania w odnawialne źródła
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.
Ministerstwo Gospodarki Rzeczpospolita Polska Odnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r. Zbigniew Kamieński Dyrektor Departamentu Energetyki Poznań, 27 października
Bardziej szczegółowoPolskie technologie biogazowe trendy i wyzwania. Sylwia Koch-Kopyszko
Polskie technologie biogazowe trendy i wyzwania Sylwia Koch-Kopyszko BIOGAZOWNIE W POLSCE W Polsce działa 281 biogazowni o łącznej mocy 212,94 MW. Ilość biogazowni rolniczych 81, w tym: - instalacje do
Bardziej szczegółowoOczyszczanie i uszlachetnianie biogazu do jakości gazu ziemnego
Zakład Odnawialnych Zasobów Energii Oczyszczanie i uszlachetnianie biogazu do jakości gazu ziemnego Barbara Smerkowska Konferencja Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi Kraków 16-17 lutego 2012 Składnik
Bardziej szczegółowoT R Ó J P A K E N E R G E T Y C Z N Y
T R Ó J P A K E N E R G E T Y C Z N Y Ustawa o odnawialnych źródłach energii spojrzenie odbiorcy przemysłowego. Jachranka 27.09.2012 r. WIELOPOZIOMOWE WSPARCIE ROZWOJU ENERGETYKI ODNAWIALNEJ WIELOPOZIOMOWE
Bardziej szczegółowoGENERACJA ROZPROSZONA wyzwania regulacyjne.
Henryk Kaliś FORUM Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu GENERACJA ROZPROSZONA wyzwania regulacyjne. Warszawa, 13 kwietnia 2012 r. GENERACJA ROZPROSZONA - stan aktualny. Rozwój generacji rozproszonej ściśle
Bardziej szczegółowoBiogazownie w energetyce
Biogazownie w energetyce Temat opracował Damian Kozieł Energetyka spec. EGIR rok 3 Czym jest biogaz? Czym jest biogaz? Biogaz jest to produkt fermentacji metanowej materii organicznej przez bakterie beztlenowe
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK NR 9 LISTA WSKAŹNIKÓW NA POZIOMIE PROJEKTU DLA DZIAŁANIA 3.4 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W MSP
ZAŁĄCZNIK NR 9 LISTA WSKAŹNIKÓW NA POZIOMIE PROJEKTU DLA DZIAŁANIA 3.4 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W MSP Wersja nr 1 październik 2016 r. Tabela 1 Zestawienie wskaźników EFRR na poziomie projektu RPO WO 2014-2020
Bardziej szczegółowoZarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. z siedzibą w Szczecinie TARYFA dla energii elektrycznej Obowiązuje od 1 stycznia 2013 r
Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. z siedzibą w Szczecinie TARYFA dla energii elektrycznej Obowiązuje od 1 stycznia 2013 r SPIS TREŚCI 1. INFORMACJE OGÓLNE 2. DEFINICJE 3. ZASADY ROZLICZEŃ
Bardziej szczegółowoSystemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii. Warszawa, 9 maja 2019 r.
Systemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii Warszawa, 9 maja 2019 r. Struktura wytwarzania energii elektrycznej [GWh] w latach 2017-2018 2017 r. 2018 r.
Bardziej szczegółowoBiogaz zintegrowany z siecią gazową alternatywa dla rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce?
Biogaz zintegrowany z siecią gazową alternatywa dla rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce? Autor: Michał Ćwil, dyrektor generalny PIGEO ( Czysta Energia nr 5/2011) Liczba koncesjonowanych jednostek biogazowych,
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 19 maja 2017 r.
Warszawa, dnia 19 maja 2017 r. Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr 34 /2017 w sprawie zasad ustalania poziomu emisyjności CO2 na potrzeby aukcyjnego systemu wsparcia, o którym mowa przepisach
Bardziej szczegółowoUsytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej
Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ ENERGII ODNAWIALNEJ
STANOWISKO POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ ENERGII ODNAWIALNEJ do projektu rozporządzenia dotyczącego potwierdzania danych dotyczących ilości wytwarzanego biogazu rolniczego wprowadzanego do sieci dystrybucyjnej
Bardziej szczegółowoStan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE
Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE Paweł Sulima Wydział Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament Rynków Rolnych XI Giełda kooperacyjna
Bardziej szczegółowoEKONOMIA FUNKCJONOWANIA BIOGAZOWNI ROLNICZEJ NA PRZYKŁADZIE BIOGAZOWNI W ODRZECHOWEJ
ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl EKONOMIA FUNKCJONOWANIA BIOGAZOWNI ROLNICZEJ NA PRZYKŁADZIE BIOGAZOWNI W ODRZECHOWEJ KWIECIEŃ 2018 ROK Źródło: http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/
Bardziej szczegółowoPrzedstawiciel branży OZE. Podstawy prawne OZE
Przedstawiciel branży OZE Podstawy prawne OZE Co to jest energia odnawialna? odnawialne źródło energii - źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną,
Bardziej szczegółowoUSTAWA O EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ. z dnia 15 kwietnia 2011 r. ZADANIA PREZESA URE
USTAWA O EFEKTYWNOŚCI z dnia 15 kwietnia 2011 r. ZADANIA PREZESA URE Wrocław, luty 2012 Ustawa określa: USTAWA z dnia 15 kwietnia 2011 r. O EFEKTYWNOŚCI krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania
Bardziej szczegółowoKolorowy system wsparcia A.D. 2014
Kolorowy system wsparcia A.D. 2014 Autor: dr Zdzisław Muras, radca prawny ("Czysta Energia" - nr 6/2014) Obowiązujące w prawodawstwie krajowym systemy wsparcia OZE, kogeneracji i efektywności energetycznej
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. Seminarium Biomasa na cele energetyczne założenia i realizacja Warszawa, 3 grudnia 2008 r.
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Seminarium Biomasa na cele energetyczne założenia i realizacja Warszawa, 3 grudnia 2008 r. 1 Odnawialne Źródła Energii w 2006 r. Biomasa stała 91,2 % Energia promieniowania słonecznego
Bardziej szczegółowoSolsum: Dofinansowanie na OZE
Solsum: Dofinansowanie na OZE Odnawialne źródło energii (OZE) W ustawie Prawo energetyczne źródło energii odnawialnej zdefiniowano jako źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania
Bardziej szczegółowoOBOWIAZKI PREZESA URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI W ŚWIETLE USTAWY O EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ
OBOWIAZKI PREZESA URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI W ŚWIETLE USTAWY O EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ Mirosława Szatybełko-Połom dyrektor Północnego Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki z/s w Gdańsku
Bardziej szczegółowoCERTYFIKOWANIE INSTALATORÓW OZE. Stefan Wójtowicz Instytut Elektrotechniki
CERTYFIKOWANIE INSTALATORÓW OZE Instytut Elektrotechniki Nieodnawialne nośniki energii Węgiel Uran Ropa Gaz Zalety Duża gęstość mocy Dostępność Niski koszt Dyspozycyjność Opanowana technologia Wady Skażenie
Bardziej szczegółowoStan prac nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw.
Stan prac nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. Warsztaty Rynku Energetycznego Sesja I (w 2013 roku) Planowanie Marek Kulesa dyrektor biura TOE
Bardziej szczegółowoEfektywność wspierania energetyki odnawialnej w regionalnych programach operacyjnych na lata wybranych województw
Efektywność wspierania energetyki odnawialnej w regionalnych programach operacyjnych na lata 2014-2020 wybranych województw Tomasz Kruszyński Konferencja Ochrona środowiska w służbie człowieka Inowrocław
Bardziej szczegółowoBiogazownie jako element gospodarki o obiegu zamkniętym Biogaz jako odnawialne źródło energii w polskich warunkach rynkowych i prawnych
Biogazownie jako element gospodarki o obiegu zamkniętym Biogaz jako odnawialne źródło energii w polskich warunkach rynkowych i prawnych Michał Ćwil, Gobarto S.A. Narol, 5 kwietnia 2018 r. Agenda prezentacji
Bardziej szczegółowoAlternatywne źródła energii
Alternatywne źródła energii wykład 1 Przegląd odnawialnych źródeł energii dr inż. Janusz Teneta Wydział EAIiIB Katedra Automatyki i Inżynierii Biomedycznej AGH Kraków 2013 Energia wiatru Odnawialne źródła
Bardziej szczegółowoPROGRAM FINANSOWANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ORAZ OBIEKTÓW DOTYCZĄCYCH CYCH KOGENERACJI ZE ŚRODKÓW W SUBFUNDUSZU OPŁAT ZASTĘPCZYCH I KAR
PROGRAM FINANSOWANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ORAZ OBIEKTÓW DOTYCZĄCYCH CYCH KOGENERACJI ZE ŚRODKÓW W SUBFUNDUSZU OPŁAT ZASTĘPCZYCH I KAR NALICZANYCH W OPARCIU O USTAWĘ PRAWO ENERGETYCZNE Schemat finansowania
Bardziej szczegółowoPolityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.
Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach Toruń, 22 kwietnia 2008 Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Zrównoważona polityka energetyczna Długotrwały rozwój przy utrzymaniu
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego Oś priorytetowa 3 Gospodarka niskoemisyjna
Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 Oś priorytetowa 3 Gospodarka niskoemisyjna Schemat 3.1.C Projekty grantowe, dotyczące produkcji energii elektrycznej i/lub cieplnej (wraz
Bardziej szczegółowoEVERCON sp. z o.o. ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl BIOGAZOWNIE 2011 ROK
ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl BIOGAZOWNIE 2011 ROK Uwarunkowania prawne. Rozwój odnawialnych źródeł energii stanowi strategiczny cel polskiej energetyki.
Bardziej szczegółowoElektrociepłownia opalana biogazem rolniczym - nowe odnawialne źródło energii
Elektrociepłownia opalana biogazem rolniczym - nowe odnawialne źródło energii Marzena Grzelec, radca prawny, Chadbourne&Parke Ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010
Bardziej szczegółowoRozwój biogazowni w świetle postanowień Polityki energetycznej. Polski do 2030 r. Rozwój biogazowni w Polsce-nowe prawo.
Rozwój biogazowni w Polsce-nowe prawo Rozwój biogazowni w świetle postanowień Polityki energetycznej Maciej Kapalski Polski do 2030 r. Departament Energii Odnawialnej Ministerstwo Gospodarki Wrocław, 24
Bardziej szczegółowoMetryki wskaźników dla działania 2.10 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł
Metryki wskaźników dla działania 2.10 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł Wskaźniki produktu: Dodatkowa zdolność wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (MWe) Wskaźnik przedstawia
Bardziej szczegółowoMożliwości wykorzystania potencjału biomasy odpadowej w województwie pomorskim. Anna Grapatyn Korzeniowska Gdańsk, 10 marca 2011 r.
Możliwości wykorzystania potencjału biomasy odpadowej w województwie pomorskim Anna Grapatyn Korzeniowska Gdańsk, 10 marca 2011 r. Wojewódzkie dokumenty strategiczne Program Ochrony Środowiska Województwa
Bardziej szczegółowoZagadnienia prawne procesu inwestycyjnego w projektach biogazowych
Zagadnienia prawne procesu inwestycyjnego w projektach biogazowych Dzięki uprzejmości organizatorów i prelegentów Konferencji Zielona Energia. Biogaz- aspekty prawne, finansowe i techniczne przedstawiamy
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK NR 9. LISTA WSKAŹNIKÓW NA POZIOMIE PROJEKTU DLA PODDZIAŁANIA Efektywność energetyczna w budynkach publicznych (zakres EFRR)
ZAŁĄCZNIK NR 9 LISTA WSKAŹNIKÓW NA POZIOMIE PROJEKTU DLA PODDZIAŁANIA 3.2.1 Efektywność energetyczna w budynkach publicznych (zakres EFRR) Tabela 1 Zestawienie wskaźników EFRR na poziomie projektu RPO
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XLI-67/2010
Uchwała Nr XLI-67/2010 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 11 października 2010 roku w sprawie: wyrażenia woli przystąpienia Gminy Wołomin do realizacji projektu inwestycyjnego pn. EKO Wołomin energia słoneczna,
Bardziej szczegółowo9 LISTA WSKAŹNIKÓW NA POZIOMIE PROJEKTU DLA PODDZIAŁANIA
Załącznik nr 9 LISTA WSKAŹNIKÓW NA POZIOMIE PROJEKTU DLA PODDZIAŁANIA 3.2.2 Efektywność energetyczna w budynkach publicznych Aglomeracji Opolskiej (zakres EFRR) Tabela 1 Zestawienie wskaźników EFRR na
Bardziej szczegółowoPrzedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ełku Spółka z o.o Ełk, ul. Kochanowskiego 62 X TARYFA DLA CIEPŁA r.
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ełku Spółka z o.o. 19-300 Ełk, ul. Kochanowskiego 62 X TARYFA DLA CIEPŁA 2014 r. SPIS TREŚCI strona CZĘŚĆ I Objaśnienia pojęć i skrótów uŝywanych w taryfie. 3 CZĘŚĆ
Bardziej szczegółowoNowy kształt instrumentów wsparcia w rządowym. projekcie ustawy o zmianie ustawy o OZE oraz. niektórych innych ustaw (druk 2412)
Nowy kształt instrumentów wsparcia w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o OZE oraz niektórych innych ustaw (druk 2412) Wydział Prawa i Administracji UAM 1. System wsparcia zagadnienia wprowadzające
Bardziej szczegółowoAKTUALNA SYTUACJA I PERSPEKTYWY SYSTEMU WSPARCIA WYTWARZANIA ENERGII Z OZE
AKTUALNA SYTUACJA I PERSPEKTYWY SYSTEMU WSPARCIA WYTWARZANIA ENERGII Z OZE MARIAN MIŁEK 1 ZAKRES PROJEKTU USTAWY o OZE Zasady wykonywania działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, ciepła
Bardziej szczegółowoAKTUALNY STAN PRAWNY FUNKCJONOWANIA ENERGETYKI PROSUMENCKIEJ W POLSCE. Paweł Cyganik Departament Energetyki. 21 listopada 2014 r.
AKTUALNY STAN PRAWNY FUNKCJONOWANIA ENERGETYKI PROSUMENCKIEJ W POLSCE Paweł Cyganik Departament Energetyki 21 listopada 2014 r., Warszawa UMOWY NORMY PRAWNE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE
Bardziej szczegółowoTARYFA SPRZEDAŻY REZERWOWEJ DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ
TARYFA SPRZEDAŻY REZERWOWEJ DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Terawat Dystrybucja Sp. z o.o. Obowiązuje od 29 stycznia 2019 r. Stosowana do rozliczeń od 1 stycznia 2019 r. zatwierdzona przez Zarząd Terawat Dystrybucja
Bardziej szczegółowoWarsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg
Warsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg Biała Księga UE - Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030 redukcja o 40% gazów
Bardziej szczegółowoKoncesjonowanie i wsparcie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
Koncesjonowanie i wsparcie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii dr Małgorzata Nowaczek-Zaremba Dyrektor Południowo-Wschodniego Oddziału Terenowego URE w Krakowie Kraków, 2012
Bardziej szczegółowoCIEPŁO Z OZE W KONTEKŚCIE ISTNIEJĄCYCH / PLANOWANYCH INSTALACJI CHP
CIEPŁO Z OZE W KONTEKŚCIE ISTNIEJĄCYCH / PLANOWANYCH INSTALACJI CHP Andrzej Schroeder Enea Wytwarzanie andrzej.schroeder@enea.pl Emisja CO 2 : 611 kg/mwh 44 straty 14 Emisja CO 2 : 428 kg/mwh 34 10 Elektrownia
Bardziej szczegółowoSystemy wsparcia i kredytowania instalacji biogazowych i kogeneracji
Systemy wsparcia i kredytowania instalacji biogazowych i kogeneracji NFOŚiGW Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji część 1. W Klasie A program obejmuje:
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia... o odnawialnych źródłach energii 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne
Projekt ustawy z dnia 09.10.2012r. Wersja 2.0.2. USTAWA z dnia... o odnawialnych źródłach energii 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. 1. Ustawa określa: 1) zasady i warunki wykonywania działalności w
Bardziej szczegółowoUstawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Janusz Pilitowski, Departament Energii Odnawialnej
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii Janusz Pilitowski, Departament Energii Odnawialnej Marzec 2015 2 Ustawa OZE Cel uchwalenia ustawy o odnawialnych źródłach energii 1. Celem
Bardziej szczegółowoPrzegląd rozwoju energetyki odnawialnej w. Paweł Karpiński Z-ca Dyrektora Wydziału Środowiska UMWD
Przegląd rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce i na Dolnym Śląsku Paweł Karpiński Z-ca Dyrektora Wydziału Środowiska UMWD Odnawialne Źródło Energii źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię
Bardziej szczegółowoRządowy program wsparcia energetyki wiatrowej w Polsce. Energetyka wiatrowa (onshore) w Polsce i w Niemczech 18.06.2013 r.
Rządowy program wsparcia energetyki wiatrowej w Polsce Energetyka wiatrowa (onshore) w Polsce i w Niemczech 18.06.2013 r. Warszawa 2 Rządowy program wsparcia energetyki wiatrowej w Polsce Rozwój OZE w
Bardziej szczegółowoFormalnoprawne uwarunkowania wydawania i obrotu świadectwami pochodzenia w świetle nowelizacji prawa energetycznego
Formalnoprawne uwarunkowania wydawania i obrotu świadectwami pochodzenia w świetle nowelizacji prawa energetycznego dr Zdzisław Muras Departament Przedsiębiorstw Energetycznych Warszawa 28 stycznia 2010
Bardziej szczegółowoNowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii
Nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii Michał Ćwil Wiceprezes Zarządu Polska Izba Gospodarcza Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej Poznań, Targi Green Power, 11.05.2016 Proces rozwoju i trwania
Bardziej szczegółowo