Dane dotyczące przedmiotu cyklu:

Transkrypt

1 Nazwa przedmiotu: Wstęp do prawa europejskiego (0500-WPEUPD) Nazwa w języku polskim: Nazwa w jęz. angielskim: Introduction to European Law Dane dotyczące przedmiotu: Jednostka oferująca przedmiot: Wydział Prawa i Administracji Przedmiot dla jednostki: Wydział Prawa i Administracji Cykl dydaktyczny: Rok akademicki 2018/2019 Koordynator przedmiotu cyklu: prof. dr hab. Anna Wyrozumska Domyślny typ protokołu dla przedmiotu: Zaliczenie lub ocena Skrócony opis: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zasadami i mechanizmami systemu prawa Unii Europejskiej, w tym z podstawowymi orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości UE. Zdobyte umiejętności pozwolą studentom sprawnie poruszać się w systemie prawa polskiego, którego znaczącą część stanowi prawo Unii. Nacisk kładziony jest na poznanie zasad bezpośredniego i pośredniego stosowania różnego typu aktów prawa Unii oraz dochodzenia roszczeń opartych na prawie Unii przed sądami UE, krajowymi oraz Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości. Ćwiczenia są obowiązkowe, jeśli przewiduje to program studiów, a ich zaliczenie jest niezbędnym warunkiem podejścia do egzaminu. Na ćwiczeniach analizowane jest m.in. orzecznictwo TSUE. Opis: Ewolucja procesu integracji europejskiej (podstawowe koncepcje - strefa wolnego handlu, unia celna, wspólny rynek, unia gospodarczo walutowa), charakter prawny i struktura UE, instytucje - kompetencje i wzajemne relacje, proces legislacyjny, źródła prawa, bezpośrednie stosowanie i bezpośredni skutek prawa wspólnotowego, prymat prawa wspólnotowego, zapewnianie efektywności prawu wspólnotowemu przez sądy krajowe (obowiązek przychylnej wykładni prawa krajowego, odpowiedzialność odszkodowawcza państwa), system ochrony prawnej, podstawowe zasady prawa wspólnotowego, harmonizacja prawa, swobody rynku, II i III filar UE (cele, mechanizmy, środki prawne, rola Trybunału Sprawiedliwości), Polska w UE. Literatura: obowiązkowa: J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, wyd. 4, Wydawnictwo LexisNexis 2015 pomocnicza: M. Kenig-Witkowska, A. Łazowski, R. Ostrihansky, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, wyd. 6, Beck 2015 Efekty kształcenia Student/ Wiedza: - zna ustrojowe zasady UE, potrafi określić ich zakres i konsekwencje prawne; - zna strukturę instytucjonalną UE, zakres kompetencji instytucji i organów UE oraz ich wzajemne relacje; - zna źródła i zakres prawa UE, oraz procedury jego stanowienia; - zna podstawowe zasady stosowania prawa UE w krajowych porządkach prawnych, posiada wiedzę o konstytucyjnych uwarunkowaniach zapewniania efektywności prawu UE w Polsce; - zna sposoby dochodzenia roszczeń opartych na prawie UE ; Umiejętności: - korzysta z różnych z metod i narzędzi wyszukiwania materiałów źródłowych (bazy danych, wyszukiwarki, biblioteki, itp.), - potrafi samodzielnie analizować i oceniać materiały źródłowe (w szczególności akty prawne UE, orzecznictwo) i umie je wykorzystywać do samodzielnej nauki, - wykorzystuje wiedzę, w tym zdobytą w oparciu o materiały źródłowe do rozwiązywania nowych problemów prawnych zwłaszcza z zakresu relacji prawa UE i prawa krajowego, - umie umiejscowić prawo UE w systemie prawa międzynarodowego, w tym Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Kompetencje społeczne: - rozumie potrzebę ciągłego uzupełniania wiedzy z zakresu prawa UE i prawa międzynarodowego, zwłaszcza poprzez śledzenie orzecznictwa TSUE, - jest krytyczny wobec prawa i orzecznictwa sądowego, Forma studiów stacjonarne Wymagania wstępne Zaliczenie 1. roku studiów, w szczególności: podstawowa wiedza dotycząca systemu prawnego, normy prawnej, stosowania i obowiązywania prawa; zasad ustrojowych, ze szczególnym uwzględnieniem podziału władzy i systemu sądownictwa oraz konstytucyjnego systemu źródeł prawa obowiązującego w Polsce; znajomość prawa międzynarodowego w zakresie źródeł prawa i podmiotowości międzynarodowoprawnej. Dane dotyczące przedmiotu cyklu: Strona 1 z :36

2 Domyślny typ protokołu dla przedmiotu cyklu: Ocena zgodna z regulaminem studiów Strona WWW: Literatura: Literatura podstawowa: J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, wyd.5 Wydawnictwo LexisNexis 2017 Literatura uzupełniająca: M. Kenig-Witkowska, A. Łazowski, R. Ostrihansky, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, wyd. 6, Beck 2015 Informacje dodatkowe Strony internetowe: - Katedra Europejskiego Prawa Konstytucyjnego: Unia Europejska: - EUR-LEX: - Trybunał Sprawiedliwości UE: Liczba punktów ECTS określona jest w planie studiów (siatce godzin), dostępnym na stronie internetowej Wydziału Prawa i Administracji UŁ. Metody dydaktyczne Wykład problemowo informacyjny, z elementami wykładu konwersatoryjnego, studium przypadku. Ćwiczenia - metoda ćwiczeniowa, studium przypadku. Sposoby i kryteria oceniania Egzamin sprawdzający efekty kształcenia w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych na ćwiczeniach, wykładach oraz przez lekturę (przede wszystkim podstawowego podręcznika), pisemny, 4 pytania otwarte, 60 minut. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń. Zaliczenie ćwiczeń: - test z instytucji sprawdzający efekty kształcenia w zakresie wiedzy - bieżąca praca studenta na zajęciach - sprawdzenie efektów kształcenia w zakresie umiejętności i postaw - ustalone przez poszczególnych prowadzących ćwiczenia dla swoich grup: praca pisemna (np. krótki esej na zadany temat, streszczenie i komentarz do orzeczenia) lub wypowiedź ustna - sprawdzenie efektów kształcenia w zakresie umiejętności i postaw Kolokwium z zakresu "Instytucji i organów UE odbywa się pod koniec listopada, tematyka kolokwium nie jest objęta egzaminem. Kryteria oceniania i oceny 5 bardzo dobry wyróżniająca się praca, bez błędów merytorycznych i formalnych (dopuszczalne sporadyczne drobne usterki formalne) 4+ dobry plus praca powyżej średniego standardu, z pewnymi błędami 4 dobry - solidna praca, ale z szeregiem zauważalnych błędów 3+ dostateczny plus praca na średnim poziomie, zadowalająca, ale ze znaczącymi błędami 3 dostateczny praca spełnia minimalne kryteria 2 niedostateczny praca wykazuje podstawowe braki w opanowaniu materiału, nie spełnia minimalnych kryteriów Strona 2 z :36

3 Treści kształcenia Przedmiot realizowany jest w formie wykładu i ćwiczeń. Celem wykładu jest zapoznanie studentów z systemem prawa Unii, z podstawowymi zasadami i mechanizmami działania Unii Europejskiej i stanowionego przez nią prawa. Na ćwiczeniach studenci zapoznają się z najważniejszymi problemami instytucjonalnymi (struktura instytucjonalna UE), zasadami stosowania prawa Unii w prawie krajowym, tj. zasady bezpośredniego i pośredniego stosowania prawa Unii, prymatu prawa Unii i odpowiedzialności odszkodowawczej państwa. Zdobywają umiejętność analizowania orzecznictwa TSUE i oceniania jego konsekwencji dla prawa krajowego. Zakres tematyczny przedmiotu: 1. Rozwój i aktualne problemy UE (struktura prawna i zakres procesu integracji, poszerzanie kompetencji, charakter prawny Unii przed i po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, metoda wspólnotowa i międzyrządowa, autonomia wewnętrzna prawa UE, model prawny procesu integracji i zarządzania w Unii, zasada elastyczności, tzw. wzmocniona współpraca, tzw. metoda schengeńska). 2. Zasady działania UE: kompetencje przyznane Unii, podział kompetencji między Unię i państwa członkowskie, ograniczanie kompetencji Unii: zasady pomocniczości, proporcjonalności, kontrolna rola parlamentów narodowych, federalna zasada lojalnej współpracy, poszanowanie tożsamości narodowej państw członkowskich, zasada demokracji 3. Instytucje i organy UE (podręcznik) zaliczane na ćwiczeniach 4. Źródła prawa UE 5. Stanowienie prawa w UE: prawo pierwotne i prawo wtórne, hierarchia aktów prawnych, sposoby zmiany prawa pierwotnego (m.in. procedura kładki), zwykła i specjalna procedura ustawodawcza, stanowienie aktów delegowanych i wykonawczych 6. Bezpośrednie i pośrednie stosowanie prawa UE, prymat prawa UE 7. Autonomia proceduralna środki ochrony prawnej przysługujące jednostce w prawie krajowym na podstawie prawa UE 8. Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa członkowskiego z tytułu naruszenia prawa UE, w szczególności orzeczenia w sprawach C-6/90 i C-9/90 Francovich i inni, C-46/93 i C-48/93 Brasserie du pêcheur SA oraz Factortame (w szczególności formuła wystarczająco istotnego naruszenia prawa Unii), C-224/01 Köbler 9. Prawo UE a prawo międzynarodowe relacja między prawem Unii a powszechnym prawem międzynarodowym, autonomia zewnętrzna prawa UE, orzeczenia w tzw. sprawach Kadi (m.in. C-402/05 P oraz C-415/05 P Kadi) kontrola legalności decyzji przewidujących środki ograniczające wobec osób fizycznych i prawnych, dopuszczalność pośredniej kontroli decyzji RB ONZ, umowy międzynarodowe zawierane przez UE, opinia o zgodności umowy międzynarodowej z Traktatami 10. Obywatelstwo UE 11. Ochrona praw podstawowych w Unii: zakres, rola ogólnych zasad prawa i Karty Praw Podstawowych UE, specjalne uregulowania dotyczące Polski, relacja między prawem UE a Europejską Konwencją Praw Człowieka, orzeczenia 5/88 Wachauf, C-260/89 ERT, orzeczenie ETPC w sprawie 45036/98 Bosphorus, przystąpienie UE do EKPC, opinia 2/13 z 18 grudnia 2014 r. w sprawie projektu umowy o przystąpieniu UE do EKPC 12. Zasady ogólne prawa w prawie UE wybrane zasady ogólne w systemie prawa UE: zasada pewności prawa, zasada ochrony uprawnionych oczekiwań, zasada niedyskryminacji 13. Współpraca Trybunału Sprawiedliwości UE z sądami krajowymi pytania prejudycjalne, podstawowe orzeczenia 283/81 CILFIT, 314/85 Foto-Frost 14. Egzekwowanie zobowiązań państw członkowskich skargi Komisji i państwa członkowskiego przeciwko państwu członkowskiemu 15. Egzekwowanie zobowiązań Unii skargi o stwierdzenie nieważności aktu Unii, na bezczynność i odszkodowawcza (podstawowe orzeczenia 294/83 Les Verts, C-70/88 Chernobyl, 25/62 Plaumann, 106 i 107/Toepfer, C-309/89 Codorniu, C-50/00 P Unión de Pequeños Agricultores, C-263/02 P Jégo-Quéré & Cie SA, 15/70 Chevalley, 5/71 Schöppenstedt formuła wystarczająco istotnego naruszenia prawa Unii jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej instytucji 16. Akceptowanie prymatu prawa UE przez systemy krajowe odpowiedź niemieckiego Federalnego Sądu Konstytucyjnego (tzw. doktryna Solange), polskiego Trybunału Konstytucyjnego, podstawowe orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące prawa UE Ćwiczenia (30 godzin) Grupa numer 1 dr Magdalena Matusiak-Frącczak Szczegóły zajęć i grup Grupa numer 2 dr Magdalena Matusiak-Frącczak Grupa numer 3 dr inż. Maria Woźniak-Malczewska Strona 3 z :36

4 Grupa numer 4 dr inż. Maria Woźniak-Malczewska Grupa numer 5 dr Izabela Skomerska-Muchowska Grupa numer 6 dr Izabela Skomerska-Muchowska Wykład (45 godzin) Grupa numer 1 prof. dr hab. Anna Wyrozumska Przynależność do grup przedmiotów w cyklach: Opis grupy przedmiotów Cykl pocz. Cykl kon. Przedmioty dla 2 roku prawa dziennego sem. zimowy (0500-DMPRr2-Z) 08/09 Politologia studia stacjonarne 1-go stopnia (DLPO(13)) Punkty przedmiotu w cyklach: Punkty dla Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych (1300-SM) 6 73/74 Politologia studia stacjonarne 1-go stopnia 12/13 (DLPO(13)_N) Punkty dla Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych (1300-SM) 6 73/74 Filologia germańska studia stacjonarne magisterskie 01/02 (DMF_G(01)-01/02) Punkty dla Wydziału Filologicznego (0100-FIL) 0 * 73/74 Prawo studia stacjonarne magisterskie (DMPR(05)) Prawo studia stacjonarne magisterskie 12/13 (DMPR(05)_N) Punkty ECTS (ECTS) 7 13/14 Prawo studia stacjonarne magisterskie 01/02 (DMPR(05)-01/02) Prawo studia stacjonarne magisterskie 02/03 (DMPR(05)-02/03) Prawo studia stacjonarne magisterskie 03/04 (DMPR(05)-03/04) Punkty ECTS (ECTS) 9 04/05 Strona 4 z :36

5 Prawo studia stacjonarne magisterskie 04/05 (DMPR(05)-04/05) Punkty ECTS (ECTS) 9 73/74 Prawo studia stacjonarne magisterskie 05/06 (DMPR(05)-05/06) Program ERASMUS - Wydział Prawa i Administracji (ERASMUS(05)) Punkty ECTS (ECTS) 8 Z-08/09 Program MOST - Wydział Prawa i Administracji (MOST(05)) Prawo studia niestacjonarne(w) magisterskie (WMPR(05)) Prawo studia niestacjonarne(w) magisterskie 12/13 (WMPR(05)_N) Prawo studia niestacjonarne(w) magisterskie 01/02 (WMPR(05)-01/02) Prawo studia niestacjonarne(w) magisterskie 02/03 (WMPR(05)-02/03) Prawo studia niestacjonarne(w) magisterskie 03/04 (WMPR(05)-03/04) Punkty ECTS (ECTS) 9 04/05 Prawo studia niestacjonarne(w) magisterskie 04/05 (WMPR(05)-04/05) Punkty ECTS (ECTS) 9 73/74 Prawo studia niestacjonarne(w) magisterskie 05/06 (WMPR(05)-05/06) Administracja studia niestacjonarne(z) 1-go stopnia 12/13 (ZLAD(05)_N) Punkty ECTS (ECTS) 6 10/11 Prawo studia niestacjonarne(z) magisterskie (ZMPR(05)) Prawo studia niestacjonarne(z) magisterskie 12/13 (ZMPR(05)_N) * Przedmiot może przynosić punkty zależnie od podpięcia do programu osoby Strona 5 z :36