WYKŁAD 12 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYKŁAD 12 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni"

Transkrypt

1 Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 12 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

2 Mikrosystem przepływowy (mtas, Lab-on-chip) Jeden system zapewniający wszystkie niezbędne analizy dla danego rodzaju problemu Wszystkie etapy przetwarzania są wykonywane w pojedynczym chipie mikroprzepływowym (µ TAS, lab-on-chip) Nie jest wymagana interakcja użytkownika z wyjątkiem inicjowania procesu Urządzenie przenośne - analiza może być przeprowadzona w dowolnym miejscu (nie tylko w specjalnym laboratorium)

3 Mikrosystem przepływowy (mtas, Lab-on-chip) Pijanowska et al., IBIB, 2007

4 Toksyczne składniki w glebie i wodzie: - metale ciężkie, - pestycydy i środki owadobójcze... Mikrosystem przepływowy (mtas, Lab-on-chip) Analiza medyczna: - nowotwór, - choroby mikrobiologiczne, - choroby wirusowe, - analiza krwi, - analiza genów... Biodefense: - wąglik, - ptasia grypa, - jad kiełbasiany, - pleśnie i grzyby... Analiza żywności: - Analiza cukru i tłuszczu, - analiza alkoholowa, - określanie świeżości, - toksyczne składniki w jedzeniu H. Sztajer, Bioforum, 2008

5 Mikrosystemy przepływowe wykonane techniką LTCC Mikrozawory/pompy Mikromieszalniki Mikroreaktory Moduły detekcyjne

6 Mikrosystemy przepływowe wykonane techniką LTCC Mikrozawory/pompy Mikromieszalniki Mikroreaktory Moduły detekcyjne

7 Mikroreaktor chemiczny urządzenie do przeprowadzania reakcji chemicznych (zakres mm lub µm) MATCH-X building blocks in LTCC Source FhG IZM Mikroreaktor pozwala na precyzyjną kontrolę procesu - Reakcje silnie egzotermiczne można prowadzić izotermicznie - Selektywność reakcji jest zwiększona, ilość niepożądanych produktów jest zminimalizowana - Możliwe jest przeprowadzenie reakcji wybuchowych lub reakcji pod dużym ciśnieniem i zakresie temperatur, które powodują wiele zagrożeń w konwencjonalnych zakładach Dużą produkcję można osiągnąć, wykorzystując równolegle kilka reaktorów (wyeliminowanie kosztownego projektu nowego sprzętu, gdy produkcja zostanie przeniesiona z laboratorium do skali przemysłowej). Unika się problemu ze skalowaniem.

8 Mikroreaktor Microreactor assembly Duży współczynnik proporcji powierzchni do objętości Duża szybkość reakcji Szybkie i kompletne mieszanie użytych odczynników Wysoki współczynnik przenikania ciepła i masy Właściwy rozkład temperatury i poprawna kontrola temperatury Jednorodne środowisko Większa wydajność w porównaniu z konwencjonalnymi reaktorami chemicznymi

9 Współczynnik proporcji powierzchni (SA) do objętości (V) R.S. Besser, Tulane Engineering Forum, 2002

10 Materiały Mikroreaktory chemiczne mogą być robione ze stali, krzemu, plastiku, szkła lub ceramiki Mikroreaktory ceramiczne ze względu na wysoką stabilność termiczną i chemiczną mogą być stosowane w reakcjach, w których jest wymagana wysoka odporność termiczna i chemiczna. Są odpowiednie dla reakcji chemicznych w wysokich temperaturach i / lub z udziałem reagentów powodujących korozję.

11 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu wsadowego) Komora reakcyjna Komora na produkty reakcji -N=CH-(CH 2 ) 3 -CH=N-Enzyme 100 mm Grzałka Próg (Bio) złoże katalityczne CO(NH 2 ) H 2 O urease CO 2 + 2NH OH - detekcja ph Modelowa reakcja: hydroliza mocznika katalizowana przez ureazę

12 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu wsadowego) Geometria komory reakcyjnej a b 1 mm 1 mm 0 Prędkość cieczy (m s -1 ) 1.6 x Prędkość cieczy (m s -1 ) 1.6 x10-4 (a) Rozkład pola prędkości cieczy i (b) trajektorie ruchu cząstek cieczy (wyniki symulacji numerycznych dla Q = 0,2 ml/min).

13 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu wsadowego) Geometria komory reakcyjnej a b 1 mm 1 mm 0 Prędkość cieczy (m s -1 ) 1.6 x Prędkość cieczy (m s -1 ) 1.6 x10-4 (a) Rozkład pola prędkości cieczy i (b) trajektorie ruchu cząstek cieczy (wyniki symulacji numerycznych dla Q = 0,2 ml/min).

14 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu wsadowego) 25 Temperatura ( o C) 39.5 Poszczególne warstwy LTCC tworzące mikroreaktor enzymatyczny Mikroreaktor enzymatyczny wykonany z ceramiki LTCC

15 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu wsadowego) Wpływ temperatury Schemat układu pomiarowego Krzywe kalibracji dla mikroreaktora LTCC, załadowanego 3 mg ureazy unieruchomionej na powierzchni szklanych kulek, zmierzone w temperaturze 37 o C oraz 25 o C.

16 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu wsadowego) Wpływ ilości enzymu Wpływ materiału nośnika enzymu

17 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu wsadowego) Stabilność czasowa Odpowiedz mikroreaktora enzymatycznego w pierwszym, drugim oraz osiemnastym dniu pracy

18 Cechy mikroreaktorów enzymatycznych typu wsadowego Analiza wpływu różnych czynników na aktywność enzymu Zastosowanie w systemach microtas (lab-on-a-chip) Mikroreaktory typu wsadowego: Różnorodne materiały jako podłoże enzymów Łatwe umieszczanie wsadu Łatwa kontrola aktywności enzymów

19 M. Hrovat et al., MI, 2015 Mikroreaktor katalityczny LTCC (typu wsadowego) Reformowanie metanolu CH 3 OH + H 2 O CO 2 + 3H 2 Katalizator Temperatura ( o C) Wnętrze mikroreaktora Mikroreaktor z zamontowanymi portami cieczowymi Złoże katalityczne (kulki ZrO 2 + 2% wag. Pt/CeO 2 )

20 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu przepływowego) Komora na substraty Mikrokanały Komora na produkty Grzejnik Temperatura ( o C) Poszczególne folie LTCC tworzące mikroreaktor

21 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu przepływowego) Mikroreaktor przepływowy wykonany z różnych ceramik LTCC Zdjęcia SEM mikrokanałów

22 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu przepływowego) Modyfikacja chemiczna powierzchni mikrokanłów: Hydratacja (10% H 2 O 2, 10% HNO 3, 62 o C, 30 min) Silanizacja (10% aminopropylotrietoksysilanu, APTS, 80 o C, 3 h) Unieruchomienie enzymu (2,5% aldehyd glutarynowy, 4 o C, 1h)

23 Mikroreaktor enzymatyczny LTCC (typu przepływowego) Krzywe kalibracji mikroreaktora zmierzone w pierwszym, drugim, trzecim, czternastym i dwudziestym pierwszym dniu pracy Zmiany maksymalnej wartości sygnału wyjściowego dla wybranych mikroreaktorów enzymatycznych w kolejnych dniach pomiarowych

24 Mikroreaktor fotokatalityczny Mikroreaktor fotokatalityczny z ditlenkiem tytanu jako fotokatalizatorem. Oświetlany za pomocą diod emitujących światło UV. Skonstruowany i przetestowany pod kątem degradacji 4-chlorofenolu. Mikroreaktor składa się z 19 kanałów o przekroju około 200µm 300µm. Określono wydajność fotoniczną dla degradacji 4-chlorofenolu. Oświetlona powierzchnia właściwa mikroreaktora przewyższa współczynnik konwencjonalnych reaktorów fotokatalitycznych 400 razy. R. Gorges et al., Photocatalysis in microreactors, Journal of Photochemistry and Photobiology A: Chemistry, 2004

25 Mikroreaktor fotokatalityczny Reaktor fotokatalityczny κ (m 2 m 3 ) Mikroreaktor Reaktor zawiesinowy 2631 Zewnętrzny reaktor pierścieniowy 27 κ - oświetlone pole powierzchni katalizatora na jednostkę cieczy poddanej obróbce wewnątrz reaktora Degradacja 4-chlorofenolu w mikroreaktorze fotokatalitycznym dla różnych szybkości przepływu i początkowych stężeń R. Gorges et al., 2004

26 Mikrosystemy przepływowe wykonane techniką LTCC Mikrozawory/pompy Mikromieszalniki Mikroreaktory Moduły detekcyjne

27 Metody elektrochemiczne Detekcja potencjometryczna E E ISE ISE E E 0 0 RT ln c nf ln n i c i m j 1 K ij c n j / z E 0 potencjał standardowy elektrody (V) R uniwersalna stała gazowa (8.314 J K -1 mol -1 ) T temperatura (K) F stała Faraday a (9.648 x 10 4 C mol -1 ) K ij współczynnik selektywności elektrody czułej na jony i względem jonu j n wartościowość jonu i, na który elektroda jest czuła z wartościowość jonu przeszkadzającego j

28 Metody elektrochemiczne Detekcja potencjometryczna Spód czujnika (a) 3 warstwy (b) 1 warstwa (c) 1 warstwa Wnęka na elektrodę Ag/AgCl Wnęka na hydrożel Elektroda Ag (d) 1 warstwa (e) 1 warstwa (f) 1 warstwa Fluidic channel Wnęka na membranę jonoselektywną Poszczególne warstwy LTCC tworzące mikroprzepływowy czujnik potencjometryczny

29 Metody elektrochemiczne Detekcja potencjometryczna Kanał Elektroda Ag Wyprowadzenie elektrody

30 Metody elektrochemiczne Detekcja potencjometryczna Etapy wytwarzania elektrody jonoselektywnej: Chlorkowanie elektrochemiczne elektrod Ag w roztworze 0.1 M KCl (+1.5 V, elektroda Pt, aż do całkowitego zaniku prądu), Nakładanie warstwy hydrożelu za pomocą mikropipety (utwardzanie światłem UV w atmosferze azotu), Nakładanie membrany jonoselektywnej (suszenie strumieniem powietrza).

31 Metody elektrochemiczne Detekcja potencjometryczna Reakcja modelowa: Hydroliza mocznika katalizowana przez ureazę CO(NH 2 ) H 2 O urease CO 2 + 2NH OH -

32 Metody elektrochemiczne Detekcja potencjometryczna Czas (min) Odpowiedź dynamiczna oraz krzywa kalibracji mikroreaktora enzymatycznego zintegrowanego z czujnikiem potencjometrycznym

33 Mikrosystem przepływowy do oznaczania mocznika metodą elektrochemiczną Komora reakcyjna Komora na produkty reakcji Grzałka Próg mocznik + woda urease jony amonowe + pozostałe produkty

34 Metody elektrochemiczne Biosensor do oznaczania glukozy metodą amperometryczną Kapilara do mikrodializy Komora reakcyjna Próbka Glukoza + O 2 + H 2 O glukonolaktan + H 2 O 2 Utleniania nadtlenku wodoru na elektrodzie roboczej (WE): Anoda, WE: H 2 O 2 O 2 + 2H + + 2e -

35 Metody elektrochemiczne Biosensor do oznaczania glukozy metodą amperometryczną Elektroda pracująca (WE) Przeciwelektroda (CE) Kapilara do mikrodializy Warstwy LTCC tworzące biosensor do oznaczania glukozy Komora reakcyjna Elektroda referencyjna (RE) Model biosensora do amperometrycznego oznaczania glukozy

36 Metody elektrochemiczne Biosensor do oznaczania glukozy metodą amperometryczną Amperometryczny czujnik glukozy wykonany w ceramice LTCC Wygląd elektrody referencyjnej: (a) przed i (b) po procesie chlorkowania Zdjęcie wnętrza komory reakcyjnej po montażu kapilary do mikrodializy

37 Metody elektrochemiczne Biosensor do oznaczania glukozy metodą amperometryczną Czas [s] Zmierzone charakterystyki dla amperometrycznego czujnika LTCC: (a) odpowiedź dynamiczna oraz (b) krzywa kalibracji czujnika dla nadtlenku wodoru.

38 Dyfuzja glukozy przez kapilarę do mikrodializy 5 µl/min 10 µl/min 15 µl/min 20 µl/min

39 Biosensor do oznaczania glukozy metodą amperometryczną (porównanie z układem krzemowym) Układ testowy Roztwór testowy Zakres liniowy [mm] Czujnik krzemowy: S [na/nm] SR [mm 2 ] Nadtlenek wodoru Glukoza Powierzchnia elektrody WE 1,70 mm 2 Bufor fosforanowy Bufor fosforanowy + GOx (132 U/mL) 0 13, ,9 Czujnik LTCC: Nadtlenek wodoru Glukoza Powierzchnia elektrody WE 1,35 mm 2 Bufor fosforanowy Bufor fosforanowy + GOx (15,5 U/mL) , ,4 S - czułość SR - współczynnik czułości. Stosunek czułości czujnika na nadtlenek wodoru do czułości na glukozę w odniesieniu do powierzchni elektrody roboczej WE.

40 Metody optyczne Pomiar absorbancji/transmitancji l I 0 Próbka, c I p I I l gdzie: - molowy współczynnik absorpcji (M -1 cm -1 ) c stężenie (M) l grubość warstwy absorbującej (cm) I A log l I 0 p I U A c l log U 0 U ( c)

41 Metody optyczne Źródła światła Detektory światła Długość fali (µm) Długość fali (µm)

42 Metody optyczne Mikrosystem przepływowy do pomiaru absorbancji Zawada et al., CICMT 2006

43 Metody optyczne Mikrosystem przepływowy do pomiaru absorbancji redistilled water signal [cps] Układ pomiarowy Cu(NH 3 ) mg/ml time [min] Pomiar absorbancji dla różnych stężeń Cu(NH 3 ) 4 2+ Zawada et al., CICMT 2006

44 Metody optyczne Mikrosystem przepływowy do pomiaru absorbancji Recyrkulacja płynu w kanale przepływowym Rozkład prędkości przepływu w [m/s] (u góry) oraz tor ruchu cząstek (na dole) dla modelu z prawidłowym pozycjonowaniem mikrokanału względem światłowodu Rozkład prędkości przepływu w (m/s) (u góry) oraz tor ruchu cząstek (na dole) dla modelu z nieprawidłowym pozycjonowaniem mikrokanału względem światłowodu

45 Metody optyczne Mikrosystem przepływowy do pomiaru absorbancji Schemat mikrosystemu przepływowego do pomiaru absorbancji Rozkład prędkości przepływu w (m/s) (u góry) oraz tor ruchu cząstek (na dole)

46 Metody optyczne Mikrosystem przepływowy do pomiaru absorbancji Proces wykonywania mikrosystemu Moduły LTCC po procesie wypalania

47 Metody optyczne Mikrosystem przepływowy do pomiaru absorbancji Źródło światła: zielona dioda LED, l = 565 nm (KA-4040SGC) Czujnik światła: fotodioda z zielonym filtrem (524 nm, TSLG 257)

48 Metody optyczne Mikrosystem przepływowy do pomiaru absorbancji a) b) (a) Odpowiedź dynamiczna i (b) krzywa kalibracji mikrosystemu przepływowego (b) do pomiaru absrobancji (nadmanganian potasu, KMnO 4 ) Źródło światła: zielona dioda LED, l = 565 nm (KA-4040SGC) Czujnik światła: fotodioda z zielonym filtrem (524 nm, TSLG 257)

49 Mikrosystem przepływowy do oznaczania mocznika za pomocą pomiaru absorbancji Mikroreaktor enzymatyczny Fotodetektor Źródło światła Mikromieszalnik Kanał optyczny

50 Absorbance Mikrosystem przepływowy do oznaczania mocznika za pomocą pomiaru absorbancji Odpowiedź dynamiczna mikrosystemu Krzywa kalibracji

51 Mikrosystem przepływowy do oznaczania mocznika za pomocą pomiaru absorbancji Mikroreaktor enzymatyczny Fotodetektor Źródło światła Mikromieszalnik Kanał optyczny

52 Formowanie wtryskowe (injection moulding) Forma silikonowa Wtryskiwanie zawiesiny ceramicznej do formy Stereo- Litografia (SLA) Wypalanie Knitter, Microsystem Technologies, 2001

53 Mikroreaktor ceramiczny Modułowy mikroreaktor ceramiczny z różnorodnymi wymiennymi elementami funkcjonalnymi: elementy rozdzielacza gazu, mieszalnik statyczny, płytki nośne katalizatora i części wylotowe (obudowa reaktora ma długość 68 mm i szerokość 25 mm) R. Knitter, Microsystem Technologies 2001

54 Modułowy system mikroprzepływowy do oznaczania mocznika za pomocą pomiaru absorbancji Fotodetektor LED Kanał optyczny Światłowód Wnęka na moduł mikroprzepływowy Mikroreaktor Mikromieszalnik Grzałka Model 3D obudowy dla modułu mikroprzepływowego Model 3D modułu mikroprzepływowego do pomiaru absorbancji ciekłych próbek

55

56 Modułowy system mikroprzepływowy do oznaczania mocznika za pomocą pomiaru absorbancji - Rozdzielenie części elektronicznej i przepływowej - Możliwość stosowania różnych materiałów LTCC - Łatwa wymiana uszkodzonych modułów Moduł mikroprzepływowy wykonany z ceramiki DP951 oraz CeramTape GC

57 Metody optyczne Pomiar fluorescencji I 0 l ex ) Próbka I p I E l em ) weirdscience.eu I l ex I l ex l em l Intensywność ~ stężenie l Długość fali Skład chemiczny

58 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja komorowa) Komora na materiał biologiczny Światłowód 2 Źródło światła (UV LED) Czujnik światła Światłowód 1 10 mm Ścieżka przewodząca

59 Napięcie (mv) Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja komorowa) Zasilacz DC Wyjście Odpowiedź dynamiczna mikrosystemu dla różnych stężeń fluoresceiny (wzbudzenie 425 nm, emisja 508 nm)

60 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji Zasilacz DC (wersja komorowa) Wyjście Schemat układu pomiarowego Source:

61 Fluorescencja (j.u.) Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja przepływowa) Czas (s) Odpowiedź dynamiczna mikrosystemu na różne stężenia fluoresceiny (wzbudzenie 425 nm, emisja 508 nm)

62 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja modułowa) LED Chip mikroprzepływowy Fotodetektor Obudowa dla chipu mikroprzepływowego Modele 3D chipu mikroprzepływowego do pomiaru fluorescencji oraz obudowy ze zintegrowanymi podzespołami optoelektronicznymi Fotodetektor: - 16 fotodiod - 3 filtry kolorów (460 nm, 525 nm, 635 nm) - Zintegrowany wzmacniacz - Wyjście cyfrowe (I 2 C)

63 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja modułowa) Warstwy LTCC tworzące obudowę dla chipu mikroprzepływowego do pomiarów fluorescencyjnych

64 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja modułowa) c) PDMS Chipy mikroprzepływowe do pomiarów fluorescencji

65 Transmitancja Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja modułowa) Związki kobaltu zawarte w ceramice DP951 Długość fali (nm) Transmisja światła przez chipy mikroprzepływowe z okienkami wykonanymi z PMMA, PDMS i szkła

66 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja modułowa) Fluorescencja roztworu fluoresceiny przepływającej przez chipy mikroprzepływowe LTCC

67 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja modułowa) Odpowiedź dynamiczna oraz krzywa kalibracji modułowej wersji mikrosystemu do pomiarów fluorescencyjnych

68 Mikrosystem do oznaczania próbek biologicznych za pomocą pomiaru fluorescencji (wersja modułowa) Materiał Rodzaj czujnika światła Limit detekcji (fluoresceina) Autor Polimer Fotopowielacz 40 ng/ml Miyaki et al. Polimer Fotopowielacz 17 ng/ml Li et al. Krzem-szkło Spektrofluorymetr 10 ng/ml Bargiel et al. LTCC Fotodioda 20 mg/ml Czok et al. Polimer Macierz fotodiod z zewnętrznym filtrem i soczewkami 0.01 ng/ml Irawan et al. LTCC Macierz fotodiod 0.3 ng/ml Malecha

69 Metody detekcji (porównanie) Metoda Limit detekcji UV-Vis (absorbancja) Fluorescencja wzb. laserem Elektrochemiczna amperometria konduktometria Spektroskopia masowa

70 Mikrosystemy przepływowe wykonane techniką LTCC (podsumowanie) Mikrozawory/pompy Mikromieszalniki Mikroreaktory Moduły detekcyjne

WYKŁAD 7 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

WYKŁAD 7 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 7 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Wykład 7 Wytwarzanie struktur 3D Łączenie LTCC z innymi materiałami Integracja przeźroczystego szkła z modułem LTCC Łączenie PDMS

Bardziej szczegółowo

Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej

Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektrochemii

Podstawy elektrochemii Podstawy elektrochemii Elektrochemia bada procesy zachodzące na granicy elektrolit - elektroda Elektrony można wyciągnąć z elektrody bądź budując celkę elektrochemiczną, bądź dodając akceptor (np. kwas).

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali

Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych

Bardziej szczegółowo

FITOREMEDIACJA. Jest to proces polegający na wprowadzeniu roślin do określonego ekosystemu w celu asymilacji zanieczyszczeń poprzez korzenie i liście.

FITOREMEDIACJA. Jest to proces polegający na wprowadzeniu roślin do określonego ekosystemu w celu asymilacji zanieczyszczeń poprzez korzenie i liście. FITOREMEDIACJA Jest to proces polegający na wprowadzeniu roślin do określonego ekosystemu w celu asymilacji zanieczyszczeń poprzez korzenie i liście. Proces ten jest wykorzystywany do usuwania takich ksenobiotyków

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4. Elektrochemiczny czujnik glukozy

Ćwiczenie 4. Elektrochemiczny czujnik glukozy Ćwiczenie 4. Elektrochemiczny czujnik glukozy (na prawach rękopisu) Czujniki są prostymi urządzeniami, które dają informacje o parametrach obiektu czy też otoczenia bez wstępnego przygotowania próbek.

Bardziej szczegółowo

Metody Badań Składu Chemicznego

Metody Badań Składu Chemicznego Metody Badań Składu Chemicznego Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa (NIESTACJONARNE) Ćwiczenie 5: Pomiary SEM ogniwa - miareczkowanie potencjometryczne. Pomiary

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna

Laboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Laboratorium 5 Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Szybkość reakcji enzymatycznej zależy przede wszystkim od stężenia substratu

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM. Ćwiczenie nr 4 MIKROCYTOMETR DO BADANIA KOMÓREK BIOLOGICZNYCH

ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM. Ćwiczenie nr 4 MIKROCYTOMETR DO BADANIA KOMÓREK BIOLOGICZNYCH ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM Ćwiczenie nr 4 MIKROCYTOMETR DO BADANIA KOMÓREK BIOLOGICZNYCH Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową i warunkami działania mikrocytometru

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu. (na prawach rękopisu)

Ćwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu. (na prawach rękopisu) Ćwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu (na prawach rękopisu) W analityce procesowej istotne jest określenie stężeń rozpuszczonych w cieczach gazów. Gazy rozpuszczają się w cieczach

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5 AN Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej.

Ćwiczenie 5 AN Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej. Ćwiczenie 5 AN Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej. 1. Metoda potencjometryczna Układy do badań potencjometrycznych składają się z dwóch zasadniczych

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 4. Określenie aktywności katalitycznej enzymu. Wprowadzenie do metod analitycznych. 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA

Laboratorium 4. Określenie aktywności katalitycznej enzymu. Wprowadzenie do metod analitycznych. 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Laboratorium 4 Określenie aktywności katalitycznej enzymu. Wprowadzenie do metod analitycznych. Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Enzymy to wielkocząsteczkowe, w większości białkowe,

Bardziej szczegółowo

Stanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych

Stanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych Stanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych Na rys. 3.1 przedstawiono widok wykorzystywanego w ćwiczeniu stanowiska pomiarowego do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach

Bardziej szczegółowo

AUTOMATYKA I POMIARY LABORATORIUM - ĆWICZENIE NR 13 WŁAŚCIWOŚCI METROLOGICZNE POTENCJOMETRYCZNYCH CZUJNIKÓW GAZOWYCH

AUTOMATYKA I POMIARY LABORATORIUM - ĆWICZENIE NR 13 WŁAŚCIWOŚCI METROLOGICZNE POTENCJOMETRYCZNYCH CZUJNIKÓW GAZOWYCH AUTOMATYKA I POMIARY LABORATORIUM - ĆWICZENIE NR 13 WŁAŚCIWOŚCI METROLOGICZNE POTENCJOMETRYCZNYCH CZUJNIKÓW GAZOWYCH Występowanie dwutlenku węgla w atmosferze i powolny wzrost jego stęŝenia jest główną

Bardziej szczegółowo

BIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE. Sawicki Tomasz Balicki Dominik

BIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE. Sawicki Tomasz Balicki Dominik BIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE Sawicki Tomasz Balicki Dominik Biosensor - jest to czujnik, którego element biologiczny oddziałuje z substancją oznaczaną, a efekt jest przekształcany przez zespolony z nim

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej

Oznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej Oznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej Wprowadzenie: Większość lądowych organizmów kręgowych część jonów amonowych NH + 4, produktu rozpadu białek, wykorzystuje w biosyntezie

Bardziej szczegółowo

1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia,

1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia, Potencjometria Potencjometria instrumentalna metoda analityczna, wykorzystująca zaleŝność pomiędzy potencjałem elektrody wzorcowej, a aktywnością jonów lub cząstek w badanym roztworze (elektrody wskaźnikowej).

Bardziej szczegółowo

Czujniki. Czujniki służą do przetwarzania interesującej nas wielkości fizycznej na wielkość elektryczną łatwą do pomiaru. Najczęściej spotykane są

Czujniki. Czujniki służą do przetwarzania interesującej nas wielkości fizycznej na wielkość elektryczną łatwą do pomiaru. Najczęściej spotykane są Czujniki Ryszard J. Barczyński, 2010 2015 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Czujniki Czujniki służą do przetwarzania interesującej

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, Łódź

Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, Łódź Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, 91-403 Łódź Dr Paweł Krzyczmonik Łódź, kwiecień 2014 Plan wykładu Selektywność enzymów Przykłady biosensorów Biosensory z detekcja

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, Łódź. Dr Paweł Krzyczmonik

Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, Łódź. Dr Paweł Krzyczmonik Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, 91-403 Łódź Dr Paweł Krzyczmonik Łódź, kwiecień 2015 Plan wykładu Selektywność enzymów Biosensory z detekcja potencjometryczną

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ

Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu

Bardziej szczegółowo

KINETYKA UTLENIANIA METALI

KINETYKA UTLENIANIA METALI KINETYKA UTLENIANIA METALI SCHEMAT PROCESU UTLENIANIA Utleniacz Metal Utleniacz Zgorzelina Metal x Miarą szybkości korozji metalu jest ubytek jego grubości, x, odniesiony do czasu trwania procesu korozji.

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 9 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

WYKŁAD 9 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 9 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni WYKŁAD 9 LTCC - czujniki, mikrosystemy Układy grzejne Układy chłodzące Ogniwa paliwowe WYKŁAD 9 LTCC - czujniki, mikrosystemy

Bardziej szczegółowo

a. Dobierz współczynniki w powyższym schemacie tak, aby stał się równaniem reakcji chemicznej.

a. Dobierz współczynniki w powyższym schemacie tak, aby stał się równaniem reakcji chemicznej. Zadanie 1. Nitrogliceryna (C 3 H 5 N 3 O 9 ) jest środkiem wybuchowym. Jej rozkład można opisać następującym schematem: C 3 H 5 N 3 O 9 (c) N 2 (g) + CO 2 (g) + H 2 O (g) + O 2 (g) H rozkładu = - 385 kj/mol

Bardziej szczegółowo

Metody badań składu chemicznego

Metody badań składu chemicznego Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa Metody badań składu chemicznego Ćwiczenie : Elektrochemiczna analiza śladów (woltamperometria) (Sprawozdanie drukować dwustronnie

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 10 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

WYKŁAD 10 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 10 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni LTCC mikrosystemy kłady grzejne kłady chłodzące źródła energii elementy kład flidycznego (mikrozawory, mikropompy, miksery) generatory

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a. Zadania

Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a. Zadania Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a Zadania I prawo Faraday a Masa substancji wydzielonej na elektrodach podczas elektrolizy jest proporcjonalna do natężenia prądu i czasu trwania elektrolizy q

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ CENOWY / ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW

FORMULARZ CENOWY / ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW Projekt pt.: Zarybienie w 0 r. wód dorzecza Odry i Wisły narybkiem węgorza europejskiego Anguilla anguilla (L.) w celu odbudowy jego populacji, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego ZrównowaŜony

Bardziej szczegółowo

JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?

JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? Podstawowe miary masy i objętości stosowane przy oznaczaniu ilości kwasów nukleinowych : 1g (1) 1l (1) 1mg (1g x 10-3 ) 1ml (1l x 10-3 ) 1μg (1g x 10-6 ) 1μl (1l x 10-6 ) 1ng (1g x 10-9 ) 1pg (1g x 10-12

Bardziej szczegółowo

l.dz. 227/TZ/DW/2015 Oświęcim, dnia r. Dotyczy: zaproszenie do złożenia oferty cenowej na dostawę urządzeń laboratoryjnych dla

l.dz. 227/TZ/DW/2015 Oświęcim, dnia r. Dotyczy: zaproszenie do złożenia oferty cenowej na dostawę urządzeń laboratoryjnych dla l.dz. 227/TZ/DW/2015 Oświęcim, dnia 01.07.2015 r. Dotyczy: zaproszenie do złożenia oferty cenowej na dostawę urządzeń laboratoryjnych dla Wyposażenia Laboratorium badawczo-rozwojowego środków ochrony roślin

Bardziej szczegółowo

1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?

1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? Tematy opisowe 1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? 2. Omów pomiar potencjału na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu. Podaj przykład, omów skale potencjału i elektrody

Bardziej szczegółowo

METODYKA POMIARÓW WIDM FLUORESCENCJI (WF) NA MPF-3 (PERKIN-HITACHI)

METODYKA POMIARÓW WIDM FLUORESCENCJI (WF) NA MPF-3 (PERKIN-HITACHI) METODYKA POMIARÓW WIDM FLUORESCENCJI (WF) NA MPF-3 (PERKIN-HITACHI) (Uzupełnieniem do niniejszej metodyki jest instrukcja obsługi spektrofluorymetru MPF-3, która znajduje się do wglądu u prof. dr hab.

Bardziej szczegółowo

Cz. 5. Podstawy instrumentalizacji chromatografii. aparatura chromatograficzna w skali analitycznej i modelowej - -- w części przypomnienie -

Cz. 5. Podstawy instrumentalizacji chromatografii. aparatura chromatograficzna w skali analitycznej i modelowej - -- w części przypomnienie - Chromatografia cieczowa jako technika analityki, przygotowania próbek, wsadów do rozdzielania, technika otrzymywania grup i czystych substancji Cz. 5. Podstawy instrumentalizacji chromatografii aparatura

Bardziej szczegółowo

Odporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych

Odporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych MIROSYSTEMY - LABRATORIUM Ćwiczenie nr 2 Odporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych Charakterystyka badanego elementu: Odporny na korozję czujnik ciśnienia został opracowany w

Bardziej szczegółowo

NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE

NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE INSTYTUT INFORMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenia Nr 7 NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE 1.WPROWADZENIE. Nagrzewanie elektrodowe jest to nagrzewanie elektryczne oparte na wydzielaniu, ciepła przy przepływie

Bardziej szczegółowo

Labindex mgr inż. Marcin Grzelka

Labindex mgr inż. Marcin Grzelka Labindex mgr inż. Marcin Grzelka Aparatura laboratoryjna, szkło, meble pomoc w doborze» sprzedaż» serwis» przeglądy okresowe» IQ/OQ/PQ Aleja Stanów Zjednoczonych 34 lok. 150, 04-036 Warszawa tel 22 408

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 4 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

WYKŁAD 4 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 4 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Plan wykładu - Podstawy technologii LTCC (Low Temperature Cofired Ceramics, niskotemperaturowa współwypalana ceramika) Wykonywanie

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ

PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODZIAŁ KOROZJI ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM Korozja elektrochemiczna zachodzi w środowiskach wilgotnych, w wodzie i roztworach wodnych, w glebie, w wilgotnej atmosferze oraz

Bardziej szczegółowo

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach 1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

Bardziej szczegółowo

Techniki analityczne. Podział technik analitycznych. Metody spektroskopowe. Spektroskopia elektronowa

Techniki analityczne. Podział technik analitycznych. Metody spektroskopowe. Spektroskopia elektronowa Podział technik analitycznych Techniki analityczne Techniki elektrochemiczne: pehametria, selektywne elektrody membranowe, polarografia i metody pokrewne (woltamperometria, chronowoltamperometria inwersyjna

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne sieci komputerowe

Nowoczesne sieci komputerowe WYŻSZA SZKOŁA BIZNESU W DĄBROWIE GÓRNICZEJ WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA INFORMATYKI I NAUK SPOŁECZNYCH Instrukcja do laboratorium z przedmiotu: Nowoczesne sieci komputerowe Instrukcja nr 1 Dąbrowa Górnicza, 2010

Bardziej szczegółowo

(zwane również sensorami)

(zwane również sensorami) Czujniki (zwane również sensorami) Ryszard J. Barczyński, 2016 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Czujniki Czujniki służą do

Bardziej szczegółowo

Laboratorium LAB3. Moduł pomp ciepła, kolektorów słonecznych i hybrydowych układów grzewczych

Laboratorium LAB3. Moduł pomp ciepła, kolektorów słonecznych i hybrydowych układów grzewczych Laboratorium LAB3 Moduł pomp ciepła, kolektorów słonecznych i hybrydowych układów grzewczych Pomiary identyfikacyjne pól prędkości przepływów przez wymienniki, ze szczególnym uwzględnieniem wymienników

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2)

Wykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Wykład 2 Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Mechanizmy filtracji membranowej Model kapilarny Model dyfuzyjny Model dyfuzyjny Rozpuszczalność i szybkość dyfuzji Selektywność J k D( c c ) / l n

Bardziej szczegółowo

Badanie uwalniania paracetamolu z tabletki. Mgr farm. Piotr Podsadni

Badanie uwalniania paracetamolu z tabletki. Mgr farm. Piotr Podsadni Badanie uwalniania paracetamolu z tabletki Mgr farm. Piotr Podsadni Co będziemy badać? Dlaczego jest to tak ważne? Metody Badania Produktu Aby produkt był zaakceptowany przez odbiorcę musi spełniać narzucone

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej

Oznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej Oznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej Celem tego ćwiczenia laboratoryjnego jest zbadanie zawartości jonów fluorkowych w naparach herbacianych

Bardziej szczegółowo

1. W gałęzi obwodu elektrycznego jak na rysunku poniżej wartość napięcia Ux wynosi:

1. W gałęzi obwodu elektrycznego jak na rysunku poniżej wartość napięcia Ux wynosi: 1. W gałęzi obwodu elektrycznego jak na rysunku poniżej wartość napięcia Ux wynosi: A. 10 V B. 5,7 V C. -5,7 V D. 2,5 V 2. Zasilacz dołączony jest do akumulatora 12 V i pobiera z niego prąd o natężeniu

Bardziej szczegółowo

OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC

OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC prof. Marian Kamiński Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska CEL Celem rozdzielania mieszaniny substancji na poszczególne składniki, bądź rozdzielenia tylko wybranych

Bardziej szczegółowo

Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej WPROWADZENIE Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną techniką analityczną, stosowaną

Bardziej szczegółowo

Analizator tlenu w spalinach BA 2000

Analizator tlenu w spalinach BA 2000 Analiza gazów Analizator tlenu w spalinach W niektórych procesach spalania, np. podgrzewacze procesorów, kotły parowe lub piece olejowe, wymagania dotyczące powietrza mogą szybko się wahać, aby osiągnąć

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany

Bardziej szczegółowo

SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?

SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI Wydajność izolacji- ilość otrzymanego kwasu nukleinowego Efektywność izolacji- jakość otrzymanego kwasu nukleinowego w stosunku do ilości Powtarzalność izolacji- zoptymalizowanie procedury

Bardziej szczegółowo

Piezorezystancyjny czujnik ciśnienia: pomiar i wyznaczenie parametrów metrologicznych czujnika i przetwornika ciśnienia

Piezorezystancyjny czujnik ciśnienia: pomiar i wyznaczenie parametrów metrologicznych czujnika i przetwornika ciśnienia MIKROSYSTEMY - laboratorium Ćwiczenie 3 Piezorezystancyjny czujnik ciśnienia: pomiar i wyznaczenie parametrów metrologicznych czujnika i przetwornika ciśnienia Zadania i cel ćwiczenia. W ćwiczeniu zostaną

Bardziej szczegółowo

c. Oblicz wydajność reakcji rozkładu 200 g nitrogliceryny, jeśli otrzymano w niej 6,55 g tlenu.

c. Oblicz wydajność reakcji rozkładu 200 g nitrogliceryny, jeśli otrzymano w niej 6,55 g tlenu. Zadanie 1. Nitrogliceryna (C 3H 5N 3O 9) jest środkiem wybuchowym. Jej rozkład można opisać następującym schematem: 4 C 3 H 5 N 3 O 9 (c) 6 N 2 (g) + 12 CO 2 (g) + 10 H 2 O (g) + 1 O 2 (g) H rozkładu =

Bardziej szczegółowo

KOROZJA. Korozja kontaktowa z depolaryzacja tlenową 1

KOROZJA. Korozja kontaktowa z depolaryzacja tlenową 1 KOROZJA Słowa kluczowe do ćwiczeń laboratoryjnych z korozji: korozja kontaktowa depolaryzacja tlenowa depolaryzacja wodorowa gęstość prądu korozyjnego natęŝenie prądu korozyjnego prawo Faradaya równowaŝnik

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 13 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

WYKŁAD 13 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 13 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Wykład 13 Mikrosystemy ceramiczne Generatory zimnej plazmy - wprowadzenie - generatory z wyładowaniem barierowym - generatory

Bardziej szczegółowo

Ustalenie wartości ph i kalibracja elektrody ph - Podstawowe zasady pomiaru ph

Ustalenie wartości ph i kalibracja elektrody ph - Podstawowe zasady pomiaru ph Pojedynczy pręt pomiarowy ph (elektroda ph), szklanej elektrody reaguje na zmiany stężenia jonów hydroniowych przez zmianę potencjału. Ta właściwość jest wykorzystywana w urządzeniach przeznaczonych do

Bardziej szczegółowo

EKSTRAHOWANIE KWASÓW NUKLEINOWYCH JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?

EKSTRAHOWANIE KWASÓW NUKLEINOWYCH JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? EKSTRAHOWANIE KWASÓW NUKLEINOWYCH Wytrącanie etanolem Rozpuszczenie kwasu nukleinowego w fazie wodnej (met. fenol/chloroform) Wiązanie ze złożem krzemionkowym za pomocą substancji chaotropowych: jodek

Bardziej szczegółowo

METODYKA WYBRANYCH POMIARÓW. w inżynierii rolniczej i agrofizyce. pod redakcją AGNIESZKI KALETY

METODYKA WYBRANYCH POMIARÓW. w inżynierii rolniczej i agrofizyce. pod redakcją AGNIESZKI KALETY METODYKA WYBRANYCH POMIARÓW w inżynierii rolniczej i agrofizyce pod redakcją AGNIESZKI KALETY Wydawnictwo SGGW Warszawa 2013 SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 Wykaz ważniejszych oznaczeń... 11 1. Techniki pomiarowe

Bardziej szczegółowo

Rekapitulacja. Detekcja światła. Rekapitulacja. Rekapitulacja

Rekapitulacja. Detekcja światła. Rekapitulacja. Rekapitulacja Rekapitulacja Detekcja światła Sebastian Maćkowski Instytut Fizyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika Adres poczty elektronicznej: mackowski@fizyka.umk.pl Biuro: 365, telefon: 611-3250 Konsultacje: czwartek

Bardziej szczegółowo

WYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE

WYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE WYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE seminarium dr inż. Piotr Konieczka, mgr inż. Agnieszka Kuczyńska Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska Techniki elektroanalityczne: 1.pomiar

Bardziej szczegółowo

CEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową procedurą odsalania oczyszczanych preparatów enzymatycznych w procesie klasycznej filtracji żelowej.

CEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową procedurą odsalania oczyszczanych preparatów enzymatycznych w procesie klasycznej filtracji żelowej. LABORATORIUM 3 Filtracja żelowa preparatu oksydazy polifenolowej (PPO) oczyszczanego w procesie wysalania siarczanem amonu z wykorzystaniem złoża Sephadex G-50 CEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową

Bardziej szczegółowo

II. Badanie charakterystyki spektralnej źródła termicznego promieniowania elektromagnetycznego

II. Badanie charakterystyki spektralnej źródła termicznego promieniowania elektromagnetycznego 1 II. Badanie charakterystyki spektralnej źródła termicznego promieniowania elektromagnetycznego Cel ćwiczenia: Wyznaczenie charakterystyki spektralnej termicznego źródła promieniowania (lampa halogenowa)

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2307863. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 28.07.2009 09790873.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2307863. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 28.07.2009 09790873. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2307863 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 28.07.2009 09790873.5 (13) (51) T3 Int.Cl. G01J 3/44 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 05/18

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 05/18 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 230200 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 422004 (22) Data zgłoszenia: 26.06.2017 (51) Int.Cl. H05B 6/64 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 11 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

WYKŁAD 11 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 11 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrofluidyka - idea 1971 obecnie P. Garstecki, LoC Summer School, 2010 Zalety układów mikroprzepływowych szybkie, łatwe w obsłudze,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych

Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg

Bardziej szczegółowo

ANALITYKA PROCESOWA ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD SYSTEMY ANALITYKI PROCESOWEJ

ANALITYKA PROCESOWA ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD SYSTEMY ANALITYKI PROCESOWEJ ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD 5 ANALITYKA PROCESOWA Przedmiotem analizy procesowej są zmiany stężeń składników próbki w czasie Zastosowanie: kontrola procesów przemysłowych; badanie procesów zachodzących

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WARSZAWSKA, Warszawa, PL BUP 06/14

PL B1. POLITECHNIKA WARSZAWSKA, Warszawa, PL BUP 06/14 PL 221721 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 221721 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 400657 (51) Int.Cl. G01N 30/96 (2006.01) G01N 27/07 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ. Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ

WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ. Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia pt. PROCES WYTWARZANIA WODORU Prowadzący: dr inż. Bogdan

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 3 POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE

ĆWICZENIE NR 3 POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE ĆWICZENIE NR 3 POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE Cel ćwiczenia Poznanie podstawowej metody określania biochemicznych parametrów płynów ustrojowych oraz wymagań technicznych stawianych urządzeniu pomiarowemu.

Bardziej szczegółowo

Sprawozdzanie z ćwiczenia nr 3 - Kinetyka enzymatyczna

Sprawozdzanie z ćwiczenia nr 3 - Kinetyka enzymatyczna Sprawozdzanie z ćwiczenia nr 3 - Kinetyka enzymatyczna Imię i nazwisko..... Data... UZYSKANE WYNIKI LICZBOWE (wartości liczbowe i wymiar) Stała Michaelisa dla H 2 O 2, Km:... Prędkość maksymalna Vmax:...

Bardziej szczegółowo

dr hab. Barbara Pałys, prof. U.W Warszawa, Pracownia Elektrochemii Zakład Chemii Fizycznej

dr hab. Barbara Pałys, prof. U.W Warszawa, Pracownia Elektrochemii Zakład Chemii Fizycznej dr hab. Barbara Pałys, prof. U.W Warszawa, 10-05-2016 Pracownia Elektrochemii Zakład Chemii Fizycznej Recenzja rozprawy doktorskiej pana magistra Pawła Malinowskiego zatytułowanej Charakterystyka i zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 8 (studenci biotechnologii) Potencjometria Potencjometryczne wyznaczanie PK miareczkowania słabego kwasu

Ćwiczenie 8 (studenci biotechnologii) Potencjometria Potencjometryczne wyznaczanie PK miareczkowania słabego kwasu Ćwiczenie 8 (studenci biotechnologii) Potencjometria Potencjometryczne wyznaczanie PK miareczkowania słabego kwasu Potencjometria Klasyczne miareczkowanie od miareczkowania potencjometrycznego różni się

Bardziej szczegółowo

KONWERTER RS-422 TR-43

KONWERTER RS-422 TR-43 LANEX S.A. ul. Ceramiczna 8 20-150 Lublin tel. (081) 444 10 11 tel/fax. (081) 740 35 70 KONWERTER RS-422 TR-43 IO-43-2C Marzec 2004 LANEX S.A., ul.ceramiczna 8, 20-150 Lublin serwis: tel. (81) 443 96 39

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 8. Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych

Laboratorium 8. Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych Laboratorium 8 Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych Literatura zalecana: Jakubowska A., Ocena toksyczności wybranych cieczy jonowych. Rozprawa doktorska, str. 28 31.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ ZALEŻNOŚĆ STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI OD TEMPERATURY WSTĘP Szybkość reakcji drugiego rzędu: A + B C (1) zależy od stężenia substratów A oraz B v = k [A][B] (2) Gdy jednym z reagentów jest rozpuszczalnik (np.

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach

Ć W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach HYDROMETALURGIA METALI NIEŻELAZNYCH 1 Ć W I C Z E N I E 6 Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach WPROWADZENIE ażdej elektrodzie, na której przebiega reakcja elektrochemiczna typu: x Ox + ze y Red (6.1)

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Parametry statyczne diod LED

Ćwiczenie 1. Parametry statyczne diod LED Ćwiczenie. Parametry statyczne diod LED. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi właściwościami i charakterystykami diod LED. Poznanie ograniczeń i sposobu zasilania tego typu

Bardziej szczegółowo

Technologia ogniw paliwowych w IEn

Technologia ogniw paliwowych w IEn Technologia ogniw paliwowych w IEn Mariusz Krauz 1 Wstęp Opracowanie technologii ES-SOFC 3 Opracowanie technologii AS-SOFC 4 Podsumowanie i wnioski 1 Wstęp Rodzaje ogniw paliwowych Temperatura pracy Temperatura

Bardziej szczegółowo

imię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja

imię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja Zadanie 1 (2 pkt.) Zmieszano 80 cm 3 roztworu CH3COOH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm 3 oraz 70 cm 3 roztworu CH3COOK o stężeniu 0,5 mol/dm 3. Obliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II

ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 1 Przygotowanie próbek do oznaczania ilościowego analitów metodami wzorca wewnętrznego, dodatku wzorca i krzywej kalibracyjnej 1. Wykonanie

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 14 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni

WYKŁAD 14 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Mikrosystemy ceramiczne WYKŁAD 14 Dr hab. inż. Karol Malecha, prof. Uczelni Wykład 14 Mikrosystemy ceramiczne Układy ceramiczne do przeprowadzania reakcji polimerazy łańcuchowej (PCR) Układy mikrofalowo-mikroprzepływowe

Bardziej szczegółowo

Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16

Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza

Bardziej szczegółowo

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM SPEKTRALNEJ ANALIZY CHEMICZNEJ (L-6)

LABORATORIUM SPEKTRALNEJ ANALIZY CHEMICZNEJ (L-6) LABORATORIUM SPEKTRALNEJ ANALIZY CHEMICZNEJ (L-6) Posiadane uprawnienia: ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO NR AB 120 wydany przez Polskie Centrum Akredytacji Wydanie nr 5 z 18 lipca 2007 r. Kierownik

Bardziej szczegółowo

Rodzina czujników przemieszczeń w płaszczyźnie z wykorzystaniem interferometrii siatkowej (GI) i plamkowej (DSPI)

Rodzina czujników przemieszczeń w płaszczyźnie z wykorzystaniem interferometrii siatkowej (GI) i plamkowej (DSPI) Rodzina czujników przemieszczeń w płaszczyźnie z wykorzystaniem interferometrii siatkowej (GI) i plamkowej (DSPI) Kierownik: Małgorzata Kujawińska Wykonawcy: Leszek Sałbut, Dariusz Łukaszewski, Jerzy Krężel

Bardziej szczegółowo

Spektrometr XRF THICK 800A

Spektrometr XRF THICK 800A Spektrometr XRF THICK 800A DO POMIARU GRUBOŚCI POWŁOK GALWANIZNYCH THICK 800A spektrometr XRF do szybkich, nieniszczących pomiarów grubości powłok i ich składu. Zaprojektowany do pomiaru grubości warstw

Bardziej szczegółowo

KONWERTER RS-232 TR-21.7

KONWERTER RS-232 TR-21.7 LANEX S.A. ul. Ceramiczna 8 20-150 Lublin tel. (081) 444 10 11 tel/fax. (081) 740 35 70 KONWERTER RS-232 TR-21.7 IO21-7A Marzec 2004 LANEX S.A., ul.ceramiczna 8, 20-150 Lublin serwis: tel. (81) 443 96

Bardziej szczegółowo

ELEKTRODA PH. Opis D031. Ryc. 1. Elektroda ph

ELEKTRODA PH. Opis D031. Ryc. 1. Elektroda ph ELEKTRODA PH Opis D031 Ryc. 1. Elektroda ph Opis skrócony System pomiaru ph służy do ustalania stopnia kwasowości płynów, których ph przyjmuje wartości od 0 do 14. System tworzą elektroda ph oraz przedwzmacniacz

Bardziej szczegółowo

Wyższa Szkoła Inżynierii Dentystycznej w Ustroniu

Wyższa Szkoła Inżynierii Dentystycznej w Ustroniu Wyższa Szkoła Inżynierii Dentystycznej w Ustroniu ODPORNOŚĆ DRUTÓW ORTODONTYCZNYCH Z PAMIĘCIĄ KSZTAŁTU TYPU Ni-Ti W PŁYNACH USTROJOWYCH ZAWIERAJĄCYCH JONY FLUORKOWE. Edyta Ciupek Promotor: prof. zw. dr

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1

Elektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 Elektrochemia elektroliza Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 ELEKTROLIZA POLARYZACJA ELEKTROD Charakterystyka prądowo-napięciowa elektrolizy i sposób określenia napięcia rozkładu Wykład z Chemii Fizycznej

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne sieci komputerowe

Nowoczesne sieci komputerowe WYŻSZA SZKOŁA BIZNESU W DĄBROWIE GÓRNICZEJ WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA INFORMATYKI I NAUK SPOŁECZNYCH Instrukcja do laboratorium z przedmiotu: Nowoczesne sieci komputerowe Instrukcja nr 4 Dąbrowa Górnicza, 2010

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WARSZAWSKA, Warszawa, PL BUP 25/06

PL B1. POLITECHNIKA WARSZAWSKA, Warszawa, PL BUP 25/06 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209495 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 375424 (22) Data zgłoszenia: 30.05.2005 (51) Int.Cl. G01N 21/05 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY SUPERTWARDE

MATERIAŁY SUPERTWARDE MATERIAŁY SUPERTWARDE Twarde i supertwarde materiały Twarde i bardzo twarde materiały są potrzebne w takich przemysłowych zastosowaniach jak szlifowanie i polerowanie, cięcie, prasowanie, synteza i badania

Bardziej szczegółowo

Odporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych

Odporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych MIKROMASZYNY I MIKRONAPĘDY DETEKCJA W MIKRO- I NANOOBJĘTOŚCIACH Laboratorium nr 1 Odporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych Charakterystyka badanego elementu: Odporny na korozję

Bardziej szczegółowo

Repeta z wykładu nr 10. Detekcja światła. Kondensator MOS. Plan na dzisiaj. fotopowielacz, część 2 MCP (detektor wielokanałowy) streak camera

Repeta z wykładu nr 10. Detekcja światła. Kondensator MOS. Plan na dzisiaj. fotopowielacz, część 2 MCP (detektor wielokanałowy) streak camera Repeta z wykładu nr 10 Detekcja światła Sebastian Maćkowski Instytut Fizyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika Adres poczty elektronicznej: mackowski@fizyka.umk.pl Biuro: 365, telefon: 611-3250 fotopowielacz,

Bardziej szczegółowo

SERWIS SERWIS gwarancyjny i pogwarancyjny. KONSERWACJA i przeglądy okresowe detektorów i mierników gazu. URUCHOMIENIA systemów.

SERWIS SERWIS gwarancyjny i pogwarancyjny. KONSERWACJA i przeglądy okresowe detektorów i mierników gazu. URUCHOMIENIA systemów. PRODUKCJA STACJONARNE systemy detekcji i pomiaru gazów toksycznych, wybuchowych oraz tlenu. PRZENOŚNE mierniki i detektory gazów. DOMOWE Alarmy Gazowe. SERWIS SERWIS gwarancyjny i pogwarancyjny. KONSERWACJA

Bardziej szczegółowo

Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości

Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy

Bardziej szczegółowo