Przegląd standardowych metod diagnozowania gruźlicy w świetle współczesnej epidemiologii.
|
|
- Danuta Milewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Przegląd standardowych metod diagnozowania gruźlicy w świetle współczesnej epidemiologii. Gruźlica jest chorobą zakaźną, która nęka ludzkość od stuleci. Fakt ten został potwierdzony dzięki współcześnie prowadzonym badaniom paleobiologicznym na prehistorycznych szczątkach ludzkich. Dzięki nim udowodniono, że gruźlica występowała już w starożytnym Egipcie oraz Rzymie[2]. Czynnikiem etiologicznym choroby jest kwasooporny prątek Mycobacterium tuberculosis, zidentyfikowany przez Roberta Kocha w 1882 roku. M.tuberculosis należy do mykobakterii, a zatem drobnoustrojów, które wykazują podobieństwo nie tylko do bakterii, lecz również do grzybów. Są to nie tylko jedne z najstarszych, lecz również jedne z najbardziej rozpowszechnionych na świecie drobnoustrojów, co po części wynika z ich dużej oporności na działanie różnych szkodliwych czynników środowiskowych. Potrafią przeżyć wiele miesięcy poza ustrojem człowieka, jeśli natrafią na sprzyjające warunki środowiskowe. Charakterystyczną cechą M.tuberculosis jest bardzo powolny wzrost, możliwy tylko na pożywkach wzbogaconych w białko. Po założeniu hodowli wzrost kolonii uzyskuje się dopiero po około 2-4 tygodniach, a nierzadko czas ten wydłuża się w następstwie obróbki materiału, pobranego od pacjenta w celach diagnostycznych. Prątki gruźlicy są bakteriami kwasoopornymi, co oznacza, że trudno jest je odbarwić kwaśnym alkoholem po uprzednim poddaniu działaniu fuksyny. Ponadto trudno barwią się metodą Grama[2]. Wszystkie te czynniki mają wpływ na diagnostykę zakażenia prątkiem. Epidemiologia: Według szacunków WHO w 2004 roku około 8.9mln osób na świecie chorowało na gruźlicę, z czego ponad 1/3 (3.9mln) stanowili chorzy obficie prątkujący, a zatem najbardziej zakaźni dla otoczenia [5]. Dane z 2008 roku wskazują, że nadal najwyższa zapadalność dotyczy Afryki i wynosi 351/ mieszkańców. Na tym kontynencie także umieralność z powodu gruźlicy jest największa w skali całego świata. Wysoka zapadalność (183/ mieszkańców) obserwowana jest również w Azji Płd.-Wsch., natomiast w Europie wynosi 48/ [6]. Gruźlica jest chorobą głównie mężczyzn. Oszacowano, że 1.4mln mężczyzn poddanych diagnostyce w kierunku choroby w 2004 roku miało pozytywny wynik badania mikroskopowego, natomiast liczba kobiet z dodatnim wynikiem wynosiła 775 tys.[5]. Oczywiście częstość zachorowań na gruźlicę jest różna w poszczególnych krajach Europy. Do krajów o wysokiej zachorowalności zaliczamy te, które leżą na wschód od Unii Europejskiej, szczególnie kraje byłego Związku Radzieckiego[1,7]. W związku z tym przemieszczanie się ludności z krajów o wysokiej do krajów o niskiej zachorowalności znacząco wpływa na epidemiologię choroby[1]. W 2004 roku zanotowano nowych przypadków gruźlicy w Polsce[16]. Współczynnik zapadalności dla Polski wynosi 24.3/ z wyższą zachorowalnością w regionach centralnych i wschodnich. Powoduje to, że niestety sytuujemy się w środkowej grupie krajów, w których gruźlica nadal stanowi poważny problem[1,16]. W ubiegłych latach na gruźlicę zapadały przede wszystkim Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/7
2 młode osoby, przy czym obecnie dotyczy ona raczej osób starszych, u których doszło do reaktywacji latentnego zakażenia[1]. Musimy też pamiętać, że zakażenie gruźlicą u pacjentów HIV pozytywnych stanowi poważne zagrożenie życia, bowiem osłabienie układu odpornościowego przez wirusa znacznie zwiększa prawdopodobieństwo rozwinięcia się czynnej choroby[6]. W 2004 roku wśród 1.7mln zmarłych z powodu gruźlicy aż osoby zakażone były wirusem HIV[5]. Źródłem zakażenia jest osoba chora na gruźlicę. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą powietrzną, zwaną też kropelkową lub inhalacyjną. Niezmiernie rzadko przyczyną infekcji może być spożycie produktów żywnościowych zawierających prątki. Taką drogę zakażenia nazywamy pokarmową. Ryzyko zakażenia poprzez spożycie np.: surowego mleka jest jednak bardzo niskie, bowiem odpowiednia jego obróbka, tj.: gotowanie czy pasteryzacja, zabija prątki[15]. Należy również wspomnieć o tym, że w przypadku gruźlicy pojęcie zakażenie nie jest jednoznaczne z pojęciem choroby, ponieważ tylko u 3-8% pacjentów zakażonych rozwija się gruźlica. W pozostałych przypadkach mamy do czynienia z tzw. latentnym zakażeniem, które może ulec progresji do aktywnej choroby w warunkach załamania się sił obronnych organizmu[15]. Objawy kliniczne: Gruźlica jest niebezpieczną chorobą nie tylko z tego względu, że jest szeroko rozpowszechniona, lecz również dlatego, że jej objawy kliniczne są dość niecharakterystyczne, czego następstwem jest późne zgłaszanie się pacjentów do lekarza. Implikacją tego stanu jest późne rozpoznawanie gruźlicy i zbyt późne wdrażanie odpowiedniej terapii przeciwprątkowej. Około 30% przypadków gruźlicy jest bezobjawowa[3]. Początek choroby często jest skryty i podstępny, a objawy podobne do tych, które występują w przebiegu typowej infekcji kataralnej. Pacjenci często skarżą się na osłabienie oraz łatwe męczenie się. Towarzyszą temu stany podgorączkowe oraz brak apetytu. Do objawów, które powinny zwrócić szczególną uwagę lekarza możemy zaliczyć: kaszel utrzymujący się powyżej 3 tygodni z odkrztuszaniem plwociny, ból w klatce piersiowej oraz poty nocne[15]. Rzadko występującymi objawami: są duszność oraz krwioplucie. W badaniu fizykalnym często nie udaje się ujawnić odchyleń od normy. Natomiast w badaniach dodatkowych niekiedy stwierdzamy niedokrwistość, leukocytozę oraz przyspieszone OB[2]. Gruźlica może mieć także lokalizację pozapłucną[2,3]. W tych razach choroba na ogół przez długi okres czasu przebiega bez objawów[3]. W Polsce w 2005 roku rozpoznano 873 przypadki gruźlicy pozapłucnej, w tym: 351 przypadków gruźliczego zapalenia opłucnej, 143 przypadki gruźlicy węzłowej oraz 87 przypadków gruźlicy kości[2]. Objawy miejscowe zależą wówczas od lokalizacji. W gruźlicy węzłowej zajęte są głównie węzły chłonne głowy i karku, w gruźlicy układu moczowego mamy do czynienia z zaburzeniami w oddawaniu moczu, natomiast gdy zajęty jest układ kostno-stawowy najczęstszym objawem jest ból, do którego potem dołączają się inne objawy zapalenia takie jak wzmożone ucieplenie oraz obrzęk[3]. Inne postaci gruźlicy pozapłucnej są rzadsze. Diagnostyka: Diagnostyka mikrobiologiczna Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/7
3 Nadal złotym standardem w diagnostyce są badania mikrobiologiczne, które służą potwierdzeniu lub wykluczeniu gruźlicy[2]. Pierwszym etapem w procesie diagnostycznym jest mikroskopowe badanie materiału pobranego od pacjenta[3]. Oczywiście rodzaj tego materiału zależy od sytuacji klinicznej pacjenta, tzn. od postaci gruźlicy, na którą cierpi[2]. Najczęściej badaniu bakterioskopowemu poddawana jest plwocina, którą barwi się uprzednio metodą Ziehl-Neelsena. Wykrycie obecności prątków jest możliwe wówczas, gdy w 1ml plwociny jest ich od 10 tys. do 100 tys.[3]. Zatem metoda ta jest w zasadzie bezużyteczna w przypadku materiału skapoprątkowego. Czas diagnostyki wynosi kilkanaście-kilkadziesiąt godzin, a wynik wymaga potwierdzenia w hodowli, bowiem pod mikroskopem nie można odróżnić poszczególnych gatunków prątków[2]. Metoda charakteryzuje się niską czułością, powodując ograniczenia nawet w dobrze założonych programach kontroli gruźlicy, szczególnie w zindustrializowanych krajach. Wobec powyższego, jak również dlatego, że jest ona rozpowszechniona w laboratoriach diagnostycznych, powinna zostać ulepszona poprzez odpowiednią konserwację sprzętu, szkolenia personelu oraz kontrolowanie jakości laboratoriów[4]. Obiecujące rezultaty daje odpowiednia obróbka materiału, tzn.: odwirowywanie z siłą >4000 obr./min przez 15 min jak również odwirowywanie i sedymentacja z użyciem podchlorynu sodu i detergentu CB-18[4,11]. W przypadku pacjentów od których nie można pobrać plwociny, można wykonać bronchoskopię celem pobrania popłuczyn oskrzelowych lub oskrzelikowo-pęcherzykowych, bądź pobrać popłuczyny żołądkowe[3].ten ostatni materiał jest szczególnie ważny w przypadku dzieci. Kolejnym etapem diagnostyki mikrobiologicznej jest posiew materiału na standardowe podłoża np.: Loewensteina-Jesnsena lub w systemach automatycznych (BACTEC). Dodatni wynik posiewu konwencjonalnego można uzyskać, gdy w 1ml użytego materiału jest od prątków Kocha, lecz dopiero po okresie od 3 do 10, a czasem nawet 12 tygodni[2,3]. Alternatywą są hodowle w systemach automatycznych, które umożliwiają wykorzystanie materiału skąpoprątkowego, bowiem wykrywają nawet pojedyncze prątki[3]. Poza tym czas potrzebny na uzyskanie wyniku jest krótszy i wynosi od 2 dni do 6 tygodni[2,3]. Jednym z takich systemów jest BACTEC 460TB. Zasada działania systemu opiera się na pomiarze radioaktywności CO2, wyprodukowanego przez prątki w procesach metabolicznych z użyciem odpowiedniego substratu z podłoża. Metodę po raz pierwszy zastosowano w 1980 roku[12]. Od tamtego czasu opracowano kilka nowych metod, umożliwiających wykrywanie wzrostu prątków, które z powodzeniem mogłyby zastąpić BACTEC 460TB. Są to: MGIT (Mycobacteria Growth Indicator Tube), MB Redox czy BACTEC 960TB[4]. Metoda MGIT umożliwia wykorzystywanie różnych, odpowiednio opracowanych materiałów klinicznych. Taki materiał wprowadza się do probówki zawierającej płynne podłoże i znacznik fluorescencyjny, inkubuje się oraz przeprowadza odczyty codziennie od 2.dnia inkubacji, oceniając emisję światła z użyciem promieniowania UV o długości fali 365nm[8,9]. Uzyskanie dodatniego wyniku świadczy o obecności w probówce od 10 4 do 10 7 CFU/ml mykobakterii[9]. Z kolei metoda MB Redox umożliwia nam ocenę wzrostu kolonii bakteryjnych poprzez obserwację reakcji barwnej, jaka zachodzi podczas hodowli prątków na płynnym podłożu z dodatkiem soli tetrazolowych[8]. W 1999 roku w Journal of Clinical Microbiology opublikowano wyniki badania porównującego MGIT, MB Redox oraz posiewy na podłożu L.-J. oraz Middlebrooka pod kątem wykrywalności mykobakterii w próbkach klinicznych. Badaniu poddano 486 próbek, wśród których 405 stanowiła plwocina oraz odpowiednio: 37- BAL i aspiraty śluzu oskrzelowego, 24- sok żołądkowy, 18- mocz oraz 2-stolec. Próbki obrobiono z użyciem odpowiednich odczynników i przeniesiono na w/w Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/7
4 podłoża. W przypadku MGIT oraz MB Redox odczyty przeprowadzano codziennie przez 8 tyg.. Natomiast posiewy na stałe podłoża kontrolowano co tydzień przez 8 tyg.. Wszystkie posiewy, w których uzyskano wynik dodatni poddano bakterioskopii oraz sprawdzono czy nie doszło do kontaminacji. Identyfikację gatunków przeprowadzono z użyciem testów biochemicznych. W 117 spośród 486 posiewów uzyskano pozytywny wynik hodowli w kierunku prątków AFB, przy czym w 112 wyhodowano M.tuberculosis, a w 5 prątki niegruźlicze. W 91 ze 112 izolatów wykryto M.tuberculosis z użyciem MGIT, natomiast użycie MB Redox pozwoliło na wykrycie drobnoustroju w 81 spośród 112 hodowli, co dało odpowiednio 81% oraz 72% wykrywalność w porównaniu do 64% dla posiewu na podłoże L.-J. i 61% dla posiewu na podłoże Middlebrooka. Kombinacja obu powyższych metod dała 92% wykrywalność (104 ze 112 izolatów). W przypadku uzyskania dodatniego wyniku rozmazu badanej próbki średni czas do wykrycia wzrostu M.tuberculosis wynosił 7.2 dnia dla MGIT, 6.9 dla MB Redox oraz 20.4 dnia dla posiewu na L.-J. i 17.6 dla Middlebrooka. W przypadku negatywnego rozmazu czasy były dłuższe i wynosiły odpowiednio: 19.1, 15.5, 25.8 oraz 21.6 dnia dla w/w metod w tej samej kolejności. Na podstawie uzyskanych wyników badacze stwierdzili, że obie metody (MGIT oraz MB Reddox) mogłyby być z powodzeniem stosowane w rutynowej diagnostyce mykobakteriologicznej[10]. Oczywiście systemy automatyczne stanowią atrakcyjne uzupełnienie dla konwencjonalnych posiewów, jednakże ich koszt jest zbyt wysoki dla większości krajów endemicznych[4]. W przypadkach gruźlicy pozapłucnej badaniom mikrobiologicznym poddaje się różne materiały kliniczne. W gruźliczym zapaleniu opłucnej wynik badania mikroskopowego płynu z opłucnej najczęściej jest ujemny, natomiast pozytywny wynik posiewu uzyskuje się u połowy pacjentów. Podobnie jest w gruźlicy węzłowej, gdzie ocenie poddaje się wymaz z węzła lub jego fragment, uzyskując dodatni wynik bakterioskopii zaledwie u 25-50% pacjentów, natomiast M.tuberculosis udaje się wyhodować u 36-70% chorych. Mikroskopowa ocena moczu u chorego z podejrzeniem gruźlicy układu moczowego często daje wynik fałszywie dodatni, ponieważ okolica zewnętrznych narządów płciowych może być skolonizowana przez prątki niegruźlicze. Pozytywny wynik posiewu udaje się uzyskać u 70-90% pacjentów, lecz dla właściwego rozpoznania pobrany materiał należy posiać co najmniej 3-krotnie. Problemem nadal jest gruźlica kostna, bowiem pobierany do diagnostyki materiał jest skąpoprątkowy. W tej grupie chorych bardzo ważna jest diagnostyka radiologiczna, przede wszystkim tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny[3]. Posiewy zarówno konwencjonalne jak i w systemach automatycznych charakteryzują się dużą czułością oraz swoistością. Jednakże wyhodowany gatunek należy poddać typowaniu z użyciem testu CNAP, testu niacynowego czy chromatografii HPLC dla odróżnienia M.tuberculosis od innych gatunków mykobakterii. Wydłuża to czas diagnostyki o około 1-5 dni[2]. Odczyn tuberkulinowy: Ma na celu potwierdzenie kontaktu z prątkiem. Wielkość uzyskanego nacieku należy oceniać w kontekście sytuacji klinicznej pacjenta, bowiem dodatni wynik dotyczy nie tylko pacjentów z czynną gruźlicą, lecz również pacjentów zakażonych M.tuberculosis lub prątkami niegruźliczymi oraz osób szczepionych szczepionką BCG. Z kolei uzyskanie ujemnego wyniku w żadnym wypadku nie wyklucza rozpoznania, ponieważ taki stan może wystąpić u pacjentów we wczesnym okresie infekcji czy w przypadku bardzo ciężkich postaci gruźlicy. Odczyn często daje problematyczny wynik w grupie pacjentów bardzo młodych i starszych, z nowotworami, chorobami ziarniniakowymi oraz poddanych leczeniu immunosupresyjnemu[3]. Odczyn uzyskuje się przez śródskórne podanie 0.1ml roztworu zawierającego 2 jednostki tuberkuliny w grzbietowa stronę przedramienia. Wynik odczytujemy po 72 godzinach. Naciek większy lub równy 5mm uznaje się za dodatni u pacjentów Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/7
5 zainfekowanych HIV, leczonych immunosupresyjnie lub pozostających w kontakcie z chorym na gruźlicę. Większy lub równy 10mm jest uznawany za pozytywny w przypadku osób, mieszkających w regionach o dużym rozpowszechnieniu choroby, natomiast większy lub równy 15mm potwierdza zakażenie w innych grupach pacjentów[2]. Badanie histopatologiczne: Pozwala wykryć typową ziarninę gruźliczą[2,3]. Diagnostyce poddaje się różne materiały pobrane od pacjenta w zależności od lokalizacji zmian chorobowych. Powinno się pamiętać również o ocenie bakterioskopowej bioptatów. Metoda jest ważna w diagnostyce różnych postaci gruźlicy pozapłucnej, np.: w gruźliczym zapaleniu opłucnej czy w gruźlicy węzłowej. W pierwszym przypadku ocenie poddaje się wycinki opłucnej, pobrane metodą ślepej biopsji igłowej, torako- lub wideotorakoskopii. Dla zwiększenia prawdopodobieństwa uwidocznienia ziarniniaków powinno się pobrać jak największą liczbę wycinków. W gruźlicy węzłowej ocenie poddaje się materiał z biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC). Użycie tej metody pozwala potwierdzić rozpoznanie w wysokim odsetku diagnozowanych przypadków- 83%, przy diagnostycznej swoistości rzędu nawet do 93% oraz czułości do 77%[3]. Metody serologiczne: Zakażenie M.tuberculosis uruchamia głównie komórkowy typ odpowiedzi układu immunologicznego. Przeciwciała są natomiast produkowane w niewielkiej ilości, dlatego odpowiedź humoralna pełni raczej rolę drugorzędną w zwalczaniu infekcji[14]. Metody serologiczne opierają się bądź na ocenie dynamiki wzrostu miana przeciwciał przeciwprątkowych bądź na wykrywaniu antygenów prątkowych i wykorzystują metodę immunoenzymatyczną ELISA. Nie są one na razie rutynowo stosowane w diagnostyce zakażeń gruźlicą. Wynika to z faktu, iż bogactwo antygenów M.tuberculosis utrudnia znalezienie jednego, możliwie najbardziej swoistego dla drobnoustroju,,markera"[8]. Pomimo tego metody serologiczne są chętnie wykorzystywane w diagnostyce gruźlicy pozapłucnej oraz u dzieci [14]. Obecnie istniejące testy serologiczne wykorzystują antygeny takie jak: 38kDa, 16kDa czy 60kDa do wykrywania IgG lub innych klas przeciwciał przeciwprątkowych[13,14]. Zastosowanie tych metod pozwala rozpoznać od 1/3 do 3/4 pacjentów, którzy mają dodatni wynik badania bakterioskopowego. W przypadkach z negatywnym wynikiem mikroskopowej oceny rozmazu wśród pacjentów niezakażonych wirusem HIV skuteczność tych metod jest niestety mniejsza. Natomiast u pacjentów z koinfekcją HIV metody serologiczne są praktycznie bezużyteczne i wykrywają mniej niż 1/3 pacjentów z czynną chorobą[4]. Obecnie prowadzone są badania, które mają na celu znalezienie swoistego dla drobnoustroju antygenu oraz porównujące skuteczność istniejących testów. W jednym z takich badań ocenie poddano użyteczność testów wykrywających IgA oraz IgG, skierowanych przeciwko antygenowi P-90, w diagnostyce czynnej gruźlicy płucnej (PTB) u objawowych pacjentów oraz w wykrywaniu zakażenia M.tuberculosis u pacjentów z bliskiego kontaktu z gruźlicą układu oddechowego. Badaniu poddano 268 próbek surowic pobranych od 69 pacjentów z gruźlicą płucną, 41 cierpiących na chorobę inną niż gruźlica, 12 ozdrowieńców, 39 pacjentów z bliskiego kontaktu z PTB oraz 107 zdrowych wolontariuszy. Wyniki badania nie były zadowalające, ponieważ użycie EIA-IgA oraz EIA-IgG charakteryzowało się względnie niską czułością i swoistością diagnostyczną. Natomiast metoda EIA-IgA dała dodatni wynik u ponad połowy zdrowych pacjentów z bliskiego kontaktu z PTB. Okazało się więc, że obie metody nie są Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/7
6 najlepszymi narzędziami do diagnostyki PTB, lecz jednocześnie stosowanie EIA-IgA u pacjentów z kontaktu warto byłoby poddać dalszej ocenie[17]. Wśród badań, prowadzonych w celu ulepszenia testów serologicznych, obiecującymi wydają się być te nad stosowaniem wysoko oczyszczonych i rekombinowanych antygenów, jak również nad identyfikacją nowych białek M.tuberculosis z wykorzystaniem niedawno rozpoznanych sekwencji genomowych drobnoustroju. Natomiast w odniesieniu do pacjentów zakażonych wirusem HIV nadzieję na poprawę diagnostyki niosą badania nad wykorzystaniem antygenów niebiałkowych, np.: glikolipidowych [4]. Diagnostyka molekularna: Obejmuje stosowanie sond genetycznych, reakcji PCR oraz RELP. Zasada stosowania sond genetycznych oparta jest na zjawisku hybrydyzacji komplementarnych nici kwasów nukleinowych. Dzięki badaniom nad genomem prątka gruźlicy udało się opracować sondy genetyczne, które tworzą hybrydy z odpowiednimi sekwencjami w materiale genetycznym drobnoustroju. Wynik powyższej reakcji początkowo odczytywano za pomocą scyntygrafu, jednakże obecnie w celu uniknięcia stosowania izotopów wykorzystuje się zjawisko fluorescencji. Wadą metody jest mała czułość (w badanym materiale muszą być co najmniej 104 prątki)[14]. PCR jest metodą, która dała największy postęp w diagnostyce gruźlicy w ciągu ostatnich 10.lat[14]. Polega ona na amplifikacji, czyli namnożeniu wybranych sekwencji w materiale genetycznym prątka. Jest to bardzo ważne dla diagnostyki opartej na materiałach skąpo prątkowych, np.: CSF [3,14]. Identyfikacja uzyskanego materiału odbywa się za pomocą sond lub RELP[3,8,14]. Wadą metody jest to, że wykrywa ona również prątki martwe czy stanowiące zanieczyszczenie. Wyniki badań nad tą metodą uspokoiły jednak sceptyków, którzy obawiali się wyników fałszywie dodatnich w przypadkach nieczynnych zmian, bowiem okazało się, że czułość jej w materiałach z układu oddechowego wynosi od 70% do 100%. Jednak w materiałach skąpoprątkowych jest ona mniejsza i waha się pomiędzy 46% a 70%[14]. Mimo zachęcających wyników metoda nie jest powszechnie stosowana. Wymagania dotyczące zaplecza technicznego oraz koszty są czynnikami, które skutecznie ograniczają wykorzystanie metody w krajach endemicznych[4]. RELP jest z kolei metodą, która jest stosowana w typowaniu szczepów prątków oraz w dochodzeniach epidemiologicznych[8]. Mimo, że mamy XXI wiek diagnostyka gruźlicy nadal opiera się na starych metodach, które pamiętają jeszcze początek ubiegłego stulecia.,,złotym standardem" są posiewy materiałów klinicznych, które cechują się wysoką czułością i swoistością, lecz ich zasadniczą wadą jest długi okres czekania na uzyskanie wyniku. Naturalną implikacją tego stanu jest oczywiście opóźnienie wdrożenia właściwej terapii przeciwprątkowej i rozprzestrzenianie się zakażenia. Problematyczne jest także stosowanie odczynu tuberkulinowego, który jest podstawą rozpoznawania zakażenia prątkiem, ponieważ metoda charakteryzuje się niską swoistością diagnostyczną w odniesieniu do pacjentów szczepionych BCG oraz niską czułością u pacjentów z upośledzoną funkcją układu immunologicznego. Stanowi to problem szczególnie w odniesieniu do osób z latentnym zakażeniem prątkiem Kocha oraz u pacjentów zakażonych wirusem HIV. Dużym wyzwaniem dla prowadzących badania są testy serologiczne, których ulepszenie mogłoby znacząco poprawić wykrywalność choroby ze względu na dostępność materiału klinicznego, który jest poddawany takiej ocenie. I wreszcie nie wolno zapominać o tym, że do opanowania epidemii choroby niezbędne jest także opracowanie jak najlepszych testów oceniających lekowrażliwość Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 6/7
7 drobnoustroju. Pocieszający jest jednak fakt, że pomimo istniejących trudności, w ciągu ostatnich kilku lat nastąpił pewien postęp w zakresie diagnostyki gruźlicy. Mowa tutaj przede wszystkim o testach TIGRA czy metodzie Xpert MTB/RIF, które wykorzystują pomiar wydzielania IFN-? przez limfocyty T uczulone na swoiste antygeny prątka (TIGRA) oraz ulepszone metody diagnostyki molekularnej (Xpert MTB/RIF, która poza wykrywaniem materiału genetycznego prątków umożliwia ocenę lekooporności)[18,19].dają one nadzieję na efektywniejszą walkę z chorobą. Mimo to pozostaje jeszcze bardzo dużo do zrobienia Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 7/7
Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim
Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Gruźlica jest przewlekłą chorobą zakaźną. W większości przypadków zakażenie zlokalizowane jest w płucach
Bardziej szczegółowoŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ
ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ Cykl wykładów związanych z Dniami Promocji Zdrowia w ramach NPZ realizowanego przez WOMP Wrocław Opracowała por. Monika Szopa ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ Światowy Dzień
Bardziej szczegółowouzyskano tylko w 13 przypadkach gruźlicy PŁUC tzn. w 21,0% przypadków gruźlicy u dzieci
Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w Polsce 2012/2013 Dane o zachorowaniach na gruźlicę w Polsce pochodzą z Krajowego Rejestru Zachorowań na Gruźlicę, który prowadzony jest w Instytucie Gruźlicy i Chorób
Bardziej szczegółowoOdrębności gruźlicy u dzieci. Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM
Odrębności gruźlicy u dzieci Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM Odrębności gruźlicy wieku dziecięcego Objawy i przebieg choroby Diagnostyka Leczenie Profilaktyka
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca każdego roku.
Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca każdego roku. Wyznaczony został przez Światowe Zgromadzenie WHO w rocznicę poinformowania świata nauki o wyizolowaniu prątka gruźlicy przez Roberta Kocha
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca tematem w tym roku jest: Nadszedł czas na zakończenie gruźlicy
Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca tematem w tym roku jest: Nadszedł czas na zakończenie gruźlicy Światowy Dzień Gruźlicy Wyznaczony został przez Światowe Zgromadzenie WHO w rocznicę poinformowania
Bardziej szczegółowoWysypka i objawy wielonarządowe
Wysypka i objawy wielonarządowe Sytuacja kliniczna 2 Jak oceniasz postępowanie lekarza? A) Bez badań dodatkowych nie zdecydowałbym się na leczenie B) Badanie algorytmem Centora uzasadniało takie postępowanie
Bardziej szczegółowoGRUŹLICA. 1. Czynnik etiologiczny gruźlicy. 2. Objawy gruźlicy
GRUŹLICA 1. Czynnik etiologiczny gruźlicy Gruźlica jest chorobą zakaźną - wywoływaną przez bakterię - prątek gruźlicy - wykryty przez niemieckiego lekarza, bakteriologa Roberta Kocha, który wyniki swoich
Bardziej szczegółowoRopniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii
Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu
Bardziej szczegółowoTabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego
Informacja dla Zarządu Województwa Łódzkiego na temat realizacji w 2004 roku Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE W-0018_001 WYTYCZNE WYDAWANIA RAPORTÓW Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH. Data wprowadzenia: 10-10-2010
WYDAWANIA RAPORTÓW Z BADAŃ Data wprowadzenia: 1 / 6 Nazwisko Stanowisko Data Podpis Opracował Tadeusz Gadomski Kierownik 10.10.2010 ZaakceptowałBożena Szelągowska Pełnomocnik ds. Zarządzania Jakością 10.10.2010
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program Profilaktyki Gruźlicy
Program Profilaktyki Gruźlicy 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI GRUŹLICY, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Gruźlica jest chorobą zakaźną wywoływaną przez
Bardziej szczegółowoELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI
PAŃSTWOWY ZAKŁAD HIGIENY INSTYTUT NAUKOWO-BADAWCZY ELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE - ZASADY - INSTRUKCJE ZAKŁAD WIRUSOLOGII UL. CHOCIMSKA 24 00-791 WARSZAWA PROGRAM ELIMINACJI
Bardziej szczegółowoMikrobiologiczna diagnostyka gruźlicy oraz zasady ochrony pacjentów i pracowników przed zakażeniami wywołanymi prątkami gruźlicy
Mikrobiologiczna diagnostyka gruźlicy oraz zasady ochrony pacjentów i pracowników przed zakażeniami wywołanymi prątkami gruźlicy Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc 1 i Krajowej Izby Diagnostów
Bardziej szczegółowoCo robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG
Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG -Czym jest HIV? -HIV jest wirusem. Jego nazwa pochodzi od: H human I immunodeficiency ludzki upośledzenia odporności V virus wirus -To czym
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoAIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune (D)eficiency (S)yndrome. Przyczyny zakażenia AIDS Czynnikiem
Bardziej szczegółowoMAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoPAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ
PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ Przewodnik po programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ Lepiej zapobiegać niż leczyć Program profilaktyki chorób układu krążenia Choroby układu krążenia są główną
Bardziej szczegółowoELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE ZASADY INSTRUKCJE
NARODOWY INSTYTUT ZDROWIA PUBLICZNEGO - PAŃSTWOWY ZAKŁAD HIGIENY ELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE ZASADY INSTRUKCJE ZAKŁAD WIRUSOLOGII NIZP-PZH UL. CHOCIMSKA 24 00-791 WARSZAWA
Bardziej szczegółowoNA ZAKAŻENIE HBV i HCV
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor
Bardziej szczegółowoPOLIOMYELITIS. (choroba Heinego Medina, nagminne porażenie dziecięce, porażenie rogów przednich rdzenia, polio)
W latach 50. na chorobę Heinego-Medina chorowało w Europie i USA jedno na 5000 dzieci. Po wdrożeniu w Polsce masowych szczepień przeciw poliomyelitis, już w 1960 roku zarejestrowano mniej zachorowań. W
Bardziej szczegółowo1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz:
Ćwiczenie 2 2018/19 1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz: obecność nabłonków, leukocytów, pałeczek Gram(+),
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu PROGRAM WHO ELIMINACJI ODRY/RÓŻYCZKI Program eliminacji odry i różyczki został uchwalony przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia 28 maja 2003 roku. Realizacja
Bardziej szczegółowoWirus HPV w ciąży. 1. Co to jest HPV?
Wirus HPV w ciąży Czy zdajesz sobie sprawę z tego, że rak szyjki macicy jest drugą, najczęstszą chorobą nowotworową u kobiet na świecie a piąta wśród kobiet i mężczyzn łącznie? W samej Polsce, jak donosi
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoTrudności diagnostyczne w rozpoznaniu przyczyny limfadenopatii śródpiersia. Katarzyna Górska
Trudności diagnostyczne w rozpoznaniu przyczyny limfadenopatii śródpiersia Katarzyna Górska OPIS PRZYPADKU 37-letnia kobieta, rasy czarnej, pochodzenia etiopskiego od 10 lat mieszkająca w Europie negowała
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Bardziej szczegółowoDiagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej
Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej Ponad 60% zakażeń w praktyce klinicznej jest wywołana przez wirusy. Rodzaj i jakość materiału diagnostycznego (transport!) oraz interpretacja wyników badań
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO
bioprognos OncoPROSTATE Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentów z podejrzeniem nowotworu złośliwego gruczołu krokowego oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych,
Bardziej szczegółowoCENNIK BADANIA Z ZAKRESU DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ
CENNIK BADANIA Z ZAKRESU DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ ADRES,TELEFON, E-MAIL ul. Hubalczyków 1, 76-200 Słupsk Rejestracja: 59 8460 188 faks: 59 8460 198 e-mail: mikrobiologia@szpital.slupsk.pl GODZINY
Bardziej szczegółowoWZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?
SZCZEPIONKA WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ!
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoWIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE
EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE Dane krajowe zostały opracowane na podstawie informacji przekazanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny (zwany dalej NIZP-PZH) oraz zamieszczonych
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO W ZWIĄZKU Z WYSTĄPIENIEM PRZYPADKÓW ZAKAŻENIA WIRUSEM GRYPY ŚWIŃ TYPU A/H1N1 U LUDZI W USA I MEKSYKU
KOMUNIKAT GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO W ZWIĄZKU Z WYSTĄPIENIEM PRZYPADKÓW ZAKAŻENIA WIRUSEM GRYPY ŚWIŃ TYPU A/H1N1 U LUDZI W USA I MEKSYKU z dnia 26 kwietnia 2009 r. (godz. 19.00 ) (Źródło: WHO,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka molekularna w OIT
Diagnostyka molekularna w OIT B A R B A R A A D A M I K K A T E D R A I K L I N I K A A N E S T E Z J O L O G I I I I N T E N S Y W N E J T E R A P I I U N I W E R S Y T E T M E D Y C Z N Y W E W R O C
Bardziej szczegółowoPodsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku.
Podsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku. Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego został
Bardziej szczegółowoRegina B.Podlasin Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Regina B.Podlasin Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie http://www.ptnaids.pl/ Gorączka, zapalenie gardła, powiększenie węzłów chłonnych Zakażenie wirusem Epsteina-Barr (EBV) = mononukleoza zakaźna Zakażenie
Bardziej szczegółowopteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko
8. Streszczenie Choroby alergiczne są na początku XXI wieku są globalnym problemem zdrowotnym. Atopowe zapalenie skóry (AZS) występuje u 20% dzieci i u ok. 1-3% dorosłych, alergiczny nieżyt nosa dotyczy
Bardziej szczegółowoi uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.
Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania
Bardziej szczegółowoJanina Šabacka, Oddział Epidemiologii, Wojewódzka Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Katowicach
Gruźlica w województwie śląskim w latach 2003 2012 Janina Šabacka, Oddział Epidemiologii, Wojewódzka Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Katowicach Gruźlica jest jedną z najstarszych chorób zakaźnych,
Bardziej szczegółowoGRUŹLICA CIĄGLE GROŹNA
ŚLĄSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W Katowicach WYDZIAŁ NADZORU NAD SYSTEMEM OPIEKI ZDROWOTNEJ ODDZIAŁ ANALIZ I STATYSTYKI MEDYCZNEJ GRUŹLICA CIĄGLE GROŹNA Katowice 2010 1 Oddziiałł Analliiz ii Sttattysttykii Medycznejj
Bardziej szczegółowoSłużba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk
Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka
Bardziej szczegółowoTemat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Bardziej szczegółowoX. Diagnostyka mikrobiologiczna bakterii chorobotwórczych z rodzaju: Corynebacterium, Mycobacterium, Borrelia, Treponema, Neisseria
X. Diagnostyka mikrobiologiczna bakterii chorobotwórczych z rodzaju: Corynebacterium, Mycobacterium, Borrelia, Treponema, Neisseria Maczugowce (rodzaj Corynebacterium) Ćwiczenie 1. Wykonanie preparatu
Bardziej szczegółowoZapobieganie gruźlicy u osób po. Dr hab. n. med. Maria Korzeniewska- Koseła Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc
Zapobieganie gruźlicy u osób po przeszczepieniach narządów Dr hab. n. med. Maria Korzeniewska- Koseła Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Gruźlica u osób po przeszczepieniach narządów (solid organ transplant-
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 448
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 448 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12, Data wydania: 29 września 2014 r. Nazwa i adres AB 448 WOJEWÓDZKA
Bardziej szczegółowo2. Realizatorzy programu : Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im. Eugenii i Janusza Zeylandów ul. Szamarzewskiego 62, Poznań.
Zgłoszenie udziału w Konkursie Zdrowy Samorząd. 1. Nazwa programu zdrowotnego. Program profilaktyki wczesnego wykrywania gruźlicy. 2. Realizatorzy programu : Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii
Bardziej szczegółowoGruźlica najczęściej zadawane pytania
Co to jest gruźlica? Gruźlica jest chorobą zakaźną, która jest wywoływana przez bakterie prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Gruźlica najczęściej atakuje płuca, ale może zająć praktycznie każdy
Bardziej szczegółowoGorączka Q epidemiologia, patogeneza oraz diagnostyka laboratoryjna. Wskazówki dla lekarzy weterynarii i hodowców
Gorączka Q epidemiologia, patogeneza oraz diagnostyka laboratoryjna. Wskazówki dla lekarzy weterynarii i hodowców Agnieszka Warda-Sporniak Główny Inspektorat Weterynarii gorączka Q tabela 4 choroby rejestrowane
Bardziej szczegółowoInterpretacja wyników testów serologicznych
Interpretacja wyników testów serologicznych Dr hab. Kazimierz Tarasiuk Główny Lekarz Weterynarii PIC Polska i Europa Centralna VI FORUM PIC, Stryków, 18.11.09 Systematyczne monitorowanie statusu zdrowia
Bardziej szczegółowoZapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji
Bardziej szczegółowoZalecenia rekomendowane przez Ministra Zdrowia. KPC - ang: Klebsiella pneumoniae carbapenemase
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w zakładach opieki zdrowotnej szczepów bakteryjnych Enterobacteriaceae wytwarzających karbapenemazy typu KPC * * KPC - ang: Klebsiella pneumoniae
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna swoistych i nieswoistych zakażeń układu oddechowego
Diagnostyka mikrobiologiczna swoistych i nieswoistych zakażeń układu oddechowego Paweł Gruszczyński Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej WCPiT I Zjazd Polskiego Towarzystwa Pneumonologii Dziecięcej Poznań,
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki i wczesnego wykrywania gruźlicy i chorób płuc
Załącznik nr 11 do Programu Ochrony Zdrowia na lata 2017-2019 Program profilaktyki i wczesnego wykrywania gruźlicy i chorób płuc 2017 r. 2019 r. Wydział Polityki Mieszkaniowej, Spraw Socjalnych i Zdrowia
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego Program realizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 115/2016 z dnia 20 czerwca 2016 r. o projekcie programu polityki
Bardziej szczegółowoWZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?
WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! szczepionka przeciw
Bardziej szczegółowoProtokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka
Protokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka Protokół I, zajęcia praktyczne 1. Demonstracja wykonania preparatu barwionego metodą Grama (wykonuje
Bardziej szczegółowoCENNIK - DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ
(obowiązuje od 01 czerwca 2015 roku) załącznik nr 4 do regulaminu organizacyjnego CENNIK - DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej - siedziba ul. Św. Józefa 53-59 oraz ul. Konstytucji
Bardziej szczegółowoSytuacja epidemiologiczna gruźlicy w województwie śląskim w latach
Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w województwie śląskim w latach 2008 2014 Gruźlica jest jedną z najstarszych chorób zakaźnych, która towarzyszy człowiekowi od wielu lat. Jednak trzeba podkreślić, iż
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) DECYZJE
19.7.2019 PL L 193/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) DECYZJE DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2019/1244 z dnia 1 lipca 2019 r. zmieniająca decyzję 2002/364/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących
Bardziej szczegółowoGruźlica w województwie śląskim w latach 2005-2010
Gruźlica w województwie śląskim w latach 25-21 Gruźlica jest chorobą bakteryjną o wysokiej zakaźności, wywołaną przez niektóre gatunki mikobakterii. W przewaŝającej większości przypadków czynnikiem etiologicznym
Bardziej szczegółowoOpis przedmiotu zamówienia wraz z wymaganiami technicznymi i zestawieniem parametrów
Załącznik nr 1 do SIWZ Nazwa i adres Wykonawcy Opis przedmiotu zamówienia wraz z wymaganiami technicznymi i zestawieniem parametrów Przedmiot zamówienia; automatyczny system do diagnostyki molekularnej:
Bardziej szczegółowoGRUŹLICA SKÓRY. Gruźlica skóry. Prątki atypowe 2013-12-29. Klinika Dermatologii i Wenerologii UM w Łodzi
GRUŹLICA SKÓRY Klinika Dermatologii i Wenerologii UM w Łodzi Choroba ogólnoustrojowa Czynnik etiologiczny: kwasooporny, ludzki prątek, rzadziej bydlęcy Zmiany wywoływane przez inne typy prątków nie są
Bardziej szczegółowoDo wystąpienia gruźlicy, jako choroby zakaźnej niezbędne
Diagnostyka gruźlicy D I A G N O S T Y K A The analysis of selected trees pollen count in 2008. S U M M A R Y In this paper the pathogenesis of primary and secondary tuberculosis was established. The clinical
Bardziej szczegółowoErysipelothrix rhusiopathiae. Włoskowiec różycy
Erysipelothrix rhusiopathiae Włoskowiec różycy Erysipelothrix rhusiopathiae Erysipelothrix rhusiopathiae po raz pierwszy wyizolowany przez Kocha w 1876. Do rodzaju Erysipelothrix należy tylko E. rhusiopathiae
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA BEZPOŚREDNIA. Joanna Kądzielska Katedra Mikrobiologii Lekarskiej Warszawski Uniwersytet Medyczny
DIAGNOSTYKA BEZPOŚREDNIA Joanna Kądzielska Katedra Mikrobiologii Lekarskiej Warszawski Uniwersytet Medyczny BADANIA MIKROBIOLOGICZNE CHORZY OZDROWIEŃCY BEZOBJAWOWI NOSICIELE OSOBY Z KONTAKTU PERSONEL MEDYCZNY
Bardziej szczegółowo1. Rodzaj materiału klinicznego w zależności od kierunku i metodyki badań
Zalecenia dotyczące pobierania, przechowywania i transportu materiałów klinicznych przeznaczonych do badań diagnostycznych w Pracowni Diagnostycznej Laboratorium Zakładu Badania Wirusów Grypy (obowiązuje
Bardziej szczegółowoNowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna
Nowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna 1 2 Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne połączenie metod manualnych i automatyzacji Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne To nie tylko sprzęt diagnostyczny,
Bardziej szczegółowoWeronika Dmuchowska I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim
Weronika Dmuchowska I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim Szeroko rozpowszechniony wirus, który występuje w około 100 typach, z czego 30 może być niebezpieczne
Bardziej szczegółowoPacjent z chorobą zakaźną w gabinecie stomatologicznym
Pacjent z chorobą zakaźną w gabinecie stomatologicznym Renata Cieślik-Tarkota, Urszula Mendera-Bożek Choroby zakaźne towarzyszą człowiekowi od początku istnienia świata, dzięki szczepieniom ochronnym i
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoAKTUALNOÂCI BINET. Nr 10/ Drogie Koleżanki i Koledzy. Inwazyjna choroba meningokokowa w 2015 roku
www.koroun.edu.pl Drogie Koleżanki i Koledzy Witamy serdecznie, oddajemy w Państwa ręce kolejny numer Aktualności BINet. Jest on poświęcony epidemiologii inwazyjnych zakażeń wywoływanych przez Neisseria
Bardziej szczegółowoProgram ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI
Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji z biologii w szkole ponadgimnazjalnej
Scenariusz lekcji z biologii w szkole ponadgimnazjalnej Temat lekcji: Planowanie doświadczeń biologicznych jak prawidłowo zaplanować próbę kontrolną? Cele kształcenia IV etap edukacyjny: 1. Wymagania ogólne:
Bardziej szczegółowoZASADY BADAŃ BAKTERIOLOGICZNYCH
ZASADY BADAŃ BAKTERIOLOGICZNYCH Joanna Kądzielska Katedra Mikrobiologii Lekarskiej Warszawski Uniwersytet Medyczny METODY HODOWLI BAKTERII METODY MIKROSKOPOWE MORFOLOGIA BAKTERII TOK BADANIA DIAGNOSTYCZNEGO
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5
Harmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5 GRUPY ĆWICZENIOWE 51, 52 : 8.00-10.30 Wtorek: 17.00-19.30 Data Godzina Rodzaj
Bardziej szczegółowoŹródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia populacji
Źródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia populacji Źródła informacji, którymi dysponuje epidemiologia dzielimy na: pierwotne (bezpośrednie) wtórne (pośrednie) Za pierwotne źródła informacji uznaje
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 639
PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 639 Zakres akredytacji Nr AB 639 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 16 Data wydania: 22 czerwca
Bardziej szczegółowoWspółczesne możliwości szybkiego diagnozowania gruźlicy
Współczesne możliwości szybkiego diagnozowania gruźlicy Ewa Augustynowicz-Kopeć Zakład Mikrobiologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Warszawa Czego oczekują klinicyści od laboratoriów prątka? 1. potwierdzenia
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 3 do zarządzenia Nr 69/2007/DSOZ z dnia 25 września 2007 r. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia
Informacje ogólne o programach profilaktycznych realizowanych przez lekarza poz i pielęgniarkę poz na podstawie umów zawartych o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w Podstawowej Opiece Zdrowotnej 1.
Bardziej szczegółowoZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoCzy każdy NOP jest NOP-em? Dr med. Iwona Paradowska-Stankiewicz Konsultant Krajowy w dziedzinie Epidemiologii Zakład Epidemiologii NIZP-PZH, Warszawa
Czy każdy NOP jest NOP-em? Dr med. Iwona Paradowska-Stankiewicz Konsultant Krajowy w dziedzinie Epidemiologii Zakład Epidemiologii NIZP-PZH, Warszawa Niepożądany odczyn poszczepienny 1. KAŻDY się obawia,
Bardziej szczegółowoRekomendacje diagnostyczne inwazyjnych zakażeń bakteryjnych nabytych poza szpitalem M. Kadłubowski, A. Skoczyńska, W. Hryniewicz, KOROUN, NIL, 2009
Opracowanie: Marcin Kadłubowski, Anna Skoczyńska, Waleria Hryniewicz Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN) Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii
Bardziej szczegółowoPopulin jest perspektywicznym przeciwgruźliczym środkiem pochodzenia naturalnego
Populin jest perspektywicznym przeciwgruźliczym środkiem pochodzenia naturalnego Został opracowany wspólnie z Biolit Sp. z o. o. i Syberyjskim Państwowym Uniwersytetem Medycznym 1 Gruźlica jest jedną z
Bardziej szczegółowoBadanie na obecność pałeczek CPE Informacje dla pacjentów
Badanie na obecność pałeczek CPE Informacje dla pacjentów Uwaga: z pytaniami dotyczącymi informacji zawartych w tej ulotce, należy zwracać się do lekarza prowadzącego lub pielęgniarki. Czym jest CPE W
Bardziej szczegółowo1. Rodzaj materiału klinicznego w zależności od kierunku i metodyki badań
Zalecenia dotyczące pobierania, przechowywania i transportu materiałów klinicznych przeznaczonych do badań diagnostycznych w Laboratorium Zakładu Badania Wirusów Grypy, Krajowy Ośrodek ds. Grypy (obowiązuje
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoZastosowanie nowych technologii w diagnostyce mikrobiologicznej. Ireneusz Popławski
Zastosowanie nowych technologii w diagnostyce mikrobiologicznej Ireneusz Popławski 22 biomerieux Polska partner w mikrobiologii z wieloletnim doświadczeniem 33 biomerieux Polska Sp. z o.o. biomerieux Polska
Bardziej szczegółowoGruźlica dziecięca aktualne problemy
Gruźlica dziecięca aktualne problemy Dr hab. n. med. Jerzy Ziołkowski WUM Klinika Pneumonologii i Alergologii, Warszawa, ul. Działdowska 1 Kierownik Kliniki Prof. dr hab. n. med. Marek Kulus ,,Oddech chorego
Bardziej szczegółowoMaria Korzeniewska- Koseła Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc
Gruźlica i mykobakteriozy jako powikłania współczesnych terapii Maria Korzeniewska- Koseła Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Pneumonologia przez Przypadki 29-30.09.2017 rok Choroby leczone antagonistami
Bardziej szczegółowo