ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ

Transkrypt

1 ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ Cykl wykładów związanych z Dniami Promocji Zdrowia w ramach NPZ realizowanego przez WOMP Wrocław Opracowała por. Monika Szopa

2 ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca każdego roku. Wyznaczony został przez Światowe Zgromadzenie WHO w rocznicę poinformowania świata nauki o wyizolowaniu prątka gruźlicy przez Roberta Kocha w 1882 roku.

3 W 2018 roku Obchodzony jest pod hasłem: WANTED: LEADERS FOR A TB-FREE WORLD PRZEWODNICY DO ŚWIATA WOLNEGO OD GRUŹLICY

4 ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ Robert Koch podczas pracy w swoim laboratorium Źródło: Robert Koch w swoim laboratorium/interia.pl/materiały prasowe

5 "Żeby wroga zwalczyd- należy go poznad." Pierwszym etapem w walce z gruźlicą jest poznanie choroby, jej przyczyn biologicznych, społecznych, jej przebiegu - ta wiedza pozwoli na wdrożenie racjonalnych metod zapobiegania i leczenia. Gruźlica była i jest klasycznym przykładem choroby społecznej Gruźlica jest chorobą zaraźliwą Gruźlica jest chorobą zakaźną Gruźlica jest obecnie w pełni wyleczalna Źródłem zakażenia prątkiem jest najczęściej chory na gruźlicę prątkujący Swoistą metodą zapobiegania są stosowane od 80 lat szczepienia BCG

6 Tło historyczne Gruźlica powodowała wiele ofiar w ludziach, mimo to w ostatnich dekadach XIX wieku uznawano ją za zupełnie zwyczajne zjawisko; Dane statystyczne z całego stulecia są szokujące. W Anglii suchoty odpowiadały aż za jedną czwartą wszystkich zgonów; W Stanach Zjednoczonych choroba ta była główną przyczyną śmierci, a w miastach niemieckich zajmowała drugie miejsce na liście największych zabójców po chorobach układu pokarmowego; Dane liczbowe są nieprecyzyjne. Oficjalne rejestry z tamtych lat pozostawiają wiele do życzenia, ponadto gruźlica często przybierała różne postaci. Jej odmiana płucna znana była jako suchoty, odmianę atakującą węzły chłonne nazywano skrofułami, skórną - toczniem lub wilkiem, a gdy atakowała inne narządy, często mylono ją z rakiem.; Największe spustoszenie w organizmie człowieka siała jej postać płucna.

7 Gruźlica płuc

8 Gruźlica jest chorobą zaraźliwą przenosi się z osobnika chorego na osobnika zdrowego; źródłem zakażenia prątkiem jest najczęściej chory na gruźlicę prątkujący; Kropelki z zawartymi prątkami unoszą się w powietrzu, wysychają i opadają wraz z wdychanym powietrzem, mogą dostać się do płuc. Tam się "zagnieżdżają". Dochodzi do zakażenia prątkiem - zakażenie drogą powietrzną jest najczęstsze; Jeden chory prątkujący nie leczony zakaża w ciągu roku średnio od 10 do 15 ludzi; Bardzo rzadko do zakażenia prątkiem dochodzi drogą pokarmową - poprzez spożycie produktów żywnościowych zawierających prątki. Najczęściej poprzez spożycie surowego mleka lub jego przetworów pochodzących od chorego na gruźlicę bydła- krowy.

9 Gruźlica jest chorobą zaraźliwą W przeciwieństwie do innych chorób zakaźnych jedynie u 3-8% ludzi zakażonych prątkiem rozwija się choroba - gruźlica. Przyczyną przerwania tej swoistej równowagi między prątkiem a ustrojem jest osłabienie sił obronnych organizmu. Wszystkie czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, które powodują załamania sił obronnych człowieka burzą tą równowagę czynią organizm bardziej podatnym na rozwój choroby. Dochodzi do ożywienia dotychczas "uśpionych" prątków, ich mnożenia i ich szerzenia się w ustroju człowieka doprowadzając do postępującej choroby. Dlatego uważa się, że zakażenie prątkiem jest warunkiem koniecznym, ale nie wystarczającym do zachorowania.

10 Leczenie gruźlicy Wprowadzenie streptomycyny w 1944 roku pozwoliło na efektywne leczenie gruźlicy. W leczeniu zakażeń prątkami stosowane są również: rifampicyna izoniazyd etambutol cykloserynę etionamid Ze względu na przewlekły charakter gruźlicy, w celu zapobieżenia nawrotom choroby, leczenie stosuje się przez 6 miesięcy. Standardowy schemat leczenia obejmuje codzienne podawanie izoniazydu i rifampicyny oraz uzupełnienie tej terapii o pyroniazyd przez pierwsze dwa miesiące. W trakcie leczenia ważne jest określanie lekowrażliwości prątków i wykonywania kontrolnych posiewów w trakcie terapii

11 Leczenie gruźlicy Wśród czynników globalnego zagrożenia gruźlicą wymienia się złą organizację pionu lecznictwa, natężenie epidemii HIV, narastanie oporności prątków na leki oraz błędy w realizacji programów zwalczania gruźlicy. Od 1990 roku CDC (Centers for Disease Control and Prevention) zdiagnozowało osiem epidemii spowodowanych przez wielolekooporne prątki gruźlicy (Multi Drug Resistant M. tuberculosis). Wszystkie epidemie były spowodowane transmisją szczepów opornych tak na izoniazyd jak i na rifampicynę. Zaobserwowano wiele szczepów wykazujących oporność na inne leki, w tym etambutol, streptomycynę, kanamycynę. Śmiertelność w takich epidemiach wynosiła 43 90%, a czas upływający od rozpoznania do śmierci wahał się między 9 a 16 tygodniami.

12 Epidemiologia gruźlicy Gruźlica pomimo stosowania od ponad pół wieku streptomycyny i swoistej immunoprofilaktyki, jest niezwykle często występującą chorobą zakaźną; M. tuberculosis jest odpowiedzialny za więcej zgonów niż jakikolwiek inny zakaźny czynnik etiologiczny; Każdego roku notowanych jest do 10 milionów nowych zachorowań i 3 milionów zgonów spowodowanych zakażeniem M. tuberculosis; Dane epidemiologiczne wskazują na to, iż 1,7 miliarda osób pozostaje zakażonych tą chorobą; Za źródło zakażenia uważa się przede wszystkim chorych prątkujących, rzadziej chore zwierzęta lub skażone powierzchnie. Najbardziej miarodajnym wskaźnikiem oceny zachorowalności na gruźlicę jest wskaźnik zapadalności, czyli ilość nowych przypadków gruźlicy przypadająca na osób.

13 Dane epidemiologiczne za rok 2017 w Polsce Źródło:

14 Co nas może niepokoić? - kaszel utrzymujący się co najmniej 3 tygodnie, - odkrztuszanie plwociny, - brak apetytu i utrata wagi ciała, - nocne poty, - stany podgorączkowe, - osłabienie i łatwe męczenie się, - duszność i ból w klatce piersiowej, - krwioplucie.

15 jest centralną jednostką promującą i nadzorującą merytorycznie zwalczanie gruźlicy kraju.

16 Dziękuję za uwagę