Gruźlica w województwie śląskim w latach

Transkrypt

1 Gruźlica w województwie śląskim w latach Gruźlica jest chorobą bakteryjną o wysokiej zakaźności, wywołaną przez niektóre gatunki mikobakterii. W przewaŝającej większości przypadków czynnikiem etiologicznym jest Mycobacterium tuberculosis [3,4]. Do zakaŝenia dochodzi drogą kropelkową (powietrzną, inhalacyjną) poprzez kontakt z osobą prątkującą. Prątki wydobywają się z organizmu człowieka chorego w czasie kaszlu, głośnego mówienia, gromkiego śmiechu, kichania, odksztuszania. Są one odpowiednio małe (poniŝej 5µm) aby wraz z powietrzem dostać się drogami oddechowymi do pęcherzyków płucnych, w których dochodzi do zakaŝenia. ZakaŜenie najczęściej dotyczy płuc i węzłów chłonnych, ale moŝe dotyczyć takŝe układu pokarmowego, nerek, kości, stawów i opon mózgowo-rdzeniowych [5]. Objawami, które mogą świadczyć o chorobie są: utrzymujący się ponad 3 tygodnie kaszel, stany podgorączkowe, bóle klatki piersiowej, osłabienie, spadek masy ciała, krwioplucie. Przyczyny tych objawów mogą być róŝne, ale osoby podejrzewające obecność choroby u siebie lub innych powinny skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Gruźlicą moŝe zarazić się kaŝdy, ale niektóre grupy osób są naraŝone bardziej od innych: osoby w podeszłym wieku, z obniŝoną odpornością, nie odŝywiające się właściwie, mające stały kontakt z osobą zaraŝoną (np. pracownicy ochrony zdrowia). zakaŝeni HIV z dodatnim wynikiem próby tuberkulinowe AIDS przeszczepienia narządów (leczenie immunosupresyjne) leczenie antagonistami czynnika martwicy nowotworów glikokortykosteroidy: prednizolon >15 mg/d lub inne w dawce równowaŝnej, przez >2-4 tygodni nowotwory układu krwiotwórczego (białaczki, chłoniaki) rak w obrębie głowy lub szyi, rak płuca gastrektomia zespolenie omijające jelita czczego z jelitem krętym pylica krzemowa przewlekła niewydolność nerek/hemodializy cukrzyca palenie tytoniu nadmierne picie alkoholu niedowaga wiek <5 lat Tab 1. Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju gruźlicy [6]

2 Profilaktyka gruźlicy polega przede wszystkim na poprawie naturalnych sił obronnych organizmu człowieka poprzez polepszenie warunków jego Ŝycia, unieszkodliwienie źródeł zakaŝenia oraz przecinanie dróg zakaŝenia [1]. NajwaŜniejszym i najbardziej skutecznym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu gruźlicy jest jak najszybsze diagnozowanie przypadków choroby i zapewnienie chorym pełnego i właściwego leczenia. Od wielu lat stosuje się równieŝ szczepionkę BCG, która pomaga zapobiegać zachorowaniom na gruźlicę w grupie osób szczepionych, u dzieci i młodzieŝy [2]. Analiza zachorowań na gruźlicę w województwie śląskim w latach Analizie poddano dane zebrane z 2 Powiatowych Stacji Sanitarno - Epidemiologicznych województwa śląskiego będących pod nadzorem Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, dotyczące ilości zachorowań na gruźlicę w latach Z danych wynika, iŝ na naszym terenie utrzymuje się stała liczba zachorowań. Szczyt zachorowań odnotowano w roku 28, w którym zapadalność wyniosła 29,7 przypadków na 1. mieszkańców. Największy spadek ilości zachorowań nastąpił między 28 a 29 rokiem 15% ,7 liczba zachorow ań zapadalność 24,9 24,1 25,3 25, rok 26 rok 27 rok 28 rok 29 rok 21 rok Wykres 1 Liczba zachorowań i zapadalność na gruźlicę w województwie śląskim w latach PSSE zachorow. zapad. zachorow. zapad. zachorow. zapad. zachorow. zapad. zachorow. zapad. zachorow. zapad. Bielsko-Biała 9 2,8 11 3, , ,6 Bytom , , , , , ,4 Chorzów 48 28, ,7 52 3, , , ,3

3 Cieszyn 26 15, , , , , ,2 Częstochowa 74 19, , , ,9 76 2,3 Dąbrowa Górnicza 81 28, , , ,5 8 28,7 Gliwice 153 3, , , , , ,7 Jaworzno 29 3, , ,6 29 3, ,2 Katowice , , , ,9 Kłobuck 27 31,8 34 4, , ,3 26 3, ,8 Lubliniec 18 23, ,8 3 39,2 4 52, ,1 Myszków 13 18, ,3 8 11, , ,5 29 4,5 Racibórz 22 19, , , , ,3 Ruda Śląska 37 25, , , , , ,4 Rybnik 15 37, ,1 7 25,2 9 32,4 56 2, ,1 Sosnowiec 7 3, ,9 68 3,5 45 2, ,6 Tychy 68 17, , , ,4 22 5, ,7 Wodzisław Śląski 71 28, , , ,6 9 36,1 Zawiercie 49 39, , , , ,6 śywiec , , ,3 31 2,6 13 8,6 Razem , , , , ,5 Tab. 2 Liczba zachorowań na gruźlicę w województwie śląskim w na terenie nadzorowanym przez poszczególnych PPIS w latach PowyŜsza tabela ilustruje ilość zachorowań oraz zapadalność na terenie nadzorowanym przez poszczególnych Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych województwa śląskiego w latach Od kilku lat odnotowuje się stałą, wysoką ilość zachorowań na terenach nadzorowanych przez PPIS w Gliwicach, Bytomiu oraz Katowicach. Natomiast

4 najmniejszą ilość zachorowań rejestruje się na terenach nadzorowanych przez PPIS w Myszkowie, Lublińcu a takŝe w Raciborzu i Zawierciu. Analizując przypadki śmiertelne, których bezpośrednią przyczyną była gruźlica moŝna zaobserwować, iŝ w latach 28 i 29 ich liczba była równa i wyniosła 65 przypadków zgonów. W 21 roku w województwie śląskim zarejestrowano 41 przypadków zgonów z powodu gruźlicy (najmniej od 25 roku) rok 26 rok 27 rok 28 rok 29 rok 21 rok Wykres 2 Liczba zgonów z powodu gruźlicy w latach Największa liczba zgonów wystąpiła w grupie wiekowej u osób powyŝej 6 roku Ŝycia (11 zgonów) oraz u osób między 5 a 59 rokiem Ŝycia (87 zgonów). U dzieci do 4 roku Ŝycia oraz u dzieci od 1 do 19 roku Ŝycia nie odnotowano Ŝadnego przypadku zachorowania zakończonego zgonem. Natomiast w roku 29 z powodu gruźlicy zmarło dziecko w wieku 6 lat. Do zgonu doszło u chłopca zamieszkałego na terenie nadzorowanym przez PPIS w Raciborzu. Dziecko zachorowało r. na gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a zmarło r. Z wywiadu epidemiologicznego wynika, iŝ dziecko wcześniej kontaktowało się z chorym na gruźlicę wujkiem, który często odwiedzał rodzinę. Podkreślenia wymaga fakt, iŝ dziecko nie było szczepione przeciwko gruźlicy.

5 Wykres 9 Liczba zgonów z powodu gruźlicy w poszczególnych grupach wiekowych w latach Podsumowanie Ze względu na postępującą globalizację, konflikty zbrojne, obniŝenie standardów Ŝycia, migrację ludności oraz niedoŝywienie, gruźlica została uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za chorobę cywilizacyjną. Pomimo ogromnych postępów w zwalczaniu tej jednostki chorobowej, stabilnej sytuacji epidemiologicznej na przestrzeni ostatnich lat, problem gruźlicy nadal istnieje, jest aktualny i wymaga doskonalenia metod jej zwalczania przy współdziałaniu wszystkich jednostek zajmujących się problematyką ochrony zdrowia publicznego.

6 Literatura: 1. Magdzik W., Naruszewicz Lesiuk D., Zieliński A.:Choroby zakaźne i pasoŝytnicze epidemiologia i profilaktyka, Wyd. α-medica Press 27r.: Chyczewska E.: Gruźlica Płuc- Czy grozi nam epidemia?, 28; 62: Mirella G., Red. Heczko P.B.: Mikrobiologia i choroby zakaźne, Wyd. Urban & Partner, 2: Bannister B.A., Begg N.T., Gillespie S.H., Red.: Juszczyk J. Choroby zakaźne, wwyd. Urban & Partner, Wrocław 1998: Czajka H., Wysocki J.; Szczepienia w profilaktyce chorób zakaźnych, Wyd. Help Med., Kraków 21: Korzeniewska-Koseła M.: Postępowanie wobec osób z kontaktu z chorym na gruźlicę - aktualne zalecenia dla krajów europejskich o małej częstości występowania gruźlicy i polska perspektywa; Medycyna Praktyczna 211/2 7. Meldunki epidemiologiczne PPIS województwa śląskiego oraz Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z lat 26, 27, 28, 29, 21.