Wykluczenie, wyłączenie, włączenie finansowe rozważania nie tylko teoretyczne

Transkrypt

1 Konferencja naukowa Edukacja ekonomiczna Warszawa, 28 września 2017 r. Wykluczenie, wyłączenie, włączenie finansowe rozważania nie tylko teoretyczne prof. dr hab. Alfred Janc, prof. zw. UE dr Anna Warchlewska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

2 1. Uzasadnienie podjętego tematu 2. Założenia badawcze cel, hipoteza 3. Wykluczenie, wyłączenie, włączenie finansowe systematyka pojęć 4. Wykluczenie finansowe w ujęciu praktycznym na podstawie badań własnych i dostępnych źródeł 5. Wnioski i rekomendacje 2

3 Niejednoznaczność poglądów w definiowaniu problemu wykluczenia finansowego Różnorodność stosowanych miar wykluczenia finansowego Próba usystematyzowania podstawowych zagadnień Diagnoza etapu wyłączenia finansowego po zakończonych badaniach własnych 3

4 Zwrócenie uwagi na problem niejednoznaczności w opisie problemu wykluczenia finansowego i zjawiska włączenia finansowego 4

5 Pozostawanie poza sektorem usług finansowych utożsamiane jest z wykluczeniem finansowym, a bycie aktywnym finansowo (chociażby w jednym obszarze) stanowi o włączeniu finansowym Płatniczy Kredytowy Oszczędnościowy Inwestycyjny Emerytalnorentowy Ubezpieczeniowy 5

6 (1) Czy wykluczenie finansowe powinno być diagnozowane w sytuacji wykluczenia we wszystkich 6 obszarach? Czy może wykluczenie już tylko w jednym obszarze stanowi o wykluczeniu? (2) Wybór miernika nieposiadania rachunku bankowego (najczęściej stosowany), który stanowi element obszaru wykluczenia płatniczego, może mieć wpływ na wykluczenia w pozostałych obszarach (ex. brak konta kredyt w karcie kredytowej) 6

7 Zmniejszenie dysonansu w opisie zjawiska wykluczenia finansowego możliwe jest poprzez wykorzystanie w badaniach czynników popytowych, podażowych i społecznych, z wykorzystaniem czynnika czasu 7

8 Założenie rachunku bankowego Wykluczenie? Zamknięcie rachunku bankowego Założenie rachunku bankowego Wykluczenie? Zamknięcie rachunku bankowego Założenie rachunku bankowego Wykluczenie? Zamknięcie rachunku bankowego

9 Maciejasz-Świątkiewicz [2013] zjawisko procesowe obejmujące ogół trudności, z jakimi borykają się podmioty działające na rynku usług finansowych w sferze ich konsumpcji produkcji i spójności społecznej, zarówno jednostki, jak i grupy (gospodarstwa domowe), w zakresie dostępu i możliwości korzystania z oferty produktów i usług finansowych. Trudności te mogą mieć charakter zawiniony lub niezawiniony, dobrowolny, przymusowy, trwały, czasowy, pierwotny, wtórny, pełny lub częściowy, uświadomiony lub nieuświadomiony ( ) 9

10 EUFFI [2013] integracja finansowa poprzez dostęp do szerokiego zakresu usług finansowych, które uznawane są za niezbędne dla integracji społeczeństwa do otaczających realiów. Dostęp ten dotyczyć powinien podstawowych i przystępnych cenowo usług finansowych, przez co wszyscy obywatele otrzymają zapewniony dostęp do usług kredytowych, oszczędnościowych czy ubezpieczeniowych 10

11 Wykluczenie finansowe Wyłączenie finansowe Włączenie finansowe Wykluczenie finansowe Wyłącznie finansowe Włączenie finansowe 11

12 Stan, gdy jednostkę od etapu włączenia finansowego dzielą tylko? czynniki natury ekonomicznej (brak źródła dochodu) 12

13 13

14 Ogół mieszkańców aglomeracji Osoby bezdomne i na granicy bezdomności 100% 70% 80% 60% 40% 20% 0% 91% 9% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 35% 65% ubankowieni respondenci n=450; wykluczeni finansowo respondenci n=42 ubankowieni respondenci n=24; wykluczeni finansowo respondenci n=44 ubankowienie wykluczenie finansowe ubankowienie wykluczenie finansowe 14

15 Źródło NBP [2006] 52% NBP [2009] 23% Maciejasz-Świątkiewicz [2013] Poziom wykluczenia fin. 30% The World Bank [2014] 22% NBP [2016] 17% Deloitte [2012] prognoza 18% [2025] 15

16 Dookreślenie czasowości problemu wykluczenia finansowego przyczynić się powinno do wyeliminowania niekonsekwencji terminologicznej w pracach naukowych i publicystyczno-naukowych Wymagana jest analiza reaktywacji zakładanych rachunków bankowych, oszacowania czasu od momentu zamknięcia rachunku bankowego do ponownego jego założenia Cele badawcze: Diagnoza etapu wyłączenia finansowego Weryfikacja dostępnych miar wykluczenia finansowego i wyodrębnienie miar podstawowych i uzupełniających Wyodrębnienie modelu przeprowadzania badań w temacie wykluczenia finansowego 16

17 Dziękuję za uwagę 17

18 Konferencja naukowa Edukacja ekonomiczna Warszawa, 28 września 2017 r. Wykluczenie, wyłączenie, włączenie finansowe rozważania nie tylko teoretyczne prof. dr hab. Alfred Janc, prof. zw. UE dr Anna Warchlewska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu