Miejsce zagadnień poruszanych w filmie Zatruty ogień w podstawie programowej kształcenia ogólnego w gimnazjum

Transkrypt

1 O filmie Od ponad 50 lat koncerny naftowe prowadzą wydobycie ropy w rejonie delty rzeki Niger w Nigerii. Przez ten czas doszło do wielu zdarzeń, w wyniku których ucierpieli okoliczni mieszkańcy: wycieki ropy zanieczyściły pola uprawne i łowiska ryb, spalany w pochodniach gaz ziemny ma negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców, ludzie skarżą się na bezrobocie i brak dostępu do szkół czy szpitali. Jednak ani rząd Nigerii ani koncerny naftowe nie podejmują wystarczających działań w celu poprawy tego stanu rzeczy. Miejscowi mieszkańcy nie mają zamiaru bezczynnie się temu przyglądać. Film pokazuje grupę nigeryjskich aktywistów działających w ramach projektu medialnego organizacji Environemntal Rights Action. Bohaterowie gromadzą wideo-świadectwa, swego rodzaju zeznania świadków, które, zebrane w całość, zostaną opublikowane w Internecie i będą służyły nagłośnieniu sytuacji w delcie Nigru. Aktywiści odwiedzają osoby, które są bezpośrednio dotknięte skutkami działalności przemysłu naftowego i przeprowadzają z nimi wywiady. Ludzie skarżą się na zanieczyszczenie wody i gleby, ale także na wielkie pochodnie gazowe, w których spala się gaz wydobywany z ziemi wraz z ropą naftową. Opary powstające w wyniku spalania gazu negatywnie wpływają na jakość powietrza i na organizm człowieka: oczy, układ oddechowy, skórę. Film opowiada o procesie sądowym, w wyniku którego Shell (jeden z koncernów naftowych działających w Nigerii) został zobowiązany przez nigeryjski sąd do zaprzestania spalania gazu w pochodniach gazowych. Koncern opóźnia się jednak z zastosowaniem się do wyroku. Para aktywistów z Environmental Rights Action jedzie do Hagi, aby tam wziąć udział w walnym zgromadzeniu udziałowców Shell a i osobiście wezwać ich do przestrzegania nigeryjskiego prawa i dbania o dobro ludzi mieszkających na terenie, gdzie koncern wydobywa ropę. Tymczasem ropa nadal płynie

2 Miejsce zagadnień poruszanych w filmie Zatruty ogień w podstawie programowej kształcenia ogólnego w gimnazjum Podstawa programowa kształcenia ogólnego uchwalona rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 23 grudnia 2008 roku wprowadza szereg zmian w polskiej szkole. Treści nauczania poszczególnych przedmiotów uległy znacznym modyfikacjom, wiele nowych wątków pojawiło się w zapisach dotyczących wymagań szczegółowych. Zmiany wprowadzone przez MEN zakładają wprowadzenie do programu nauczania tematów z zakresu edukacji globalnej. Aby ułatwić nauczycielom wykorzystanie filmu Zatruty ogień i przeprowadzenie dyskusji wokół niego w ramach zajęć lekcyjnych, przygotowaliśmy wyciąg z podstaw programowych historii, wiedzy o społeczeństwie, geografii i biologii. Właśnie te przedmioty dają najwięcej okazji do wytłumaczenia młodym ludziom, jak funkcjonuje zglobalizowany świat. HISTORIA Cele kształcenia wymagania ogólne (wybór) II. Analiza i interpretacja historyczna Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski; ( ) wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych; wyjaśnia znaczenie poznawania przeszłości dla zrozumienia świata współczesnego. Treści nauczania wymagania szczegółowe (wybór) 31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń: podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego. 32. Europa i świat w XIX w. Uczeń: ocenia pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw. 36. Europa i świat na przełomie XIX i XX w. Uczeń: przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego.

3 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Cele kształcenia wymagania ogólne (wybór) I. Wykorzystanie i tworzenie informacji Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów Uczeń rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań. III. Współdziałanie w sprawach publicznych Uczeń współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. IV. Znajomość zasad i procedur demokracji Uczeń ( ) wyjaśnia znaczenie indywidualnej i zbiorowej aktywności obywateli. Treści nauczania wymagania szczegółowe (wybór) 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: 5.3. przedstawia przykłady działania organizacji pozarządowych i społecznych ( ) i uzasadnia ich znaczenie dla obywateli; 5.4. wyjaśnia, podając przykłady, jak obywatele mogą wpływać na decyzje władz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym; 5.5. opracowuje indywidualnie i w zespole projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej i w miarę możliwości go realizuje (np. jako wolontariusz). 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: wyjaśnia, czym są prawa człowieka i uzasadnia ich znaczenie we współczesnej demokracji. 22. Współpraca i konflikty międzynarodowe. Uczeń: 22.2 wskazuje na mapie miejsca najpoważniejszych konfliktów międzynarodowych; omawia przebieg i próby rozwiązania jednego z nich. 23. Problemy współczesnego świata. Uczeń: porównuje sytuację w krajach biednego Południa i bogatej Północy i wyjaśnia na przykładach, na czym polega ich współzależność; wyjaśnia, odwołując się do przykładów, na czym polega globalizacja w sferze kultury, gospodarki i polityki; ocenia jej skutki; 23.4 rozważa, jak jego zachowania mogą wpływać na życie innych ludzi na świecie (np. oszczędzanie wody i energii, przemyślane zakupy); 31. Etyka w życiu gospodarczym. Uczeń: 31.1 przedstawia zasady etyczne, którymi powinni się kierować pracownicy i pracodawcy; wyjaśnia, na czym polega społeczna odpowiedzialność biznesu.

4 Zalecane warunki i sposób realizacji Zajęcia z wiedzy o społeczeństwie kształtują u uczniów następujące postawy: zaangażowanie w działania obywatelskie uczeń angażuje się w działania społeczne i obywatelskie; wrażliwość społeczna uczeń dostrzega przejawy niesprawiedliwości i reaguje na nie; odpowiedzialność uczeń podejmuje odpowiedzialne działania w swojej społeczności, konstruktywnie zachowuje się w sytuacjach konfliktowych; poczucie więzi uczeń odczuwa więź ze wspólnotą lokalną, narodową, europejską i globalną, rozumie, na czym polega otwarty patriotyzm obywatelski; przeciwstawia się przejawom dyskryminacji. Aby to umożliwić, szkoła powinna zapewnić takie warunki, by uczniowie: mieli dostęp do różnych źródeł informacji i różnych punktów widzenia; wykorzystywali zdobywane wiadomości i umiejętności obywatelskie w życiu codziennym; uczyli się planować i realizować uczniowskie projekty edukacyjne; brali udział w dyskusjach i debatach na forum klasy, szkoły i w innych sytuacjach społecznych; pracowali nad rozwiązywaniem wybranych problemów swego otoczenia i szerszych społeczności; brali udział w życiu społeczności lokalnej; nawiązywali kontakty i współpracowali z organizacjami społecznymi i instytucjami publicznymi; uczestniczyli w obywatelskich kampaniach i działaniach oraz korzystali z różnych form komunikowania się w sprawach publicznych; budowali swoje poczucie wartości i sprawstwa w życiu społecznym oraz zaufanie do innych. BIOLOGIA III ETAP EDUKACYJNY Cele kształcenia wymagania ogólne (wybór) III. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji Uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informacyjno-komunikacyjną; odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe; rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne, zna podstawową terminologię biologiczną. IV. Rozumowanie i argumentacja Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami; formułuje wnioski; formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.

5 Treści nauczania wymagania szczegółowe (wybór) X. Globalne i lokalne problemy środowiska. Uczeń: 3) proponuje działania ograniczające zużycie wody i energii elektrycznej oraz wytwarzanie odpadów w gospodarstwach domowych. GEOGRAFIA III ETAP EDUKACYJNY Cele kształcenia wymagania ogólne (wybór) II. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów Uczeń posługuje się podstawowym słownictwem geograficznym w toku opisywania oraz wyjaśniania zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym; identyfikuje związki i zależności w środowisku przyrodniczym, gospodarce i życiu społecznym w różnych skalach przestrzennych (lokalnej, regionalnej, krajowej, globalnej); rozumie wzajemne relacje przyroda człowiek; wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne warunków środowiska przyrodniczego oraz działalności człowieka na Ziemi. III. Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce Uczeń wykorzystuje wiedzę i umiejętności geograficzne w celu lepszego rozumienia współczesnego świata i swojego w nim miejsca; stosuje wiadomości i umiejętności geograficzne w życiu codziennym, m.in. w racjonalnym wykorzystaniu zasobów środowiska. IV. Kształtowanie postaw Uczeń rozwij a w sobie: ciekawość świata poprzez zainteresowanie własnym regionem, Polską, Europą i światem; świadomość wartości i poczucie odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze i kulturowe własnego regionu i Polski; patriotyzm i poczucie tożsamości (lokalnej, regionalnej, narodowej) przy jednoczesnym poszanowaniu innych narodów i społeczności ich systemów wartości i sposobów życia. Treści nauczania wymagania szczegółowe (wybór) 10. Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek przyroda gospodarka. Uczeń: charakteryzuje region Bliskiego Wschodu pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej, kierunków i poziomu rozwoju gospodarczego; wskazuje miejsca konfliktów zbrojnych; charakteryzuje na podstawie map tematycznych i wyjaśnia występowanie stref klimatyczno-roślinno-glebowych w Afryce; określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób (m.in. AIDS) a poziomem życia w krajach Afryki na południe od Sahary; identyfikuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem; określa cechy rozwoju i problemy wielkich miast w Brazylii.

6 Projekcja filmu Zatruty ogień krok po kroku przewodnik dla nauczycieli Projekcja filmu może odbyć się w bardzo różnych okolicznościach: w ramach zajęć lekcyjnych, aktywności koła przedmiotowego, projektu uczniowskiego, nocnego maratonu filmowego, czy przy innej okazji możliwości jest wiele, a od waszej kreatywności i otwartości zależy, którą opcję wybierzecie. Poniżej znajduje się lista porad i pomysłów, które mogą okazać się pomocne, zwłaszcza dla osób organizujących pokaz filmowy po raz pierwszy. POKAZ ORGANIZOWANY W RAMACH ZAJĘĆ LEKCYJNYCH: Przed zorganizowaniem projekcji zdefiniuj cele. Czego uczniowie powinni się nauczyć dzięki projekcji, ćwiczeniom i dyskusji? Wybierz te ćwiczenia i pytania, które najlepiej wpisują się w zdefiniowane przez ciebie cele. We wstępie poinformuj uczniów, jakim tematem będziecie się zajmowali. W skrócie przedstaw im przebieg zajęć, zapowiedz projekcję filmu. Przeprowadź ćwiczenie wprowadzające, np. Globalne porównanie. Powiąż treść ćwiczenia z tematyką, którą będziecie się zajmowali w trakcie zajęć. Wnioski z ćwiczenia mogą zostać wykorzystane także w dyskusji po filmie. Przed rozpoczęciem projekcji poproś uczniów, żeby zwrócili uwagę na to, w jakim kraju rozgrywa się przedstawiona historia, kim są bohaterowie filmu, jakiego rodzaju działania podejmują, jakie są ich postulaty, w jaki sposób osiągają swoje cele. Możesz do tego wykorzystać Kartę obserwacji filmu Zatruty ogień. Po projekcji, w formie pytania otwartego, zapytaj uczniów, jak podobał im się film i jakie wywarł na nich wrażenie. Pozwól wszystkim podzielić się swoimi emocjami po filmie. Zapytaj uczniów: Co ich zaskoczyło w filmie? Co było niezrozumiałe? Upewnij się, że wszyscy zrozumieli treść filmu. Jeśli jest taka potrzeba, wspólnie podsumujcie jego treść. Możesz też poprosić chętnych uczniów o powtórzenie głównych tez zawartych w filmie.

7 W zależności od przyjętych celów, wykorzystaj wybrane z ćwiczeń zawartych w tej publikacji. Jeśli zależy ci na tym, żeby uczniowie zapoznali się i dyskutowali na temat różnych narzędzi, dzięki którym można wywrzeć wpływ na opinię publiczną i instytucje, od których zależymy, wykorzystaj ćwiczenie Mam wpływ. Ćwiczenie Tak, tak, tak czy nie, nie, nie możesz wykorzystać do ożywienia dyskusji po filmie lub w podsumowaniu, żeby upewnić się, że każdy będzie miał szansę wyrazić swoją opinię. Staraj się kierować dyskusję na tematy, które planowałeś/planowałaś poruszyć w czasie zajęć. Możesz do tego wykorzystać pytania pomocnicze przygotowane przed projekcją (możesz skorzystać z dokumentu Przykładowe pytania po projekcji filmu Zatruty ogień ). Nawet jeśli film dotyczy odległego zakątka świata, zawsze staraj się odnieść jego treść do sytuacji w Polsce: Co łączy uczniów z bohaterami filmu? Czy uczniowie mają wpływ na sytuację bohaterów filmu? Czy sytuacja przedstawiona w filmie ma pływ na nasze życie? Zwróć uwagę uczniów na to, że wszyscy codziennie korzystamy z ropy naftowej i produktów ropopochodnych. Benzyna, olej napędowy, a nawet tworzywa sztuczne, detergenty, kleje, farby, folie one wszystkie są produkowane na bazie ropy. Chociaż ropa z Nigerii nie jest importowana do Polski, to decydując się na odpowiedzialne korzystanie z jej pochodnych pośrednio przyczyniamy się do sytuacji mieszkańców delty Nigru. Zwróć uwagę na to, jaki wpływ mamy na poprawę sytuacji w delcie Nigru. Kluczowe spostrzeżenia i wnioski notuj na tablicy. W zależności od przebiegu dyskusji i czasu, jakim dysponujesz, możesz przeprowadzić kolejne ćwiczenie spośród zaproponowanych w tej publikacji. Wspólnie podsumujcie przebieg spotkania i sformułujcie wnioski. Zastanówcie się, czy jest coś jeszcze, co możecie zrobić w tym temacie. Zachęcamy do tego, by na koniec zastanowić się z uczniami, co każdy z nas może zrobić w tej sprawie. Nie musi to oznaczać pisania listów otwartych, petycji, organizowania happeningów, czy demonstracji (choć te działania są oczywiście wartościowe i często skuteczne). Wnioskiem dotyczącym działania może być choćby postanowienie, że zdobyte informacje przekażemy kolejnym osobom i będziemy śledzili w internecie rozwój tej sprawy. Podziękuj uczniom za udział w dyskusji i poleć im inne tytuły filmów, dzięki którym poszerzą swoją wiedzę w tym temacie.

8 POKAZ ORGANIZOWANY DLA PUBLICZNOŚCI: Film Zatruty ogień możesz również wykorzystać organizując otwarty pokaz dla publiczności (np. rodziców uczestniczących w zebraniach lub innych uczniów w czasie święta szkoły czy zajęć pozalekcyjnych). Warto zachęcić grupę uczniów, by to oni sami zorganizowali pokaz. Projekcja zorganizowana przez uczniów, np. połączona z dyskusją i wystawą, może być częścią prezentacji projektu uczniowskiego lub realizacją wcześniejszego postanowienia, że uczniowie będą rozpowszechniali wiedzę nabytą dzięki filmowi. Zaufaj uczniom i powierz im przygotowanie i przeprowadzenie projekcji. Przekaż uczniom materiały merytoryczne i zaproponuj konsultacje tematu. Pomóż uczniom przygotować wstęp do projekcji: wspólnie ustalcie, jakie informacje publiczność powinna otrzymać przed pokazem (kto jest organizatorem, jaki jest planowany przebieg spotkania, czego będzie dotyczyło spotkanie). Dzięki temu uczestnicy pokazu będą się czuli bardziej komfortowo. Omów z uczniami, krok po kroku, jak powinna przebiegać dyskusja po filmie. Porozmawiajcie o zasadach prowadzenia dyskusji (np. słuchanie siebie nawzajem) i o różnych metodach prowadzenia dyskusji (np. wrażenia na gorąco, debata lub ćwiczenie Tak, tak, tak czy nie, nie, nie ). Wybierzcie te, które wydają się najciekawsze i najbardziej odpowiednie. Upewnij się, że uczniowie mają dostęp do materiałów, które pomogą im przygotować się do moderowania dyskusji (np. od strony merytorycznej). Zdefiniujcie najważniejsze aspekty, które powinny zostać poruszone w dyskusji (np. związek sytuacji przedstawionej w filmie z sytuacją w Polsce). Zapewnij uczniów, że mogą liczyć na twoje wsparcie. Zastanówcie się, czy z widzami będziecie mogli przeprowadzić ćwiczenia dotyczące filmu. Jeśli tak, to wspólnie omówcie te ćwiczenia. Upewnij się, że uczniowie mają dostęp do materiałów, które pomogą im przygotować się merytorycznie do tego zadania. Zapewnij ich, że w razie potrzeby mogą na ciebie liczyć. Wspólnie stwórzcie listę materiałów, które wykorzystacie podczas spotkania. Zastanówcie się, kto będzie odpowiedzialny za ich przygotowanie i dostarczenie. W czasie spotkania i dyskusji interweniuj tylko w razie konieczności. Po projekcji spotkajcie się i omówicie jej przebieg i rezultaty. Porozmawiajcie o tym, co się udało i zastanówcie się, co można poprawić następnym razem. Pogratuluj uczniom rezultatów, zastanówcie się nad możliwością dalszych działań i świętujcie wspólny sukces!

9 Projekcja filmu Zatruty ogień krok po kroku przewodnik dla uczniów Projekcja filmu może odbyć się w bardzo różnych okolicznościach: w ramach aktywności koła przedmiotowego, projektu uczniowskiego, nocnego maratonu filmowego, czy przy innej okazji możliwości jest wiele, a od waszej kreatywności i otwartości zależy, którą z nich wybierzecie. Poniżej znajduje się lista porad i pomysłów, które mogą okazać się pomocne, zwłaszcza dla osób organizujących pokaz filmowy po raz pierwszy. W zorganizowaniu projekcji dla publiczności pomoże wam nauczyciel, który może służyć wsparciem, wiedzą i dobrą radą. Zaproście nauczyciela na wasze spotkania i wspólnie przygotujcie pokaz filmowy. ROZPOCZĘCIE SPOTKANIA: Poinformujcie uczestników, kto jest organizatorem projekcji. Przedstawcie publiczności ramowy program spotkania. Przedstawcie w kilku zdaniach tematykę filmu i dyskusji po projekcji. PO PROJEKCJI: Po projekcji zapytajcie uczestników, w formie pytania otwartego, jak podobał im się film. Pozwólcie wszystkim podzielić się swoimi emocjami po projekcji. Odpowiedzi pozostawiamy bez komentarza na to będzie czas później. Warto też zapytać: Co było nowego w filmie? Czego widzowie się z niego nauczyli? Co nieoczekiwanego zobaczyli? Zapytajcie też, co było niezrozumiałe i spróbujcie rozwiać wątpliwości. W przygotowaniu się do tego zadania może wam pomóc rozdział 5 tej publikacji Podstawowe informacje dotyczące delty Nigru. Jeśli dyskusja wydaje się zbyt jednogłośna i czujecie potrzebę usłyszenia różnorodnych poglądów, możecie odgórnie podzielić grupę na tych, którzy będą szukali argumentów za i tych, którzy zastanowią się nad argumentami przeciw pewnym opiniom. Dyskusję można ukierunkować zadając pytania pomocnicze, np. odnoszące się bezpośrednio do treści filmu. Pamiętajcie, żeby dostosowywać pytania do przebiegu dyskusji i zachęcać uczestników do postawienia się w roli bohaterów filmu.

10 Nawet jeśli film dotyczy odległego zakątka świata, zawsze postarajcie się odnieść jego treść do naszej sytuacji w Polsce: Czy jest coś, co łączy nas z bohaterami filmu? Czy mamy wpływ na ich sytuację? Czy oni mają pływ na nasze życie? To w końcu istota edukacji globalnej! Choć może się to wydawać oczywiste, to jednak bardzo ważne jest, żeby osoba prowadząca dyskusję (moderator dyskusji) uważnie słuchała treści pytań i wypowiedzi. Czasem tak bardzo jesteśmy zaabsorbowani tym, co sami chcemy powiedzieć, że nie skupiamy się na słowach innych. W takiej sytuacji można sobie pomóc robiąc skrótowe notatki z wypowiedzi. Bardzo ważne jest to, żeby w dyskusji opierać się na faktach, nie na uproszczeniach i stereotypach. Przywołujcie konkretne sytuacje i przykłady prawdziwych ludzi. Gromadząc materiały opierajcie się na różnorodnych źródłach, najlepiej takich, które powołują się na fakty i przywołują głosy ludzi bezpośrednio zaangażowanych w daną sytuację. Pamiętajcie też, żeby wypowiadać się o innych i o sobie nawzajem z szacunkiem! NA KONIEC: Podsumujcie dyskusję. Ważne jest, żeby spotkanie zakończyło się jakimiś konkretnymi wnioskami, podsumowaniem, decyzją o podjęciu choćby najskromniejszej akcji czy deklaracją, np. zmiany w postępowaniu. Podziękujcie wszystkim za przybycie i udział w projekcji i dyskusji. Zaproście ich na kolejny pokaz! W grupie organizatorów ustalcie między sobą, kiedy możecie się spotkać, żeby omówić przebieg projekcji i zaplanować kolejne aktywności.

11 Przykładowe pytania po projekcji filmu Co doprowadziło do tego, że mieszkańcy kraju zasobnego w ropę, której ceny idą w górę z dnia na dzień, żyją na granicy skrajnego ubóstwa? Dlaczego pokazani w filmie Nigeryjczycy uznają spalanie gazu za nielegalne? Czy zgadzasz się z ich argumentami? Jakie są postulaty bohaterów filmu? Czego się domagają: pieniędzy czy może czegoś innego? Jakie argumenty przywołuje przedstawiciel firmy Shell, który tłumaczy, dlaczego koncern nie zaprzestał jeszcze spalania gazu? Czy zgadzasz się z tymi argumentami? Jaki związek z tą sytuacją mamy my, jako mieszkańcy Polski? W jakich sytuacjach korzystamy na co dzień z ropy naftowej? Kiedy mamy z nią do czynienia? Czy jako konsumenci kupujący ropę i benzynę na stacjach benzynowych, mamy jakikolwiek wpływ na zachowanie korporacji wydobywających ropę? Czy znacie przykłady działań i organizacji, które przyczyniły się do zmiany nieodpowiedzialnych zachowań firm?

12 Karta obserwacji filmu Zatruty ogień (1) W jakim kraju rozgrywa się przedstawiona w filmie historia? (2) Kim są bohaterowie filmu? Czy wywodzą się z tych samych grup etnicznych i społecznych? (3) Czego domagają się ludzie przedstawieni w filmie? Czy wszyscy mają takie same cele? (4) Jakie działania podejmują bohaterowie filmu dla osiągnięcia swoich celów? (5) Czy działania podejmowane przez ludzi przedstawionych w filmie są skuteczne?