Dr n. med. Marek Karwacki Poradnia Neurofibromatoz Kliniki Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytut matki i Dziecka w Warszawie

Transkrypt

1 KAWA Z MLEKIEM : czy zawsze znaczy to samo? NF Dr n. med. Marek Karwacki Poradnia Neurofibromatoz Kliniki Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytut matki i Dziecka w Warszawie

2

3 NF Plama typu kawa z mlekiem Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

4

5 Co to znaczy nie wiadomo!? Co jest mojemu dziecku?!

6

7

8 N F 1!!! NF

9

10

11

12

13

14 NF ROKOWANIE W NF-1 NF1 jest chorobą o charakterze postępującym ale u wielu osób od pewnego wieku ma przebieg stabilny! Nie istnieje możliwość prognozowania przebiegu choroby u pojedynczych pacjentów i to nie tylko w młodym, ale nawet w podeszłym wieku oraz pośród chorych członków jednej rodziny! ale większość pacjentów rozwija tylko niektóre objawy NF-1 jednym z poważniejszych problemów chorych jest brak samoakceptacji = lekka choroba (objawy kosmetyczne) Przewidywany okres przeżycia większości chorych nie różni się od populacyjnego! Tylko u ok. 1/5-1/4 pacjentów choroba ma cięższy przebieg! Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

15 NF Plama typu kawa z mlekiem Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

16 I co mam zrobić?!

17

18

19

20 NF Badanie molekularne W genetyce medycznej wykonywane jest wyłącznie jako potwierdzenie klinicznie rozpoznanej choroby NF-1 na podstawie kryteriów NIH-CCC-88 będzie rozpoznane u 95% chorych do 11 r.ż. zarówno chorzy z rozpoznana NF-1, jak i z wysokim prawdopodobieństwem choroby podlegają takiej samej opiece Czułość badania molekularnego (sekwencjonowanie) % (bardzo skomplikowane i drogie) Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

21 NF CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OBJAWÓW W NF-1 OBJAW ODSETEK CHORYCH PLAMY CAFE AU LAIT (~98%) + NFM (>90%)/NFS (~30%) ~100% GUZKI LYSCHA ~96% UNIDENTIFIED BRIGHT OBJECTS (UBO) W NMR 50-79% TRUDNOŚCI ROZWOJOWE I SZKOLNE/ADHD-L (38%) ~60% Niskorosłość 25 35% Nieprawidłowy zapis EEG (ale padaczka ~5%) ~25% KIFOSKOLIOZA 20% GLEJAK NN. WZROKOWYCH ~28% BÓLE GŁOWY ~12% RZADKIE POWIKŁANIA 10% zniekształcenia oczodołu, wady serca, nadciśnienie tętnicze i tętniaki, padaczka, wodogłowie, wielkogłowie, zaburzenia dojrzewania płciowego, dysplazje i torbiele kostne, zaburzenia Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

22 NF POJAWIANIE SIĘ OBJAWÓW NF-1 Z WIEKIEM niemowlęctwo przedszkole szkoła dojrzewanie CALS Piegi P&P PNF NFM Wrodzone dysplazje kostne Wady postawy g. Lischa OPG UBO Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

23 NF POJAWIANIE SIĘ OBJAWÓW NF-1 Z WIEKIEM OKRES ŻYCIA DZIECKA OBJAWY KLINICZNE ZMIANY WRODZONE LUB OKRES NIEMOWLĘCY (0 2 r.ż.) DZIECIŃSTWO (3-12 r.ż.) PLAMY CAL, NF SPLOTOWATE, łukowate ugięcie kości podudzia i przedramienia, zwężenie zastawki płucnej, wodogłowie (wodociąg), hipotonia, zab. rozwoju mowy, glejaki n wzrokowych, dysplazja k. klinowej piegowate nakrapianie pach i pachwin, trudności szkolne, ADHD-like s., glejaki nn. wzrokowych, przyspieszone dojrzewanie płciowe, dysplazje naczyniowe i zwężenie t. nerkowych, nadciśniemnie, niskorosłość, skolioza, guzki Lyscha (od śr. 6-8 r.ż.) LICZNE NERWIAKOWŁÓKNIAKI, zaburzenia OKRES skupienia uwagi i poznawcze, MPNST, kifoskolioza, MŁODZIEŃCZY I feochromocytoma, dysplazje naczyniowe oraz DOROSŁOŚĆ nadciśnienie, opóźnione dojrzewanie płciowe, każdy z pozostałych, do tej pory nieujawnionych Poradnia (>12 r.ż.) Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

24 NF Badanie molekularne Wynik badania poza rozpoznaniem nie wnosi nic do postępowania z chorym! brak tzw. hot-spots brak korelacji genotyp-fenotyp, a wpływ innych genów i cz. środowiskowych powoduje, że nawet w tej samej rodzinie (ta sama mutacja) każdy może chorować inaczej! Jedyne zespoły z korelacją genotyp-fenotyp to: delecje obejmujące NF1 z przyległymi genami ciężki przebieg choroby z wysokim ryzykiem MPNST, UU, dyzmorfią, gigantyzmem, wadami serca i licznymi NFM/NFS 3-bp delecja w ramce odczytu w eksonie 17 genu NF1 odpowiada za lekki przebieg choroby tylko z NFM i NFS podgrupa tzw. rodzinnej NF rdzeniowej z mutacjami non-sens Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

25 NF Badanie molekularne Pomaga rozpoznać zespół Legiusa (LS; NFLS) 48% pacjentów z LS spełnia kryteria kliniczne rozpoznania NF-1 (NIH-CCC-88) ok. 2% chorych z rozpoznanym w ten sposób NF-1 ma zespół Legiusa zespół ten występuje bardzo rzadko - 1:120,000 urodzeń oferuje się go rodzinom z nietypowym przebiegiem NF-1 (niepełnoobjawowym) Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

26

27 NF CELE NADZORU MEDYCZNEGO NAD CHORYM Z NF-1 lub LICZNYMI CAL Segregacja pacjentów skierowanych z (mnogimi) CAL (+/- inne objawy) pewne NF-1 (kryteria kliniczne) wysoce prawdopodobne rozpoznanie NF-1 wysoce prawdopodobne inne rozpoznanie mało prawdopodobna NF-1 i inna choroba z CAL Aktywne monitorowanie stanu zdrowia chorych i wczesne wykrywanie powikłań NF-1 okresowe badania obrazowe aktywne poszukiwanie nowotworów poszukiwanie innych zaburzeń typowych dla NF-1 monitorowanie rozwoju fizycznego dziecka monitorowanie postępu (i/lub zaburzeń) w rozwoju psychoruchowym Koordynacja działań medycznych (kierowanie na konsultacje specjalistyczne) Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

28 ZESPÓŁ MNOGICH NFCAL Rutynowa, okresowa wizyta kontrolna (lub WRP) Badania dodatkowe Badania biochemiczne Badania obrazowe Antropometria Badania markerów Badania molekularne Poradnia Neurofibromatoz IMD ALGORYTM BADAŃ w NF-1 pewne lub wysoce prawdopodobne inne rozpoznanie z grupy CAL PEWNE LUB WYSOCE PRAWDOPODOBNE NF-1 Rutynowa, okresowa wizyta kontrolna (lub WRP) Ocena kliniczna Podsumowanie wyników Omówienie stanu dziecka Kierowanie na konsultacje, itp.., itd. Pozostali specjaliści PORADNIA NF Konsultacje specjalistyczne Onkolog Genetyk Ortopeda Endokrynolog Psychoneurolog i wielu innych imd.poradnia.nf1@gmail.com

29 ?

30 NF WAŻNI KONSULTANCI W NF-1 Onkolog, CHIRURG ONKOLOG Ortopeda Neuropsycholog, terapeuta mowy, zajęciowy i pedagog specjalny, psychiatra Endokrynolog, antropolog Genetyk Neurolog i fizjoterapeuta Kardiolog Laryngolog Chirurg laryngolog chirurg szczękowy i inni w zależności od potrzeb Poradnia Neurofibromatoz IMD imd.poradnia.nf1@gmail.com

31 A co z tymi, u których CAL nie przybywa?

32 Kryteria diagnostyczne NF-1 (NIH-CDCS/ 88) CALs - 2 z Nf-1 +/- Seg. Nf-1 Dziecko z wieloma CALs diagnostyka molekularna Jeżeli zlokalizowane w obrębie jednego regionu ciała CYKLICZNA OBSERWACJA DZIECKA DO DOROSŁOŚCI WYKLUCZENIE NF-1 MOŻLIWE PO ~25 R.Ż. (ale możliwa postać mozaikowa! NF-1) DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA: Postaci alleliczne NF-1 (WS, NFNS) Zespoły powiązanych genów (?) Zespoły zburzeń szlaku RAS Zespoły podobne fenotypowo

33

34 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Co z tego, że plamy? NF-1 vs. Z. Legius

35 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Plama plamie nierówna plama czy znamię? NF-1 vs. Znamię barwnikowe

36 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Plama plamie nierówna Cal czy plama soczewicowa? NF-1 vs. Z. Leopard

37 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Nierówności stanowe USA: Maine vs. California States Z. McCune Albright vs. NF-1

38 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Znaczenie mają dopiero dodatki!

39 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Znaczenie mają dopiero dodatki! Stwardnienie guzowate (TSC-1 i TSC-2)

40 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Znaczenie mają dopiero dodatki! Z. McCune Albright

41 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Znaczenie mają dopiero dodatki! Z. ataxia-telangiectasia

42 NF PLAMY TYPU KAWY Z MLEKIEM Znaczenie mają dopiero dodatki! Tylko czy na pewno?! NFS w NF-1 znamię naskórkowe łagodne wyrośla skórne

43 NF ZESPÓŁ MNOGICH CAL CHOROBY Z CAL ogółem ponad 300 zespołów klinicznych FAKOMATOZY I ZESPOŁY w których CAL STANOWIĄ OBJAW STAŁY CHOROBY w których CAL STANOWIĄ CZĘSTY OBJAW CHOROBY w których MOGĄ POJAWIĆ SIĘ CAL (niediagnostyczne)

44 NF ZESPÓŁ MNOGICH CAL prosta diagnostyka różnicowa Rodzaj zmian skórnych Plamy przebarwieniowe o typie cafe au lait Rozległe ciemnobrązowe zmiany barwnikowe Choroby, w których zmiany te występują Neurofibromatoza typu 1. (ch. von Recklinghausena) Neurofibromatoza typu 2. Melanoza skórno-nerwowa Zespół Jadassohna Plamy/obszary odbarwieniowe Stwardnienie guzowate (ch. Bourneville a- Pringla) Hipomelanoza Ito Guzki podskórne Grupa neurofibromatozy typu 1. Grupa neurofibromatozy typu 2. Stwardnienie guzowate Malformacje naczyniowe (naczyniaki) Choroba Sturge- Webera Zespół Klippla- Trenaunaya Zespól Cobba Teleangiektazje Ataksja- teleangiektazja (zespół Louisa-Barr)

45 NF ZESPÓŁ MNOGICH CAL Plamy CAL są stałym objawem: Nerwiakowłókniakowatości typu 1. (NF-1) Zespołów tzw. allelicznych postaci NF-1: z. Watson i z. Noonan-NF-1 oraz rodzinna NF korzeniowa (rdzeniowa) grupa NF-1 Zespołu Legius (NF1-LS) Często występują w zespołach Nerwiakowłókniakowatości typu 2. (NF-2) i innych neurofibromatozach spoaza NF1 (Schwannomatosis) Stwardnieniu guzowatym (TSC-1 i TSC-2) Anemii Fanconiego Ataksja-Telangiektazja Blooma Maffucci ego i Oliera mnogich nerwiaków podśluzówkowych (MEN-2B: zespół mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej t. 2B) Zespołu rodzinnie występujących mnogich CAL Zespołu McCune-Albrighta (MAS) Spotyka się je także w zespołach: Marfana, Ehlersa Danlosa mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 1. (MEN-1) Noonan Peutz-Jeghersa Russella-Silvera von Hippel Lindau a Constitutional mismatch repair deficiency nabłoniaków znamionowych (Gorlin Goltz ) Gaucher, Chédiak-Higashi, Hunter i wielu innych

46

47 Dziękuję za Państwa uwagę

48 i za cierpliwość!!!