Z ENEREGETYKĄ JESZCZE NIKT NIE WYGRAŁ PRAWDA CZY FAŁSZ?

Transkrypt

1 Z ENEREGETYKĄ JESZCZE NIKT NIE WYGRAŁ PRAWDA CZY FAŁSZ? Dr Leszek Juchniewicz Prezes URE w latach X TARGI ENERGII września 2013 roku, JACHRANKA

2 POLSKA ENERGETYKA WALCZY: z kim? o co? HIPOTETYCZNE ODPOWIEDZI: z UE, z Rządem, z Regulatorem i zasadami regulacji, z odbiorcami * TAK lub *NIE o rozwój, o innowacje, o wyższe ceny, o korzystniejsze regulacje prawne *TAK lub *NIE

3 POLSKA ENERGETYKA WALCZY: o samą siebie czy o swoje? o zmianę czy ze zmianą? z ryzykami wynikającymi z wyzwań przyszłości? o utrzymanie status quo? * TAK LUB * NIE POLSKA ENERGETYKA WALCZY: Z RYNKIEM O RYNEK NA RYNKU

4 GDZIE I JAK TO SIĘ ZACZĘŁO? Organizacja energetyki uznawany monopol naturalny- Państwo jako właściciel i zarządca nawet nie BRANŻA co INFRASTRUKTURA 1973r. kryzys paliwowy SZOK NAFTOWY DOŚĆ MONOPOLU I NIEEFEKTYWNOŚCI RYNEK I REGULACJA JAKO ANTIDOTUM! 1987r. Wielka Brytania manifest Partii Konserwatywnej; 1990r. komercjalizacja- korporatyzacja- obrót giełdowypostępująca prywatyzacja - prywatne przedsiębiorstwa 1988 UE Dokument roboczy nt wewnętrznego rynku energetycznego

5 DLA KOGO TEN RYNEK

6 KONKURENCYJNY RYNEK ENERGII CZY I KOMU JEST POTRZEBNY? Rynek nie jest dziełem boskim. Nie powstał ani pierwszego, ani szóstego dnia tworzenia świata. Jest on wypadkową decyzji i działań ludzi, zmieniającą się sumą sądów o indywidualnych prawach i odpowiedzialności. To ludzie umówili się czym i jak będą handlować i jak będą postępować przeciw oszustwom, kradzieży, beztrosce Robert Reich, doradca Prezydenta USA W. Clintona 6

7 KONKURENCYJNY RYNEK ENERGII CZY I KOMU JEST POTRZEBNY? Powstanie rynku nie jest jednorazowym aktem czyjejś woli. To proces długotrwały i złożony, o żywiołowym charakterze. A to oznacza, że można go jedynie wspomagać, tworząc realne przesłanki rynku. Rynek to wypadkowa decyzji politycznych, ekonomicznych, administracyjnych. Jego sprawność zależy od tego, jakie są jego instytucje i infrastruktura prawno-funkcjonalna. 7

8 LIBERALIZACJA POWODY Konieczność wzrostu efektywności i racjonalizacja kosztów sektorowych Zabieganie o pozycję konkurencyjną wobec innych dziedzin Racjonalizacja konsumpcji energii (aktywizacja popytu) Wzrost pozycji konkurencyjnej UE na arenie globalnej Dokończenie budowy jednolitego rynku 8

9 PRZYPADEK POLSKI GWOLI PRZYPOMNIENIA l.80-te - WSPÓLNOTA ENERGETYKI I WĘGLA BRUNATNEGO, 5 OKRĘGÓW (jako PP), ELEKTROWNIE I SIECI (jako zakłady) 24 lutego 1990 ustawa o likwidacji Wspólnoty Art. 78 ust.1 Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między RP a Wspólnotami Europejskimi 16 grudnia 1991 zasady rynkowe w energetyce KOMERCJALIZACJA KORPORATYZACJA - PRYWATYZACJA ( ) i co dalej? Lista pp i spółek o szczególnym znaczeniu dla gospodarki Ustawa Prawo energetyczne 10 kwietnia 1997

10 Dostawa (obrót) Dostawa (obrót) Dostawa (obrót) Konsument RYNEK W ENERGETYCE - EWOLUCJA MONOPOL UNBUNDLING KONKURENCJA Wytwarzanie Wytwarzanie OSP Przesył Przesył Dystrybucja OSD Dystrybucja Konsument Do ? 10

11 LIBERALIZACJA - SZANSE Korzyści dla konsumenta: dostęp, jakość, taniość Korzyści dla energetyki: wzrost efektywności i zdolności konkurencyjnych przedsiębiorstw energetycznych Korzyści dla gospodarki: trwały zrównoważony wzrost 11

12 LIBERALIZACJA - ZAGROŻENIA Bariery: techniczne organizacyjne psychologiczne Żywiołowość konkurencji: bankructwa krótki horyzont Zakłócenia pewności dostaw energii elektrycznej 12

13 PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM Dobre prawo Długookresowa polityka energetyczna, w tym polityka właścicielska Sprawne instytucje regulacyjne: rynkowe administracyjne Presja konsumentów 13

14 LIBERALIZACJA RYNKU ENERGII MECHANIZMY: UNBUNDLING : - rozdział funkcjonalny, - rozdział księgowy, - rozdział prawny, - rozdział właścicielski (propozycja) TPA (HARMONOGRAMY, UPRAWNIENII, KLUCZOWE DATY) REGULATOR - krajowy (Prezes URE) - unijny (KE DG ERGEG ACER) 14

15 ZAKRES I CEL USTAWY DUCH I LITERA PRAWA ENERGETYCZNEGO ZASADA JEDNORODNOŚCI SEKTORA ENERGII ZASADA ROZDZIELNOŚCI FUNKCJI POLITYKI ENERGETYCZNEJ: STANOWIENIE, REGULACJA, POLITYKA WŁAŚCICIELSKA ZASADA ROZDZIELNOŚCI INSTYTUCJI REGULACYJNYCH ADMINISTRACJA RZĄDOWA A ORGANY SAMORZĄDU ROZDZIAŁ KOMPETENCJI NIEZALEŻNOŚĆ REGULATORA RÓWNE TRAKTOWANIE PRZEDSIĘBIORCÓW NEUTRALNOŚĆ WŁASNOŚCIOWA PROMOWANIE KONKURENCJI RÓWNOWAŻENIE INTERESÓW PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH I INTERESÓW ODBIORCÓW 15

16 KONKURENCJA O P T Y M A L I Z A C J A ZASOBY WYTWÓRCZE I SIECIOWE KONSEKWENCJE SINGLE BUYER PROFILE I PORTFELE JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH ZMIENNOŚĆ CYKLU ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ZMIENNOŚĆ PRACY SYSTEMU ZMIENNOŚĆ WARUNKÓW RYNKOWYH INDYWIDUALNE DECYZJE KONCERNÓW O ZASIĘGU EUROPEJSKIM WIELU I RÓŻNI KONKURENCI POLITYKA KLIMATYCZNA OZE

17 EUROPEJSKI RYNEK ENERGII 2014 DOCELOWY MODEL DIAGNOZA PROBLEMY WYZWANIA RYNEK DNIA BIEŻĄCEGO RYNEK DNIA NASTĘPNEGO MARKET COUPLING (WDROŻENIE) KOORDYNACJA TRANSGRANICZNEJ WYMIANY HANDLOWEJ ZJAWISKO PRZEPŁYWÓW NIEPLANOWYCH MOCE WYTWÓRCZE KONWENCJONALNE OZE IMPORT ENERGII ŹRÓDŁA SPOZA KSE ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWE

18 MOCE WYTWÓRCZE: KONWENCJONALNE I ODNAWIALNE ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWE MECHANIZMY WSPARCIA ROZWOJU MOCY WYTWÓRCZYCH dopełnienie rynku energii (?) DYREKTYWA KE ROZWIĄZANIA KRAJOWE OZE NOWE OTWARCIE: SYSTEM CAPEX PLUS AUKCJA POŁĄCZENIA MIĘDZYSYSTEMOWE

19 WALKA O SWOJE KDT ( ) Opłaty przyłączeniowe w I-szej taryfie (1999) Zmiana harmonogramu TPA (1999) Holdingi (2001) zamiast Programu Prywatyzacji, Puls Biznesu energetyka a telekomy koncentracja pionowa, narodowi championi i ekspansja na rynek europejski (?) (2006)

20 ZAMIAST PODSUMOWANIA Tytuł panelu sformułowano NIEWŁAŚCIWIE Nie chcemy mieć wygranych, bo nie chcemy mieć przegranych.. Chcemy mieć BENEFICJENTÓW RYNKU! Jeśli chcemy mieć rynek w sektorze energii to wiedzmy, że jako jego uczestnicy wzajemnie na siebie oddziaływujemy, ucząc się jednocześnie rynku Zmieniają się nasze potrzeby, zmieniają się nasze oceny i priorytety zmieniamy rynkowe regulacje

21 O TO W TYM WSZYSTKIM CHODZI!!!