Nazwa przedmiotu: Immunoparazytologia ( IMMP) Nazwa w języku polskim: Nazwa w jęz. angielskim: Immunoparasitology Dane dotyczące przedmiotu:

Transkrypt

1 Nazwa przedmiotu: Immunoparazytologia ( IMMP) Nazwa w języku polskim: Nazwa w jęz. angielskim: Immunoparasitology Dane dotyczące przedmiotu: Jednostka oferująca przedmiot: Wydział Biologii Przedmiot dla jednostki: Wydział Biologii Cykl dydaktyczny: Semestr zimowy 2018/19 Koordynator przedmiotu cyklu: prof. dr hab. Maria Doligalska Domyślny typ protokołu dla przedmiotu: Egzamin Język wykładowy: polski Skrócony opis: Wykład zawiera następujące treści: Genetyczne podłoże wrażliwości i oporności. Reakcja obronna w inwazjach pasożytniczych wywołanych przez Protista i Metazoa. Drogi inwazji i lokalizacja form rozwojowych pasożyta a rodzaj wzbudzanej reakcji układu odpornościowego. Immunologiczne uwarunkowania cykli rozwojowych pasożytów. Inwazje ostre a inwazje chroniczne. Wirulencja. Jak pasożyty unikają reakcji obronnej żywiciela? Antygeny pasożytów. Szczepionki przeciw-pasożytnicze. Podczas ćwiczeń studenci poznają morfologię i cykl rozwojowy pasożytów myszy; oznaczają aktywację układu odpornościowego na poziomie narządów, odpowiedzi komórkowej, odpowiedzi humoralnej i na poziomie molekularnym. Izolują i identyfikują immunogenne czynniki pochodzenia pasożytniczego; uczą się prezentowania wyników doświadczalnych w formie opisu i prezentacji multimedialnej. Opis: Treści wykładu: 1. Pasożytnicze pierwotniaki i zwierzęta - odpowiedź immunologiczna wzbudzana podczas zarażenia. 2. Zróżnicowana wrażliwość i immunogenność wynikające z interakcji między pasożytem a żywicielem - wirulencja 3. Swoistość reakcji immunologicznych wobec stadiów rozwojowych pasożytów w żywicielach różnych kategorii. 4. Biologia i immunologia zarażenia pierwotniakami: Toxoplasma, Plasmodium, Babesia, Trypanosoma, Leishmania, 5. Epidemiologia i immunobiologia inwazji przenoszonych przez stawonogi. 6. Pasożytnicze pełzaki (Amoeba i Acathamoeba) mechanizm zarażenia i patogeneza. 7. Zarażenie Schistosoma, faza ostra i chroniczna zarażenia 8. Zarażenie Trichinella spiralis: nadwrażliwość typu wczesnego 9. Molekularna i immunologiczna ucieczka pasożytów, 10. Filariozy: mechanizm regulacji immunologicznej. 11. Odpowiedź immunologiczna w zarażeniu geohelmintami: usuwanie pasożytów, odporność nabyta, hamowanie reakcji alergicznych. 12. Ograniczona skuteczność szczepionek przeciwpasożytniczych. 13. Znaczenie immunogenności dla adaptacji i zamknięcia cyklu rozwojowego pasożytów na poziomie populacji. Tematy ćwiczeń: Morfologia i cykl rozwojowy pierwotniaka Babesia microti. Wskażniki immunologiczne w fazie ostrej i przewlekłej zarażenia. Acathamoeba sp. metody diagnozowania i prowadzenie hodowli in vitro. Morfologia i cykl rozwojowy nicieni pasożytniczych Trichinella spiralis i Heligmosomoides polygyrus bakeri; przygotowanie antygenu somatycznego i wydalniczo-wydzielniczego nicieni do testów in vitro. Oznaczenie współczynnika pobudzenia narządów limfatycznych myszy zarażonych T. spiralis. Leukocytoza i eozynofilia krwi u myszy zarażonych T. spiralis. Oznaczanie aktywności peroksydazy eozynofilowej (EPO) u myszy zarażonych T. spiralis. Nadwrażliwość typu wczesnego podczas zarażenia T. spiralis: test degranulacji komórek tucznych. Oznaczanie poziomu tlenku azotu w hodowli makrofagów myszy zarażonych T. spiralis. Indukcja odpowiedzi immunologicznej u myszy zarażonych H.polygyrus bakeri; proliferacja komórek krezkowych węzłów limfatycznych. Genetyczne uwarunkowanie odporności myszy szczepu BALB/c i C57Bl6 w inwazji H. bakeri. Ocena poziomu przeciwciał obronnych w surowicy myszy zarażonych T. spiralis i H. polygyrus bakeri: test ELISA. Analiza molekularna antygenów T. spralis i H.p.bakeri: SDS PAGE. Literatura: Smyth J.D. Introduction to animal parasitology,cambridge University Press Wakelin D. Immunity to parasites, Cambridge University Press Cox F.E.G. Cox Modern Parasitology, Blackwell Scientific Publications Kenedy D. Wakelin. Immunoparasitology. In Introduction to Animal Parasitology. Ed J.D. Smyth. Cambridge University Press, 1994 Strona 1 z :36

2 D. Wakelin.Immunity to parasites. Cambridge University Press, 1994 Advances in Parasitology. Academic Press, London and New York Trends in Immunology, Elsevier Trends in Parasitology, Elsevier Fascynujący świat pasożytów. Kosmos, Tom54, 2005, No. 1 Wiadomości Parazytologiczne, Polskie Towarzystwo Parazytologiczne Acta Parasitologica, Polish Parasitological Society. Efekty kształcenia: Po wykładzie student pozna w jaki sposób żywiciel reaguje na zarażenie pasożytami poprzez reakcje immunologiczne oraz w jaki sposób pasożyty unikają lub korzystają z tych reakcji aby zwiększyć szansę swojego przeżycia w żywicielu i zamknięcia cyklu życiowego. Po ukończeniu ćwiczeń student potrafi wykonać testy immunologiczne i zna zasady diagnostyki parazytologicznej. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji umie wskazać cechy inwazji chronicznej i reakcji obronnej. Wie jak zaplanować doświadczenie parazytologiczne i potrafi wskazać testy statystyczne potwierdzające istotność różnic otrzymanych wyników. Zna zasady otrzymywania antygenów pasożytniczych i umie wykonać ich analizę molekularną na poziomie identyfikacji białek. Analizuje wskaźniki odpowiedzi immunologicznej w kontekście reakcji obronnej i immunosupresji. WIEDZA 1. Rozumie zjawiska i procesy zachodzące w układzie pasożyt-żywiciel na poziomie osobnika, populacji i ekosystemu. K-W05BI1, K_W06BI1, K_W07BI1, K_W09BI1, K_W01BI2, K_W02BI2 2. Zna różnorodność biologiczną pasożytów, rozumie zjawiska i procesy, które kształtują specyficzność układu pasożyt-żywiciel w czasie i przestrzeni. K_W10BI1, K_W03BI2, K_W04BI2 4. Rozumie podstawowe kategorie pojęciowe terminologii parazytologicznej, patogeniczności pasożytów i epidemiologii chorób pasożytniczych stosując słownictwo specjalistyczne w języku polskim i angielskim na poziomie B2. K_W05BI1, K_W09BI1, K_W06BI2, K_W10BI2, K_W13BI2 5. Zna uwarunkowania środowiskowe rozwoju i funkcjonowania układu pasożyt-żywiciel; identyfikuje zagrożenia dla zdrowia człowieka i zwierząt ze strony pasożytów. Rozumie zasady zwalczania inwazji pasożytniczych K_W10BI1, K_W10BI2, K_W13BI2, K_W14BI2, K_W19BI1, K_W19BI2 UMIEJĘTNOŚCI 1. Wykorzystuje wiedzę do interpretacji pasożytnictwa na poziomie molekularnym, osobniczym i populacyjnym. Umie analizować dane o biologii pasożytów w odniesieniu do epidemiologii chorób pasożytniczych. K_U01BI1,K_U01BI2, K_U04BI1, 2. Posługuje się i rozumie język naukowy w stopniu umożliwiającym korzystanie ze źródeł elektronicznych i literatury naukowej poświęconej szeroko pojętej parazytologii przynajmniej na poziomie B2 K_U03BI1, K_U03BI2, 3. Wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji biologicznych, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych i mediów. Wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania i interpretowania danych parazytologicznych wyników badań na podstawie danych z różnych źródeł K_U04BI1, K_U04BI2,, K_U09BI2) 4. Samodzielnie planuje swoją karierę wykorzystując wiedzę parazytologiczną K_U10BI1, (K_U13BI2) 5. Wykazuje umiejętność postępowania w stanach zagrożenia epidemiologicznego pasożytami (K_U12BT2) KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1. Poszerza zainteresowania parazytologiczne w kontekście interdyscyplinarnym oraz w medycynie i weterynarii (K_K01BI1, K_K01BI2 K- K03BI1) 2. Rozumie i umie przekazać nowa wiedzę parazytologiczną jest odpowiedzialny za swoją aktywność informacyjną w społeczeństwie (K_K03BI1, K_K03BI1, K_K04BI1, K_K02BI2, K_K03BI2, K_K11BI2) 3. Wykazuje ostrożność i krytycyzm podczas zdobywania i interpretowania wiedzy z zakresu parazytologii i jej zastosowania praktycznego. Rozumie konieczność doskonalenia zawodowego K_K06BI1, K_K08BI1, K_K10BI2, K_K07BI2) Strona 2 z :36

3 4. Wykazuje odpowiedzialność za ocenę zagrożeń wynikających z badań parazytologicznych (K_K07BT2, K_K08BI2) Metody i kryteria oceniania: Sposób weryfikacji i oceniania: Wykład: egzamin pisemny - test wielokrotnego wyboru w odpowiedzi na 30 pytań. Uzyskanie 60% poprawnych odpowiedzi upoważnia do uzyskania oceny zaliczającej. Ćwiczenia: protokół, prezentacja artykułu naukowego, test wielokrotnego wyboru. Praktyki zawodowe: Nie dotyczy. Kierunek podstawowy MISMaP biologia biotechnologia chemia Rodzaj przedmiotu fakultatywne monograficzne obowiązkowe Tryb prowadzenia w sali Założenia (opisowo) Wykład zawiera podstawowe treści o układzie pasożyt-żywiciel na poziomie molekularnym, komórkowym, organizmów, i populacji. Student nauczy się w jaki sposób pasożyty zarażają żywiciela i dlaczego w nim przeżywają. Pasożyty omawiane należą do pierwotniaków, helmintów i ektopasożytów Omówiona będzie swoistość reakcji wobec stadiów rozwojowych pasożytów w bezkręgowcach i kręgowcach. Główne zagadnienia to: znaczenie immunogenności dla adaptacji pasożyta w żywicielu i zamknięcia cyklu rozwojowego pasożytów; molekularna i immunologiczna ucieczka pasożytów; modulacja reakcji układu odpornościowego żywiciela; odpowiedź immunologiczna w kolejnych fazach inwazji (przeciwpasożytnicza odporność wrodzona, odporność nabyta i hamowanie odpowiedzi immunologicznej w inwazji chronicznej); mechanizmy usuwania pasożytów z przewodu pokarmowego, alergie pochodzenia pasożytniczego, auto-immuno agresja wzbudzona przez pasożyty, oraz immunobiologia inwazji wywołanych przez patogeny przenoszone przez stawonogi Na ćwiczeniach studenci poznają morfologię i cykle rozwojowe pierwotniaków Acanthamoeba sp., Babesia microti oraz nicieni pasożytniczych: Heligmosmoides polygyrus bakeri i Trichinella spiralis. W tym celu prowadzą hodowlę pasożytów; uczą się rozpoznawania poszczególnych form rozwojowych ze szczególnym uwzględnieniem stadium inwazyjnego; poznają etapy odpowiedzi przeciwpasożytniczej w kolejnych fazach zarażenia. Oznaczają poziom reakcji wrodzonej i nabytej: współczynnik pobudzenia narządów limfatycznych, leukocytozę i eozynofilię w krwi, aktywność eozynofilów mierzoną poziomem peroksydazy eozynofilowej (EPO). Przeprowadzają test proliferacji komórek krezkowych węzłów limfatycznych. Oznaczają poziom tlenku azotu w hodowli makrofagów, poziom degranulacji komórek tucznych jamy otrzewnowej. Poznają testy immunoenzymatyczne i oznaczają poziom przeciwciał klasy IgG w surowicy. Poznają metodykę otrzymywania i analizy molekularnej białek antygenów somatycznych i wydalniczo-wydzielniczych nicieni. Poznają i stosują narzędzia bioinformatyczne do analizy zmienności sekwencji DNA nicieni. Dane dotyczące przedmiotu cyklu: Domyślny typ protokołu dla przedmiotu cyklu: Egzamin Skrócony opis: Wykład zawiera podstawowe treści o układzie pasożyt-żywiciel na poziomie molekularnym, komórkowym, organizmów i populacji. Student nauczy się w jaki sposób pasożyty zarażają żywiciela i dlaczego w nim przeżywają. Pasożyty omawiane to pierwotniaki, helminty i ektopasożyty. Główne zagadnienia to reakcja przeciwpasożytnicza w bezkręgowcach i kręgowcach; znaczenie immunogenności dla adaptacji w żywicielu i zamknięcia cyklu rozwojowego pasożytów; molekularna i immunologiczna ucieczka pasożytów; modulacja reakcji obronnych żywiciela; odpowiedź immunologiczna w kolejnych fazach inwazji (odporność wrodzona i nabyta, hamowanie odpowiedzi immunologicznej w inwazji chronicznej); mechanizmy usuwania pasożytów z przewodu pokarmowego, alergie pochodzenia pasożytniczego, auto-immunoagresja wzbudzona przez pasożyty oraz immunobiologia transmisji patogenów przez wektory. Na ćwiczeniach studenci poznają morfologię i cykle rozwojowe pierwotniaków Acanthamoeba sp., Babesia microti oraz nicieni pasożytniczych: Heligmosmoides polygyrus bakeri i Trichinella spiralis. W tym celu prowadzą hodowlę pasożytów; uczą się rozpoznawania poszczególnych form rozwojowych ze szczególnym uwzględnieniem stadium inwazyjnego; poznają etapy odpowiedzi Strona 3 z :36

4 przeciwpasożytniczej w kolejnych fazach zarażenia. Oznaczają poziom reakcji wrodzonej i nabytej: współczynnik pobudzenia narządów limfatycznych, leukocytozę i eozynofilię w krwi, aktywność eozynofilów mierzoną poziomem peroksydazy eozynofilowej (EPO). Przeprowadzają test proliferacji komórek krezkowych węzłów limfatycznych. Oznaczają poziom tlenku azotu w hodowli makrofagów, poziom degranulacji komórek tucznych jamy otrzewnowej. Poznają testy immunoenzymatyczne i oznaczają poziom przeciwciał klasy IgG w surowicy. Poznają metodykę otrzymywania i analizy molekularnej białek antygenów somatycznych i wydalniczo-wydzielniczych nicieni. Poznają i stosują narzędzia bioinformatyczne do analizy zmienności sekwencji DNA nicieni. Opis: Treści wykładu: 1. Pasożytnicze pierwotniaki i zwierzęta - odpowiedź immunologiczna wzbudzana podczas zarażenia. 2. Zróżnicowana wrażliwość i immunogenność wynikające z interakcji między pasożytem a żywicielem - wirulencja 3. Swoistość reakcji immunologicznych wobec stadiów rozwojowych pasożytów w żywicielach różnych kategorii. 4. Biologia i immunologia zarażenia pierwotniakami: Toxoplasma, Plasmodium, Babesia, Trypanosoma, Leishmania, 5. Epidemiologia i immunobiologia inwazji przenoszonych przez stawonogi. 6. Pasożytnicze pełzaki (Amoeba i Acathamoeba) mechanizm zarażenia i patogeneza. 7. Zarażenie Schistosoma, faza ostra i chroniczna zarażenia 8. Zarażenie Trichinella spiralis: nadwrażliwość typu wczesnego 9. Molekularna i immunologiczna ucieczka pasożytów, 10. Filariozy: mechanizm regulacji immunologicznej. 11. Odpowiedź immunologiczna w zarażeniu geohelmintami: usuwanie pasożytów, odporność nabyta, hamowanie reakcji alergicznych. 12. Ograniczona skuteczność szczepionek przeciwpasożytniczych. 13. Znaczenie immunogenności dla adaptacji i zamknięcia cyklu rozwojowego pasożytów na poziomie populacji. Tematy ćwiczeń: Morfologia i cykl rozwojowy pierwotniaka Babesia microti. Wskażniki immunologiczne w fazie ostrej i przewlekłej zarażenia. Acathamoeba sp. metody diagnozowania i prowadzenie hodowli in vitro. Morfologia i cykl rozwojowy nicieni pasożytniczych Trichinella spiralis i Heligmosomoides polygyrus bakeri; przygotowanie antygenu somatycznego i wydalniczo-wydzielniczego nicieni do testów in vitro. Oznaczenie współczynnika pobudzenia narządów limfatycznych myszy zarażonych T. spiralis. Leukocytoza i eozynofilia krwi u myszy zarażonych T. spiralis. Oznaczanie aktywności peroksydazy eozynofilowej (EPO) u myszy zarażonych T. spiralis. Nadwrażliwość typu wczesnego podczas zarażenia T. spiralis: test degranulacji komórek tucznych. Oznaczanie poziomu tlenku azotu w hodowli makrofagów myszy zarażonych T. spiralis. Indukcja odpowiedzi immunologicznej u myszy zarażonych H.polygyrus bakeri; proliferacja komórek krezkowych węzłów limfatycznych. Genetyczne uwarunkowanie odporności myszy szczepu BALB/c i C57Bl6 w inwazji H.p bakeri. Ocena poziomu przeciwciał obronnych w surowicy myszy zarażonych T. spiralis i H. polygyrus bakeri: test ELISA. Analiza molekularna antygenów T. spralis i H.p.bakeri: SDS PAGE. Literatura: Smyth J.D. Introduction to animal parasitology,cambridge University Press Lucius R et al. The Biology of Parasites. Wiley-VCH Cox F.E.G. Cox Modern Parasitology, Blackwell Scientific Publications Kenedy D. Wakelin. Immunoparasitology. In Introduction to Animal Parasitology. Ed J.D. Smyth. Cambridge University Press, 1994 Advances in Parasitology. Academic Press, London and New York Trends in Immunology, Elsevier Trends in Parasitology, Elsevier Fascynujący świat pasożytów. Kosmos, Tom54, 2005, No. 1 Wiadomości Parazytologiczne, Polskie Towarzystwo Parazytologiczne Acta Parasitologica, Polish Parasitological Society. Tryb prowadzenia w sali Wykład (30 godzin) Dane grup zajęciowych Grupa numer 1 Prowadzący grupy: prof. dr hab. Maria Doligalska Szczegóły zajęć i grup Strona 4 z :36

5 Ćwiczenia (60 godzin) Dane grup zajęciowych Grupa numer 1 Prowadzący grupy: prof. dr hab. Maria Doligalska mgr Joanna Szymczak Przynależność do grup przedmiotów w cyklach: Opis grupy przedmiotów Cykl pocz. Cykl kon. Przedmioty DOWOLNEGO WYBORU (1400-BIOL-WYB) 1976 Przedmioty specjalizacyjne, BIOLOGIA, MIKROBIOLOGIA OGÓLNA, II stopień (1400-BI4-SP-MO) 2012 Przedmioty specjalizacyjne, BIOLOGIA, BKiO, II stopień (1400-BI4-SP-BKIO) 2018 Punkty przedmiotu w cyklach: <bez przypisanego programu> Typ punktów Liczba Cykl pocz. Cykl kon. Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów (ECTS) Strona 5 z :36