Zad. 3.5 Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych kukurydzy.

Transkrypt

1 Część I. Rozliczenie w zakresie rzeczowym Zad. 3.5 Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych kukurydzy. 1. W jakim stopniu planowane cele poszczególnych zadań zostały zrealizowane w danym roku (podać także w %) Celem zadania jest monitorowanie zmian zdolności chorobotwórczych sprawców chorób liściowych kukurydzy (Puccinia sorghi, Kabatiella zea), głowni guzowatej (Ustilago zea), fuzariozy kolb (Fusarium spp.), ocena zagrożenia skażeniem ziarna kukurydzy mikotoksynami fuzaryjnymi oraz monitorowanie podatności kukurydzy na uszkodzenia powodowane przez larwy omacnicy prosowianki. Zakres merytoryczny zadania w roku 2015 obejmował wykonanie następujących prac: 1) wybór lokalizacji do prowadzenia badań w różnych rejonach Polski na podstawie wyników obserwacji prowadzonych w latach poprzednich, 2) monitorowanie zmian zdolności chorobotwórczych sprawców chorób liściowych kukurydzy (Puccinia sorghi i Kabatiella zea) poprzez ocenę stopnia porażenia prób roślin, monitorowanie głowni guzowatej (Ustilago zea) poprzez określenie procentowego udziału roślin porażonych na jednostce powierzchni, 3) monitorowanie zmian zdolności chorobotwórczych sprawców fuzariozy kolb (Fusarium spp.) poprzez określenie procentowego udziału roślin porażonych na jednostce powierzchni w doświadczeniach prowadzonych w roku 2015; określenie porażenia ziarna oraz zawartości toksyn fuzaryjnych w próbach pobranych z doświadczeń prowadzonych w roku poprzednim, 4) tworzenie i utrzymywanie kolekcji izolatów Fusarium spp. w kulturach jednozarodnikowych, 5) monitorowanie porażenia kolb przez omacnicę prosowiankę, określanie terminu nalotu motyli omacnicy i sygnalizowanie terminu zabiegów chemicznego zwalczania z wykorzystaniem pułapek feromonowych; kalkulacja strat powodowanych przez tego szkodnika, Cele wykonano w 100%. 2. Opis wykonania zadań (z uwzględnieniem informacji o wyjazdach zagranicznych) W okresie sprawozdawczym wykonano następujące prace: Ad 1: W okresie sprawozdawczym monitorowanie zdolności chorobotwórczych ważnych gospodarczo organizmów szkodliwych kukurydzy prowadzono w lokalizacjach reprezentujących zróżnicowane pod względem eko-geograficznym i klimatycznym rejony Polski (w tym Regiony Północny). Prowadząc testy polowe monitoringu sprawców chorób liściowych kukurydzy (Puccinia sorghi, będącej sprawcą rdzy kukurydzy oraz Kabatiella zea będącej sprawcą drobnej plamistości kukurydzy), głowni guzowatej (Ustilago zea) oraz sprawców fuzariozy kolb (Fusarium spp.), próby materiału roślinnego gromadzono w 12 lokalizacjach (Stacje Doświadczalne COBORU), gdzie prowadzone były doświadczenia porejestrowe z odmianami na ziarno (lokalizacje reprezentujące Region Północny Polski: Krzyżewo, Rawino, Białogard, Radostowo oraz pozostałe regiony: Tomaszów Bolesławicki, Krościana Mała, Cibór Duży, Głębokie, Słupia Wielka, Przecław, Lućmierz, Kawęczyn i Smolice). Ad 2: Monitorowanie chorób liściowych prowadzono we wszystkich lokalizacjach wymienionych w pkt. 1. Na podstawie ocen porażenia 35 odmian w Krzyżewie (Region Północny), 15 odmian w Kawęczynie i Lućmierzu oraz 38 odmian w Smolicach do dalszych badań wytypowano 6 odmian, które włączono do badań w pozostałych lokalizacjach - były to: SY Werena, SMH 35814, SMH 36114, ES Circus, SL 21106, SY Rotango. Próbę liści reprezentatywną dla każdej odmiany stanowiło średnio 7 8 liści (był to 3 lub 4 liść od góry; tylko w Smolicach próba reprezentatywna dla każdej odmiany to 3 liście). Do oceny stopnia porażenia wykorzystano skalę 1-9 (skala odzwierciedlająca % powierzchni liścia z objawami choroby: 9 brak objawów choroby; 6 porażenie w zakresie 6-10%, 5 porażenie w zakresie 11-25%, 3 porażenie w zakresie 51-60%).

2 Monitorowanie głowni guzowatej (Ustilago zea) poprzez określenie procentowego udziału roślin porażonych na jednostce powierzchni prowadzono w Smolicach (na zestawie 38 odmian), Krościnie Małej (35 odmian), Świebodzinie i Głębokim. Stwierdzono, że w 2015 roku nasilenie drobnej plamistości oraz rdzy kukurydzy nie było duże i średnio ocenione w zakresie 6 8 (średnio powyżej 7, co oznacza ok. 5% powierzchni liścia było z objawami choroby). Duży wpływ na rozwój chorób miała susza i szybkie zasychanie liści. W Krzyżewie, gdzie prowadzono doświadczenia dla odmian wskazanych do uprawy w Regionie Północnym Polski nie stwierdzono występowania rdzy kukurydzy. Odmiany Ambrosini, Belami, Carolinio, Cedrak, Dido, DKC2931, DS0493B, ES Cirrus, ES Combi, ES Techno, Gottardo KWS, P7892, P7892, P8105, Pyroxenia, Ricardinio, Rogoso, Scillab, Scudetto, Severus, Silvinio, Spyci CS, Sugus, SY Nordicstar, Tobias, Yukon należały do grupy, w obrębie której, powierzchnia liścia porażonej przez K. zea nie przekraczała średnio 5%. Odmiany Coryphee, ES Crossman, Isanto, Kanonier, Narvik, Pleven, SY Werena, Tonino należały do grupy w obrębie której, powierzchnia liścia z objawami drobnej plamistości była większa i wahała się w zakresie 6-11%. W pozostałych lokalizacjach reprezentujących Region Północny (Białogard, Radostowo i Rawinio), dla wszystkich badanych odmian powierzchnia liścia z objawami choroby średnio nie przekraczała 5%. Oceniając porażenie przez K. zea 15 odmian włączonych do doświadczeń prowadzonych w Kawęczynie i Lućmierzu (ES Cirrus, SY Werena, KXB402, ESZ5102, MGM253599, SL13141, SL14256, SL21187, SMH35714, SMH35814, SMH35114, SY Rotango, SL21106, SMH 33413) stwierdzono, że w Kawęczynie porażenie tylko 2 odmian (SY Werena oraz SMH 35714), a w Lućmierzu 4 odmian (SL14256, SL21187, SMH36114 oraz SMH 33413) oceniono w zakresie 6,0-7,0 (powierzchnia liścia z objawami choroby 6 11%). Największe nasilenie choroby stwierdzono w Tomaszowie Bolesławickim. W Krościanie Małej, Cibór, Głębokim, Słupi Wielkiej, Przecławiu powierzchnia liści z objawami choroby drobnej plamistości nie przekraczała średnio 5% (porażenie przez P. sorghi było znikome). Na szczególną uwagę zasługują wyniki ocen porażenia prób liści pobranych w Smolicach przez P. sorghi odmiany Rywal, Konseser, Wiarus, Kanonier, Opcja, Rataj, Juhas, Podlasiak, Kosmal, Kosynier, Smolik, SMH35814, Bogoria, Lokata, Rosomak, Tonacja, Ułan, Blask, Legion, Skarsk, Wiarus, San, SMH3513, Prosna, SMH63114, Wilga należały do grupy, w obrębie której, powierzchnia liścia porażonego przez P. sorghi przekraczała 11%. Odmiany Opoka, Dumka, Leekutra, Bejm, Narew, Kresowiak, SMH3555, Smolitop, Jawor, Nimba, Smolan, Glejt, Konkurent, SMH36114 należały do grupy, w obrębie której, powierzchnia liścia porażonego przez P. sorghi była niska. Monitorowanie głowni guzowatej (U. zea) poprzez określenie procentowego udziału roślin porażonych na jednostce powierzchni prowadzono w Smolicach (na zestawie 38 odmian), Krościnie Małej (35 odmian), Świebodzinie i Głębokim. Największe nasilenie choroby i zróżnicowanie pomiędzy odmianami stwierdzono w Krościnie Małej. Wydzielono 3 grupy odmian - grupa odmian w obrębie której % roślin porażonych wahał się w zakresie 0 10% (ES Concord, ES Tolerance, P8134, SY Multipass, DKC3623, Linsdey, P9027, SY Enigma, ES Gallery, ES Cirrus, Es Cocpit, Ricardinio, Rivaldinio KWS, Sy Gibuti, Herkuli CS, DKC3711, Norico, LG30273, Arturo, SY Rotango), grupa odmian w obrębie której % roślin porażonych wahał się w zakresie 11-20% (SY Werena, Kanonier, MAS 20S, ES Carmen, P 8589) oraz grupa, w obrębie której % roślin porażonych był wyższy niż 20% (MAS 17G, Ambrosini, Opcja, Torinio, ES Abacus, Silvinio, ES Metronom, Sativo, MAS15P, P8523). W pozostałych lokalizacjach liczba roślin porażonych, w zależności od odmiany, wahała się w zakresie 0,0-4,0% wszystkich badanych. Ad 3: Określono procentowy udział roślin porażonych przez Fusarium spp. na jednostce powierzchni w doświadczeniach prowadzonych w Smolicach (na zestawie 38 odmian), w Krościnie Małej (zestaw 32 odmian). W bieżącym roku, objawy fenotypowe porażenia kolb przy infekcji naturalnej nie były duże. Badań mające na celu określenie zasiedlenia ziarna przez grzyby z rodzaju Fusarium spp. oraz zawartość toksyn fuzaryjnych prowadzono dla prób pobranych z doświadczeń z poprzedniego roku. Doświadczenia prowadzono w 11 stacjach doświadczalnych COBORU: Cicibór, Głębokie, Kościelna Wieś, Krościna Mała, Tomaszów Bolesławiecki, Lućmierz, Słupia Wielka, Kawęczyn, Przecław i Zybiszów, Świebodzin dla 10 odmian kukurydzy z różnych grup wczesności: 3 odmiany wczesne (Laurinio, MAS 15 P i NK Falkone), 4 średnio-wczesne(ambrosini, ES Albatros, NK Nekta

3 i Ricardinio), oraz 3 średnio-późne (Alduna, Lindsey i Ronaldinio). Określono zawartość trzech mykotoksyn produkowanych przez grzyby z rodzaju Fusarium: deoksyniwalenolu (DON), zearalenonu (ZEA) i fumonizyn (FBs) dla 110 prób ziarna (uwzględniając wszystkie odmiany), a zasiedlenie ziarniaków przez grzyby z rodzaju Fusarium spp. z oznaczeniem do gatunku dla 22 prób (uwzględniając 2 odmiany, średnio o najwyższym skażeniu ziarna toksynami we wszystkich lokalizacjach i były to Lindsey i Ambrosini). Zasiedlenie ziarniaków przez grzyby z rodzaju Fusarium spp. było największe w próbach pobranych w Kościelnej Wsi, Tomaszowie Bolesławickim i Lućmierzu (% ziarniaków zasiedlonych wahał się w zakresie 30 55%). Dominujące gatunki, będące sprawcami fuzariozy kolb to: F. graminearum, F, verticillioides i F. subglutinans. Wszystkie próby były skażone DON, w tym dla 38,2% badanych prób stwierdzono, że zawartość tej toksyny przekraczała 1750 µg/kg (dopuszczalna zawartość w ziarnie nieprzetworzonym zgodnie z obowiązującymi w UE normami). Ponad 60% prób było skażonych ZEA a w 10,9% prób zawartość tej toksyny była wyższa niż 350 µg/kg (dopuszczalna zawartość w ziarnie nieprzetworzonym zgodnie z obowiązującymi w UE normami). Badając zawartość fumonizyn stwierdzono, że poziom skażenia jest niski i dla 75,5% badanych prób nie przekracza 200 µg/kg. Analiza wyników wykazała duże zróżnicowanie w zawartości badanych mykotoksyn zarówno między miejscowościami jak i między badanymi odmianami. Stwierdzono statystycznie istotną zależność między zawartością DON i ZEA. Odmiany wczesne kumulowały średnio najmniej mykotoksyn, zaś odmiany średnio-wczesne i średnio-późne najwięcej. Średni poziom skażenia prób ziarna pobranych w Słupi Wielkiej był najwyższy (średnio 4468 µg/kg) a najniższy w próbach ziarna pobranych w Przecławiu (średnio 389 µg/kg). Średnio, w grupie średnio-wczesnej poziom skażenia prób ziarna pobranych z odmian Albatros, Ambosini i NK Nekta a w grupie średnio-późnej z odmiany Lindsey DON przekraczał 1750 µg/kg. Ad 4: Prowadząc prace monitorowania zasiedlenia ziarna przez grzyby z rodzaju Fusarium spp. przygotowano reprezentatywną kolekcję kultur jednozarodnikowych dla gatunków, które są głównymi sprawcami fuzariozy kolb (po 10 dla gatunku): F. graminearum, F, verticillioides, F. subglutinans oraz inne takie jak: F. poae, F. avenaceum (po 2 dla gatunku). Izolaty zostały dołączone do kolekcji utrzymywanej w PTPiRM utworzonej w latach poprzednich kultury są utrzymywane na pożywkach SNA i PDA. Ad 5: Monitoring występowania motyli omacnicy prosowianki w uprawie kukurydzy na ziarno prowadzono w gospodarstwie rolnym inż. Tadeusza Szymańczaka w miejscowości Skrzelew, gmina Teresin k. Sochaczewa, woj. Mazowieckie. Do odłowu motyli zastosowano pułapkę świetlną. Występowanie tych osobników stwierdzono niemal w każdym dniu monitoringu. Większą ich liczebność odłowiono w następujących terminach: (13 szt.), (65 szt.), (68 szt.), (16 szt.), (39 szt.) W okresie dzienna liczba odłowionych osobników nie przekroczyła 10 szt. W analogicznym okresie tj. od do 9.08 odłowiono ogółem 180 osobników męskich. Pojedyncze samce motyli pojawiły się po Większą ilość osobników męskich odłowiono w następujących terminach: (41 szt.), (31 szt.) oraz (16 szt.). Pojawienie się znacznej liczby osobników żeńskich i męskich było zsynchronizowane. Kumulacja liczebności motyli omacnicy wystąpiła w dniach (ogółem 106 szt.) i (ogółem 99 szt.). W tym czasie kukurydza znajdowała się w początkowej fazie wysuwania wiech. Przeprowadzono doświadczenie nad zwalczaniem omacnicy prosowianki przy zastosowaniu metody chemicznej. Podobnie jak poprzednio, doświadczenie przeprowadzono w gospodarstwie rolnym Państwa Ewy i Tadeusza Szymańczak, w miejscowości Skrzelew, gmina Teresin, w rejonie o dużym udziale kukurydzy w strukturze zasiewów (około 20%). W tym celu założono doświadczenie łanowe z kukurydzą w uprawie na ziarno. Przedplonem była również kukurydza na ziarno uprawiana w monokulturze. Wydzielono 2 pola, każde o powierzchni 1 hektar, jedno do oprysku insektycydami, a drugie jako pole kontrolne bez zabiegu chemicznego. Doświadczenie wysiano w dniu 21 kwietnia. Odmiana średniopóźna P9175, firmy Pioneer, liczba FAO 280. Ochrona chemiczna przed chwastami oprysk przedwschodowy Adengo 315 SC 0,4l/ha. Oprysk wykonano w dniu W oparciu o przeprowadzony monitoring nalotu motyli i obserwacje jaj złożonych przez samice, wykonano zabieg chemiczny przeciwko omacnicy. Zabieg wykonano tuż przed wylęgiem gąsienic omacnicy, w tzw. stadium czarnej główki, w dniu 17 lipca 2015 (wieczorem). Zastosowano insektocydyd Steward 30 WG (substancja czynna indoksakarb) w dawce 0,15 kg/ha.

4 Ponowny zabieg chemiczny wykonano w dniu 29 lipca (wieczorem) stosując insektocydyd Proteus 110 OD (substancje aktywne: tiachlopryd, deltametryna) w dawce 0,5 l/ha. Do oprysków zastopowano zawieszany opryskiwacz z bocznym regulowanym wyrzutem cieczy z regulacją strumienia do odległości 60 m. Do przeprowadzenia oprysków pozostawiono ścieżki przejazdowe nieobsiane kukurydzą. Monitoring porażenia kolb przeprowadzono w dniu roku. Na każdym z pól doświadczalnych odsłonięto po 1000 kolb (10 x 100 kolejnych kolb), w losowo wybranych rzędach i miejscach w rzędzie: Stwierdzono, że: 1/ na polu kontrolnym było uszkodzonych 15,6% kolb (ogółem 156 kolb spośród 1000 ocenionych kolb). 2/ na polu chronionym insektycydami było uszkodzonych 9,3% kolb (ogółem 93 kolb spośród 1000 ocenionych kolb). 3/ w miejscach uszkodzeń kolb przez gąsienice omacnicy prosowianki stwierdzono niski stopień infekcji przez grzyby fuzaryjne. 3/ skuteczność zabiegu chemicznego była relatywnie niska i wyniosła tylko 40%. 4/ niska skuteczność zabiegów chemicznych, jak również niski stopień kolonizacji uszkodzonych kolb przez grzyby fuzaryjne były wynikiem bardzo wysokich temperatur jak i braku opadów w okresie żerowania larw omacnicy. Monitorowanie uszkodzenia roślin przez omacnicę prosowiankę przeprowadzono w doświadczeniach z kukurydzą w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian COBORU w Kawęczynie, gmina Teresin. Przedmiotem oceny było 125 odmian w uprawie na ziarno, w 3 grupach wczesności. W grupie wczesnej (FAO do 220) oceniono 16 odmian, w grupie średniowczesnej (FAO ) oceniono 73 odmiany, a w grupie średnio-późnej (FAO ) oceniono 37 odmian. Zastosowano następującą metodykę oceny: na poletkach w I i w II powtórzeniu policzono uszkodzone przez gąsienice omacnicy prosowianki rośliny, w każdym powtórzeniu w 20 kolejnych roślinach. Poletka miały wielkość 16,32 m 2 do zbioru (2 rzędy po 10,88 m długości) 136 roślin na każdym poletku. Grupa wczesna: Średni stopień uszkodzonych roślin wyniósł 20,8% (od 10,0 27,5%). W przedziale 0-10% była 1 odmiana, w przedziale 10,1-20% - 18 odmian, a w przedziale 20,1-30% - 18 odmian. W najwyższym stopniu uszkodzone były odmiany: MAS 15P i MAS 17G (25%) oraz Silvinio i RH (27,5%). Grupa średnio-wczesna: Średni stopień uszkodzonych roślin wyniósł 26,7% (od 12,5 65,0%). W przedziale 10,1-20% było uszkodzonych 14 odmian, w przedziale 20,1-30% - 45 odmian, w przedziale 30,1-40% - 17 odmian, w przedziale 40,1- -50% - 3 odmiany i w przedziale 60,1% - 1 odmiana. W 30% i powyżej były uszkodzone odmiany: Kanonier, ESZ 4202, SU 268, KBX 3014, SL 23064, SL 24399, SMH 36414, X80F256 (30%), MG23663, ESZ 5202, ESZ 5204, SC.1353 (32,5%), ES Tolerance, SY Rotango, SMH (35%), ES Cockpit, SY Multipas (37,5%), LZM 264/06 (40%), X 85F829 (47,5%), EP 3361 (45%) i EN 3357 (65%). Grupa średnio-późna: Średni stopień uszkodzonych roślin wyniósł 19,7% (12,5-25%). W przedziale 10,1-20% było uszkodzonych 10 odmian, w przedziale 20,1-30% - 6 odmian. Powyżej 20% były uszkodzone odmiany: SY Enigma, CS 2455, KBX 3352, SL (22,5%) oraz ES Galery (25%). Stwierdzono, że: 1/ W najwyższym stopniu były uszkadzane odmiany z grupy średniowczesnej (FAO ). Średni stopień uszkodzenia roślin w tej grupie wyniósł 26,7%, a maksymalne uszkodzenie wyniosło 65%. W 3 odmianach procent uszkodzonych roślin przekroczył 40%. Aż w 17 odmianach rośliny były uszkodzone w 30,1-40%. 2/ Wśród 37 odmian wczesnych, procent uszkodzonych roślin wyniósł 20,8, przy maksymalnym uszkodzeniu 27,5%. W czterech odmianach stwierdzono uszkodzenie od 25-27,5%. Relatywnie niższy stopień uszkodzenia roślin w grupie wczesnej wynika z braku komplementarności w rozwoju tych roślin z cyklem rozwojowym omacnicy prosowianki. 3/ Wśród 16 odmian średniopóźnych stwierdzono średni stopień uszkodzenia w wysokości 19,7%, a więc relatywnie niższy niż w pozostałych grupach. Podobnie jak w grupie wczesnej, cykl rozwojowy roślin nie był zsynchronizowany z cyklem rozwojowym omacnicy prosowianki. Kalkulacja strat powodowanych przez omacnicę prosowiankę- wysokość strat powodowanych przez omacnicę prosowiankę jest uzależniona od stopnia uszkodzenia odmian, redukcji plonu, ceny za ziarno kukurydzy w danym sezonie. W skali kraju w ostatnich kilku latach straty w plonie spowodowane przez omacnicę prosowiankę wyniosły około 20%. Biorąc pod uwagę, że w ostatnich 4 latach areał uprawy kukurydzy wyniósł średnio 1100 tysięcy hektarów. Przyjmując, że realne straty w zbiorach wyniosły 1 t/ha, przy średniej cenie 740 zł na ha (7 listopad 2015 r), coroczne straty wyniosły 814 mln złotych ( ton x 740 zł/tonę = 814 mln zł). Te wyliczenia nie odnoszą się do 2015 roku. W konkretnym gospodarstwie należy uwzględnić konkretna redukcję plonu i cenę

5 sprzedaży ziarna). 3. Wymierne rezultaty realizacji zadań Monitorowanie zdolności chorobotwórczych chorób liściowych (Kabatiella zea i Puccinia sorghi) oraz głowni guzowatej (Ustilago zea): w 2015 roku nasilenie chorób liściowych (drobnej plamistości powodowanej przez Kabatiella zea oraz rdzy kukurydzy powodowanej przez Puccinia sorghi) nie było duże, co było spowodowane m.in. głęboką suszą i szybkim zasychaniem liści, najbardziej porażone materiały przez Puccinia sorghi pochodziły ze Smolic, najbardziej porażone materiały przez Kabatiella zea pochodziły z Tomaszowa Bolesławickiego i Lućmierza, w Krościnie Małej porażenie roślin głownią guzowatą było największe. Monitorowanie zmian zdolności chorobotwórczych sprawców fuzariozy kolb (Fusarium spp.), określenie zagrożenia skażeniem ziarna mikotoksynami: gatunkami dominującymi w populacji grzybów z rodzaju Fusarium spp. które są sprawcami fuzariozy kolb są F. verticilliides, F. subglutinans, F. sporotrichoides i F. graminearum, stwierdzono duże zróżnicowanie dla poziomu skażenia mykotoksynami zarówno między miejscowościami jak i między badanymi odmianami (liczba analiz 110 próby 10 odmian z 11 lokalizacji), odmiany wczesne kumulowały średnio najmniej mykotoksyn, zaś odmiany średniowczesne i średniopóźne najwięcej. Monitorowanie omacnicy prosowianki: wykazano, że trzecia dekada lipca jest okresem gdy nasilenie nalotu osobników męskich i żeńskich jest największe, skuteczność zabiegu chemicznego była relatywnie niska i wyniosła tylko 40%, monitorowanie uszkodzenia roślin przez omacnicę prosowiankę - średni stopień uszkodzonych roślin wyniósł w zależności od grupy wczesności wahał się w zakresie 19,7% - 26,0%. Liczba referatów, wykładów, doniesień konferencyjnych, publikacji i raportów : 1) Piotr Ochodzki, Elżbieta Czembor, Roman Warzecha Monitoring of maize contamination by Fusarium mycotoxins in Poland. Konferencja "Power of Fungi and Mycotoxins in Health and Disease", września 2015, Sibenik, Croatia. 2) Piotr Ochodzki, Elżbieta Czembor, Roman Warzecha Contamination of maize by Fusarium mycotoxins in Poland. Konferencja "Power of Fungi and Mycotoxins in Health and Disease", września 2015, Sibenik, Croatia.Programme and abstracts: s Rola partnerów w realizacji zadań (ze szczególnym uwzględnieniem organów administracji publicznej) Współpraca z Centralnym Ośrodkiem Badania Odmian Roślin Uprawnych. Z COBORU dostarczane były próby ziarna pszenicy oraz udostępnione zostały dane meteorologiczne. Monitoring Puccinia sorghi, Kabatiella zea, Ustilago zea oraz Fusarium spp. wykonano na doświadczeniach prowadzonych przez COBORU.