RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku. hm3/rok

Transkrypt

1 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku Wody Presje Jakość wód powierzchniowych i podziemnych zależy głównie od działalności człowieka prowadzonej w obszarze zlewni. Głównymi oddziaływaniami na środowisko wodne są: znaczące pobory wód na cele socjalno-bytowe i gospodarcze, zrzuty niedostatecznie oczyszczonych ścieków, głównie komunalnych, do wód powierzchniowych lub do ziemi, spływy obszarowe, w tym z rolnictwa, obciążone związkami biogennymi oraz pozostałościami niewłaściwie wykonanych zabiegów agrotechnicznych. W roku 2013, według danych GUS, na potrzeby gospodarki i ludności województwa lubelskiego pobrano łącznie 375,5 hm 3 wody. W ostatnim dziesięcioleciu pobór wody utrzymywał się na ustabilizowanym poziomie. Udział przemysłu w ogólnym poborze wynosił 32,6%, do eksploatacji sieci wodociągowej pobrano 23,9% wody, do nawadniania w rolnictwie i leśnictwie oraz do napełniania i uzupełniania stawów rybnych pobrano 43,5% wody (wykres 1). Oczyszczalnia ścieków w Pawłowie Fot. Paweł Bielak-Bielecki Od roku 2004 ilości ścieków utrzymują się na zbliżonym poziomie, wynoszącym niewiele ponad 70 hm 3 /rok (wykres 2). Zmianie uległ natomiast sposób oczyszczania: oczyszczanie mechaniczne i biologiczne stopniowo zastępowano technologią oczyszczania z podwyższonym usuwaniem związków biogennych. Obecnie ponad 55% całej ilości ścieków jest w ten sposób oczyszczana. pobór wody w hm3/rok rok na cele produkcyjne nawodnienie w rolnictwie i leśnictwie eksploatacja sieci wodociągowej hm3/rok rok mechaniczne chemiczne biologiczne z podw.usuw. biogenów ścieki nieoczyszczone Wykres 1. Pobór wody na potrzeby produkcyjne, rolnictwa i leśnictwa oraz na eksploatację sieci wodociągowej w latach w województwie lubelskim (źródło: GUS) Wykres 2. Oczyszczanie ścieków przemysłowych i komunalnych odprowadzanych do wód lub do ziemi w latach w województwie lubelskim (źródło: GUS) Na koniec 2013 roku w województwie lubelskim działało 351 oczyszczalni ścieków: 277 komunalnych i 74 przemysłowe, przy czym na terenach miejskich pracowało 66, a na obszarach wiejskich 285 oczyszczalni. Działające na obszarze województwa oczyszczalnie odprowadziły łącznie do wód lub do ziemi 71,283 hm 3 ścieków. Z ogólnej ilości ścieków wymagających oczyszczania aż 99,62% zostało oczyszczonych, a tylko 0,38% odprowadzono bez oczyszczania. Z uwagi na poprawę jakości odprowadzanych ścieków oczyszczonych zmniejszyły się ładunki wprowadzanych zanieczyszczeń do wód lub ziemi. Systematycznie maleją ładunki odprowadzanych do wód związków biogennych (wykres 3). Pomimo to, ocena stopnia zagrożenia wód eutrofizacją spowodowaną emisją ścieków ze źródeł komunalnych wykazała występowanie tego zjawiska w 77% przebadanych jednolitych części wód. 28

2 wody kg/rok rok BZT5 ChZT zawiesina ogólna azot ogólny fosfor ogólny 36,3 kg/ha użytków rolnych. Jego najwyższe wykorzystanie w analizowanym okresie odnotowano w roku gospodarczym 2009/2010 i wynosiło 45 kg/ha użytków rolnych (wykres 4). Wysokie zużycie nawozów przy racjonalnym ich wykorzystaniu nie stanowi zagrożenia dla wód w regionie. Stosowanie dobrych praktyk rolniczych w zakresie używania nawozów naturalnych i sztucznych, uwzględniające pełne zapotrzebowanie roślin, w sposób znaczący ogranicza presję rolnictwa na środowisko wodne. Wykres 3. Ładunki wprowadzanych zanieczyszczeń do wód lub do ziemi w latach w województwie lubelskim (źródło: GUS) Stan Kolejnym źródłem presji na środowisko wodne jest rolnictwo. Zanieczyszczenia związane ze stosowaniem nawozów naturalnych i mineralnych w nadmiernych dawkach są główną przyczyną nasilenia eutrofizacji wód powierzchniowych. Szerokie wykorzystanie naturalnych i sztucznych nawozów mineralnych oraz środków ochrony roślin prowadzi do zwiększonego obciążenia wód związkami azotu i fosforu. Zużycie wieloskładnikowych nawozów mineralnych (NPK) w roku gospodarczym 2013/2014 w województwie lubelskim wynosiło 140,4 kg/ha i było wyższe o 5,2% w stosunku do roku poprzedniego. Zużycie nawozów azotowych wynosiło 73,2 kg N/ha i utrzymało się na tym samym poziomie, co w roku poprzednim. Wody powierzchniowe płynące 160 kg /1ha użytków rolnych rok gospodarczy mineralne ogółem (NPK) wapniowe obornik (NPK) Wykres 4. Zużycie nawozów sztucznych (NPK), wapniowych i obornika w przeliczeniu na czysty składnik w latach w województwie lubelskim (źródło: GUS) Nieznacznie podwyższył się poziom nawożenia fosforem z 26,4 do 28,2 kg P/ha (o 6,8%) i potasem z 33,5 do 39 kg K/ha (o 16,4%). Znacznie natomiast obniżył się poziom zużycia nawozów wapniowych na 1 ha użytków rolnych. W roku gospodarczym 2013/2014 zużycie nawozów wapniowych wyniosło 34,7 kg/ha i było o około 74% mniejsze niż w roku poprzednim. Stosowanie obornika kształtowało się na poziomie Zniszczony jaz na rzece Chodelce Monitoring wód powierzchniowych Fot. Paweł Bielak-Bielecki W 2014 roku WIOŚ prowadził badania monitoringowe jednolitych części wód powierzchniowych w ramach drugiego cyklu gospodarowania wodami trwającego od 2010 do 2015 roku. Łącznie realizowano monitoring 50 jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych (jcwp) w 57 punktach pomiarowo-kontrolnych w zakresie pomiarowym zaplanowanym zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 258 poz. 1550) oraz rozporządzeniem MŚ z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. poz.1558). 29

3 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku Monitoring diagnostyczny Monitoring diagnostyczny prowadzony jest przez okres jednego roku w cyklu obowiązywania planów gospodarowania wodami (PGW) w celu dokonania oceny długoterminowych zmian stanu jcwp oraz zaprojektowania przyszłych programów monitoringu. W obowiązującym cyklu monitoring ten realizowany był w roku 2011 i 2012, kontynuacja badań nastąpi w trzecim cyklu wodnym obejmującym lata Monitoring operacyjny Monitoring operacyjny realizowany jest dwukrotnie w sześcioletnim cyklu wodnym i obejmuje te jcwp, które zostały zidentyfikowane jako zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych. Ma on na celu sprawdzenie skuteczności działań naprawczych ujętych w programie wodno-środowiskowym kraju. W 2014 roku przebadano 49 jcwp ze 135 jcwp objętych monitoringiem w całym cyklu wodnym. stężenia zanieczyszczeń. W celu wyjaśnienia przyczyny tego zjawiska, wykonano badania w kilku punktach na wybranych odcinkach rzeki tak, aby zaobserwować oddziaływanie każdej potencjalnej presji. W wyniku podjętych działań stwierdzono, że źródłem zanieczyszczeń jest oczyszczalnia ścieków w Rykach, która ma istotny wpływ na jakość wód w źródłowym odcinku rzeki. Obecnie trwa budowa nowej oczyszczalni, która w roku 2015 zostanie oddana do eksploatacji. Zakłada się, że inwestycja przyczyni się do poprawy stanu wód jcwp, a zaplanowane badania w połowie roku 2015 to potwierdzą. Monitoring obszarów chronionych Monitoring obszarów chronionych prowadzony jest w celu sprawdzenia stopnia spełnienia dodatkowych wymagań dla obszarów chronionych wskazanych w załączniku IV Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW). W 2014 roku monitoring obszarów chronionych obejmował: obszary ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie, będące obszarami NATURA 2000 monitoring prowadzono w 8 ppk na 8 jcwp; obszary chronione, będące jednolitymi częściami wód przeznaczonymi do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych - monitoring prowadzono w 1 ppk na 1 jcwp; obszary chronione wrażliwe na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych monitoring realizowano w 48 ppk na 48 jcwp. Monitoring badawczy Monitoring badawczy prowadzony jest przez WIOŚ w celu uzyskania informacji o jakości wód granicznych w ramach współpracy z państwami sąsiadującymi: Białorusią i Ukrainą. Monitoringiem tym objęto 6 jcwp granicznych (Bug i dopływy). W roku 2014 uruchomiono dodatkowo monitoring badawczy dla jcwp PLRW Irenka. W tej rzece od lat obserwuje się bardzo wysokie Rzeka Irenka Fot. Paweł Bielak-Bielecki W oparciu o badania wykonane w ramach PPMŚ przeprowadzono ocenę stanu jcwp zgodnie z procedurą opisaną w rozporządzeniu MŚ z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. poz. 1482), zwanym w dalszej części raportu rozporządzeniem klasyfikacyjnym. W trakcie sporządzania oceny zastosowano zasadę dziedziczenia wyników przy zachowaniu terminów ważności wynikających z RDW. Przyjmuje się, że okres ważności badanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych w monitoringu operacyjnym wynosi 3 lata, natomiast wszystkie elementy, w tym również chemiczne, badane w monitoringu diagnostycznym uwzględniane są w ocenie przez okres 6 lat. Wskaźnik ichtiofauny w każdym przypadku dziedziczony jest przez 6 lat. Dziedziczenie wyników daje możliwość porównania wszystkich wymaganych Ramową Dyrektywą Wodną wskaźników, głównie biologicznych, a także pozwala na pełną analizę zmian ekologicznych zachodzących w ekosystemach rzecznych. 30

4 WODY Klasyfikacja stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych Klasyfikacji stanu ekologicznego dla jcwp naturalnych oraz potencjału ekologicznego dla jcwp silnie zmienionych dokonuje się w oparciu o elementy biologiczne oraz wspomagające je elementy fi zykochemiczne i hydromorfologiczne. Klasyfikacja elementów biologicznych Ramowa Dyrektywa Wodna nadaje priorytetowe znaczenie elementom biologicznym przy oznaczaniu stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Od roku 2012 wprowadzono wszystkie wymagane RDW wskaźniki elementów biologicznych, tj. fitoplanktonu (wskaźnik IFPL), fitobentosu (IQ), makrofitów (MIR), makrobezkręgowców bentosowych (MMI) i ichtiofauny (EFI+, IBI). O klasie elementów biologicznych decyduje najgorszy wynik ocenionych wskaźników. Przy dokonywaniu oceny wód w 2014 roku uwzględniono aktualne badania oraz wyniki odziedziczone z lat W przypadku czterech jcwp, w których wykonywany był monitoring w roku 2013, zaktualizowano ich ocenę o wyniki badań ichtiofauny wykonanych przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w 2014 roku. Każdy z elementów biologicznych posiada inną wrażliwość na określoną presję. Przykładowo, fi tobentos okrzemkowy (IO) jest wrażliwym indykatorem eutrofizacji. Jest to jednak wskaźnik krótkookresowy, odnoszący się do siedliska rzecznego. Krótkie cykle życiowe okrzemek oraz wysokie tempo produkcji nie pozwalają wyciągnąć wniosków dotyczących długotrwałych zmian w środowisku. Z drugiej strony, organizmy te szybko reagują na pogarszający się stan środowiska. W przeciwieństwie do fitobentosu, ichtiofauna (EFI+/IBI) jest czułym wskaźnikiem zmian ekomorfologicznych. Długie cykle życiowe i zdolności migracyjne powodują, że są one dobrymi wskaźnikami długoterminowych zmian środowiska nie tylko w obrębie punktu pomiarowego, ale również i zlewni. Rysunek 1 ilustruje wrażliwość wskaźników biologicznych na różne presje w odniesieniu przestrzennym i czasowym. Im większy jest symbol elementu biologicznego, tym większa wrażliwość na daną presję. Wyniki klasyfikacji elementów biologicznych w 2014 r. przedstawiają się następująco: klasę uzyskało 12 jcwp (22%), I klasę - 17 jcwp (31%), IV klasę - 16 jcwp (30%), klasę V 9 jcwp (17%). Żadna z jednolitych części wód nie uzyskała klasy I. Konsekwencją dziedziczenia wyników z lat poprzednich było obniżenie klas ośmiu jednolitych części wód. Spośród 37 naturalnych jednolitych części wód powierzchniowych klasę uzyskało 7 jcwp (19%), klasę I 11 jcwp (30%), klasę IV - 13 jcwp (35%), a klasę V 6 jcwp (16%). Natomiast w przypadku rzek silnie zmienionych przebadano 17 jcwp. Klasę uzyskało 5 jcwp (29%), klasę I 6 jcwp (35%), klasę IV - 3 jcwp (18%), a klasę V 3 jcwp (18%). Powyższe wyniki podsumowuje wykres 5 oraz mapa 5. Siedlisko rzeczne Eutrofizacja Użytkowanie terenu Ekomorfologia Zmiany siedliskowe Degradacja ogólna Wczesne ostrzeganie Fitobentos okrzemkowy Makrofi ty Zlewnia Makrobezkręgowce bentosowe Ichtiofauna Późne ostrzeganie Rysunek 1. Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa - dodano podpisy pod symbolami wskaźników biologicznych na potrzeby raportu (źródło: Bis B., Mikulec A. 2013) 31

5 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku klasa I klasa klasa I klasa IV 3 jcwp łącznie jcwp naturalne jcwp silnie zmienione klasa V Wykres 5. Klasyfikacja elementów biologicznych na podstawie wyników uzyskanych w 2014 roku. (źródło: WIOŚ) Te r e s p o l Biała Podlaska Międzyrzec Podlaski Stoczek Łukowski ³ Łuków Radzyń Podlaski Parczew Kock Ryki Włodawa Dęblin Ostrów Lubelski Lubartów Puławy Kazimierz Dolny Nałęczów Łęczna Lublin Świdnik P o n i a t o w ab e ł ż y c e Opole Lubelskie Chełm Piaski Bychawa Krasnystaw Kraśnik annopol Hrubieszów Zamość Szczebrzeszyn Janów Lubelski Frampol stan UMIaRKOWaNY Zwierzyniec Legenda stan DOBRY stan SŁaBY stan Biłgoraj potencjał DOBRY potencjał UMIaRKOWaNY potencjał SŁaBY Ta r n o g r ó d potencjał nie badano miasta obszary specjalnej ochrony ptaków (oso) - Natura 2000 specjalne obszary ochrony siedlisk (soo) - Natura 2000 granica województwa Mapa 5. Ocena elementów biologicznych badanych w 2014 roku 32 Krasnobród Józefów To m a s z ó w L u b e l s k i

6 wody Indeks fitoplanktonowy IFPL jest wrażliwym wskaźnikiem trofii środowiska, szybko reagującym na wzrost biogenów w środowisku wodnym. Badanie tego wskaźnika prowadzi się tylko w tych typach rzek, w których warunki umożliwiają podtrzymanie rozwoju autotroficznych organizmów planktonowych (długi czas retencji). W roku 2014 badaniem fitoplanktonu objęto łącznie 5 jcwp: 4 jcwp rzeki Bug oraz jedną jcwp PLRW Wieprz od Tyśmienicy do ujścia. Wartości trzech oznaczeń indeksu fitoplanktonowego uzyskały klasę, a pozostałe dwa wyniki klasę I i IV. Dobrą ocenę wskaźnika IFPL otrzymały trzy jcwp rzeki Bug: PLRW Bug od Huczwy do Studianki, PLRW Bug od Studianki do Zołotuchy, PLRW Bug od Udalu do Kanału Świerżowskiego. Okrzemki Bacillariophyta Fot. Grażyna Lachowska Najkorzystniejsze wyniki oceny uzyskano z badania makrofitów (MIR). Badania przeprowadzono na 21 jcwp. Wskaźnika tego użyto w rzekach, w których warunki hydromorfologiczne nie ograniczały rozwoju fitocenoz wodnych, a także w jcwp zagrożonych procesem eutrofizacji w monitoringu operacyjnym jako wskaźnik weryfikujący obok fitobentosu i fitoplanktonu. Wykorzystując Makrofitowy Indeks Rzeczny uzyskano wyniki na poziomie lub I klasy. Spośród przebadanych jcwp, 12 z nich uzyskało klasę, natomiast 9 klasę I. Pomimo, że makrofity są dobrym wskaźnikiem przekształceń środowiska rzecznego, to ilość uzyskanych wyników wskazujących na stan bądź potencjał powyżej dobrego była wyższa w przypadku rzek silnie zmienionych (75%), niż naturalnych (54%) (wykres 6). Powyższe wyniki świadczą o stopniowej renaturyzacji jcwp silnie zmienionych oraz o częściowej przynajmniej zdolności do odbudowy przekształconych ekosystemów. Badania makrobezkręgowców bentosowych wykonano za pomocą wskaźnika wielometrycznego MMI. Łącznie wykonano 21 oznaczeń, spośród których 5 wyników wskazało na klasę, 13 wyników na klasę I, a tylko 3 na klasę IV. Ilość wyników powyżej dobrego stanu/potencjału uzyskanych w naturalnych i silnie zmienionych jcwp była do siebie zbliżona i wynosiła odpowiednio 25% i 22% (wykres 6). Bezkręgowce bentosowe stanowią zróżnicowaną taksonomicznie grupę zwierząt, o różnej długości życia i wrażliwości na zmianę warunków siedliskowych. Wykonywane zgodnie z obowiązującą metodyką 1 oznaczenie organizmów do poziomu rodziny umożliwia dokonanie tylko ogólnej oceny stopnia degradacji wód. Najczęściej badanym wskaźnikiem biologicznym był fitobentos, opierający się na multimetrycznym indeksie okrzemkowym (IO). Obok fitoplanktonu jest on dobrym miernikiem eutrofizacji. Wskaźnik ten badany jest we wszystkich tych rzekach, w których warunki hydrologiczne uniemożliwiają utrzymanie się trwałego zbiorowiska fitoplanktonu. Spośród 45 wyników wskaźnika okrzemkowego klasę I określono w 1 jcwp, klasę w 21 jcwp, klasę I w 18 jcwp, a klasę IV w 5 jcwp. Porównanie ilości jcwp naturalnych i silnie zmienionych, w których indeks okrzemkowy IO wskazywał na co najmniej dobry stan lub potencjał dało przybliżone wartości, wynoszące dla jcwp naturalnych 47%, a dla sztucznych 53% (wykres 6). Multimetryczny indeks okrzemkowy jest mało wrażliwy na zmiany hydromorfologiczne rzek, przez co nie oddaje on wielkości tej presji. Czatujący na zdobycz szczupak Fot. Paweł Bielak-Bielecki 1 Źródło: Bis, B., Mikulec A. (red.) Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa. 33

7 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku W roku 2014 klasyfikację stanu i potencjału ichtiofauny dokonano na podstawie wyników dziedziczonych z lat oraz nowych badań wykonanych w 2014 roku. W ocenie uwzględniono 8 wyników. Cztery wyniki posłużyły do aktualizacji oceny z roku 2013 dla następujących jcwp: Bug od Włodawki do Grabara PLRW , Czapelka PLRW , Tanew od Łosinieckiego Potoku do Muchy z Wirową od Łówczanki do ujścia PLRW , Wieprz do Jacynki PLRW Spośród przebadanych jcwp, 4 wyniki badania ichtiofauny uzyskały klasę IV, natomiast pozostałe 4 klasę V. W przypadku siedmiu jcwp doszło do obniżenia wyniku o jedną klasę z powodu niskiego wskaźnika diadromicznego D. W rzekach tych podczas badań nie potwierdzono obecności ponad połowy historycznie występujących tam ryb dwuśrodowiskowych. Tylko w jednej jcwp Tanew od Łosinieckiego Potoku do Muchy z Wirową od Łówczanki do ujścia PLRW wskaźnik diagromiczny D uzyskał wartość 0,720. Ichtiofauna jest elementem biologicznym o dużej wrażliwości na przekształcenie morfologiczne rzek, a w szczególności na zabudowę poprzeczną, która stanowi barierę migracyjną oraz zmienia warunki przepływu w obrębie oddziaływania zapory. Pomimo małej ilości oznaczeń ichtiofauny w 2014 roku różnice w wynikach osiągniętych w naturalnych jcwp i silnie zmienionych są wyraźne (wykres 6). MIR). Są to wskaźniki o dużej wrażliwości na wzrost trofi i środowiska. Większość wyników badań makrobezkręgowców bentosowych zawierała się w I klasie (62% wyników wskaźnika MMI). Klasę osiągnęło tylko 5 wyników, co stanowiło 24% wszystkich przebadanych wskaźnikiem MMI jednolitych części wód. Najgorzej wypadła ocena ichtiofauny. Spośród 8 ocenianych jcwp, żadna z nich nie uzyskała stanu powyżej dobrego, a wyniki zawierały się w granicach IV lub V klasy i były bezpośrednią przyczyną obniżenia oceny stanu/potencjału ekologicznego rzeki. ilość jcwp IFPL IO MIR MMI EFI+/IBI Klasa V Klasa IV Klasa I Klasa Klasa I Wykres 7. Wyniki klasyfi kacji wskaźników biologicznych (źródło: WIOŚ) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4% 43% 36% 18% 53% 47% 54% 46% 75% 25% 25% 50% 25% 22% 78% 60% 40% 33% 67% jcwp jcwp silnie jcwp jcwp silnie jcwp jcwp silnie jcwp jcwp silnie naturalna zmieniona naturalna zmieniona naturalna zmieniona naturalna zmieniona Fitobentos (IO) Makrofity (MIR) Makrobezkręgowce Ichtiofauna (EFI+/IBI) bentosowe (MMI) klasa V klasa IV klasa I klasa klasa I Wykres 6. Porównanie klasyfi kacji wyników elementów biologicznych w naturalnych i silnie zmienionych jednolitych częściach wód powierzchniowych (źródło: WIOŚ) Klasyfikacja elementów fizykochemicznych Zgodnie ze stosowaną zasadą trzyletniego dziedziczenia wyników w ocenie, do klasyfikacji elementów fizykochemicznych wykorzystano również dostępne wyniki z lat Spośród 50 badanych jcwp tylko jedna z nich: PLRW Lutnia od źródeł do Strugi osiągnęła I klasę, co oznacza bardzo dobry stan elementów fi zykochemicznych, 29 jcwp (58%) osiągnęło klasę czyli dobry stan elementów fi zykochemicznych, a 20 jcwp (40%) klasę poniżej stanu dobrego. Podobnie jak w przypadku elementów biologicznych, lepszą jakością elementów fizykochemicznych charakteryzowały się jcwp sztuczne i silnie zmienione, niż wody naturalne (wykresy 8 i 9). Podsumowując wykonane badania biologiczne najwięcej wyników wskazujących na co najmniej dobry stan/potencjał ekologiczny uzyskano badając fi tobentos (47% ocen IO) i makrofi ty (62% ocen 34

8 WODY 3% 42% I klasa klasa PPD I klasa klasa PSD 35% 65% 55% Wykres 8. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych w naturalnych jcwp (źródło: WIOŚ) Wykres 9. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych w silnie zmienionych jcwp (źródło: WIOŚ) Te r e s p o l Biała Podlaska Międzyrzec Podlaski Stoczek Łukowski ³ Łuków Radzyń Podlaski Parczew Kock Ryki Włodawa Dęblin Ostrów Lubelski Lubartów Puławy Łęczna Kazimierz Dolny Nałęczów Lublin Świdnik P o n i a t o w ab e ł ż y c e Opole Lubelskie Chełm Piaski Bychawa Krasnystaw Kraśnik annopol Hrubieszów Zamość Szczebrzeszyn Janów Lubelski Frampol Zwierzyniec Legenda Biłgoraj stan BaRDZO DOBRY stan DOBRY Krasnobród Józefów To m a s z ó w L u b e l s k i stan PONIŻEJ DOBREGO (PSD) potencjał DOBRY Ta r n o g r ó d potencjał PONIŻEJ DOBREGO (PPD) nie badano miasta obszary specjalnej ochrony ptaków (oso) - Natura 2000 specjalne obszary ochrony siedlisk (soo) - Natura 2000 granica województwa Mapa 6. Ocena elementów fizykochemicznych w badanych jcwp w roku

9 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku O klasie elementów fizykochemicznych, podobnie jak w przypadku elementów biologicznych, decyduje wynik najgorzej ocenionego wskaźnika. Pomimo tak niekorzystnej klasyfi kacji ogólnej elementów fi zykochemicznych, analizując wartości średnioroczne poszczególnych wskaźników jakości wód stwierdzono, że tylko 3,2% z nich nie osiągnęło wartości właściwych dla dobrego stanu wód. Wśród tych wskaźników blisko połowę stanowiły fosforany (46,7%), a następnie wskaźniki zanieczyszczeń organicznych: OWO oraz ChZT Cr. Nie odnotowano przekroczeń dla substancji należących do grupy charakteryzujących stan fi zykochemiczny, tj.: temperatury i zawiesiny ogólnej, jak również wskaźników charakteryzujących zasolenie i zakwaszenie. Należy podkreślić, że aż 20% wszystkich przekroczonych wartości odnotowano dla jednej jcwp: PLRW Irenka. Jak wspomniano wcześniej, poprawy jej stanu należy się spodziewać po oddaniu do eksploatacji w 2015 roku nowej oczyszczalni ścieków dla gminy Ryki. Wysokie zawartości fosforanów obserwuje się głównie w dolnym odcinku Bugu oraz w zlewni tej rzeki. Najwyższe stężenia zanieczyszczeń organicznych odnotowano w jcwp zlokalizowanych w zlewni Bugu. Zjawisko to występuje od lat, jest ono charakterystyczne dla jcwp o typie abiotycznym 23 i 24. Rzeki o tych typach posiadają dno o substracie organicznym oraz dużą zawartość humianów, co wynika z przepływu przez tereny zatorfi one. Ogółem udział pojedynczych wskaźników w klasie I wynosił 67,3%, a w 28,9%. Na wykresie 10 przedstawiono procentowy udział grup wskaźników fi zykochemicznych w poszczególnych klasach. Klasyfikacja elementów hydromorfologicznych Klasyfikacji elementów hydromorfologicznych podlegały następujące parametry: reżim hydrologiczny ilość i dynamika przepływu wody, połączenie z częściami wód podziemnych; ciągłość rzeki liczba i rodzaj barier, możliwość przemieszczania się organizmów wodnych (w przypadku naturalnych jcwp) lub obecność przejść dla organizmów wodnych zlokalizowanych na barierach (w przypadku silnie zmienionych jcwp); warunki morfologiczne głębokość, zmienność szerokości, struktura i podłoże koryta, struktura strefy nadbrzeżnej, szybkość prądu. Stawidła drewniane na rzece Giełczewce Fot. Paweł Bielak-Bielecki 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100% jcwp naturalna 96% 4% 4% 11% 11% 8% 2% jcwp jcwp silnie jcwp jcwp silnie jcwp jcwp silnie naturalna zmieniona naturalna zmieniona naturalna zmieniona jcwp silnie zmieniona Stan fizyczny PSD/PPD klasa klasa I 31% 65% 49% 40% Natlenienie i zanieczyszczenia organicze 89% 78% 22% Zasolenie i zakwaszenie 63% 67% 29% 31% Substancje biogenne Wykres 10. Procentowy udział grup wskaźników w klasyfi kacji fi zykochemicznej jcwp w 2014 r. (źródło: WIOŚ) Obserwacje terenowe, które prowadzone były w trakcie poboru prób, zostały uzupełnione o dane zawarte w geoportalu KZGW ( gov.pl/imap/) oraz Katalogu przepływu i odpływu wód w wieloleciu dla wybranych jednostek hydrologicznych do oceny zanieczyszczeń obszarowych i przeglądu warunków hydromorfologicznych udostępnionego przez IMGW. Wyniki opracowano na podstawie Metodyki prowadzenia przeglądów i obserwacji oraz klasyfikacji elementów hydromorfologicznych wspierających elementy biologiczne zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną, Załącznik V. Ocenie hydromorfologicznej poddano wszystkie 50 jcwp, które były badane w 2014 roku. Spośród 33 naturalnych jednolitych części wód 21 zaklasyfikowano do stanu bardzo dobrego (42%), natomiast 12 jcwp do dobrego (24%). Wszystkie 17 jcwp wyznaczone jako silnie zmienione uzyskały potencjał dobry (34%) (wykres 11, mapa 7). 36

10 WODY ± Legenda Klasa I - jcwp naturalne Klasa - jcwp naturalne Klasa - jcwp silnie zmienione Kilometry Mapa 7. Ocena stanu/potencjału hydromorfologicznego jcwp badanych w 2014 r. 42% 58% 24% klasa I klasa - jcwp naturalna klasa - jcwp silnie zmieniona Wykres 11. Wyniki oceny hydromorfologicznej jcwp w 2014 roku (źródło: WIOŚ) 34% Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w województwie lubelskim na całkowitą długość rzek wynoszącą km melioracjom podstawowym podano km (71%), a na rzekach tych znajduje się 612 zapór poprzecznych (mapa 8). Przekształcenia hydromorfologiczne mają duży wpływ na ocenę elementów biologicznych, szczególnie ichtiofauny, która jest elementem najbardziej wrażliwym na ten rodzaj presji. Duża ilość zapór zmienia warunki siedliskowe panujące w rzece (np. tempo przepływu, przemieszczanie się rumoszu), a także utrudnia lub uniemożliwia migrację organizmów. Zmiany te odbijają się na składzie gatunkowym, a także na strukturze dominacji poszczególnych taksonów i tym sposobem przekładają się na wyniki badań biologicznych. 37

11 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku ± Legenda MEW Zapory poprzeczne Rzeki Jeziora Zbiorniki wodne Kilometry Mapa 8. Zapory poprzeczne na rzekach w województwie lubelskim Klasyfikacja stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych w obszarach chronionych Obszary przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie (obszary NATURA 2000). Ocena spełnienia wymagań dla tych obszarów dokonywana jest na podstawie wyniku oceny stanu ekologicznego bądź potencjału ekologicznego jcwp. Jeżeli stan bądź potencjał ekologiczny jcwp określono co najmniej jako dobry, to stwierdza się, że jcwp spełnia warunki dla tych obszarów, natomiast jeśli stan lub potencjał określono jako umiarkowany lub gorszy, jcwp przypisuje się niespełnienie wymagań. W 2014 r. ocena stanu bądź potencjału ekologicznego jednolitych części wód położonych na obszarach ochrony siedlisk lub gatunków obejmowała 13 jcwp. Żadna z nich nie osiągnęła stanu co najmniej dobrego, zatem nie zostały spełnione wymagania dla żadnego z monitorowanych obszarów. Wykaz obszarów objętych monitorowaniem w 2014 roku przedstawia tabela 1. 38

12 wody Tabela 1. Wykaz obszarów Natura 2000 badanych w roku 2014 w ramach monitoringu obszarów chronionych (źródło: WIOŚ) Lp. Nazwa obszaru Kod obszaru Monitorowane jcwp zlokalizowane na obszarze 1. Zachodniowołyńska Dolina Bugu PLH PLRW Bug od granicy RP do Huczwy, PLRW Bug od Huczwy do Studianki 2. Dolina Środkowego Bugu PLH PLRW Bug od granicy RP do Huczwy, PLRW Bug od Huczwy do Studianki, PLRW Bug od Udalu do Kanału Świerżowskiego 3. Dolina Dolnego Bugu PLB PLRW Krzna od Klukówki do ujścia 4. Ostoja Nadbużańska PLH PLRW Krzna od Klukówki do ujścia 5. Dolina Krzny PLH PLRW Krzna od Klukówki do ujścia 6. Zlewnia Górnej Huczwy PLB PLRW Huczwa od źródeł do Kanału Rokitna bez Kanału Rokitna 7. Ostoja Tyszowiecka PLB PLRW Huczwa od Kanału Rokitna do Sieniochy 8. Dobużek PLH PLRW Huczwa od Kanału Rokitna do Sieniochy 9. Dolina Sieniochy PLH PLRW Sieniocha 10. Ostoja Tyszowiecka PLB PLRW Sieniocha 11. Ostoja Poleska PLB PLRW Włodawka od źródeł do Mietułki 12. Polesie PLB PLRW Włodawka od źródeł do Mietułki 13. Lasy Sobiborskie PLH PLRW Tarasienka 14. Komaszyce PLH PLRW Chodelka do dopł. spod Wronowa 15. Przełom Wisły w Małopolsce PLH PLRW Chodelka od dopł. spod Wronowa do ujścia 16. Małopolski Przełom Wisly PLB PLRW Chodelka od dopł. spod Wronowa do ujścia 17. Dolny Wieprz PLH PLRW Wieprz od Tyśmienicy do ujścia, PLRW Minina od Ciemięgi do ujścia 18. Izbicki Przełom Wieprza PLH PLRW Wojsławka Obszary chronione będące jednolitymi częściami wód przeznaczonymi do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych W 2014 roku monitorowaniu podlegała 1 jcwp PLRW Poniatówka, ujęta w wykazie obszarów chronionych sporządzonych przez KZGW. Punkt pomiarowo-kontrolny zlokalizowano powyżej kąpieliska tak, aby możliwe było określenie stężenia substancji biogennych w wodzie wpływającej do kąpieliska. Kryterium spełnienia wymagań jest uzyskanie co najmniej dobrego stanu ekologicznego w badanym ppk. W wyniku oceny przeprowadzonej zgodnie z rozporządzeniem klasyfikacyjnym w ppk Dopływ spod Kraczewic Poniatowa uzyskano umiarkowany stan ekologiczny. Obszar objęty monitoringiem nie spełniał wymagań, jakkolwiek jedynym dyskwalifikującym wskaźnikiem był fitobentos. Obszary chronione wrażliwe na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych Główną przyczyną eutrofizacji wód jest zbyt duże stężenie substancji biogennych (fosforu i azotu), powodujący nadmierny wzrost glonów, które z kolei powodują niepożądane zakłócenia biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości wód. Wzrost stężenia fosforu wynika głównie ze zwiększenia ładunków zrzutów ścieków komunalnych, natomiast główną przyczyną wzrostu stężenia azotu jest nieracjonalne nawożenie ziemi uprawnej. W związku z tym, że obszar całego kraju uznany został za zagrożony eutrofizacją ze źródeł komunalnych, wszystkie jcwp które są poddane działaniu określonej presji komunalnej, zostały objęte programem monitoringu obszarów chronionych w celu oceny stopnia eutrofizacji. Ocena została wykonana według rozporządzenia klasyfikacyjnego w oparciu o wyniki wskaźników biologicznych, tj. fitoplanktonu dla dużych rzek nizinnych i fitobentosu dla pozostałych rzek oraz wskaźniki fizykochemiczne charakteryzujące warunki biogenne, tlenowe i zanieczyszczenia organiczne. Jako wartość graniczną, powyżej której występuje eutrofizacja, przyjęto stężenie wskaźnika odpowiadające klasie jakości. Spośród 48 jcwp objętych monitoringiem obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację, w 12 jcwp nie stwierdzono eutrofizacji, zaś 36 pozostałych jcwp oceniono jako wody zeutrofizowane; ich udział stanowił 75% ocenianych jcwp. Najczęściej, bo w 17 jcwp (47%) o niespełnieniu wymagań decydował fitobentos 39

13 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku i był to jedyny wskaźnik przekraczający wartości graniczne. W 9 jcwp (25%) jedynym wskaźnikiem przekraczającym wartości graniczne były fosforany, natomiast w 3 jcwp odnotowano tylko przekroczenia dla OWO. W pozostałych 7 jcwp (19%) o eutrofizacji decydowało kilka wskaźników. Wyniki eutrofizacji zostały przedstawione na mapie 9. Te r e s p o l Biała Podlaska Międzyrzec Podlaski Stoczek Łukowski ³ Łuków Radzyń Podlaski Parczew Kock Ryki Włodawa Dęblin Ostrów Lubelski Lubartów Puławy Kazimierz Dolny Nałęczów Łęczna Lublin Świdnik P o n i a t o w ab e ł ż y c e Opole Lubelskie Chełm Piaski Bychawa Krasnystaw Kraśnik annopol Hrubieszów Zamość Szczebrzeszyn Janów Lubelski Frampol Zwierzyniec Biłgoraj Legenda Krasnobród Józefów To m a s z ó w L u b e l s k i Ta r n o g r ó d jcwp SPEŁNIa wymagania dla obszru chronionego jcwp SPEŁNIa wymaga ń dla obszaru chronionego nie badano obszary specjalnej ochrony ptaków (oso) - Natura 2000 specjalne obszary ochrony siedlisk (soo) - Natura 2000 miasta granica województwa Mapa 9. Ocena spełnienia wymagań dla jednolitych części wód powierzchniowych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych Klasyfikacja stanu i potencjału ekologicznego Na podstawie klasyfikacji elementów: biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych, po uwzględnieniu wymagań dla obszarów chronionych, przeprowadzono klasyfikację stanu ekologicznego dla 33 naturalnych jcwp oraz potencjału ekologicznego dla 17 silnie zmienionych jcwp rzecznych. Najwięcej, bo jcwp, osiągnęło stan lub potencjał umiarkowany, ich ilość stanowiła 46% ogółu. Stan dobry charakteryzował zaledwie 12% jcwp, podczas gdy aż 16% jcwp osiągnęło zły stan ekologiczny. W każdym przypadku o złym stanie zadecydowały niekorzystne wskaźniki charakteryzujące ichtiofaunę. Wyniki oceny, odpowiednio dla jcwp naturalnych i silnie zmienionych, przedstawiono na wykresie 12 oraz na mapie 10.

14 WODY 16% 15% 18% 12% Jcwp łącznie 12% 12% Jcwp naturalne Jcwp silnie zmienione 17% 26% 30% 53% bardzo dobry 43% dobry 46% umiarkowany słaby zły Wykres 12. Ocena stanu i potencjału ekologicznego jcwp (źródło: WIOŚ) Te r e s p o l Biała Podlaska Międzyrzec Podlaski Stoczek Łukowski ³ Łuków Radzyń Podlaski Parczew Kock Ryki Włodawa Dęblin Ostrów Lubelski Lubartów Puławy Kazimierz Dolny Nałęczów Łęczna Lublin Świdnik P o n i a t o w ab e ł ż y c e Opole Lubelskie Chełm Piaski Bychawa Krasnystaw Kraśnik annopol Hrubieszów Zamość Szczebrzeszyn Janów Lubelski Frampol stan DOBRY Zwierzyniec stan UMIaRKOWaNY Krasnobród Biłgoraj stan SŁaBY Józefów To m a s z ó w L u b e l s k i stan Legenda potencjał DOBRY potencjał UMIaRKOWaNY Ta r n o g r ó d potencjał SŁaBY potencjał nie badano obszary specjalnej ochrony ptaków (oso) - Natura 2000 specjalne obszary ochrony siedlisk (soo) - Natura 2000 miasta granica województwa Mapa 10. Ocena stanu/potencjału ekologicznego jcwp województwa lubelskiego badanych w 2014 roku 41

15 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku Klasyfikacja stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych Do klasyfikacji stanu chemicznego jcwp posłużyły wyniki badań substancji priorytetowych oraz innych substancji zanieczyszczających. Spośród 33 substancji priorytetowych nie badano jedynie bromowanego difenyloeteru. W ocenie nie uwzględniono również związków tributylocyny ze względu na niedostosowanie granicy oznaczalności do wymagań rozporządzenia klasyfikacyjnego. Badaniami substancji chemicznych w 2014 r. objęto te jcwp, w których realizowano program obszarów ochrony siedlisk i gatunków (Natura 2000). W żadnej z badanych 7 jcwp nie odnotowano wartości stężeń przekraczających wartości dopuszczalne, wszystkie badane jcwp osiągnęły więc dobry stan chemiczny. Ze względu na stosowaną w ocenie procedurę dziedziczenia wyników (dla chemicznych wskaźników jakości przez 6 lat), w klasyfikacji stanu chemicznego uwzględniono również badania z lat poprzednich. Wyniki badań umożliwiły łącznie ocenę stanu chemicznego 19 jcwp. Wszystkie z nich osiągnęły dobry stan chemiczny. Ocena stanu wód jednolitych części wód powierzchniowych Oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych dokonano porównując wyniki klasyfikacji stanu ekologicznego lub potencjału ekologicznego i stanu chemicznego. Jednolitą część wód oceniono jako będącą w dobrym stanie, gdy jej stan chemiczny był dobry i jednocześnie, gdy jej stan lub potencjał ekologiczny były co najmniej dobre. Jeśli chociaż Tabela 2. Wyniki klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych części wód rzecznych w 2014 r. (źródło: WIOŚ) Lp. Nazwa ocenianej jcwp Kod ocenianej jcwp Kod reprezentatywnego punktu pomiarowo- -kontrolnego Nazwa reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna jcwp (T/N) Program monitoringu (MD, MO lub MB) Bug od granicy RP do Huczwy PLRW PL01S1101_1521 Bug - Kryłów 21 N MO 2. Bug od Huczwy do Studianki PLRW PL01S1101_1523 Bug - Zosin 21 N MO Bug od Studianki do Zołotuchy Bug od Udalu do Kanału Świerżowskiego PLRW PL01S1101_1524 Bug - Horodło 21 N MO PLRW PL01S1101_1525 Bug - Dorohusk 21 N MO 5. Bukowa PLRW PL01S1101_3497 Bukowa - Kosmów 16 N MO Huczwa od źródeł do Kanału Rokitna bez Kanału Rokitna Huczwa od Kanału Rokitna do Sieniochy Huczwa od Sieniochy do ujścia PLRW PL01S1101_1535 Huczwa - Zimno 24 T MD PLRW PL01S1101_1536 Huczwa - Wakijów 19 T MD PLRW PL01S1101_1537 Huczwa - Gródek 24 T MO 9. Sieniocha PLRW PL01S1101_3511 Sieniocha - Tuczapy 23 T MD 10. Białka PLRW PL01S1101_1538 Białka - Obrowiec 16 T MO 11. Lepitucha PLRW PL01S1101_1547 Lepitucha - Sawin 23 T MO Włodawka od źródeł do Mietułki Włodawka od Mietułki do ujścia PLRW PL01S1101_1551 Włodawka - Kołacze 23 T MD PLRW PL01S1101_1552 Włodawka - Włodawa 24 N MO 14. Tarasienka PLRW PL01S1101_1553 Tarasienka - Żłobek Kolonia 23 N MD 15. Hanna bez Romanówki PLRW PL01S1101_1549 Hanna - Kuzawka 23 T MO 16. Krzna do Krzymoszy z Krzymoszą PLRW PL01S1101_1650 Krzna - Leszczanka 17 N MO 42

16 WODY jeden z tych warunków nie został dotrzymany, stan wód określono jako zły. Stan wód określono również jako zły w przypadku, kiedy nie dokonano oceny stanu chemicznego, a stan/potencjał ekologiczny jednolitej części wód określono jako umiarkowany, słaby, bądź zły. W 2014 roku oceniono stan 46 z 50 jednolitych części wód objętych badaniami monitoringowymi. Dla 4 jcwp nie określono stanu wód, ponieważ nie dokonano oceny stanu chemicznego, a stan ekologiczny określono jako dobry. Tylko 1 jcwp (PLRW Zielawa od dopł. spod Niecielina do ujścia) osiągnęła dobry stan, zaś 45 jcwp przypisano zły stan wód (wykres 13). Ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych badanych w roku 2014 przedstawiono w tabeli 2, natomiast szczegółowa ocena stanu wód każdej jcwp i dla każdego punktu znajduje 90% Wykres 13. Ocena stanu wód w 2014 roku (źródło:wioś) 8% 2% stan dobry stan zły nie oceniono się na stronie internetowej WIOŚ pod adresem w zakładce środowisko/ocena jakości wód rzek. Tabela 2. c.d. Wyniki klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych części wód rzecznych w 2014 r. (źródło: WIOŚ) Lp. Klasa elementów BIOLO- GICZNYCH Klasa elementów HYDRO- MORFOLO- GICZNYCH Klasa elementów FIZYKO- CHEMICZNYCH Klasa elementów FIZYKO- CHEMICZNYCH - Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY Ocena spełnienia wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY w obszarach chronionych STAN CHEMICZNY STAN IV I PSD SŁABY 2. IV I PSD SŁABY 3. IV I PSD SŁABY 4. IV I PSD SŁABY SŁABY DOBRY SŁABY DOBRY SŁABY DOBRY SŁABY DOBRY 5. IV I SŁABY SŁABY 6. V I 7. V 8. IV SŁABY 9. IV PPD I SŁABY [MDna] DOBRY DOBRY SŁABY DOBRY SŁABY DOBRY 10. I AN PROWADZONO BADAŃ AN 11. PPD 12. I PPD 13. I PSD 14. V PSD DOBRY DOBRY DOBRY 15. PPD 16. I I PSD 43

17 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku Tabela 2. c.d. Wyniki klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych części wód rzecznych w 2014 r. (źródło: WIOŚ) Lp. Nazwa ocenianej jcwp Kod ocenianej jcwp Kod reprezentatywnego punktu pomiarowo- -kontrolnego Nazwa reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna jcwp (T/N) Program monitoringu (MD, MO lub MB) Krzna od Krzymoszy do Krzny Południowej Krzna od Krzny Południowej do Klukówki PLRW PLRW PL01S1101_1563 PL01S1101_3517 Krzna - Międzyrzec Podlaski - Obwodnica Krzna - Sławacinek Stary 24 N MO 24 N MO 19. Krzna od Klukówki do ujścia PLRW PL01S1101_1562 Krzna - Neple 24 N MO 20. Krzywula PLRW PL01S1101_ Klukówka od źródeł do Dopływu spod Walimia Klukówka od Dopływu spod Walimia do ujścia PLRW PL01S1101_1651 Krzywula - Rogoźneczka Klukówka - Leśna Podlaska 17 N MO 17 N MO PLRW PL01S1101_3507 Klukówka- Cicibór 19 N MO 23. Rudka PLRW PL01S1101_ Zielawa od dopł. spod Niecielina do ujścia PLRW PL01S1101_1567 Rudka - Wólka Plebańska Zielawa - Woskrzenice 23 N MO 24 T MO 25. Muława PLRW PL01S1101_1565 Muława - Rossosz 23 T MO 26. Grabarka PLRW PL01S1101_1556 Grabarka - Lubenka 23 N MO 27. Żarnica PLRW PL01S1101_1568 Żarnica - Dokudów 23 T MO 28. Lutnia od źródeł do Strugi PLRW PL01S1101_3515 Lutnia - Kościeniewicze 23 N MO 29. Lutnia od Strugi do ujścia PLRW PL01S1101_1564 Lutnia - Kołoda Duża 24 N MO 30. Werbia PLRW PL01S1101_3516 Werbia - Ratarków 23 N MO Wyżnica od źródeł do Urzędówki bez Urzędówki Wyżnica od Urzędówki do ujścia PLRW PL01S1101_1576 Wyżnica - Dzierzkowice 6 N MO PLRW PL01S1101_3520 Wyżnica - Józefów 9 N MO 33. Urzędówka PLRW PL01S1101_1578 Urzędówka - Bęczyn 6 N MO 34. Poniatówka PLRW PL01S1101_ Chodelka do dopł. spod Wronowa Chodelka od dopł. spod Wronowa do ujścia PLRW PL01S1101_1579 Poniatówka - Pustelnia Chodelka - Ruda Maciejowska 6 N MO 6 N MD PLRW PL01S1101_1580 Chodelka - Podgórz 9 N MO 37. Wrzelowianka PLRW PL01S1101_ Wrzelowianka PLRW PL01S1101_1583 Wrzelówka - Szczekarków Wrzelowianka - Kolczyn 6 N MO 6 N MO 39. Okrzejka od źródeł do Owni PLRW PL01S1101_2101 Okrzejka - Mokradle 17 T MO Wieprz od Żółkiewki do oddz. się Kanału Wieprz-Krzna Wieprz od Bystrzycy do Tyśmienicy Wieprz od Tyśmienicy do ujścia PLRW PL01S1101_1602 Wieprz - Borowica 19 N MO PLRW PL01S1101_1603 Wieprz - Wola Skromowska 19 N MO PLRW PL01S1101_1606 Wieprz - Dęblin 19 N MO 44

18 WODY Tabela 2. c.d. Wyniki klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych części wód rzecznych w 2014 r. (źródło: WIOŚ) Lp. Klasa elementów BIOLO- GICZNYCH Klasa elementów HYDRO- MORFOLO- GICZNYCH Klasa elementów FIZYKO- CHEMICZNYCH Klasa elementów FIZYKO- CHEMICZNYCH - Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY Ocena spełnienia wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY w obszarach chronionych STAN CHEMICZNY STAN I DOBRY 18. I PSD 19. I I PSD 20. I PSD 21. I PSD 22. I I PSD 23. I I 24. I I DOBRY 25. I 26. I I 27. DOBRY 28. I I DOBRY 29. I DOBRY 30. I DOBRY 31. IV SŁABY 32. I 33. IV SŁABY 34. IV PSD SŁABY 35. V I 36. V 37. I 38. I I 39. I 40. V 41. V I 42. IV I SŁABY TaK TaK TaK TaK TaK TaK TaK TaK TaK DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY DOBRY SŁABY SŁABY SŁABY DOBRY DOBRY DOBRY SŁABY DOBRY 45

19 RAPORT O STA ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku Tabela 2. c.d. Wyniki klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych części wód rzecznych w 2014 r. (źródło: WIOŚ) Lp. Nazwa ocenianej jcwp Kod ocenianej jcwp Kod reprezentatywnego punktu pomiarowo- -kontrolnego Nazwa reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna jcwp (T/N) Program monitoringu (MD, MO lub MB) Wojsławka PLRW PL01S1101_1612 Wojsławka - Krasnystaw 6 N MO 44. Siennica PLRW PL01S1101_1614 Siennica-Kasjan 6 T MO 45. Wolica od dopł. spod Huszczki Dużej do ujścia PLRW PL01S1101_3521 Wolica - Wólka Orłowska 9 N MO 46. Minina od źródeł do Ciemięgi PLRW PL01S1101_3222 Ciemięga - Dąbrówka 17 T MO 47. Minina od Ciemięgi do ujścia PLRW PL01S1101_1645 Minina - Drewnik 19 T MD 48. Parysówka PLRW PL01S1101_2102 Parysówka - Kierzkówka 17 T MO 49. Zalesianka PLRW PLO0S1101_1646 Zalesianka - Sarny 17 T MO 50. Irenka PLRW PL01S1101_2095 Irenka - Dęblin 17 N MO Objaśnienia skrótów użytych w tabeli: MD - monitoring diagnostyczny MO - monitoring operacyjny Monitoring obszarów chronionych: MORE - jednolite części wód przeznaczone do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych MOEU MDna - obszary chronione wrażliwe na eutrofizacjęwywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych - obszary chronione przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie PSD PPD - poniżej stanu dobrego - potencjał poniżej dobrego 46