Promieniowanie elektromagnetyczne

Transkrypt

1 promieniowanie elektromagnetyczne

2 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku Promieniowanie elektromagnetyczne Presje Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska przed polami elektromagnetycznymi zapisane zostały w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.). Zgodnie z ustawą, przez pola elektromagnetyczne (PEM) rozumie się pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz. Ochrona przed tymi polami polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach, zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. Naturalne źródła promieniowania to: promieniowanie słoneczne, magnetyczność ziemska, wyładowania atmosferyczne i promieniowanie kosmiczne. Są to źródła, na występowanie których działalność człowieka nie ma wpływu. Natomiast najpowszechniejszymi źródłami pól elektromagnetycznych występującymi w środowisku będącymi efektem działalności człowieka są elektroenergetyczne linie wysokiego napięcia oraz instalacje radiokomunikacyjne, takie jak: stacje bazowe radiokomunikacji ruchomej (w tym telefonii komórkowej) i stacje nadające programy radiowe i telewizyjne. Na przestrzeni ostatnich lat sieć elektroenergetyczna nie uległa radykalnym zmianom, natomiast masowo zaczęły pojawić się nadajniki telefonii komórkowej i innych urządzeń radiokomunikacyjnych. Liczba stacji bazowych telefonii komórkowej jest ściśle powiązana z liczbą abonentów takich systemów. Zgodnie z danymi zamieszczonymi w Małym roczniku statystycznym Polski 2014 liczba abonentów telefonii komórkowej w Polsce w okresie wzrosła o ok. 52% (wykres 1). Skutkiem tego jest wzrost z roku na rok liczby stacji bazowych (wykres 2). Rozmieszczenie stacji bazowych na terenie województwa lubelskiego przedstawiono na mapie 15. Rozwój telefonii komórkowej może spowodować w najbliższych latach nieznaczny wzrost średnich poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, zwłaszcza na terenach o dużej gęstości zaludnienia. [tys.] Fot. Archiwum WIOŚ Wykres 1. Liczba abonentów telefonii ruchomej (komórkowej) w latach w Polsce (źródło: GUS) Wykres 2. Liczba stacji bazowych na terenie województwa lubelskiego w latach (źródło: wyszukiwarka btsearch) Stan rok Podstawą prowadzenia monitoringu pól elektromagnetycznych jest art. 123 ustawy Prawo ochrony środowiska. W 2014 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie prowadził pomiary poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 221, poz. 1645). rok 78

3 Promieniowanie elektromagnetyczne Mapa 15. Rozmieszczenie stacji bazowych radiokomunikacji ruchomej na terenie województwa lubelskiego Na podstawie powyższego rozporządzenia corocznie wykonuje się pomiary PEM w 15 punktów na każdej z trzech kategorii terenów: 1. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys., 2. w pozostałych miastach, 3. na terenach wiejskich. Badania przeprowadza się w sumie w 45 punktach pomiarowych w roku. Łącznie na terenie województwa wyznacza się 135 punktów dla trzyletniego okresu pomiarowego. Zadaniem pomiarów jest określenie istniejących wartości natężenia promieniowania elektromagnetycznego w środowisku i ewentualne określenie obszarów, na których dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych wartości natężeń. Prowadzone badania obejmowały pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale częstotliwości co najmniej od 3 MHz do MHz. Pojedynczy pomiar trwał 2 godz., a jego wynikiem była średnia arytmetyczna wartości natężeń pola elektromagnetycznego rejestrowanych co 10 sekund. Pomiary przeprowadzono analizatorem pola elektromagnetycznego typu NBM-550 nr B-0776 z sondą EF Lokalizację punktów pomiarowych przedstawiono na mapie 16. Analiza wyników badań przeprowadzonych na obszarze województwa nie wykazała przekroczeń dopuszczalnej wartości składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego wynoszącej 7 V/m, określonej w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych 79

4 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Średnie arytmetyczne zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego, dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do MHz, utrzymywały się na niskim poziomie i wynosiły od 0,05 V/m (0,7% wartości poziomu dopuszczalnego) do 0,33 V/m (4,7% wartości poziomu dopuszczalnego), co przedstawiono w tabeli 1 i na wykresie 3. Fot. D. Suryś Mapa 16. Lokalizacja punktów pomiarowych promieniowania elektromagnetycznego w 2014 r. na terenie województwa lubelskiego 80

5 Promieniowanie elektromagnetyczne Tabela 1. Wyniki badań poziomów PEM w środowisku na terenie woj. lubelskiego wykonane w 2014 r. (źródło: WIOŚ) L.p. Lokalizacja punktu pomiarowego PEM Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości co najmniej od 3 MHz do MHz uzyskanych dla punktu pomiarowego [V/m] Centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. 1. Lublin, ul. Obywatelska/Hirszfelda 0,15 2. Lublin, ul. Śliwińskiego 0,07 3. Lublin, Al. Kraśnicka 0,33 4. Biała Podlaska, ul. Szkolny Dwór 0,21 5. Biała Podlaska, ul. Terebelska 0,18 6. Biała Podlaska, ul. Orzechowa 0,20 7. Chełm, ul. Zachodnia 0,18 8. Chełm, ul. K. Szymanowskiego 0,21 9. Chełm, ul. Droga Męczenników 0, Zamość, ul. Zamojskiego 0, Zamość, ul. Peowiaków/Partyzantów 0, Zamość, ul. Partyzantów 0, Puławy, ul. Królewska 0, Puławy, ul. Lubelska 27 0, Puławy, ul. Skłodowskiej 0,19 Pozostałe miasta 16. Lubartów, ul. Słowackiego 0, Łęczna, ul lecia/Piłsudskiego 0, Dęblin, Rynek 40/Piłsudskiego 0, Świdnik, Al. Lot. Polskich 42 0, Kraśnik, ul. Koszarowa 10A 0, Janów Lubelski, ul. Kilińskiego 0, Hrubieszów, ul. 3-go Maja 15 0, Biłgoraj, ul. Kościuszki 0, Tomaszów Lubelski, ul. Lwowska 68 0, Włodawa, ul. Jana Pawła II 0, Krasnystaw, ul. Lwowska 0, Parczew, ul. Spółdzielcza 7 0, Radzyń Podlaski, ul. Jana Pawła II 2 0, Łuków, ul. Wyszyńskiego/Laskowskiego 0, Międzyrzec Podl., Pl. Jana Pawła II 0,12 Tereny wiejskie 31. Kąkolewnica Wschodnia 0, Gołąbki 0, Borki 0, Kołacze 0, Krupe 0, Janki 0, Trawniki 0, Wilkołaz 0, Polichna 0, Żyrzyn 0, Rogóźno 0, Firlej 0, Sitaniec 0, Obrocz 0, Susiec 0,10 81

6 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2014 roku [V/m] 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 Lublin Lublin Lublin Biała Podl. Biała Podl. Biała Podl. Chełm Chełm Chełm Zamość Zamość Zamość Puławy Puławy Puławy Lubartów Łęczna Dęblin Świdnik Kraśnik Janów Lub. Hrubieszów Biłgoraj Tomaszów Lub. Włodawa Krasnystaw Parczew Radzyń Podl. Łuków Międzyrzec Podl. Kąkolewnica Wsch. Gołąbki Borki Kołacze Krupe Janki Trawniki Wilkołaz Polichna Żyrzyn Rogóźno Firlej Sitaniec Obrocz Susiec Wykres 3. Średnie wartości zmierzonej składowej elektrycznej uzyskanej w punktach pomiarowych na terenie województwa lubelskiego w 2014 r. (źródło: WIOŚ) Najwyższe wartości natężenia pól elektromagnetycznych stwierdzono na obszarach miast powyżej 50 tys. mieszkańców, średnia arytmetyczna dla tych obszarów wynosiła 0,18 V/m, dla pozostałych miast 0,15 V/m, najniższa zaś była na terenach wiejskich i wynosiła 0,11 V/m (wykres 4). [V/m] 0,20 0,10 0,00 Miasta powyżej 50 tys. mieszkańców Pozostałe miasta Tereny wiejskie Wykres 4. Średnie wartości składowej elektrycznej dla poszczególnych kategorii terenów w 2014 r. na terenie województwa lubelskiego (źródło: WIOŚ) Średnia arytmetyczna wszystkich wyników monitoringowych pomiarów pól elektromagnetycznych w 2014 r. wynosiła 0,15 V/m, co stanowi 2,1% wartości dopuszczalnego poziomu pól elektromagnetycznych. Dokonując porównania wszystkich wyników pomiarów PEM na przestrzeni kilku lat nie obserwuje się znaczących zmian średnich poziomów pól elektromagnetycznych na żadnym z trzech kategorii terenów. Reakcje Ze względu na ciągły i intensywny rozwój systemów radiokomunikacyjnych i wzrost liczby urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne, obecność PEM w naszym otoczeniu jest nie do uniknięcia. Poziom promieniowania elektromagnetycznego na danym obszarze zależy od liczby i rodzaju występujących na nim sztucznych źródeł promieniowania. W związku z tym zasadne jest badanie poziomów pól elektromagnetycznych na różnych obszarach województwa. W 2014 r. w żadnym punkcie, w którym WIOŚ prowadził pomiary monitoringowe, nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych wielkości pól elektromagnetycznych. W trakcie przeprowadzonych kontroli wokół instalacji nie wykazano również przekroczeń obowiązujących norm PEM, także sprawozdania otrzymane od prowadzących instalację oraz użytkowników urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne nie wykazały przekroczeń dopuszczalnego poziomu promieniowania elektromagnetycznego w środowisku. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów WIOŚ w Lublinie nie stwierdził na terenie województwa lubelskiego istnienia obszarów z przekroczeniami dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, a prognozy wskazują na dotrzymanie obowiązujących norm środowiskowych także w najbliższych latach. 82