Europejski znak jakości V-Label

Transkrypt

1 Wstęp Zanim produkt będzie mógł zostać oznaczony etykietą V-Label, musi zostać sprawdzony przez organizację, która ma pozwolenie na wydawanie licencji V-Label. Licencjobiorca (zwykle producent) musi ujawnić Licencjodawcy pełen skład i wykorzystane procesy związane z wytwarzaniem produktu. Po przyznaniu licencji, wszelkie późniejsze zmiany w składzie lub/i procesie wytwarzania produktu muszą być niezwłocznie zgłaszane do odpowiedzialnej organizacji udzielającej licencji. Licencjodawca musi mieć możliwość wykonania deklarowanych audytów na terenie zakładu produkcyjnego. Certyfikat V-Label jest przyznawany na okres jednego roku. Dozwolone jest używanie etykiety V-Label tylko wtedy, gdy produkt posiada ważny certyfikat. Wszystkie informacje i dokumenty traktowane są jako poufne. Strona 1/7 Copyright 2018 Polveg Sp. z o.o.

2 Kryteria etykiety V-Label Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych, producent żywności może na produkcie zamieścić opis: produkt może być spożywany przez wegetarian albo odpowiedni dla wegetarian, pod warunkiem, że środek spożywczy nie zawiera składników pochodzących z nieżywych zwierząt oraz, że substancje pochodzące z nieżywych zwierząt nie były używane w procesie produkcyjnym; produkt może być spożywany przez wegan albo odpowiedni dla wegan, pod warunkiem, że środek spożywczy nie zawiera żadnych składników pochodzenia zwierzęcego oraz że składniki takie nie były używane w procesie produkcyjnym. W ramach rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, Unia Europejska wezwała do prawnie wiążącej definicji terminów wegański i wegetariański, ale Komisja Europejska nie wywiązała się z obowiązku wydania odpowiedniego aktu wykonawczego. Jednak na posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 2016 r. Ministrowie ds. Ochrony konsumentów w niemieckich krajach związkowych (Länder) jednomyślnie głosowali za przyjęciem propozycji prawnie wiążącej definicji terminów wegański i wegetariański. Ministrowie poparli sformułowanie, które zostało opracowane wspólnie przez grupę roboczą krajów związkowych, niemiecki przemysł spożywczy i niemiecki oddział VEBU Europejskiej Unii Wegetariańskiej. W Niemczech ta definicja jest już używana przez oficjalne kontrole żywności i wspierana przez niemiecki Rząd Federalny i Parlament. Ta definicja stanowi podstawę dla kryteriów V-Label i jest przedstawiona poniżej. Definicja określeń wegetariański i wegański 1. Jako wegańskie określa się artykuły spożywcze niebędące produktami pochodzenia zwierzęcego oraz takie, w przypadku których na żadnym z etapów produkcji i przetwarzania nie są dodawane ani stosowane w postaci przetworzonej bądź nieprzetworzonej mające pochodzenie zwierzęce: składniki (włącznie z dodatkami, nośnikami, aromatami oraz enzymami), pomocnicze substancje modyfikujące, dodatki niespożywcze stosowane w ten sam sposób i do tego samego celu co pomocnicze substancje modyfikujące. Strona 2/7 Copyright 2018 Polveg Sp. z o.o.

3 2. Wegetariańskimi są artykuły spożywcze spełniające wymogi punktu 1, w produkcji których jednak, w odróżnieniu od produktów wegańskich mogą być dodawane lub stosowane: mleko, siara, jaja drobiu fermowego miód pszczeli, wosk pszczeli, propolis oraz tłuszczopot owczy/lanolina pozyskiwana z wełny z żywych owiec, ich części lub produktów z nich pozyskanych. 3. Przeszkody dla oznakowania produktu jako wegańskiego bądź wegetariańskiego nie stanowi niezamierzone dodanie składników lub dodatków nieodpowiadających wymogom oznakowania, o których mowa w punkcie 1 i 2, jeżeli i o ile na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania oraz dystrybucji mimo podjęcia właściwych działań i przy zachowaniu dobrej praktyki produkcyjnej, były one technicznie nieuniknione. Ponadto etykieta V obejmuje inne kryteria, które zostały omówione w dalszej części. Zastosowanie w ramach etykiety V-Label: VEGAN Wyrób może być licencjonowany i znakowany V-Label dla wegan jeśli zarówno produkt jak i proces produkcyjny, któremu jest poddany jest zgodny z kryteriami podanymi w punkcie 1 powyżej, w związku z tym wyroby oznaczone jako V-Label dla wegan nie mogą zawierać dodatków pochodzenia zwierzęcego. Ściślej oznacza to brak w wyrobie końcowym: produktów rzeźnych, tłuszczów z ryb, elementów ryb oraz innych zwierząt morskich, aromatów pochodzenia zwierzęcego, jaj miodu, produktów mlecznych, wosków zwierzęcych, mleczka pszczelego, barwników zwierzęcych, cukru do którego produktu użyto węgla kostnego, substancji nośnikowych, pomocniczych oraz dodatków pochodzenia zwierzęcego, oraz brak podawania produktu procesowi klarowania z użyciem substancji pochodzenia zwierzęcego. Strona 3/7 Copyright 2018 Polveg Sp. z o.o.

4 Ponadto proces produkcyjny musi odbywać się w taki sposób, aby ograniczyć do minimum możliwość niezamierzonego wprowadzania składników nieroślinnych, odnosząc się do zasady podanej w punkcie 3 powyżej, zanieczyszczenie substancjami zwierzęcymi (suma wszystkich substancji pochodzenia zwierzęcego) w produkcie końcowym nie może przekraczać 0,1% (1g/kg); produkty, które podlegają deklaracji jako GMO (zawierające składniki modyfikowane genetycznie), nie mogą być oznaczane etykietą V-Label. Zastosowanie w ramach etykiety V-Label: VEGETARIAN Wyrób oraz proces produkcyjny, artykułów które mają zostać objęte licencją, muszą być zgodne z kryteriami podanymi w punkcie 2 powyżej. Ściślej oznacza to brak w wyrobie końcowym: produktów rzeźnych, np. podrobów, tłuszczów z ryb, elementów ryb oraz innych zwierząt morskich, aromatów pochodzenia zwierzęcego (z wyjątkiem aromatów na bazie mleka), jaj z chowu klatkowego (włącznie z pełnym chowem klatkowym oraz chowem w małych grupach), innych jaj poza jajami drobiowymi (np. brak kawioru), produktów mlecznych, w których stosuje się podpuszczkę pochodzenia zwierzęcego, mleczka pszczelego, barwników zwierzęcych (np. prawdziwy karmin), cukru do którego produkcji używa się węgla kostnego, zwierzęcych substancji nośnikowych, poza wyjątkami, oraz brak używania w procesie klarowania substancji zwierzęcych, np. żelatyny, karuku, chyba że substancja ta jest zgodna z kryteriami podanymi w punkcie 2 powyżej. Ponadto proces produkcyjny musi odbywać się w taki sposób, aby ograniczyć do minimum możliwość niezamierzonego wprowadzania składników nieroślinnych, jak w punkcie 3 powyżej; zanieczyszczenie substancjami zwierzęcymi (suma wszystkich substancji pochodzenia zwierzęcego) w produkcie końcowym nie może przekraczać 0,1% (1 g/kg); produkty, które podlegają deklaracji jako GMO (zawierające składniki modyfikowane genetycznie), nie mogą być oznaczane etykietą V-Label. Śladowe ilości i zanieczyszczenia krzyżowe Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych producent ma obowiązek informowania na opakowaniu o Strona 4/7 Copyright 2018 Polveg Sp. z o.o.

5 użyciu alergenu (przy czym mogą to być składniki pochodzenia zwierzęcego) jako składnika produktu lub dodatku w trakcie procesu produkcji. Zamieszczenie natomiast na etykiecie informacji o tym, że produkt może zawierać alergeny wynikające z zanieczyszczeń krzyżowych powstałych w trakcie procesu produkcji lub podobnego, przy zachowaniu zasad dobrej praktyki produkcyjnej jest dobrowolną deklaracją producenta (zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r). Określenie zanieczyszczenia krzyżowe używane jest w przypadku niezamierzonego i nieumyślnego zanieczyszczenia produktu alergenem w trakcie procesu produkcji przy czym alergeny te mogą mieć również pochodzenie zwierzęce. Zgodnie z kryteriami oznakowania V-Label jeżeli na produktach oznaczonych jako wegetariańskie lub wegańskie znajduje się informacja o śladowych ilościach substancji pochodzenia zwierzęcego, nie oznacza to, że produkty te są niezgodne z wymogami etykiety Określenie może zawierać śladowe ilości dotyczy niezamierzonego zanieczyszczenia danego produktu powstałego w wyniku nie umyślnego działania w przypadku gdy zostały podjęte wszelkie działania mogące zapobiec zanieczyszczeniu produktu przy zachowaniu dobrej praktyki produkcyjnej. Zasada ta obejmuje również wszystkie wcześniejsze stadia produkcji oraz stosowane substancje pomocnicze i substancje modyfikujące. Najczęściej informacja o śladowych ilościach nie oznacza, że w rzeczywistości w produkcie końcowym występują jakiekolwiek substancje pochodzenia zwierzęcego. Informacja ta najczęściej odnosi się do teoretycznego występowania ich w produkcie. Producent zwykle podaje ją na opakowaniu w przypadku gdy w fabryce produkowane są również inne produktu zawierające składniki zwierzęce i teoretycznie istnieje minimalna szansa zanieczyszczenia, mimo podjęcia wszelkich niezbędnych działań zapobiegawczych i stosowania zasad dobrej praktyki produkcyjnej. Tak więc, przeszkody dla wyróżnienia produktu jako wegańskiego lub wegetariańskiego nie stanowi ani z etycznego, ani z ekologicznego punktu widzenia nieumyślne wprowadzanie do produktu substancji pochodzenia zwierzęcego, jeżeli na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania oraz dystrybucji były one technicznie nieuniknione mimo podjęcia właściwych działań zapobiegających zanieczyszczeniu, przy zachowaniu dobrej praktyki produkcyjnej. Konkretnie dla producentów oznacza to, że należy podejmować wszelkie działania niezbędne do oczyszczenia urządzeń produkcyjnych i zapobiegać w jak najszerszym zakresie kontaktowi substancji pochodzenia zwierzęcego z produktami wegańskimi i wegetariańskimi. Natomiast konsument powinien mieć świadomość, że zakup (potencjalnie) zanieczyszczonej substancjami zwierzęcymi żywności wegańskiej i wegetariańskiej nie prowadzi do zwiększonego wykorzystywania zwierząt, niszczenia środowiska oraz marnotrawienia zasobów przyrody. W przedkładanym kierownictwu ds. jakości w zespole V-Label formularzu informacyjnym producenci zobowiązują się podpisem do zapewniania dobrej praktyki produkcyjnej i do podjęcia wszelkich działań mających zapobiec zanieczyszczeniom produktu końcowego. Suma wszystkich zanieczyszczeń nie może przekroczyć poziomu 0,1%. Używanie do produkcji żywności niewegetariańskiej/niewegańskiej oraz wegetariańskiej/wegańskiej tych samych urządzeń jest więc dozwolone, o ile zostaną podjęte właściwe działania zapobiegające zanieczyszczeniom. Strona 5/7 Copyright 2018 Polveg Sp. z o.o.

6 Kryteria specjalne Opakowanie Licencjobiorca zobowiązany jest przed nadrukiem etykiety V-Label na swoich opakowaniach zlecić weryfikację opakowania pod kątem obecności w niej składników pochodzenia zwierzęcego przez organizację przeprowadzającą certyfikację. Same elementy opakowania nie są weryfikowane pod kątem obecności substancji pochodzenia zwierzęcego. W związku z tym produkt opakowany np. w karton zawierający klej kostny może zostać dopuszczony do certyfikacji etykietą V-Label. Nie mniej jednak w związku z rosnącą świadomością konsumentów zaleca się odejście od opakowań zawierających elementy pochodzenia zwierzęcego. Nawożenie i uprawa Licencja na etykietę V-Label swoim zakresem obejmuje produkty i składniki produktów oraz surowce użyte do wyrobu produktu od chwili ich zbioru. W ramach kryteriów V-Label, nie są określane żadne wymogi w zakresie sposobu nawożenia gleby, na której uprawiane są surowce wykorzystywane do produktów oznaczonych etykietą V-Label. W związku z tym w ramach V-Label dozwolone są również surowce roślinne, których pole uprawne nawożone jest substancjami pochodzenia zwierzęcego. Dozwolone są między innymi niżej wymienione sposoby nawożenia: rozrzucanie odchodów zwierzęcych, nawożenie upraw substancjami niewegańskimi. Zakopywanie produktów rzeźnych (np. wnętrzności i rogów),w sposób zwyczajowo przyjęty jak ma to miejsce w rolnictwie biodynamicznym jest dozwolone. Nie mniej jednak w związku z coraz większą świadomością zorientowanych ekologicznie i etycznie konsumentów zaleca się producentom, jeżeli jest to możliwe, wybieranie surowców z upraw biologicznie wegańskich oraz rezygnację z nawożenia substancjami zwierzęcymi wyłącznie ze względu na sposób nawożenia. Promocja w oparciu o oczywistość W odniesieniu do produktów, w przypadku których zakłada się, że większość porównywalnych artykułów spożywczych zachowuje cechy odpowiednie dla produktów wegetariańskich bądź wegańskich, nie powinno mieć miejsca specjalne wyróżnienie ich pod tym względem w ramach reklamy i promocji danego artykułu. Naszym zdaniem nie jest to jednak przeszkoda do stosowania etykiety V- Label dla tego typu produktów jak np. owoce i warzywa, nie powinna być ona jednak wówczas wykorzystywana jako element szczególnie wyróżniający w promocji i reklamie danego artykułu. W handlu artykułami spożywczymi zakaz reklamy w oparciu o oczywistość jest ściśle powiązany Strona 6/7 Copyright 2018 Polveg Sp. z o.o.

7 z wynikającym z tego wprowadzaniem konsumenta w błąd. Regulacja w tym zakresie znajduje się m.in. w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Zgodnie z artykułem 7 lit. c) rozporządzenia o rzetelnej praktyce informowania, informacje dotyczące środków spożywczych nie mogą być mylące. W szczególności nie należy dawać do zrozumienia, że dany produkt spożywczy wyróżnia się właściwościami szczególnymi, mimo że wszystkie podobne środki spożywcze wykazują te same właściwości. Jednakże również w obliczu zakazu reklamy w oparciu o oczywistość istnieje możliwość oznaczania właściwości wegetariańskich bądź wegańskich w różnych produktach spożywczych. Nie istnieje przeszkoda dla wyróżniania produktów jako wegetariańskich bądź wegańskich etykietą V-Label, jeżeli właściwości wegetariańskie bądź wegańskie w podobnych środkach spożywczych są bezsprzeczne. Oznakowanie etykietą V-Label w takich przypadkach pokazuje konsumentowi dodatkowo, że oznaczony w ten sposób produkt ma dodatkowe właściwości wykraczające poza ogólnie przyjętą definicję właściwości wegetariańskich i wegańskich. Przede wszystkim jednak należy podkreślać, że symbol V-Label nie dotyczy tylko produktu końcowego, ale całego procesu produkcji i przetwarzania oraz składników i dodatków biorących udział w procesie produkcji na jego wszystkich etapach. W odniesieniu do surowców wyjściowych pochodzenia zwierzęcego zgodność z wymogami etykiety V-Label uwzględnia m.in. zakaz lub ścisłą kontrolę substancji pomocniczych technicznych lub modyfikujących mogących mieć pochodzenie zwierzęce. Ich stosowanie nie wymaga w przypadku produktów spożywczych oznakowania (np. żelatyna użyta w procesie klarowania) wg norm prawnych. Ukryte substancje pochodzenia zwierzęcego mogą występować na wielu etapach procesu, podczas czyszczenia lub obróbki jabłek, owoców cytrusowych lub awokado przy stosowaniu wosków (np. wosku pszczelego) do nadawania skórkom owoców lśniącego wyglądu. Ponadto składniki danego produktu etykietowane przez V-Label nie są modyfikowane genetycznie. Jeżeli przyjmuje się, że wszystkie porównywalne produkty spełniają kryteria produktów wegetariańskich bądź wegańskich, odradzamy stosowanie etykiety V-Label (np. sałata ogrodowa), zwłaszcza w celu promocji i reklamy. Jeśli np. sałata lodowa reklamowana jest jako wegetariańska lub wegańska, mimo że podczas przetwarzania tego produktu stosowanie produktów zwierzęcych nie jest powszechne lub jest nawet zakazane, wypowiedź taką można uznać za reklamę w oparciu o oczywistość, ponieważ wszystkie inne świeże sałaty ogrodowe wykazują te same właściwości. Pole manewru w przypadku produktów spożywczych wysoko przetworzonych jest względem surowców znacznie większe, ponieważ w tym przypadku możliwe jest stosowanie szeregu składników pochodzenia zwierzęcego i tu promocja w oparciu o etykietę V-Label daje znacznie większe możliwości. Biorąc pod uwagę powyższe informacje zespół ds. certyfikacji V-Label zastrzega sobie prawo do weryfikacji czy udzielenie licencji ma uzasadnienie, zwłaszcza w przypadkach produktów jednorodnych m.in. jak: herbata, przyprawy jednorodne, surowce takie jak nieprzetworzone warzywa i owoce. Strona 7/7 Copyright 2018 Polveg Sp. z o.o.