DECYZJA KOMISJI. z dnia r.

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia C(2013) 627 final DECYZJA KOMISJI z dnia r. na podstawie art. 7 ust. 5 dyrektywy 2002/21/WE (wycofanie zgłoszonego projektu środka) Sprawa PL/2012/1394: Rynek hurtowego dostępu szerokopasmowego w 11 gminach w Polsce (Jedynie tekst w języku polskim jest autentyczny) PL PL

2 DECYZJA KOMISJI z dnia r. na podstawie art. 7 ust. 5 dyrektywy 2002/21/WE (wycofanie zgłoszonego projektu środka) Sprawa PL/2012/1394: Rynek hurtowego dostępu szerokopasmowego w 11 gminach w Polsce (Jedynie tekst w języku polskim jest autentyczny) KOMISJA EUROPEJSKA, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając dyrektywę 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa), zmienioną dyrektywą 2009/140/WE z dnia 25 listopada 2009 r. i rozporządzeniem (WE) nr 544/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r., w szczególności jej art. 7 ust. 5 1, uwzględniając otwarcie w dniu 10 grudnia 2012 r. drugiego etapu postępowania na podstawie art. 7 ust. 4 dyrektywy ramowej, uwzględniając dodatkowe informacje przekazane przez polski krajowy organ regulacyjny, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ( Prezesa UKE ), uwzględniając ogłoszenie zamieszczone na stronie internetowej Komisji w dniu 12 grudnia 2012 r., w którym osoby trzecie poproszone zostały o składanie uwag dotyczących pisma Komisji, w którym wyraziła ona poważne wątpliwości co do zasadności zgłoszonego projektu środka ( ogłoszenie ), uwzględniając uwagi osób trzecich otrzymane w dniach grudnia 2012 r., uwzględniając opinię Organu Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC) z dnia 14 stycznia 2013 r., a także mając na uwadze, co następuje: I. PROCEDURA (1) Dnia 9 listopada 2012 r. do Komisji wpłynęło zgłoszenie 2 przekazane przez polski krajowy organ regulacyjny (Prezesa UKE) w sprawie rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego 3 w 11 gminach w Polsce, zarejestrowane jako sprawa nr PL/2012/ Dz.U. L 108 z , s. 33. Zgodnie z art. 7 dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa), Dz.U. L 108 z , s. 33, zmienionej dyrektywą 2009/140/WE, Dz.U. L 337 z , s. 37, i rozporządzeniem (WE) nr 544/2009, Dz.U. L 167 z , s. 12. Rynek ten odpowiada rynkowi nr 5 w zaleceniu Komisji 2007/879/WE z dnia 17 grudnia 2007 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających PL 2 PL

3 (2) W dniu 19 listopada 2012 r. Komisja zwróciła się do Prezesa UKE z prośbą o udzielenie informacji 4 i w dniu 23 listopada 2012 r. otrzymała odpowiedź. (3) W dniu 10 grudnia 2012 r. Komisja, na podstawie art. 7 ust. 4 dyrektywy ramowej, poinformowała Prezesa UKE o swoich poważnych wątpliwościach co do zgodności projektu środka z prawem unijnym oraz o tym, iż jej zdaniem proponowany środek stworzy przeszkodę w rozwoju rynku wewnętrznego ( pismo Komisji zawierające poważne wątpliwości ) 5. (4) W dniu 12 grudnia 2012 r. Komisja opublikowała na swojej stronie internetowej ogłoszenie, w którym zwróciła się do osób trzecich o składanie uwag dotyczących pisma Komisji zawierającego poważne wątpliwości. W przewidzianym terminie (20 grudnia 2012 r.) trzy zainteresowane podmioty przedłożyły Komisji swoje uwagi. Uwagi te zostały starannie przeanalizowane. (5) W dniu 17 grudnia 2012 r. Komisja wysłała do Prezesa UKE wniosek o udzielenie dodatkowych informacji. Odpowiedź Prezesa UKE otrzymano dnia 20 grudnia 2012 r. (6) W dniu 19 grudnia 2012 r. miała miejsce telekonferencja z udziałem przedstawicieli Komisji i Urzędu Komunikacji Elektronicznej, której celem było omówienie prawnych i proceduralnych skutków decyzji Prezesa UKE. (7) W dniu 21 grudnia 2012 r. miała miejsce telekonferencja z udziałem przedstawicieli Komisji i BEREC służąca omówieniu kwestii podniesionych w piśmie Komisji zawierającym poważne wątpliwości. (8) Dnia 14 stycznia 2013 r. do Komisji wpłynęła opinia BEREC. II. OPIS PROJEKTU ŚRODKA II.1. Definicja rynku (9) Podobnie jak w ramach drugiego przeglądu rynku (PL/2011/1184) Prezes UKE uważa, że na poziomie detalicznym rynek usług dostępu szerokopasmowego obejmuje zapewnianie szerokopasmowego dostępu do internetu z wykorzystaniem następujących technologii: sieć miedziana, światłowód do punktu docelowego (FTTx), kabel koncentryczny, LAN-Ethernet i łącza dzierżawione. (10) Prezes UKE proponuje uwzględnienie dostępu opartego na technologiach xdsl i FTTx w zakresie właściwego rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego. Prezes UKE wyłącza z zakresu właściwego rynku dostęp za pośrednictwem sieci telewizji kablowej 6, LAN Ethernet 7 oraz sieci bezprzewodowych i sieci telefonii ruchomej (tj regulacji ex-ante zgodnie z dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (zalecenie w sprawie właściwych rynków), Dz.U. L 344 z , s. 65. Zgodnie z art. 5 ust. 2 dyrektywy ramowej. C(2012) Podobnie jak dotychczas Prezes UKE wyłącza sieci telewizji kablowej z rynku produktowego na poziomie hurtowym. Prezes UKE stwierdza, że istnieją znaczące bariery dla przejścia z hurtowych usług dostępu szerokopasmowego na sieci telewizji kablowej, które sprawiają, że tego rodzaju zmiana jest nieopłacalna. Prezes UKE uważa, że chociaż istnieje teoretyczna możliwość dostępu do sieci kablowych na poziomie hurtowym, to występują w tym przypadku istotne ograniczenia techniczne, a koszty wdrożenia takiego rozwiązania są wysokie. Prezes UKE stwierdza, że brak jest potencjalnego zainteresowania operatorów alternatywnych tego rodzaju ofertą hurtową, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że zainwestowali już oni w hurtowe usługi dostępu szerokopasmowego oferowane przez PL 3 PL

4 WiMax, GSM/UMTS/CDMA/LTE, WLAN i bezprzewodowy dostęp za pośrednictwem transmisji radiowej). (11) W odniesieniu do geograficznego zasięgu właściwego rynku hurtowego Prezes UKE dochodzi do wniosku, że stosowne jest określenie wąskiego rynku obejmującego terytorium 11 gmin ( 11 gmin ), w których zdaniem Prezesa UKE warunki rynkowe różnią się w sposób znaczący od warunków na pozostałym terytorium Polski. Mimo zdefiniowania przez Prezesa UKE właściwego (produktowego) rynku jako rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego, zasięg geograficzny takiego rynku został określony niemal wyłącznie na podstawie oceny sytuacji konkurencyjnej na poziomie detalicznego rynku dostępu szerokopasmowego. Aby uzasadnić swoją geograficzną definicję rynku, Prezes UKE dokonał oceny następujących czynników strukturalnych i behawioralnych: 1) na obszarze określonej gminy żaden z operatorów nie dysponuje udziałem w rynku detalicznych usług dostępu szerokopasmowego w wysokości 40 % lub więcej pod względem liczby klientów; 2) na obszarze określonej gminy działa co najmniej trzech operatorów, którzy świadczą detaliczne usługi szerokopasmowego dostępu do internetu; 3) co najmniej 50% lokali na obszarze określonej gminy ma dostęp do infrastruktury co najmniej trzech operatorów; 4) nie więcej niż 10% lokali na obszarze określonej gminy nie ma dostępu do internetu; 5) odchylenie standardowe udziału trzech największych operatorów nie przekracza 10 punktów procentowych. (12) Głównym wskazanym przez Prezesa UKE czynnikiem uzasadniającym zdefiniowanie odrębnego geograficznego rynku (hurtowego) jest brak stwierdzenia przez Prezesa UKE obecności choćby jednego operatora, który samodzielnie lub kolektywnie dysponowałby znaczącą pozycją rynkową na poziomie detalicznym (żaden z operatorów nie ma ponad 40 % udziału w rynku detalicznych usług dostępu szerokopasmowego) na terytorium odnośnych 11 gmin. Ponadto rozbudowa infrastruktury opartej na sieciach telewizji kablowej, równoległej w stosunku do infrastruktury TP, wskazuje na znaczącą elastyczność podaży i popytu oraz możliwość dokonania przez klientów detalicznych swobodnego wyboru lub zmiany dostawcy usług szerokopasmowego dostępu do internetu. Inne czynniki uzasadniające zdefiniowanie odrębnego rynku hurtowego w odniesieniu do 11 gmin obejmują: a) preferencje klientów na poziomie detalicznym 8 ; b) charakterystykę świadczenia usług detalicznych w zakresie dostępu szerokopasmowego; c) niższe ceny detaliczne; d) znacząco niższe bariery w zakresie wchodzenia na rynek i dalszej ekspansji; e) migracje klientów na poziomie detalicznym. (13) Ponadto Prezes UKE przedstawia ocenę powyższych kryteriów (na poziomie detalicznym) w gminach otaczających odnośnych 11 gmin. Prezes UKE zauważa Telekomunikację Polską (TP). 7 Prezes UKE wyjaśnia, że dostosowanie istniejących warstw transportowych sieci Ethernet do postaci, która umożliwiłaby współdzielenie dostępu, wymagałoby dużych inwestycji i byłoby nieekonomiczne ze względu na znaczne koszty ponoszone w celu dojścia do punktu przyłączeniowego sieci, a także objęcie dostępem stosunkowo niewielkiej liczby klientów. 8 Preferowane są usługi szybszej transmisji danych oferowane przez dostawców usług telewizji kablowej. PL 4 PL

5 różne warunki konkurencji, takie jak niższa prędkość transmisji danych, wyższe ceny, wyższy udział TP w rynku, a także wyższy udział w rynku operatorów wykorzystujących hurtowy dostęp do lokalnej pętli abonenckiej i hurtowy dostęp szerokopasmowy (co można bezpośrednio powiązać z brakiem sieci telewizji kablowej na takich terenach sąsiadujących). (14) W swojej argumentacji odnoszącej się do definicji rynku geograficznego Prezes UKE nie analizuje sytuacji po stronie podaży i popytu na rynku hurtowym. II.2. Ustalenia dotyczące znaczącej pozycji rynkowej (15) Prezes UKE uważa, że TP nie ma już znaczącej pozycji rynkowej na właściwym rynku hurtowym, mimo że jest jedynym dostawcą posiadającym 100-procentowy udział w rynku 9. (16) Prezes UKE uważa, że udział w rynku nie jest wiarygodnym kryterium oceny pozycji rynkowej TP, gdyż zachowałaby ona 100-procentowy udział nawet gdyby była dostawcą jedynie niewielkiej liczby linii hurtowego dostępu szerokopasmowego (w ujęciu ilościowym). Ponadto Prezes UKE stwierdza, że na terytorium 11 gmin usługi dostępu szerokopasmowego na poziomie detalicznym oferowane przy wykorzystaniu hurtowego dostępu szerokopasmowego stanowią zaledwie 4 % rynku; wskaźnik ten jest zdecydowanie wyższy na obszarach otaczających 11 gmin i na pozostałym terytorium Polski (13 %). (17) Ocena prezesa UKE oparta jest również na następujących dodatkowych kryteriach: (i) niskie bariery dla wejścia na rynek i dalszej ekspansji; (ii) korzyści skali i zakresu; (iii) integracja pionowa; (iv) obecność równoważącej siły nabywczej; oraz (v) występowanie potencjalnej konkurencji. (18) W odniesieniu do potencjalnej konkurencji na rynku hurtowym Prezes UKE stwierdza, że dwie firmy konkurujące (Netia i Telefonia Dialog) dysponują wystarczającymi zasobami, by skutecznie współzawodniczyć z TP, o ile zdecydują się wejść na rynek hurtowych usług dostępu szerokopasmowego. Jednakże według Prezesa UKE jedynie 3 % klientów usług szerokopasmowych korzysta z oferty operatorów wykorzystujących hurtowy dostęp do lokalnych pętli abonenckich. Ponadto w odpowiedzi na prośbę o udzielenie informacji Prezes UKE stwierdził, że w granicach terytorialnych 11 gmin jedynie 0,6 % ludności jest obsługiwane przez operatorów wykorzystujących hurtowy dostęp do lokalnych pętli abonenckich. Poza tym w odpowiedzi na prośbę o udzielenie informacji Prezes UKE nie przedstawił żadnych danych dotyczących liczby lokalnych central TP na terenie 11 gmin, liczby lokalnych central, w których operatorzy wykorzystujący hurtowy dostęp do lokalnych pętli abonenckich mogliby świadczyć usługi, ani potencjalnego zasięgu działania operatorów wykorzystujących hurtowy dostęp do lokalnych pętli abonenckich (liczba mieszkańców lub gospodarstw domowych). III. POWAŻNE WĄTPLIWOŚCI KOMISJI (19) W dniu 10 grudnia 2012 r. Komisja, na podstawie art. 7 ust. 4 dyrektywy ramowej, poinformowała Prezesa UKE o swoich poważnych wątpliwościach co do zgodności 9 TP jest jedynym podmiotem zapewniającym w Polsce hurtowe usługi dostępu szerokopasmowego. Inni operatorzy infrastruktury (np. operatorzy lokalnej pętli abonenckiej) w chwili obecnej nie oferują stronom trzecim hurtowych usług dostępu szerokopasmowego, gdyż wykorzystują swoją infrastrukturę do obsługi abonentów końcowych w ramach działalności prowadzonej przez ich działy detaliczne. PL 5 PL

6 projektu środka a zwłaszcza proponowanej definicji rynku i ustaleń dotyczących znaczącej pozycji rynkowej z prawem unijnym oraz o tym, iż jej zdaniem proponowany środek stworzy przeszkodę w rozwoju rynku wewnętrznego. (20) W swojej decyzji Komisja stwierdziła, że przedstawione przez Prezesa UKE informacje nie wskazują na istnienie regionalnie zróżnicowanych rynków detalicznych lub hurtowych, a tym samym brak jest podstaw do zdefiniowania odrębnego rynku obejmującego 11 gmin. Ponadto, w wyniku analizy przeprowadzonej przez samego regulatora na podstawie nowszych danych rynkowych (zgłoszonej Komisji 10 ), Prezes UKE zdefiniował odmiennie niż w zgłoszeniu, którego dotyczy niniejsza decyzja jeden krajowy rynek hurtowego dostępu szerokopasmowego, na którym TP posiada znaczącą pozycję rynkową. IV. UWAGI ZGŁOSZONE PRZEZ OSOBY TRZECIE (21) Komisja otrzymała uwagi od trzech zainteresowanych podmiotów. Uwagi te zostały starannie przeanalizowane. (22) Dwa spośród zainteresowanych podmiotów są zdania, że wykorzystywanie różniących się zbiorów danych rynkowych w oczywisty sposób prowadzi do wyciągnięcia przez Prezesa UKE odmiennych wniosków. Podmioty te uważają ponadto, iż w kontekście dynamicznie rozwijającego się rynku na podstawie nowszych danych Prezes UKE stwierdziłby istnienie konkurencji na rynku na jeszcze większym obszarze. Zdaniem obu tych podmiotów regionalne zróżnicowanie polityki cenowej (na poziomie detalicznym) stanowi w Polsce powszechną praktykę, o czym świadczą oferty specjalne w marketingu bezpośrednim. Ponadto oba podmioty podkreślają, że zgłoszony projekt środka nie przewiduje wycofania żadnych obowiązków nałożonych obecnie na TP oraz że każda ewentualna decyzja Prezesa UKE w tym zakresie musiałaby uwzględniać sytuację klientów na rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego i musiałaby być przedmiotem konsultacji na szczeblu krajowym i unijnym. Ponadto podmioty te uważają, iż w każdym przypadku sposób postępowania TP na obszarach, na których stwierdzono istnienie konkurencji na rynku, może być kontrolowany w drodze zastosowania ex-post przepisów konkurencji, co byłoby bardziej efektywne niż regulacja ex-ante. (23) Trzeci zainteresowany podmiot wyraził swoje poparcie dla wyrażonych przez Komisję poważnych wątpliwości co do definicji rynku i ustaleń dotyczących znaczącej pozycji rynkowej. Podmiot ten wyraził zastrzeżenia do proponowanej deregulacji 11 gmin. Stwierdził on, że w przypadku zniesienia regulacji na rynku nie będą dostępne żadne odpowiednie oferty hurtowe i że z ekonomicznego punktu widzenia nieopłacalne będzie (nawet jeśli byłoby to technicznie możliwe) wejście na kolejny stopień drabiny inwestycyjnej (tj. uwolnienie dostępu do lokalnej pętli abonenckiej). Podmiot ten podkreślił, że w niektórych spośród 11 gmin nie ma żadnego operatora, który wykorzystuje centrale obsługujące lokalne pętle abonenckie, a w niektórych innych gminach uwolnienie dostępu do lokalnej pętli abonenckiej nie pozwala na dotarcie do znacznej liczby klientów detalicznych. W świetle dotychczasowych doświadczeń nierealistyczne jest również założenie, że TP zapewni możliwość korzystania z hurtowego dostępu szerokopasmowego na warunkach komercyjnych (niepodlegających regulacji). 10 PL/2012/1311. PL 6 PL

7 V. OPINIA BEREC (24) Dnia 14 stycznia 2013 r. do Komisji wpłynęła opinia BEREC dotycząca pisma Komisji zawierającego poważne wątpliwości. W swojej opinii BEREC stwierdza, iż uznaje za uzasadnione poważne wątpliwości Komisji co do projektu decyzji Prezesa UKE. (25) Według BEREC opieranie się na przestarzałych danych, jak proponuje to Prezes UKE, nie stanowi samo w sobie problemu, o ile istnieją dowody na to, że sytuacja nie uległa zasadniczej zmianie od czasu zgromadzenia danych. Jednakże w niniejszym przypadku nowsze dane wskazują na wyraźnie odmienną sytuację na właściwym rynku w porównaniu z opisaną w aktualnym zgłoszeniu, które jest oparte na starszych danych. Pozwala to przypuszczać, że dane wykorzystane w celu analizy rynku nie są wiarygodne lub nie odzwierciedlają należycie obecnej sytuacji na rynku. (26) Ponadto zdaniem BEREC kryteria zastosowane do celów analizy konkurencji wymagają jedynie, by 50 % klientów detalicznych na danym obszarze miało dostęp do usług dostępu szerokopasmowego świadczonych przez co najmniej trzech operatorów infrastrukturalnych (w Polsce uwolnienie dostępu do lokalnej pętli abonenckiej postępuje powoli, tak więc alternatywę dla TP stanowią głównie operatorzy kablowi). Oznacza to jednak, że na niektórych obszarach na terytorium 11 gmin aż do 50 % klientów detalicznych ma wybór między tylko dwoma dostawcami, a czasami skazanych jest tylko na jednego dostawcę. Analiza Prezesa UKE pozwala faktycznie sądzić, że jedna trzecia klientów na obszarach, na których rzekomo panuje konkurencja, ma do wyboru tylko jednego operatora lub dwóch, a czasami nie ma nawet do wyboru żadnego operatora. Zdaniem BEREC nie wydaje się to wskazywać na istnienie skutecznej konkurencji na poziomie detalicznym, która wydaje się być dla Prezesa UKE głównym uzasadnieniem dla stwierdzenia braku znaczącej pozycji rynkowej na poziomie hurtowym. (27) BEREC uważa, że choć istnieją pewne dowody na istnienie opartej na infrastrukturze konkurencji na rynku detalicznym, to jednak Prezes UKE mógłby wzmocnić swoją argumentację przez uwzględnienie wzajemnych zależności między rynkami detalicznym i hurtowym, zwłaszcza w kontekście samodzielnie świadczonych usług na potrzeby pionowo zintegrowanych operatorów alternatywnych (ang. self supply ). (28) BEREC zaleca Prezesowi UKE wycofanie zgłoszenia i przeprowadzenie analizy rynku według najlepszych praktyk stosowanych przez państwa członkowskie oraz wytycznych Komisji dotyczących analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej. (29) Zgodnie z art. 7 ust. 5 dyrektywy ramowej Komisja w jak największym stopniu uwzględnia opinię BEREC. V. OCENA (30) Zgodnie z art. 7 ust. 4 lit. b) dyrektywy ramowej, w przypadku gdy celem proponowanego środka jest podjęcie decyzji o wskazaniu lub niewskazaniu przedsiębiorstwa jako posiadającego, samodzielnie albo łącznie z innymi, znaczącą pozycję rynkową zgodnie z art. 16 ust. 3, 4 lub 5 dyrektywy ramowej oraz środek ten oddziaływałby na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi, a Komisja poinformowała krajowy organ regulacyjny o swojej opinii, zgodnie z którą proponowany środek stanowiłby przeszkodę w funkcjonowaniu rynku jednolitego, lub o swoich poważnych wątpliwościach co do zgodności tego środka z przepisami prawa wspólnotowego, a w szczególności z celami, o których mowa w art. 8, wówczas PL 7 PL

8 proponowany środek nie może zostać przyjęty przez kolejne dwa miesiące. Zgodnie z art. 7 ust. 5 dyrektywy ramowej, w tymże terminie dwóch miesięcy Komisja może podjąć decyzję, zgodnie z którą dany krajowy organ regulacyjny będzie musiał wycofać proponowany środek, lub podjąć decyzję o wycofaniu zastrzeżeń związanych z proponowanym środkiem wyrażonych w piśmie zawierającym poważne wątpliwości. (31) Komisja uważa, iż projekt środka jest objęty zakresem art. 7 ust. 4 lit. b) dyrektywy ramowej, gdyż Prezes UKE proponuje nie wskazywać żadnego przedsiębiorstwa jako posiadającego znaczącą pozycję rynkową na terytorium 11 gmin. (32) Komisja jest zdania, iż projekt środka oddziaływałby na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi, ponieważ warunki dostępu do właściwego rynku mają wpływ na koszty oraz możliwości świadczenia usług łączności elektronicznej przez innych operatorów (w tym z siedzibą w innych państwach członkowskich). Projekt definicji rynku, ustalenia dotyczące braku znaczącej pozycji rynkowej oraz wycofanie (na późniejszym etapie) wszelkich obowiązujących środków naprawczych nałożonych na TP na terytorium odnośnych 11 gmin w Polsce mogą mieć zatem wpływ pośredni lub bezpośredni, faktyczny lub potencjalny na możliwości oferowania usług łączności elektronicznej na polskim rynku przez przedsiębiorstwa z siedzibą w Polsce lub w innym państwie członkowskim. Brak regulacji tego rynku na znacznej (w kategoriach potencjalnych klientów) części terytorium Polski miałby negatywny wpływ na możliwości oferowania usług dostępu szerokopasmowego przez podmioty starające się o dostęp do usług hurtowych (w tym przez podmioty z siedzibą w innych państwach członkowskich). (33) Ponadto zgodnie z uzasadnieniem przedstawionym poniżej Komisja jest zdania, iż proponowana przez Prezesa UKE definicja rynku właściwego (a w szczególności jego segmentacja geograficzna), na podstawie której proponuje on wyłączyć 11 gmin w Polsce z zakresu regulacji ex ante, jest niezgodna z prawem UE, a zwłaszcza z obowiązkiem zdefiniowania i zanalizowania właściwych rynków przez krajowy organ regulacyjny zgodnie z zasadami prawa konkurencji, przy uwzględnieniu w możliwie największym stopniu zalecenia 2007/879/WE oraz wytycznych dotyczących znaczącej pozycji rynkowej 11. (34) Komisja uważa, iż brak jest dowodów uzasadniających segmentację geograficzną rynku właściwego zaproponowaną przez Prezesa UKE. Komisja zauważa również, iż zgodnie z art. 8 ust. 2 lit. a) c) dyrektywy ramowej krajowe organy regulacyjne mają wnosić wkład w rozwój rynku wewnętrznego, zapewniając, by w sektorze łączności elektronicznej nie występowały żadne zakłócenia lub ograniczenia konkurencji, oraz wspierając efektywne inwestycje w infrastrukturę i promując innowacje. Komisja jest zdania, iż w omawianym przypadku proponowana przez Prezesa UKE definicja odrębnego rynku właściwego obejmującego 11 gmin w Polsce nie jest jednoznacznie wsparta przez kwantyfikowalne dowody istnienia w tych 11 gminach warunków rynkowych różniących się od panujących na pozostałym terytorium Polski, a co za tym idzie nie jest zgodna z celami dyrektywy ramowej, w szczególności tymi zapisanymi w art Wytyczne Komisji w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej we wspólnotowych ramach regulacyjnych łączności elektronicznej i usług elektronicznych, (2002/C 165/03, wytyczne dotyczące znaczącej pozycji rynkowej ). PL 8 PL

9 (35) Ponadto Komisja uważa, że nie tylko wnioski Prezesa UKE jeśli chodzi o definicję rynku, ale również jego konkluzje dotyczące braku podmiotu o znaczącej pozycji rynkowej są sprzeczne z zasadami prawa konkurencji. Ocena znaczącej pozycji rynkowej została oparta na przestarzałych danych rynkowych, które nie odzwierciedlają aktualnej sytuacji rynkowej. Jak słusznie wskazał w swojej opinii BEREC, dane przedstawione przez Prezesa UKE są niewiarygodne lub nie odzwierciedlają należycie obecnej sytuacji na rynku. (36) Ponadto Komisja uważa, że proponowany środek stworzyłby przeszkodę dla rozwoju rynku wewnętrznego, między innymi z tego względu, iż warunki dostępu do rynku hurtowego mają znaczący wpływ na koszty i możliwości wejścia innych operatorów (w tym z siedzibą w innych państwach członkowskich) na odpowiadające rynkowi hurtowemu rynki detaliczne. (37) Komisja podkreśla, że art. 16 dyrektywy ramowej stanowi, iż krajowe organy regulacyjne przeprowadzają analizę właściwych rynków, biorąc pod uwagę rynki określone w zaleceniu oraz w jak największym stopniu uwzględniając treść wytycznych. W związku z tym podstawę analizy Prezesa UKE służącej określeniu, czy jakikolwiek operator posiada w Polsce znaczącą pozycję rynkową na rynku (rynkach) hurtowego dostępu szerokopasmowego, musi stanowić należycie zdefiniowany właściwy rynek (lub właściwe rynki). (38) Komisja jest zdania, że proponowany środek, w ramach którego zdefiniowano odrębny właściwy rynek obejmujący terytorium 11 gmin w Polsce oraz stwierdzono istnienie skutecznej konkurencji na właściwym rynku hurtowym, jest niezgodny z prawem UE z następujących zasadniczych powodów: Oparcie się na przestarzałych danych, sprzecznych z bardziej aktualną oceną rynku dokonaną przez Prezesa UKE (39) Komisja podobnie jak BEREC uważa, iż wnioski Prezesa UKE dotyczące definicji właściwego rynku oraz oceny znaczącej pozycji rynkowej opierają się na przestarzałych danych rynkowych. W swojej ocenie Prezes UKE nie uwzględnia istotnych zmian strukturalnych na rynku. Zmiany, których nie uwzględniono w projekcie decyzji, obejmują w szczególności połączenie głównych konkurentów działających na rynkach telefonii stacjonarnej i dostępu szerokopasmowego (połączenie spółek Netia i Dialog sfinalizowane w trakcie 2011 r.) oraz połączenie dwóch ważnych operatorów telewizji kablowej (UPC i Aster, sfinalizowane w 2011 r.). Ponadto najnowsza, oparta na bardziej aktualnych danych, analiza rynku dokonana przez Prezesa UKE 12 pozwoliła mu wyciągnąć wyraźnie odmienne wnioski, a mianowicie stwierdzić istnienie operatora o znaczącej pozycji rynkowej na jednym krajowym rynku obejmującym całe terytorium Polski. Podobnie jak BEREC Komisja jest zdania, że Prezes UKE nie oparł swojej oceny na obiektywnych i przejrzystych danych rynkowych, które odzwierciedlają aktualną sytuację na właściwym rynku. (40) Z powyższych względów Komisja uważa, iż zgłoszony środek jest sprzeczny z prawem UE, a w szczególności z art. 3 ust. 3 dyrektywy ramowej i celami, o których mowa w jej art Zgłoszona Komisji i poddana przez nią ocenie pod numerem sprawy PL/2012/1311. PL 9 PL

10 Brak wystarczających dowodów na poparcie wyznaczenia odrębnego rynku geograficznego obejmującego terytorium 11 gmin w Polsce (41) Na podstawie informacji przekazanych wraz ze zgłoszonym projektem środka oraz dodatkowych informacji otrzymanych od Prezesa UKE i zainteresowanych stron trzecich Komisja jest zdania, że wyznaczenie odrębnego rynku geograficznego obejmującego terytorium 11 polskich gmin jest niezgodne z zasadami prawa konkurencji. W ramach analizy rynku geograficznego należy określić obszar, na którym dane przedsiębiorstwa oferują i nabywają produkty lub usługi, na którym panują wystarczająco jednolite warunki konkurencji oraz który można odróżnić od sąsiadujących obszarów, gdyż panują na nich wyraźnie odmienne warunki konkurencji. W ramach tej analizy należy szczególnie uwzględnić charakter i cechy danych produktów i usług, istnienie barier wejścia na rynek, preferencje konsumentów, istnienie znaczących różnic w udziałach rynkowych przedsiębiorstw oraz różnice cenowe 13. (42) Komisja, w pełni zgadzając się z opinią BEREC, jest zdania, że Prezes UKE oparł swoją ocenę geograficznego zasięgu rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego na cechach właściwych dla detalicznego rynku dostępu szerokopasmowego, a także iż Prezes UKE niedostatecznie jasno opisał zależności między rynkami hurtowym i detalicznym oraz to, dlaczego na tej podstawie uzasadnione jest zdefiniowanie właściwego rynku geograficznego obejmującego terytorium 11 gmin, który różni się od rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego na pozostałym terytorium Polski. (43) Komisja podkreśla, iż zgodnie z zasadami prawa konkurencji 14 w sektorze łączności elektronicznej zasięg geograficzny właściwego rynku jest tradycyjnie określany przez odniesienie do dwóch kryteriów: obszaru objętego zasięgiem sieci oraz zakresem stosowania środków prawnych lub innych środków o charakterze regulacyjnym. Odpowiada temu na ogół terytorium państwa członkowskiego, choć nie można zasadniczo wykluczyć, że krajowe organy regulacyjne mogą mieć wystarczające podstawy do zdefiniowania subkrajowych rynków geograficznych. (44) Obwieszczenie Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów wspólnotowego prawa konkurencji 15 precyzuje podejście Komisji do definiowania rynku geograficznego, stanowiąc, iż Komisja dokona [ ] wstępnego przeglądu zasięgu rynku geograficznego na podstawie szerokich wskazań w odniesieniu do podziału udziałów w rynku między strony oraz ich konkurentów, jak również wstępnej analizy ustalania cen oraz różnic w cenach na poziomie krajowym, wspólnotowym lub na poziomie EOG. Ten wstępny przegląd wykorzystywany jest w zasadzie jako hipoteza robocza, w celu skoncentrowania działań Komisji do celów ustalenia dokładnej definicji rynku geograficznego Obwieszczenie Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów wspólnotowego prawa konkurencji (97/C 372/03, pkt 8); wyrok z 1998 r. w sprawach połączonych C-68/94 i C-30/95 Francja i in. przeciwko Komisji, Rec. s. I-1375, Kali & Salz, pkt 143; wyrok z 2003 r. w sprawach połączonych T-346/02 i T-347/02 Cableuropa i in. przeciwko Komisji, Rec. s. II-4251, pkt 115. Zob. również notę wyjaśniającą Komisji towarzyszącą zaleceniu w sprawie właściwych rynków, SEC(2007) 1483 final. Obwieszczenie Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów wspólnotowego prawa konkurencji (97/C 372/03), pkt W obwieszczeniu sprecyzowano dalej, że konieczne będzie również ustalenie, czy przedsiębiorstwa w różnych obszarach stanowią rzeczywiste alternatywne źródło podaży dla konsumentów, oraz czy PL 10 PL

11 (45) Jeśli chodzi o definicję rynków subkrajowych Komisja uważa, że wyznaczenie odrębnego rynku geograficznego, którego podstawę stanowi zasadniczo liczba alternatywnych rodzajów infrastruktury istniejących w jednostce podziału administracyjnego (gminie), nie jest wystarczająco precyzyjne lub solidne, by umożliwić określenie rzeczywistych różnic w warunkach konkurencji na potrzeby definicji rynku. Dla oceny, czy warunki konkurencji na danym obszarze geograficznym są podobne lub wystarczająco jednolite, konieczne są dodatkowe dowody o charakterze strukturalnym i behawioralnym, w tym dotyczące kształtowania się cen na danym obszarze 17. (46) W niniejszej sprawie Komisja uważa, że Prezes UKE nie wykazał, że rynek hurtowego dostępu szerokopasmowego może być podzielony na mniejsze, subkrajowe rynki geograficzne. Stanowisko Komisji jest również poparte przez wnioski, które Prezes UKE sformułował w marcu 2012 r. na podstawie nowszych danych rynkowych, z których nie korzystał na potrzeby niniejszego przeglądu rynku, mianowicie iż zasięg geograficzny rynku obejmuje całe terytorium kraju. (47) Po pierwsze, istnienie jednego rynku krajowego może wynikać z faktu, iż TP stosuje jednolitą w całym kraju cenę hurtową. Ponadto, jak wyjaśnił Prezes UKE w odpowiedzi na pierwszą prośbę o udzielenie informacji, TP mogłaby stosować zróżnicowane ceny, jeśli byłaby w stanie obiektywnie wykazać istnienie zróżnicowanych warunków i okoliczności, które mogłyby uzasadniać takie zróżnicowanie. Jednakże TP nigdy nie zdecydowała się na oferowanie usług hurtowych w którejkolwiek z 11 gmin po obniżonych cenach, co wskazuje, że presja konkurencyjna na TP jest w tych gminach taka sama jak na pozostałym terytorium Polski. (48) Podobnie jak BEREC Komisja stwierdza ponadto, że Prezes UKE nie przedstawił żadnych spójnych i wymiernych dowodów na regionalne zróżnicowanie polityki cenowej na poziomie detalicznym. Prezes UKE uznał, że regionalnie zróżnicowana polityka cenowa istnieje i daje się potwierdzić ze względu na lokalne kampanie reklamowe obejmujące wyodrębnione obszary geograficzne. Prezes UKE stwierdza ponadto, że analiza tego rodzaju regionalnej polityki cenowej jest zbyt złożona i pracochłonna, gdyż wymagałaby gromadzenia bardzo szczegółowych danych marketingowych na poziomie lokalnym. Komisja nie podziela w tym względzie stanowiska Prezesa UKE. (49) Po pierwsze, Komisja uważa, że Prezes UKE dysponuje prawnymi możliwościami zwrócenia się do operatorów na szczeblu centralnym o odpowiednie informacje na temat stosowania cen regionalnych, a operatorzy zazwyczaj szybko spełniają tego rodzaju prośby o udostępnienie informacji wystosowane przez Prezesa UKE 18. (50) Po drugie, Komisja nie podziela wniosków Prezesa UKE co do istnienia regionalnie zróżnicowanych cen detalicznych. Przeciwnie, wydaje się, że nieregulowane ceny detaliczne TP, jak również ceny alternatywnych operatorów oferujących dostęp przez xdsl oraz operatorów sieci kablowych, są jednolite na całym obszarze, na którym podmioty te prowadzą działalność, niezależnie od tego, czy obejmuje on również przedsiębiorstwa zlokalizowane w różnych miejscach nie spotykają się z przeszkodami w rozwoju ich sprzedaży na konkurencyjnych warunkach na całym rynku geograficznym. Zob. sprawa UK/2007/0733. Świadczą o tym obszerne wnioski Prezesa UKE o udostępnienie danych rocznych obejmujących szczegółowe informacje o zasięgu infrastruktury i bazie klientów, aż po poziom pojedynczych adresów (budynków). PL 11 PL

12 terytorium 11 gmin. Jedynym przykładem specjalnych warunków cenowych poza regularnymi, ogólnie publikowanymi i dostępnymi cennikami wydaje się być oferta przedłużenia umowy, skierowana specjalnie do klientów, których umowy wkrótce wygasają lub którzy wręcz zasygnalizowali chęć zmiany operatora. Nie ma jednak dowodów, że tego rodzaju oferty są kierowane konkretnie do klientów mieszkających na określonych obszarach. (51) W swojej argumentacji Prezes UKE opierał się w dużej mierze na konkurencji infrastrukturalnej (opartej zasadniczo na sieciach kablowych samodzielnie świadczących usługi na potrzeby pionowo zintegrowanego przedsiębiorstwa, tzw. self supply ), nie zbadał jednak, czy spełnione są warunki dla pośredniej presji cenowej. Zgodnie z tym, co stwierdził BEREC, jeżeli Prezes UKE zamierzał oprzeć swoją ocenę na argumencie pośredniej presji cenowej, to powinien rozwinąć go w sposób bardziej wyraźny i poprzeć go wiarygodnymi dowodami bądź to w ramach definicji rynku bądź też na etapie analizowania istnienia znaczącej pozycji rynkowej. (52) Komisja uważa również, że różnice cen detalicznych, o ile istnieją, są niewystarczające do wskazania odrębnych rynków geograficznych na poziomie hurtowym. Jak wskazał w swojej opinii BEREC, związki między rynkami hurtowym i detalicznym muszą być jasno opisane. W tym względzie Komisja zgadza się z ustaleniami BEREC, że kryteria zastosowane przez Prezesa UKE w celu wyodrębnienia regionów geograficznych na poziomie detalicznym, o ile faktycznie miałyby istnieć, nie wydają się odpowiednio odzwierciedlać różnic w warunkach konkurencji na rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego. (53) W szczególności zgodnie z trzecim kryterium zastosowanym przez Prezesa UKE do oceny konkurencji jedynie 50 % konsumentów na omawianym obszarze dysponuje możliwością wyboru spośród trzech niezależnych operatorów infrastruktury, a tym samym nawet do 50 % konsumentów na niektórych obszarach na terenie 11 gmin ma do wyboru jedynie dwóch operatorów bądź zaledwie jednego. Prezes UKE przedstawia ponadto bardzo niewiele dowodów dotyczących penetracji na terytorium 11 gmin sieci kablowych i sieci opartych na uwolnionym dostępie do lokalnej pętli abonenckiej. W związku z tym Komisja stwierdza, że nawet w obrębie tych 11 gmin warunki konkurencji wydają się być niewystarczająco jednolite, a posługiwanie się granicami jednostek podziału administracyjnego w celu wyznaczenia rynków geograficznych nie wydaje się być właściwym kryterium określania rynków subkrajowych w Polsce. (54) Podsumowując, Komisja uważa, iż proponowana przez Prezesa UKE definicja rynku geograficznego jest sprzeczna z prawem UE, a dokładnie z wymogami określonymi w art. 15 ust. 3 dyrektywy ramowej, w świetle celów określonych w art. 8 tej dyrektywy. Komisja stwierdza wprawdzie istnienie pewnych różnic na poziomie detalicznym rynku usług dostępu szerokopasmowego w Polsce, jednak zdaniem Komisji różnice te nie są same w sobie wystarczające do wskazania odrębnego geograficznego rynku hurtowego obejmującego terytorium 11 gmin. Podobnie jak BEREC Komisja jest zdania, iż Prezes UKE nie udowodnił, że odnośne 11 gmin stanowi odrębny regionalny rynek hurtowych usług dostępu szerokopasmowego. Brak dowodów na poparcie ustaleń dotyczących istnienia skutecznej konkurencji na wyznaczonym rynku (55) Jak stwierdziła Komisja w swojej decyzji dotyczącej otwarcia II etapu postępowania w niniejszej sprawie, Prezes UKE dokonał swoich ustaleń jeśli chodzi o sytuację konkurencyjną na rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego głównie poprzez PL 12 PL

13 odniesienie do konkurencji w zakresie infrastruktury na poziomie detalicznym (presja konkurencyjna ze strony sieci telewizji kablowej). Prezes UKE stwierdził jednocześnie, że tego rodzaju infrastruktura alternatywna (sieci telewizji kablowej) nie wchodzi w zakres definicji właściwego rynku produktowego, jakim jest rynek hurtowego dostępu szerokopasmowego. Podobnie jak BEREC Komisja jest więc zatem zdania, że Prezes UKE nie wykazał, w jaki sposób i w jakim stopniu konkurencja infrastrukturalna na powiązanym rynku detalicznym prowadzi bezpośrednio lub pośrednio do presji na TP na rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego. (56) Ponadto również w drugim etapie postępowania Prezes UKE nie był w stanie przedstawić żadnych danych dotyczących liczby lokalnych central TP, w których operatorzy alternatywni mają dostęp do uwolnionej lokalnej pętli abonenckiej, a tym samym mogą natychmiast i w wiarygodny sposób wywierać presję konkurencyjną na TP w przypadku hurtowego dostępu szerokopasmowego. Biorąc pod uwagę fakt, iż w Polsce uwolnienie dostępu do lokalnej pętli abonenckiej postępuje powoli, Komisja podobnie jak BEREC nie zgadza się z konkluzją Prezesa UKE, że potencjalna konkurencja ze strony operatorów wykorzystujących uwolniony dostęp do lokalnej pętli abonenckiej może prowadzić do presji na TP na rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego. (57) Komisja uważa ponadto, iż obejmująca cały kraj sieć TP, oparta zasadniczo na infrastrukturze miedzianej, jest w dalszym ciągu jedyną o tak dużym zasięgu geograficznym. Nie istnieje żadna inna konkurencyjna sieć, która mogłaby świadczyć usługi hurtowego dostępu szerokopasmowego przedsiębiorstwom zainteresowanym takim dostępem. W ten sposób pozycji TP nie zagraża konkurencja ze strony sieci kablowych, gdyż sieci te nie świadczą usług hurtowego dostępu szerokopasmowego i nie można realistycznie oczekiwać, że będą one w stanie oferować takie usługi. Ponadto zwłaszcza jeśli spojrzeć na potrzeby klientów biznesowych (w odróżnieniu od klientów indywidualnych), którzy potrzebują dostępu do łączy w wielu lokalizacjach, oferta TP w zakresie hurtowego dostępu szerokopasmowego wydaje się być jedyną, która może spełnić ich wymagania, jeżeli preferują zawrzeć umowę z jednym dostawcą działającym w skali całego kraju. (58) Komisja dokonała starannej oceny dodatkowych informacji dotyczących dotychczasowych zmian cen i udziałów w rynku (w latach ), które zostały przedłożone przez Prezesa UKE w odpowiedzi na drugą prośbę o udzielenie dodatkowych informacji. Po pierwsze Komisja stwierdza, że przedłożone informacje są niekompletne, gdyż nie zawierają danych o wysokości cen naliczanych przez głównych konkurentów na detalicznym rynku usług dostępu szerokopasmowego, a mianowicie przedsiębiorstwa Aster, UPC i Netia 19. Przedłożone informacje wprowadzają ponadto w błąd, gdyż Prezes UKE oblicza odrębnie udziały rynkowe dwóch spółek należących do grupy Orange (TP i PTK Centertel, przy czym ta druga jest spółką zależną należącą w 100 % do TP). Na podstawie tych obliczeń Prezes UKE dochodzi do wniosku (w odpowiedzi na prośbę o udzielenie informacji), że udział TP w rynku systematycznie zmniejszał się w ciągu ostatnich trzech lat, podczas gdy udziały rynkowe konkurencyjnych operatorów rosły. Komisja stwierdza, że udział TP w rynku faktycznie uległ zmniejszeniu, ale jego spadek został z nadwyżką zrekompensowany przez wzrost liczby klientów należącej do niej spółki zależnej (PTK Centertel). Łącznie przez ostatnie trzy lata grupa Orange zwiększyła swój udział 19 Netia została uwzględniona w statystykach za rok 2012, w przeciwieństwie do Aster i UPC. PL 13 PL

14 w detalicznym rynku usług dostępu szerokopasmowego do ponad 41 %. Z drugiej strony udziały rynkowe konkurentów są niewielkie (wynoszą 5 10 %) i utrzymują się na niezmienionym poziomie bądź maleją. Komisja zwraca ponadto uwagę na fakt, iż wnioski Prezesa UKE dotyczące braku podmiotu o znaczącej pozycji rynkowej są sprzeczne z jego ustaleniami dokonanymi na podstawie bardziej aktualnych danych rynkowych. W związku z powyższym Komisja jest zdania, że Prezes UKE nie przedstawił wystarczających dowodów uzasadniających stwierdzenie istnienia skutecznej konkurencji na rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego w 11 gminach w Polsce. Stworzenie przeszkody dla rozwoju rynku wewnętrznego (59) Komisja jest zdania, że możliwość wycofania obowiązujących obowiązków regulacyjnych na podstawie przestarzałych danych rynkowych i w sprzeczności z przeglądem rynku przeprowadzonym niedawno przez Prezesa UKE w oparciu o nowsze dane nasuwa poważne wątpliwości co do wiarygodności takiej oceny, a tym samym prowadzi do zakłóceń w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego. Ponadto bez regulacji dostępu do infrastruktury TP (opartej na istniejących liniach miedzianych lub przyszłych liniach światłowodowych FTTH) TP będzie miała możliwość ograniczania ekspansji alternatywnych operatorów świadczących usługi dostępu szerokopasmowego na poziomie detalicznym. Miałoby to wpływ na możliwości oferowania przez alternatywnych operatorów swoim klientom detalicznym (biznesowym) ogólnoeuropejskich usług komunikacyjnych i innych usług transgranicznych. Na tej podstawie Komisja uważa, że projekt środka stworzyłby przeszkodę dla rozwoju rynku wewnętrznego w rozumieniu art. 16 dyrektywy ramowej. VI. WNIOSEK ORAZ PROPOZYCJE ZMIANY PROJEKTU ŚRODKA (60) Uwzględniając wyniki szczegółowej analizy projektu środka zgłoszonego przez Prezesa UKE i przekazanych przez niego dodatkowych informacji, uwag przedłożonych przez osoby trzecie, a także w możliwie największym stopniu uwzględniając opinię BEREC oraz powody przedstawione powyżej, Komisja dochodzi do wniosku, że dostępne dowody nie uzasadniają zaproponowanej przez Prezesa UKE definicji rynku geograficznego oraz dokonanych przez niego ustaleń dotyczących istnienia skutecznej konkurencji na zdefiniowanym właściwym rynku. (61) W związku z tym Komisja uważa, że projekt środka w odniesieniu do definicji rynku i ustaleń dotyczących znaczącej pozycji rynkowej jest sprzeczny z prawem UE, a w szczególności z art. 8 dyrektywy ramowej. (62) Komisja nie dysponuje żadnymi jednoznacznymi dowodami uzasadniającymi geograficzną segmentację rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego w Polsce. Dowody przedstawione przez Prezesa UKE nie wskazują na istnienie regionalnie zróżnicowanych rynków detalicznych lub hurtowych. Ponadto wynikiem analizy przeprowadzonej przez Prezesa UKE na podstawie najbardziej aktualnych danych rynkowych było zdefiniowanie przez Prezesa UKE jednego, krajowego rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego. Na drugim etapie oceny zgłoszenia będącego przedmiotem niniejszej decyzji Prezes UKE nie przedstawił żadnych jednoznacznych dowodów stosowania regionalnych cenników przez TP lub innych, niepodlegających regulacji operatorów. PL 14 PL

15 (63) Komisja stwierdza ponadto, że ocena znaczącej pozycji rynkowej przez Prezesa UKE nie została dokonana na podstawie aktualnych, obiektywnych i wiarygodnych danych rynkowych. (64) Komisja pragnie zauważyć, że ramy regulacyjne nie wykluczają wprowadzenia różnych środków w ramach tego samego właściwego rynku, w przypadkach gdy widoczne są różnice w warunkach konkurencji, ale nie ma wystarczających dowodów uzasadniających zdefiniowanie rynków subkrajowych 20. Zgodnie z zasadą ogólną, że środki naprawcze powinny być dostosowane i proporcjonalne do stwierdzonego problemu w zakresie konkurencji, właściwe może być nałożenie przez krajowe organy regulacyjne środków naprawczych, które uwzględniają zróżnicowane lokalnie lub regionalnie warunki konkurencji, przy jednoczesnym utrzymaniu definicji geograficznego rynku właściwego jako rynku krajowego. Geograficzne zróżnicowanie środków naprawczych może być stosownym rozwiązaniem w sytuacjach, gdy przykładowo granice pomiędzy obszarami, na których panuje różna presja konkurencyjna, są zmienne i z czasem prawdopodobnie ulegną zmianie, lub gdy widoczne są znaczne różnice w warunkach konkurencji, ale fakty nie wskazują na istnienie rynków subkrajowych. Ponadto zróżnicowanie środków naprawczych może być właściwe w sytuacji, gdy przedwczesne wycofanie regulacji ex ante może mieć znaczne negatywne konsekwencje dla konsumentów i konkurencji. Istotne jest również, by wszelkie proponowane granice między rynkami były wystarczająco stabilne w dłuższym okresie czasu 21, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Urząd Komunikacji Elektronicznej musi w całości wycofać projekt środka zgłoszonego Komisji w dniu 9 listopada 2012 r. i zarejestrowanego pod numerem sprawy PL/2012/1394. Artykuł 2 Komisja zwraca się do Prezesa UKE o zmianę ostatniego dokonanego przez niego przeglądu rynku (zgłoszonego jako sprawa PL/2012/1311), a w szczególności o zmianę proponowanych środków naprawczych zgodnie z zaleceniem Komisji z dnia 27 sierpnia 2012 r., oraz po przeprowadzeniu właściwego procesu konsultacji o jak najszybsze przyjęcie ostatecznej wersji środka. Alternatywnie Prezes UKE powinien dokonać nowej analizy rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego w Polsce, uwzględniając przy tym niniejszą decyzję Komisji oraz opinię BEREC. Prezes UKE powinien w szczególności: - pogłębić swoją ocenę wzajemnych zależności między detalicznym rynkiem usług dostępu szerokopasmowego a rynkiem hurtowego dostępu szerokopasmowego; - dokonać rzetelnej, wybiegającej w przyszłość oceny substytucyjności zarówno po stronie podaży, jak i po stronie popytu na rynku hurtowego dostępu szerokopasmowego; - dokonać oceny tych produktów detalicznych, które są najbardziej istotne dla klientów detalicznych (pakietowe oferty usług dostępu szerokopasmowego oraz dostępu do telefonii i telewizji); Przykładowo sprawy AT/2008/0757, FR/2008/0914, PL/2011/1184 i ostatnio PL/2012/1311. Zob. sprawa UK/2007/0733. PL 15 PL

16 - przedstawić szczegółowe, wiarygodne i aktualne informacje dotyczące zmian sytuacji na rynku (tzn. pełne informacje na temat udziałów rynkowych, cen na poziomie detalicznym i hurtowym, geograficznego zasięgu sieci alternatywnych, najlepiej na podstawie poszczególnych central), obejmujących zarówno dotychczasowy rozwój rynku, jak i przyszły rozwój sytuacji. Artykuł 3 Niniejsza decyzja 22 skierowana jest do: Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka Warszawa Polska Sporządzono w Brukseli, dnia r. W imieniu Komisji Neelie KROES Wiceprzewodnicząca 22 Zgodnie z pkt 14 zalecenia Komisji 2008/850/WE z dnia 15 października 2008 r. w sprawie notyfikacji, terminów i konsultacji przewidzianych w art. 7 dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej Komisja opublikuje niniejszy dokument na swojej stronie internetowej. Komisja nie uznaje zawartych w niniejszym dokumencie informacji za poufne. Prezes UKE może poinformować Komisję w terminie trzech dni roboczych od otrzymania niniejszej decyzji, że uważa, iż zgodnie z unijnymi i krajowymi przepisami dotyczącymi tajemnicy handlowej niniejszy dokument zawiera informacje poufne, które należałoby usunąć przed publikacją. Prezes UKE powinien uzasadnić taką prośbę. Prośba powinna zostać wysłana pocztą elektroniczną na adres: CNECT-ARTICLE7@ec.europa.eu lub faksem na numer: PL 16 PL