AA1000 STAKEHOLDER ENGAGEMENT STANDARD 2011
|
|
- Artur Czajkowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 AA1000 STAKEHOLDER ENGAGEMENT STANDARD 2011 Norma AA1000 Zaangażowanie interesariuszy 2011 Ostateczny projekt
2 Spis treści Słowo wstępne Wprowadzenie 1. Przeznaczenie i zakres AA1000SES 2. Zobowiązanie i zintegrowanie 2.1 Zobowiązanie do realizacji Zasad Odpowiedzialności AA1000 ( 2008 ) 2.2. Zintegrowanie z systemem zarządzania 2.3. Zintegrowanie ze strategią organizacji i zarządzaniem na szczeblu operacyjnym 3. Cel, zakres i interesariusze 3.1. Ustalenie celu zaangażowania 3.2. Ustalenie zakresu zaangażowania w zależności od celu 3.3. Określenie inicjatora, realizatorów i angażowanych interesariuszy 4. Procedura zaangażowania 4.1 Planowanie Stworzenie klasyfikacji i profili interesariuszy Ustalenie stopnia ( stopni ) i metody ( metod ) zaangażowania Ustalenie granic jawności Stworzenie planu zaangażowania Ustalenie wskaźników 4.2 Przygotowanie Zgromadzenie zasobów Podniesienie poziomu gotowości interesariuszy Rozpoznanie i przygotowanie na ryzyka związane z zaangażowaniem 4.3 Wdrożenie planu zaangażowania Zaproszenie interesariuszy do zaangażowania Szkolenie interesariuszy Zaangażowanie Udokumentowanie zaangażowania i jego efektów Stworzenie planu działań Przedstawienie efektów zaangażowania i planu działań 4.4. Kontrola i ulepszenia Monitorowanie i ocena zaangażowania
3 4.4.2 Wnioski i ulepszenia Podsumowanie planu działań Sprawozdanie z zaangażowania Aneksy A. Definicje B. Seria AA1000 C. Komitet Techniczny Zaangażowania Interesariuszy AccountAbility D. O AccountAbility
4 Słowo wstępne W Normie Ramowej AA1000 wydanej w roku 1999, AccountAbility po raz pierwszy przedstawiło zasadę włączania ( inclusivity ). Poprzez włączanie rozumie się udział interesariuszy w przygotowaniu i realizacji odpowiedzialnej strategii zrównoważonego rozwoju. Zaangażowanie Interesariuszy jest narzędziem mającym pomóc organizacjom we wprowadzeniu zasady włączania. Aby ułatwić realizację zasady włączania, w Normie Ramowej AA1000 z roku 1999 zostały zawarte wytyczne dotyczące sposobu przygotowania i przeprowadzenia procesu zaangażowania interesariuszy. Do roku 2005, te najwcześniejsze wytyczne przeobraziły się w Normę Zaangażowania Interesariuszy AA1000, pierwszą kiedykolwiek wydaną międzynarodowa normę dotyczącą zaangażowania interesariuszy. W Państwa rękach jest drugie wydanie niniejszej normy. Uwzględniono w niej zmiany wprowadzone w Zasadach Odpowiedzialności AA1000 ( 2008r. ) oraz dorobek praktyki zaangażowania interesariuszy z ostatnich sześciu lat. Stworzenie normy AA1000SES było operacją zakrojoną na szeroką skalę, angażującą wielu interesariuszy. Początek miał miejsce w roku 2006, gdy w oparciu o pierwszą wersję AA1000SES przeprowadzono całoroczne pilotażowe badanie. Dane zebrane podczas pilotażu, badania nad innymi podobnymi programami i ich efektami w praktyce, oraz wyniki sondażu internetowego wykorzystano do stworzenia wstępnego projektu poprawionej normy. Projekt ten powstał w toku konsultacji przeprowadzonych w ponad 20 krajach, z udziałem szerokiego grona interesariuszy. Wszystkie uwagi i komentarze zostały wzięte pod rozwagę przez Komitet Techniczny Zaangażowania Interesariuszy AccountAbility, który następnie przygotował poprawioną wersję projektu, udostępnioną do konsultacji społecznych. Odbyły się trzy tury konsultacji społecznych, ( dni każda ), po których przedstawiono do oceny (30 dni) ostateczny projekt. Konsultacje społeczne odbywały się z zachowaniem pełnej przejrzystości, przy wykorzystaniu oprogramowania typu wiki. Pomiędzy poszczególnymi turami konsultacji, Komitet Techniczny Zaangażowania Interesariuszy AccountAbility oceniał i poprawiał projekt. Ostateczny kształt projektu został przyjęty przez Komitet i przekazany Radzie Norm Accountability, która wyraziła zgodę na jego publikację. Nieustanny wzrost wiedzy na polu normalizacji oznacza, że rozwój każdej normy jest procesem nieprzerwanym i ciągłym. AccountAbility zachęca Państwa do podzielenia się swoimi doświadczeniami z Normą AA1000SES Zaangażowanie Interesariuszy, abyśmy mogli w dalszym ciągu rozwijać naszą Serię AA1000.
5 Wprowadzenie Jakkolwiek zaangażowanie interesariuszy nie jest nową ideą, obecnie uważa się je za kluczowe dla długookresowego sukcesu organizacji. Dotychczas trudno jednak było odróżnić zaangażowanie skuteczne od nieskutecznego. Celem niniejszej normy jest stworzenie wzorca skutecznego zaangażowania. Interesariusze nie są tylko członkami społeczności lokalnych lub organizacji pozarządowych. Są to te osoby, grupy, stowarzyszenia, instytucje, przedsiębiorstwa, które mogą mieć wpływ na organizację, bądź też na które organizacja może wpływać, poprzez swoje działania, produkty lub usługi. Zaangażowanie interesariuszy jest mechanizmem stosowanym przez organizację do zaangażowania interesariuszy w działanie zmierzające do osiągnięcia określonych, pożądanych rezultatów. Uważa się je za jeden z podstawowych elementów odpowiedzialności społecznej, ponieważ zmusza ono organizację do włączenia interesariuszy w procesy związane z zapewnieniem zrównoważonego rozwoju, jak również nadaje interesariuszom prawo do rozliczenia organizacji z jej decyzji, działań i osiągniętych wyników. Skuteczne zaangażowanie interesariuszy musi: - opierać się na zobowiązaniu do przestrzegania zasad AA1000APS; - mieć jasno określony zakres; - mieć uzgodniony proces decyzyjny; - skupiać się na zagadnieniach istotnych dla organizacji i/lub interesariuszy; - tworzyć możliwości dialogu; - być zintegrowane z systemem zarządzania; - być przejrzyste; - zawierać procedury odpowiednie z punktu widzenia angażowanych interesariuszy; - być przeprowadzone we właściwym czasie, oraz - być elastyczne i uwzględniać sugestie z zewnątrz. Zaangażowanie osób, grup i organizacji, na które wpływa organizacja lub które na nią wpływają, wzięcie pod uwagę ich obaw i interesów, poprawia funkcjonowanie organizacji. Dostarcza jej dodatkowej wiedzy i poszerza możliwości działania. Skuteczne zaangażowanie interesariuszy może: - Zapewnić trwalszy i zrównoważony rozwój społeczny, dając tym, którzy powinni być słyszani szansę na uwzględnienie ich opinii w procesie decyzyjnym; - Ułatwić zarządzanie ryzykiem i reputacją; - Umożliwić wspólne korzystanie z zasobów (wiedza, ludzie, pieniądze, technologia) w celu rozwiązania problemów i realizacji celów niedostępnych dla pojedynczych organizacji;
6 - Pozwolić na zrozumienie skomplikowanego środowiska działania, łącznie ze zmianami rynkowymi i uwarunkowaniami kulturalnymi; - Umożliwić uczenie się od interesariuszy, owocujące polepszeniem produktów i procedur; - Informować, uczyć i wpływać na interesariuszy w taki sposób, aby ich decyzje i działania miały pozytywny wpływ na organizację i społeczeństwo; oraz - Przysłużyć się stworzeniu relacji z interesariuszami opartych na zaufaniu i przejrzystości. Aby osiągnąć te korzyści, zaangażowanie akcjonariuszy musi być przygotowane i wdrożone w wiarygodny sposób. Norma AA1000 Zaangażowanie Interesariuszy (AA1000SES) dostarcza do tego podstawowych narzędzi. Jest to uniwersalna norma ramowa oparta na powszechnie dostępnych źródłach, służąca przygotowaniu, wprowadzeniu, ocenie i publicznej prezentacji skutecznego zaangażowania interesariuszy. Niniejsza norma opiera się i jest zgodna z Serią AA1000 wydaną przez AccountAbility, zwłaszcza z AA1000 Zasady Odpowiedzialności. Zaangażowanie interesariuszy można opisać jako podróż. Punktem wyjścia jest często próba złagodzenia bólu stało się coś złego i pojawiły się istotne naciski z zewnątrz, którym trzeba natychmiast zaradzić. Organizacja orientuje się, że musi angażować interesariuszy, prezentować im swoje działania w bardziej przejrzysty sposób, i liczyć się z ich problemami. Organizacje które zauważą, że zaangażowanie interesariuszy pomogło w rozwiązaniu problemu szukają następnie sposobów na wykorzystanie zaangażowania jako metody zapobiegania, a nie reagowania. Zaczynają wykorzystywać je do przewidywania zagrożeń i zarządzania ryzykiem. Odkrywają, że lepsze zrozumienie swoich interesariuszy tworzy łatwiejsze i bardziej responsywne środowisko biznesowe. Polepszają się wyniki. Następnie, organizacje odkrywają, że tak jak na poziomie operacyjnym, tak i na szczeblu strategicznym zaangażowanie interesariuszy może przynieść profity. Zaangażowanie może być cennym źródłem innowacji i ułatwiać pozyskiwanie nowych partnerów. Wiodące przedsiębiorstwa orientują się, że rosnący procent innowacji pochodzi z zewnątrz organizacji, a nie z niej samej. Pojmują, że interesariuszy należy uznać za cenne aktywa, a źródło problemów z którymi trzeba sobie radzić. Na tym poziomie, zaangażowanie interesariuszy napędza poszukiwanie nowych kierunków rozwoju i dążenie do perfekcji w działaniu. AA1000SES ( 2011 ) składa się z czterech części. Pierwsza część opisuje cel i zakres samej normy. Wskazuje również, do czyjego użytku jest przeznaczona, precyzując, że jakkolwiek niniejsza norma ma służyć przede wszystkim kierownictwu i wykonawcom zaangażowania, to jednak skorzystać z niej mogą wszyscy biorący udział i czerpiący korzyści z zaangażowania. Część ta jasno określa również, że korzystać z normy mogą wszystkie organizacje, nie tylko te duże i działające w biznesie.
7 Kolejne trzy części określają wymagania, jakie musi spełnić skuteczne zaangażowanie interesariuszy, dostarczając również wytycznych zapewniających pełne zrozumienie tychże wymagań. Te trzy części to: 1) jak określić niezbędne zobowiązania do zaangażowania interesariuszy i jak zapewnić pełne zintegrowanie zaangażowania z działalnością organizacji na szczeblu strategicznym i operacyjnym; 2) jak określić cel i zakres zaangażowania oraz interesariuszy, którzy mają mu podlegać i 3) jak wygląda skuteczny proces zaangażowania interesariuszy. Norma AA1000SES jest częścią zestawu narzędzi służących zaangażowaniu interesariuszy stworzonego przez AccountAbility. Zestaw ten zawiera: Normę AA1000SE opublikowaną w formie tekstowej, zatwierdzoną przez Komitet Techniczny Zaangażowanie Interesariuszy AccountAbility. Zawiera: - zasady i wymogi skutecznego zaangażowania interesariuszy; - wytyczne pomagające w lepszym zrozumieniu wymogów. Podręcznik AA1000SE - opublikowany w formie tekstowej, stworzony przez ekspertów z pomocą zakrojonych na szeroką skalę konsultacji społecznych. Zawiera: - jak przekonać do zaangażowania interesariuszy; - wytyczne krok-po-kroku, wzorce i sprawdzone przykłady zaangażowania w organizacji; - zaangażowanie poprzez projekty; oraz - zaangażowanie w sektorze publicznym. AA1000SE WikiHub otwarta, uaktualniana na bieżąco, tworzona przez użytkowników baza danych, zawierająca użyteczne porady i informacje dotyczące zaangażowania interesariuszy. Tworzą ją sami interesariusze, z niewielkim udziałem moderatorów. Docelowo będzie zawierać: - bazę wskaźników sukcesu, stworzonych przez organizacje i stosowanych do oceny skuteczności i wartości zaangażowania interesariuszy; - bazę raportów z zaangażowania w trzech obszarach: organizacji, projektów i sektora publicznego; - zasób modyfikacji wprowadzonych w poszczególnych krajach i regionach, odpowiadających na lokalną specyfikę i uwarunkowania; - zasób przystosowań do konkretnych sektorów działalności, odpowiadających ich specyfice i uwarunkowaniom; - bazę danych dotyczących tego, jak AA1000SES łączy się i jak może być używane z innymi normami, kodeksami i wytycznymi; - bazę innych istotnych narządzi i sposobów postępowania z zaangażowaniem interesariuszy.
8 1. Przeznaczenie i zakres AA1000SES ( 2011 ) Norma AA1000SES Zaangażowanie Interesariuszy jest uniwersalną normą ramową opartą na powszechnie dostępnych źródłach, służącą przygotowaniu, wprowadzeniu, ocenie i publicznej prezentacji skutecznego zaangażowania interesariuszy. Opisuje ona jak ustanowić zobowiązania do zaangażowania interesariuszy; jak zintegrować zaangażowanie interesariuszy w strukturze i działalności organizacji; jak określić cel i zakres procesu zaangażowania i grono interesariuszy nim objętych; oraz mechanizmy które pozwolą na skuteczne zaangażowanie, realizujące zasadę włączenia i zapewniające pozytywne rezultaty. Ryc. 1 Przeznaczenie i zakres AA1000SES ( 2011 ) [po lewej] Obowiązujące w organizacji procedury dotyczące rozwoju strategicznego i zarządzania na szczeblu operacyjnym Wyniki [po prawej] Zobowiązanie i zintegrowanie Przeznaczenie, zakres i interesariusze Proces zaangażowania interesariuszy [koniec obrazka] Niniejszą normę opracowano w taki sposób, aby umożliwić organizacjom, w przypadku pojawienia się problemów, nieprzewidzianych okoliczności czy szans, reakcję wyważoną i wszechstronną.
9 Norma kładzie nacisk na fakt, że zaangażowanie interesariuszy musi przynieść rezultaty, które oni sami uznają za pożądane, musi też ono być przedstawiane w wiarygodny sposób. Norma AA1000SES nadaje się do stosowania na wszystkich poziomach i przy wszystkich rodzajach zaangażowania interesariuszy. Można z niej korzystać zarówno przy zaangażowaniu zewnętrznym jak i zewnętrznym, w organizacjach mających charakter publiczny, prywatny czy obywatelski, niezależnie od ich rozmiaru. Może być wykorzystywana do jednorazowych przedsięwzięć, jak i do realizacji długofalowych zamierzeń. AA1000SES jest przeznaczona do stosowania przez kierownictwo procesu zaangażowania interesariuszy. Może też okazać się użyteczna dla menedżerów i innych osób odpowiedzialnych za działania decyzyjne, jak również uczestników zaangażowania interesariuszy. Użytkownicy innych norm z Serii AA1000 mogą skorzystać z AA1000SES celem lepszego zrozumienia Zasad Odpowiedzialności włączania, istotności i odpowiadania, a także do oceny zgodności z tymi zasadami. AA1000SES może być wykorzystana jak wsparcie dla wielu innych norm zalecających albo wymagających zaangażowania interesariuszy. Dla przykładu, można ją wykorzystać w zarządzaniu ryzykiem, wiedzą, jakością, zasobami ludzkimi, dla zapewnienia odpowiedzialności społecznej, zrównoważonego rozwoju, przejrzystości działań. AA1000SES nie ma na celu zastąpienia ani podważenia istniejących ram działania, takich jak układy zbiorowe czy regulacje prawne, może jednak je uzupełniać i ułatwiać ich przestrzeganie. AA1000SES zawiera wymogi i objaśniające je wytyczne. Wymogi zapisane są kursywą, wytyczne normalną czcionką.
10 2. Zobowiązanie i zintegrowanie Zaangażowanie interesariuszy musi stanowić niezbywalny element kultury korporacyjnej i zasad funkcjonowania danej organizacji. Aby to osiągnąć, AA1000SES wymaga zobowiązania się przez organizację do przestrzegania zasad AA1000APS i zintegrowania zaangażowania interesariuszy w swojej strukturze, strategii i działaniach. Poprzez to zobowiązanie i zintegrowanie, efekty zaangażowania interesariuszy przekładają się na wyniki na szczeblu strategicznym i operacyjnym. 2.1 Zobowiązanie do przestrzegania Zasad Odpowiedzialności AA1000 Organizacja podejmie formalne zobowiązanie przestrzegania Zasad Odpowiedzialności w rozumieniu Normy AA1000 Zasady Odpowiedzialności (2008). Informację o podjęciu tego zobowiązania organizacja poda do wiadomości publicznej oraz wewnętrznej. Trzy zasady odpowiedzialności to Włączenie, Istotność i Odpowiadanie. Włączenie to udział interesariuszy w tworzeniu i osiąganiu odpowiedzialnej i strategicznej odpowiedzi na wyzwania zrównoważonego rozwoju. To także zobowiązanie się do bycia odpowiedzialnym wobec tych, na których organizacja ma wpływ, i tych którzy mają wpływ na organizację; to umożliwienie ich uczestnictwa w rozpoznawaniu problemów i poszukiwaniu rozwiązań. Włącznie polega na współpracy interesariuszy na wszystkich szczeblach, włączając w to zarządzanie organizacją, w celu osiągnięcia lepszych wyników. Wszystkie trzy zasady wymagają określonego procesu zaangażowania i uczestnictwa interesariuszy, który zapewnia ich całkowite i wyważone zaangażowanie oraz skutkuje metodami, planami, działaniami i rezultatami, które z kolei odnoszą się do i odpowiadają na kwestie i skutki działań organizacji w odpowiedzialny sposób. Zasada włączenia jest niezbędna dla realizacji pozostałych dwóch zasad odpowiedzialności: istotności i odpowiadania. Włączenie jest punktem wyjścia dla określenia, co jest istotne. Istotność określa, jakie zagadnienia są najważniejsze dla organizacji i jej interesariuszy, przy poszanowaniu fakty, że to co jest istotne, zależy od konkretnego interesariusza pewne sprawy mogą być istotne dla jednych interesariuszy, a dla innych nie. Odpowiadanie to decyzje, działania i efekty działań związane z istotnymi zagadnieniami, jak również porozumiewanie się z interesariuszami. Zobowiązanie do przestrzegania powyższych trzech zasad powinno zostać sformalizowane w sposób zgodny z procedurami zarządzania obowiązującymi w danej organizacji. Może to wymagać wprowadzenia stosownych zapisów w statucie organizacji, lub zawarcia zobowiązania w innych wiążących organizację dokumentach, takich jak programy rozwoju, prospekty czy deklaracje wartości.
11 Realizując powyższe, organizacja musi mieć na względzie kontekst kulturowy, w którym się porusza, oraz inne zasady i wartości, do przestrzegania których się zobowiązała. 2.2 Zintegrowanie z systemem zarządzania Organizacja zintegruje zaangażowanie interesariuszy ze swoim systemem zarządzania i istotnymi procesami decyzyjnymi. System zarządzania i procesy decyzyjne są uznawane za istotne, jeżeli mają związek z zagadnieniem lub działaniem mającym realny wpływ na interesariusza, albo na to, w jaki sposób interesariusz wpływa na organizację. 2.3 Zintegrowanie ze strategią organizacji i zarządzaniem na szczeblu operacyjnym Organizacja zintegruje zaangażowanie interesariuszy ze wszystkimi swoimi istotnymi zasadami, wytycznymi i procedurami dotyczącymi: - strategii rozwoju ( włącznie z wizją, misją i wartościami leżącymi u podstaw strategii ); oraz - zarządzania na szczeblu operacyjnym. Aby zapewnić, że zaangażowanie interesariuszy jest na trwałe wbudowane w organizację, wszystkie zasady, wytyczne i procedury dotyczące tworzenia strategii i zarządzania na szczeblu operacyjnym powinny zawierać wymóg angażowania interesariuszy, tam gdzie jest to możliwe. 3. Cel, zakres i interesariusze Udane zaangażowanie jest zależne od zrozumienia, dlaczego angażujemy (cel), do czego (zakres), oraz kto musi uczestniczyć w procesie zaangażowania (inicjator, kierownictwo, interesariusze). Zobowiązanie do przestrzegania zasad AA1000APS (2008) i zintegrowania zaangażowania interesariuszy z systemem zarządzania, strategią i działalnością wymaga, by zaangażowanie było stosowane regularnie i systematycznie w całej organizacji.
12 Ryc. 2 Cel, zakres i interesariusze Dlaczego ( Cel ) Zaangażowanie interesariuszy Co ( Zakres ) Kto ( Interesariusze ) 3.1. Ustalenie celu zaangażowania Cele zaangażowania interesariuszy będzie określony. Cel będzie się łączyć z ogólną strategią i zarządzaniem na szczeblu operacyjnym w organizacji. Zaangażowanie interesariuszy musi mieć cel. Kluczowe jest, aby najpierw zastanowić się po co angażować interesariuszy i co ma być w ten sposób osiągnięte. Nie powinno się rozpoczynać angażowania interesariuszy bez wcześniejszego określenia celu. Są dwie szerokie kategorie celów strategiczne i operacyjne. Znaczy to, że zaangażowanie interesariuszy służy albo stworzeniu czy też rozwojowi strategii, albo określeniu i odniesieniu się do zagadnień istotnych z punktu widzenia działalności operacyjnej. Budowa relacji opartych na zaufaniu jest nieusuwalnym elementem zaangażowania interesariuszy zarówno na szczeblu strategicznym, jak i operacyjnym.
13 Cel może być związany z już istniejącą działalnością organizacji, np. poprzez zapewnienie dobrego zrozumienia poglądów interesariuszy czy stworzenia z nimi pozytywnych relacji. Może też nim nowy być konkretny projekt czy zamiar organizacji. Inicjatorzy zaangażowania interesariuszy powinni włączyć tych ostatnich w proces określania celu zaangażowania. W trakcie angażowanie, cel powinien być poddany ocenie i potencjalnym modyfikacjom, z uwzględnieniem opinii interesariuszy. 3.2 Ustalenie zakresu zaangażowania w zależności od celu Zakres zaangażowania będzie określony na podstawie: - materii przedmiotowej, których zaangażowanie ma dotyczyć; - obszarów organizacji (np. oddziały regionalny, piony etc.), działań, usług, produktów których zaangażowanie ma dotyczyć; oraz - ram czasowych zaangażowania. Materia przedmiotowa to zagadnienia istotne z punktu widzenia celu zaangażowania interesariuszy. Zagadnienie należy uznać za istotne, jeśli ma lub może mieć wpływ na decyzje, działania i zachowanie jednego lub więcej interesariuszy, tudzież samej organizacji. Rozważając, które obszary organizacji włączyć w zaangażowanie, trzeba określić czy będzie ono dotyczyć całej organizacji czy tylko pewnych jednostki organizacyjnych lub rodzajów działalności. Rozważając, które regiony geograficzne włączyć w zaangażowanie, trzeba określić czy będzie ono dotyczyć działalności organizacji w skali globalnej czy tylko w pewnych krajach lub regionach. Rozważając, jakie działania, usługi, produkty włączyć w zaangażowanie, trzeba określić czy będzie ono dotyczyć wszystkich obszarów działalności organizacji czy tylko niektórych działań, usług lub produktów. Rozważając ramy czasowe zaangażowania, trzeba rozważyć, czy będzie ono dotyczyć zagadnień strategicznych i długoterminowych, bieżących problemów, czy też obu. W zależności od zagadnienia, którego zaangażowanie ma dotyczyć, interesariusze mogą brać udział w określaniu zakresu zaangażowania. Zakres zaangażowania może być poddany modyfikacjom na podstawie opinii interesariuszy w trakcie procesu zaangażowania.
14 3.3. Określenie inicjatora, realizatorów i angażowanych interesariuszy Inicjator i realizatorzy Zostaną ustanowieni inicjator i realizatorzy zaangażowania. Realizatorzy zaangażowania będą wyposażeni w odpowiednie kompetencje. Inicjatorem jest podmiot odpowiedzialny za określenie celu, zakresu i realizatorów zaangażowania. Może to być pojedyncza organizacja lub więcej działających wspólnie. Organizacja lub organizacje wspierają proces zaangażowania interesariuszy swoim autorytetem i zasobami. Realizatorzy zaangażowania to osoby lub grupy, pochodzące z zewnątrz lub wewnątrz organizacji, uczestniczące w procesie decyzyjnym związanym z planowaniem, przygotowaniem, wdrażaniem, oceną i prezentowaniem zaangażowania. Na niższych poziomach, realizację zaangażowanie powierza się zwykle samej organizacji. Na poziomach wyższych, realizacja wymaga szerszej współpracy i może w niej uczestniczyć więcej podmiotów. Realizatorzy zaangażowania mogą się zmieniać w trakcie procesu, jeśli będzie to uznane za korzystne dla końcowego efektu przedsięwzięcia i pomoże w osiągnięciu zamierzonych celów Ustalenie angażowanych interesariuszy Realizatorzy zaangażowania ustalą, jacy interesariusze są istotni z punktu widzenia celu i zakresu zaangażowania. Przyjmą metodologię służącą ustaleniu, którzy interesariusze są istotni. Istotni interesariusze to te osoby, grupy lub organizacje które mają wpływ lub pozostają pod wpływem działań, produktów lub usług organizacji, związanych z zagadnieniami których zaangażowanie dotyczy. Organizacja może mieć wielu interesariuszy, posiadających różne cechy i właściwości oraz odmienne, czasem sprzeczne cele i zmartwienia. Przyjęcie metodologii dla systematycznego ustalania interesariuszy mogących mieć wkład w osiągnięcie celu zaangażowania i/lub takich, na których rezultaty zaangażowania mogą wpłynąć, jest kwestią fundamentalną dla całego procesu zaangażowania. Przyjęte w celu systematycznego ustalania grup interesariuszy metody powinny uwzględniać zakres zaangażowania i mogą używać jako wytycznych cech i właściwości interesariuszy takich jak: - Zależność osoby lub grupy pośrednio lub bezpośrednio zależne od organizacji, jej działań, produktów lub usług; lub te, od których organizacja jest zależna;
15 - Odpowiedzialność osoby lub grupy, wobec których organizacja ponosi lub może w przyszłości ponosić odpowiedzialność prawną, gospodarczą, etyczną czy moralną; - Konflikt osoby lub grupy, którym organizacja powinna niezwłocznie poświecić uwagę, przez wzgląd na niecierpiące zwłoki problemy związane z zagadnieniami takimi jak finanse, gospodarka, kwestie społeczne, ochrona środowiska; - Wpływ osoby lub grupy, które mogą wpłynąć na decyzje organizacji lub interesariuszy na szczeblu strategicznym lub operacyjnym; - Zróżnicowane perspektywy osoby lub grupy, których różne spojrzenia na daną kwestię mogą pomóc w lepszym zrozumieniu sytuacji i zauważaniu możliwości działań, które inaczej zostałyby przeoczone. Interesariuszami mogą też być ci, którzy na mocy zwyczaju, prawa, kultury lub szacunku jakim są darzeni, są umocowani do reprezentowania opisanych wyżej osób, jak również i tych, którzy nie mogą mówić za siebie jak przyszłe pokolenia i środowisko naturalne. Początkowe ustalenie interesariuszy może być oparte na źródłach zewnętrznych, takie jak badania naukowe i analizy. Może też opierać się na źródłach wewnętrznych, takich jak osoby posiadające wiedzę o organizacji i celu oraz zakresie zaangażowania. W miarę postępów procesu zaangażowania, może pojawić się konieczność powtórnego ustalenia interesariuszy.
16 4. Procedura zaangażowania Po ustaleniu celu, zakresu i interesariuszy biorących udział z zaangażowaniu, realizatorzy przedsięwzięcia muszą upewnić się, że posiadają skuteczną procedurę zaangażowania interesariuszy. Procedura zaangażowania interesariuszy AA1000SES składa się z czterech etapów Planowania, Przygotowania, Wdrożenia, oraz Kontroli i Ulepszeń. Ryc. 3: Procedura Zaangażowania Interesariuszy [od góry, zgodnie z ruchem wskazówek zegara] Planowanie Przygotowanie Wdrożenie Kontrola i Ulepszenia 4.1 Planowanie Stworzenie klasyfikacji i profili interesariuszy Realizatorzy zaangażowania stworzą klasyfikację i profil interesariuszy. W tym celu przyjmą stosowna metodologię. Klasyfikacja i profil będą brane pod uwagę przy planowaniu i wdrożeniu zaangażowania.
17 W celu stworzenia sprawnej procedury zaangażowania interesariuszy, realizatorzy muszą posiadać precyzyjną wiedzę o tym, jacy interesariusze są istotni, oraz w jaki sposób i dlaczego mogą oni chcieć się zaangażować. Realizatorzy muszą mieć wiedzę nie tylko na temat grup interesariuszy, ale również reprezentujących je jednostek. Organizacje powinny stworzyć profile grup interesariuszy, oraz ich reprezentantów. Realizatorzy zaangażowania powinni dążyć do posiadania wyczerpujących informacji na temat każdego interesariusza, w tym jego: - wiedzy na temat zagadnień związanych z celem i zakresem zaangażowania; - oczekiwań wobec zaangażowania; - istniejących relacji z organizacją (bliskie czy odległe, formalne czy nieformalne, pozytywne czy negatywne); - zależności od organizacji w takim przypadku interesariusze powinni mieć możliwość przedstawiania swoich poglądów niezależnie od władz organizacji; - chęci do wzięcia udziału w zaangażowaniu; - zakresu posiadanych wpływów; - rodzaju (stowarzyszenie, jednostka rządowa, konsument etc.); - uwarunkowań kulturowych; - skali i terenu działalności; - zdolności do zaangażowania (np. bariera językowa, niepełnosprawność, obsługa komputera); - praworządności; - relacji z innymi interesariuszami. Stworzywszy profile interesariuszy, realizatorzy zaangażowania powinni dokonać ich klasyfikacji. W ten sposób będą mogli określić, które grupy i poszczególni ich przedstawiciele są najważniejsze dla procesu zaangażowania ze względu na jego cel i zakres. Klasyfikacji można dokonać w oparciu o dowolne kryteria użyte do scharakteryzowania interesariuszy. Realizatorzy mogą sklasyfikować interesariuszy na dowolne sposoby i mogą chcieć skorzystać z kilku klasyfikacji dla lepszego zrozumienia tematu. Dla przykładu, realizatorzy mogą sklasyfikować interesariuszy ze względu na chęć do wzięcia udziału w zaangażowaniu w stosunku do zakresu wpływów, rodzaju w stosunku wiedzy, etc. Ustalenie kryteriów klasyfikacji interesariuszy pomaga realizatorom uchronić proces zaangażowania od wpływu czynników niemerytorycznych, takich jak zdolność poszczególnych interesariuszy do głośnego wypowiadania swoich opinii, chwilowe zainteresowanie mediów, sfera zainteresowań menedżerów. Jakkolwiek wstępne profilowanie i klasyfikacja mogą zostać przeprowadzone bez istotnego udziału interesariuszy, to wraz z postępami i rozwojem zaangażowania powinno się włączać ich do tego działania.
18 Ustalenie stopnia (stopni) i metody (metod) zaangażowania Realizatorzy ustalą stopień (stopnie) i metodę (metody) zaangażowania interesariuszy, które najlepiej pasują do jego celu i zakresu, jak również najlepiej odpowiadają istotnym interesariuszom. Ustalając stopień (stopnie) zaangażowania, realizatorzy określają rodzaj relacji, którą istnieje lub ma powstać między organizacją a interesariuszami. Zaangażowanie może przebiegać na kilku stopniach. Realizatorzy mogą postanowić, aby w równym stopniu zaangażować poszczególne grupy interesariuszy. Stopień zaangażowania może z czasem ulec zmianie, w miarę dojrzewania i pogłębiania się wzajemnych relacji. Powinno się wybrać taką metodę zaangażowania, która najlepiej odpowiada potrzebom, możliwościom i oczekiwaniom interesariuszy. Do danego procesu zaangażowanie można przyjąć więcej niż jedną metodę. Różne metody mogą być stosowane w tym samym czasie, albo następować po sobie. Należy zastanowić się nad korzyściami płynącymi z rozmów z poszczególnymi indywidualnymi interesariuszami, bądź z rozmów z całymi ich grupami. Dla niektórych interesariuszy, np. pracowników organizacji, możliwość wyrażania swoich opinii poprzez ciało zbiorowe (np. związek zawodowy) jawi się jako warunek niezbędny dla zachowania anonimowości i umożliwienia wywarcia wpływu na organizację. Realizatorzy zaangażowania powinni także uwzględnić w procesie planowania działania i metody, które wprawdzie nie są same w sobie metodami zaangażowania, lecz są jednak niezbędne dla jego sukcesu. W tego typu działaniach, które występują przed rozpoczęciem zaangażowania, można wyróżnić: Przegląd informacji, które organizacja otrzymała bez własnych starań: Poglądy interesariuszy wyrażane za pośrednictwem: - skarg; - listów; -mediów; -stron internetowych; - innych środków komunikacji. Śledzenie informacji pochodzących z: - mediów;
19 - Internetu; - serwisów społecznościach; - drugiej ręki. Tworzenie świadomości: - biuletyny, newslettery, broszury; - strony internetowe; - referaty i prezentacje na konferencjach; - pokazy; - komunikaty dla prasy; - reklama; - lobbing. Zaangażowanie interesariuszy jest procesem dwustronnym. Jednakże, istnieją różne stopnie zaangażowania i związane z nimi metody, zależne od celu i zakresu całego przedsięwzięcia. Konsultacje Stopień zaangażowania Ograniczone zaangażowanie dwustronne: organizacja stawia pytania, interesariusze odpowiadają Negocjacje Udział Zaangażowanie dwu lub wielostronne: strony poznają się nawzajem, ale interesariusze i organizacja działają niezależnie Współpraca Zaangażowanie dwu lub wielostronne: wspólna nauka, podejmowanie decyzji i działanie Zarządzenie Nowe formy odpowiedzialności społecznej, proces decyzyjny powierzony interesariuszom, interesariusze odgrywają rolę w zarządzaniu organizacją Metody zaangażowania - sondaże - grupy dyskusyjne - spotkania z wybranymi interesariuszami - spotkania zbiorowe - warsztaty - narzędzia do wyrażania opinii w Internecie - komitety doradcze - zbiorowe negocjacje z pracownikami za pośrednictwem związków zawodowych - zrzeszenia interesariuszy - rady doradcze - procedury budowania konsensusu - uczestnictwo w procesie decyzyjnym - grupy dyskusyjne - narzędzia do wyrażania opinii w internecie - wspólne projekty - wspólne przedsięwzięcia - spółki - inicjatywy z udziałem wielu interesariuszy - zintegrowanie interesariuszy w zarządzaniu, strategii i kierownictwie operacyjnym organizacji
20 W miarę postępów i dojrzewania procesu zaangażowania, realizatorzy powinni zaprosić interesariuszy do udziału w określeniu i wdrożeniu celu i zakresu zaangażowania Ustalenie granic jawności Realizatorzy zaangażowania ustalą granice jawności zaangażowania i w sposób jasny przedstawią je interesariuszom. Granice jawności określają, jakimi informacjami realizatorzy podzielą się z interesariuszami, oraz jakie informacji interesariusze mogą ujawnić na zewnątrz. Jest tu szeroka gama możliwości: - Pełna jawność, łącznie z przypisywaniem wypowiedzi poszczególnych osób; - Pena jawność, z wyłączeniem przypisywania wypowiedzi poszczególnym osobom; - Ograniczona jawność, w zakresie uzgodnionym przez uczestników procesu zaangażowania; oraz - Ograniczona jawność, w całości kontrolowana przez realizatorów zaangażowania. Skuteczne zaangażowanie opiera się na takim samym rozumieniu dotyczących istotnych dla niego zagadnień przez wszystkich uczestników. Najłatwiej to osiągnąć, kiedy wszyscy uczestnicy mają dostęp do tych samych informacji. Są oczywiście uzasadnione przesłanki, dla którym pewne informacje mogą pozostać niejawne. Może tak być, gdy nie mają one znaczenia dla zaangażowanie, ich ujawnienie może zagrozić interesom organizacji, mogą wprowadzać w błąd przedstawione poza właściwym kontekstem. Realizatorzy zaangażowania mogą postanowić ujawnić interesariuszom informacje, które mają pozostać poufne, pod warunkiem zobowiązania się interesariuszy do nieujawniania nikomu tych informacji. To umożliwi zaangażowanym pełen dostęp do istotnych danych, jednocześnie zapobiegając ich wyciekowi na zewnątrz. Jeśli realizatorzy lub któryś z interesariuszy nie chcą podzielić się informacjami niezbędnymi dla sukcesu zaangażowania, powinni zastanowić się, czy w ogóle warto rozpoczynać lub brać udział w przedsięwzięciu Stworzenie planu zaangażowania Realizatorzy zaangażowania przygotują plan zaangażowania. Plan ten będzie dostępny dla wszystkich interesariuszy. Interesariusze będą mogli zgłaszać uwagi do planu. Plan zaangażowania dokumentuje procedurę zaangażowania. Plan zaangażowania musi określać co najmniej: - inicjatora zaangażowania;
21 - cel i zakres zaangażowania; - realizatorów zaangażowania, zakres ich zadań i odpowiedzialności; - metodologię wyboru interesariuszy i jego spodziewane rezultaty; - metodologię profilowania i klasyfikacji interesariuszy i i ch spodziewane rezultaty; - działania przed rozpoczęciem zaangażowania; - stopień ( stopnie ) zaangażowania i jego metody; - granice jawności. Ponadto, plan zaangażowania powinien określać różne kwestie związane z zarządzaniem procesem zaangażowania, w tym co najmniej: - zadania i harmonogramy; - osoby do kontaktu; - użytą technologię; - zasady postępowania; - ryzyka związane z zaangażowaniem; - niezbędne zasoby, budżet; - kanały komunikacji; - kontrolę i ocenę; - sprawozdanie z efektów i rezultatów zaangażowania. Tworząc plan zaangażowania, należy pamiętać o czynnikach, które mogą zmniejszyć zdolność interesariuszy do wzięcia udziału w zaangażowaniu i uwzględnić je w planie. Mogą to być czynniki takie jak: - dostępność danej lokalizacji; - zdolność interesariuszy do podróżowania; - dostępność technologii; - czas; - potrzeba anonimowości; - hierarchia społeczna ( np. kasta, płeć, sytuacja majątkowa ); - konflikty lokalne; - brak wzajemnego zrozumienia oczekiwań, zwyczajów, konwenansów; - religia; - specyficzne w danej kulturze sposoby komunikacji; oraz - zobowiązania rodzinne i inne ( np. żniwa, opieka nad dziećmi ). W miarę postępów i dojrzewania procesu zaangażowania, realizatorzy powinni zaprosić interesariuszy do udziału w tworzeniu planu zaangażowania.
22 Ustalenie wskaźników Zostaną ustalone wskaźniki skutecznego zaangażowania, oparte o wymogi AA1000SES (2011). Interesariusze będą mieli możliwość zgłaszania uwag dotyczących tych wskaźników. Wskaźniki będą znaczące dla organizacji i jej interesariuszy. Wskaźniki pozwalają organizacji zmierzyć i ocenić zaawansowanie i skuteczność procesu zaangażowania. Służą też określeniu obszarów, które należy poprawić, oraz zaprezentowaniu korzyści z zaangażowania interesariuszy. Wskaźniki mogą mieć charakter ilościowy bądź jakościowy. 4.2 Przygotowanie Zgromadzenie zasobów Realizatorzy określą, jakie zasoby są niezbędne dla skutecznego zaangażowania i uzyskają zgodę na ich wykorzystanie. Zasoby są niezbędne dla samego procesu zaangażowania, jak również dla wprowadzenia niezbędnych zmian wymuszonych przez jego efekty. Efekty zaangażowania mogą mieć istotne konsekwencje dla strategii i zarządzania na szczeblu operacyjnym danej organizacji. W związku z tym, ważne jest rozważenie, jakich zasobów będą one wymagać. Niezbędne zasoby powinny być dokładnie ustalone i opisane w planie zaangażowania. Zasoby te będą zawierać środki finansowe, ludzkie (łącznie z podniesieniem poziomu gotowości interesariuszy), techniczne niezbędne osobom przeprowadzającym zaangażowanie, jak również zaproszonym do uczestnictwa interesariuszom. Może pojawić się konieczność wynagrodzenia interesariuszom czasu poświęconego przedsięwzięciu, jak również zrekompensowania poniesionych przez nich wydatków. Jakiekolwiek wsparcie finansowe powinno zostać tak pomyślane, aby nie powstawał w związku z nim konflikt interesów. Zaangażowanie nie zostanie rozpoczęte przed zgromadzeniem niezbędnych zasobów Podniesienie poziomu gotowości interesariuszy Realizatorzy i interesariusze zaangażowania ustalą, w jakich obszarach należy podnieść poziom gotowości interesariuszy. Realizatorzy we współpracy z interesariuszami przygotują stosowne działania mające umożliwić przeprowadzenie skutecznego zaangażowania. W proces zaangażowania najprawdopodobniej będą włączeni ludzie cechujący się różnym stopniem wiedzy, doświadczenie, wiary w siebie. Ważne jest by zaakceptować fakt,
23 że niektóre jednostki lub grupy mogą wahać się przed przyjęciem zaproszenia do zaangażowania, oraz ze pewne okoliczności mogą utrudnić im pełne zaangażowanie. Może to wiązać się na przykład z barierą językową, analfabetyzmem, niepełnosprawnością lub granicami kulturowymi. Realizatorzy powinni strać się wypełnić te luki, aby zapobiec wykluczeniu interesariuszy lub ich rezygnacji z udziału w zaangażowaniu. Odpowiedni poziom gotowości do zaangażowania powinien pomóc w zmniejszeniu związanego z nim ryzyka. Obszary, gdzie podniesienie poziomu gotowości interesariuszy może być wdrożone z dobrym skutkiem to w szczególności: Wiedza - zrozumienie i świadomość zagadnień związanych z zaangażowaniem, organizacji, lokalnej kultury i spraw politycznych; - wiedza o odpowiednich rodzajach zaangażowania interesariuszy; oraz - zrozumienie zaangażowanych interesariuszy i ich punktów widzenia. Umiejętności - język i komunikacja; - zdolność do badania i właściwej interpretacji rezultatów zaangażowania, tak aby uchwycić kluczowe fakty i liczby, jak również wyciągnąć odpowiednie wnioski; - indywidualne cechy osobowości, takie jak uczciwość, ukierunkowanie na rozwiązania, motywacja, kreatywność. Szansa na uczestnictwo - dostępność niezbędnych zasobów finansowych i materialnych; - posiadanie czasu niezbędnego do wzięcia udziału w przedsięwzięciu; oraz - dostęp do informacji przedstawionych w odpowiednim czasie i w odpowiedni sposób. Podnosząc poziom gotowości interesariuszy, realizatorzy zaangażowania powinni mieć na względzie: - Jeśli oferuje się interesariuszom wsparcie finansowe, należy to zrobić w oparciu o jasne kryteria, z zachowaniem pełnej przejrzystości; - Nigdy nie należy zakładać, że wszyscy posiadają taką samą wiedzę i tak samo rozumieją wszystkie idee trzeba upewnić się, że wszyscy zainteresowani rozumieją, czego ma dotyczyć przedsięwzięcie; - Niezbędna jest wystarczająca ilość czasu: interesariusze potrzebują czasu na zrozumienie nowych informacji i wyrobienie sobie opinii; skuteczne zaangażowanie opiera się także na zaufaniu, które rodzi się z czasem.
24 Realizatorzy zaangażowania powinni rozważyć włączenie do jego podmiotów zewnętrznych tam, gdzie będzie to korzystne dla przedsięwzięcia Rozpoznanie i przygotowanie na ryzyka związane z zaangażowaniem Realizatorzy zaangażowania i interesariusze rozpoznają i przygotują odpowiedź na ryzyka związane z zaangażowaniem. Ryzyka związane z zaangażowaniem mogą wyrazić się poprzez: - Konflikt między zaangażowanymi interesariuszami; - Niechęć do zaangażowania; - Zmęczenie uczestnictwem; - Wywołanie oczekiwań zmian, których organizacje nie może lub nie chce wprowadzić; - Brak równowagi między słabymi i silnymi interesariuszami; - Interesariusze działający w sposób destrukcyjny; - Niedoinformowani interesariusze; oraz - Interesariusze pozbawieni realnego wpływu na przedsięwzięcie. Realizatorzy zaangażowania powinni przygotować procedury awaryjne na wypadek wystąpienia najbardziej prawdopodobnych lub niebezpiecznych ryzyk. Realizatorzy powinni zdawać sobie sprawę z możliwości wystąpienia konfliktu i mieć przygotowane szczegółowe profile jego potencjalnych uczestników. Jeśli rozwiązanie konfliktu okaże się niemożliwe z uwagi na upór stron, konieczna może być zmiana lub modyfikacja metod zaangażowania. Zaangażowanie dwustronne może okazać się bardziej produktywne niż szerokie forum dyskusji. Tak, gdzie na forum publicznym istnieje możliwość konfliktu, powinno się dołożyć szczególnych starań, aby wybrać rozjemcę, którego neutralności i wiarygodności strony nie będą kwestionować. Zaangażowanie kluczowych interesariuszy czasem okazuje się niemożliwe, z powodu ich niechęci do zaangażowania. Z tego powodu konieczna może okazać się modyfikacja celu, zakresu, stopnia i metod zaangażowania. Wyczerpujące konsultacje mogą nie być możliwe, ale wciąż może się udać przekazanie interesariuszowi wszystkich istotnych informacji, w sposób w pełni przejrzysty. W zaangażowaniu wielostronnym, ważne będzie upewnienie się, czy opinie interesariusza niechętnemu zaangażowaniu są uwzględnione w dyskusji i debacie. Realizatorzy zaangażowania powinni być świadomi tego, że interesariusze są cennym dobrem, którego nie powinno się w nieuczciwy sposób wyzyskiwać. Powinno się im zapewnić niezbędne zasoby i wesprzeć w budowaniu gotowości do zaangażowania. Organizacja powinna angażować interesariuszy tylko wtedy, kiedy istnieje po temu wyraźny
25 cel czy potrzeba. Interesariusze będą chcieli widzieć możliwość uzyskania korzyści w zamian za swój wkład w zaangażowanie. Nawet słabi lub zepchnięci interesariusze mogą wnieść bardzo wartościowy wkład. W wielostronnym zaangażowaniu, realizatorzy muszą zadbać o umożliwienie wszystkim interesariuszom równego i nieskrępowanego wyrażania swoich opinii. Realizatorzy powinni ustanowić jasne zasady postępowania w procesie zaangażowania. Zasady te powinny być zaakceptowane przez wszystkich uczestników. Jeśli interesariusz zakłóca zaangażowanie w sposób jawnie sprzeczny z ustalonymi zasadami, realizatorzy muszą interweniować i ponownie przypomnieć o przestrzeganiu zasad. 4.3 Wdrożenie planu zaangażowania Zaproszenie interesariuszy do zaangażowania Realizatorzy zaangażowania zapewnią, aby wszyscy interesariusze otrzymali zaproszenie do uczestnictwa z odpowiednim wyprzedzeniem, poprzez odpowiednie dla nich środki komunikacji. Treść zaproszenia powinna zawierać co najmniej: - Cel i zakres zaangażowania; - Procedurę i harmonogram zaangażowania; - Opis wkładu, którego oczekuje się od interesariuszy; - Korzyści, które może odnieść interesariusz; - Szczegóły logistyczne i techniczne dotyczące zaangażowania; - Wskazanie sposobu udzielenia odpowiedzi; - Informacje, jakie szczegółowe dane zostanę później udostępnione; oraz - Opis dalszych działań. Zaproszenia powinny być adresowane imiennie, nie do samych organizacji. Jeśli adresat zaproszenia okaże się nie być właściwą osobą do tego typu zagadnień w danej organizacji, interesariusz powinien mieć możliwość wyznaczenia kompetentnego przedstawiciela. Podobnie, jeśli zaproszona organizacja przestanie istnieć, powinno się zbadań możliwość zaangażowania nowej lub podobnej organizacji. Realizatorzy zaangażowania powinni prowadzić bazę zaproszonych podmiotów, zawierającą wybrany przez nie sposób kontaktu i udzielone odpowiedzi. Przy sporządzaniu zaproszeń, realizatorzy powinni pamiętać o różnicach kulturowych i obowiązującej etykiecie.
26 4.3.2 Szkolenie interesariuszy Realizatorzy zaangażowania przygotują i dostarczą uczestnikom materiały szkoleniowe niezbędne dla zapewnienia sukcesu zaangażowania. Interesariusze otrzymają z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym materiały szkoleniowe dotyczące całości przedsięwzięcia, sporządzone w zrozumiałym dla nich języku, z uwzględnieniem uwarunkowań kulturowych. Materiały szkoleniowe zapewniają podstawę do budowy skutecznego procesu zaangażowania interesariuszy. Materiały te powinny dotyczyć informacji nt.: - Celu i zakresu zaangażowania; - Natury zagadnień, których ma dotyczyć zaangażowanie, dlaczego uznaje się je za istotne, związanych z nimi ryzyk i możliwości; - W jaki sposób organizacja obecnie radzi sobie z przedmiotowymi zagadnieniami; - Jakie procedury i zasady obowiązują obecnie w organizacji; oraz - Co organizacja chce i może zrobić w sprawie przedmiotowych zagadnień. Materiały szkoleniowe powinny być udostępnione uczestnikom z odpowiednim wyprzedzeniem, aby umożliwić im przeczytanie i dokładne zapoznanie się z ich treścią. Przygotowania uczestników do zaangażowania poprzez nieformalne spotkania i warsztaty szkoleniowe może również okazać się skuteczne. Materiały szkoleniowe powinny być przystępne i wyraźnie wskazywać kluczowe zagadnienia. Realizatorzy zaangażowania powinni wziąć pod uwagę język, ewentualną niepełnosprawność i wiedzę interesariuszy. Tam, gdzie jest to potrzebne, powinny być sporządzone syntetyczne podsumowania i streszczenia. Realizatorzy powinni również rozważyć włączenie interesariuszy w proces przygotowania materiałów szkoleniowych Zaangażowanie Na początku procesu zaangażowania, realizatorzy przy udziale interesariuszy powinni ustalić zasady postępowania i zachowania obowiązujące uczestników przedsięwzięcia. Zasady te powinny zostać uzgodnione przez wszystkich uczestników. Wśród takich ogólnych zasad mogą być: - Powstrzymanie się od przypisywania innym określonych intencji, przekonań czy motywów (należy zadawać innym pytania, zamiast przedstawiać nieudowodnione tezy na ich temat); - Respektowanie prawa każdej strony do wstrzymania się od głosu w danej kwestii; - Umożliwienie innym pełnego wyrażenia swoich opinii;
27 - Zapewnienie, że wszyscy mają równą możliwość wzięcia udziału w dyskusji; - Poszanowanie próśb o zachowanie anonimowości niektórych uczestników, utrzymanie poufności w tematach, które miały być poufne; - Poszukiwanie rozwiązań; - Skupienie się na zagadnieniu, które ma być tematem porozumienia. Podczas zaangażowania, w wyniku reakcji interesariuszy, może pojawić się potrzeba zmiany jego celu lub zakresu. W toku zaangażowania jego realizatorzy lub działający na ich rzecz prowadzący, powinni zachować czujność i natychmiast rozpoznawać źródła potencjalnych problemów. Potencjalne problemy, czy niebezpieczne sytuacje to na przykład: - brak zaufania; - zastraszanie; - rywalizacja między jednostkami lub organizacjami; - źle zdefiniowane zakresy omawianych zagadnień i tematów; - sytuacje niekomfortowe emocjonalnie; - zbędna złożoność; - zbędne dygresje; - nierówny udział; oraz - złe wykorzystanie czasu. Realizatorzy lub prowadzący powinni upewnić się, że wszystkie poglądy i dyskusje zostały odpowiednio utrwalone. Za zgodą uczestników, zaangażowanie może być utrwalone za pomocą urządzeń audiowizualnych Udokumentowanie zaangażowania i jego efektów Realizatorzy zaangażowania udokumentują przebieg zaangażowanie i jego efekty. Dokumentacja powinna zawierać: - cel i przeznaczenie zaangażowania; - wykorzystane metody; - kto uczestniczył a kto nie; - ramy czasowe; - protokół (nie zawsze konieczny, ale często użyteczny); - podsumowanie wyrażonych przez interesariuszy obaw, oczekiwań i poglądów; - podsumowanie najważniejszych dyskusji i interwencji; oraz - efekty (np. interpelacje, propozycje, rekomendacji, uzgodnione decyzje i działania).
28 4.3.5 Stworzenie planu działań Realizatorzy zaangażowania przeanalizują jego przebieg i efekty i przygotują plan działań, określający w jaki sposób organizacja odniesie się do efektów zaangażowania. Plan będzie zawierał odniesienie do wszystkich efektów zaangażowania. Plan działań zostanie przygotowany we współpracy z osobami odpowiedzialnymi za jego wdrożenie. Realizatorzy zaangażowania powinni odnieść się do wszystkich efektów zaangażowania, argumentując podjęte decyzje i działania, nawet jeśli nie wprowadzą w życie wszystkich propozycji lub rekomendacji. Plan działań powinien: - Zapewnić, że obawy, oczekiwania i poglądy interesariuszy, jak również ważniejsze dyskusje i interwencje zostaną wzięte pod uwagę podczas podejmowania decyzji i działań, - Zapewnić, że zadania i obowiązki są ścisłe zdefiniowane; oraz - Przedstawiać realistyczne ramy czasowe swojej realizacji. Działania mogą zawierać rozwój albo zmiany w zakresie: - Zarządzania i zaangażowania kadry menedżerskiej; - Odpowiednich procedur i wytycznych; - Strategii, dążeń, celów i wskaźników; - Praktyki na szczeblu operacyjnym; - Jasnego przydzielania zadań i odpowiednich kompetencji; oraz - Procedur dotyczących kontroli, rozwoju i ulepszeń Przedstawienie efektów zaangażowania i planu działań Realizatorzy zaangażowania przedstawią jego efekty i plan działań w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie. Ważne jest, aby komunikat zwrotny dla interesariuszy był wyczerpujący i czytelny, tak aby wszyscy otrzymali zadowalającą odpowiedź na podniesione przez siebie kwestie. Komunikat zwrotny powinien zawierać pisemne sprawozdanie, ale może być uzupełniony przez: - Spotkania z interesariuszami; - Rozmowy w cztery oczy; - Konsultacje telefoniczne, oraz - Informacje zamieszczone na portalach internetowych.
29 Realizatorzy zaangażowania będą oczekiwać na komentarz interesariuszy do komunikatu zwrotnego i zrewidują go z uwzględnieniem wszystkich zgłoszonych, uzasadnionych wątpliwości. Realizatorzy zadbają, aby wszystkie wątpliwości i uwagi zostały należycie udokumentowane i utrwalone. Realizatorzy mogą przedstawić komunikat zwrotny na szerszym forum, zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym Kontrola i ulepszenia Monitorowanie i ocena zaangażowania Organizacja będzie systematycznie monitorować i oceniać ogólną skuteczność zaangażowania interesariuszy. Realizatorzy będą oceniać skuteczność indywidualnego zaangażowania poszczególnych interesariuszy. Przedmiotem monitorowania i oceny będzie: - Spełnianie zobowiązań i integracja; - Cel, zakres i udział interesariuszy; - Procedura (planowanie, przygotowania, zaangażowanie, działania, ocena, ulepszenia); - Efekty i rezultaty; - Sprawozdawczość. Monitorowanie i ocena powinny być oparte na kryteriach zawartych w niniejszej normie. Indywidualne zaangażowanie poszczególnych interesariuszy również powinno być monitorowane i poddane ocenie. Uzyskana w ten sposób wiedza powinna być gromadzona i oceniana na poziomie grupowym. Głównym kierunkiem monitorowania może być sprawdzanie zgodności, to znaczy ocena, czy organizacja lub interesariusz spełnia wymogi niniejszej normy. Alternatywnie, organizacje mogą rozważyć stosowanie monitorowania i oceny w oparciu o poziom osiągnięć, bazując na skali która wartościuje stopień spełnienia każdego z kryteriów niniejszej normy. W ten sposób unika się sytuacji zero-jedynkowej, gdzie można tylko spełnić lub nie spełnić danego kryterium. Monitorowanie i ocena efektów (plan działań) oraz rezultatów (wyniki decyzji i działań) powinny być włączone do ogólnych procedur kontrolnych obowiązujących w organizacji.
PODEJŚCIE STRATEGICZNE >>
Nasze wartości oraz niniejszy Kodeks Współpracy z Interesariuszami są przewodnikiem w zakresie naszych zasad i naszych zachowań. Odbieramy zaangażowanie Interesariuszy jako związek równych sobie oparty
Bardziej szczegółowoDialog z interesariuszami
Dialog z interesariuszami GSU Spółka Ubezpieczeniowa Sp. z o.o. Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach Szwajcarskiego Programu Współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. SPIS
Bardziej szczegółowoROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY. dr inż. Zofia Pawłowska
ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY dr inż. Zofia Pawłowska 1. Ład organizacyjny jako element społecznej odpowiedzialności 2. Podstawowe zadania kierownictwa w zakresie BHP wynikające
Bardziej szczegółowoStandardy działalności CSR jako narzędzia budowy kapitału społecznego - na przykładzie standardu SA8000 oraz serii standardów AA1000
Konferencja Zachodniopomorski Biznes Społecznie Odpowiedzialny Szczecin, 23-24.11.2011 Standardy działalności CSR jako narzędzia budowy kapitału społecznego - na przykładzie standardu SA8000 oraz serii
Bardziej szczegółowoSKZ System Kontroli Zarządczej
SKZ System Kontroli Zarządczej KOMUNIKAT Nr 23 MINISTRA FINANSÓW z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych Na podstawie art. 69 ust. 3 ustawy z
Bardziej szczegółowoKONTROLA ZARZĄDCZA. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz.
KONTROLA ZARZĄDCZA Podstawa prawna Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, ze zm.) Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
Bardziej szczegółowoProjekty mobilności kadry edukacji szkolnej
Projekty mobilności kadry edukacji szkolnej Dzięki projektom mobilności szkoły mogą zaoferować swoim nauczycielom i pozostałej kadrze pedagogicznej możliwości i zachęty w zakresie zdobywania nowych kompetencji
Bardziej szczegółowoWstęp do zarządzania projektami
Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.
Bardziej szczegółowoKryteria oceny Systemu Kontroli Zarządczej
Załącznik nr 2 do Zasad kontroli zarządczej w gminnych jednostkach organizacyjnych oraz zobowiązania kierowników tych jednostek do ich stosowania Kryteria oceny Systemu Kontroli Zarządczej Ocena Środowisko
Bardziej szczegółowoWstęp 1. Misja i cele Zespołu Szkół Integracyjnych w Siemianowicach Śląskich 2
Załącznik do Zarządzenia Nr 10/2011-2012 Dyrektora Zespołu Szkół Integracyjnych z dnia 8 stycznia 2011r. Instrukcja zarządzania ryzykiem Instrukcja zarządzania ryzykiem Wstęp 1 1. Instrukcja zarządzania
Bardziej szczegółowoProjekt Współpracujemy profesjonalnie! współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Standard Prowadzenia konsultacji założeń projektów i aktów normatywnych oraz zasad realizacji innych przedsięwzięć Preambuła Samorząd lokalny w odpowiedzi na potrzeby mieszkańców i organizacji społecznych
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ SAMOOCENY KONTROLI ZARZĄDCZEJ dla pracowników. Komórka organizacyjna:... A. Środowisko wewnętrzne
KWESTIONARIUSZ SAMOOCENY KONTROLI ZARZĄDCZEJ dla pracowników Komórka organizacyjna:... A. Środowisko wewnętrzne Środowisko wewnętrzne to: zarówno struktury wspierające zarządzanie (odpowiednia struktura
Bardziej szczegółowoWstęp do zarządzania projektami
Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów raport za rok: 2015 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi
Bardziej szczegółowoKodeks Wartości Grupy Kapitałowej ENEA
Kodeks Wartości Grupy Kapitałowej ENEA 1 Cel Kodeksu Wartości GK ENEA 2 2 Kodeks Wartości wraz z Misją i Wizją stanowi fundament dla zasad działania Grupy Kapitałowej ENEA. Zamierzeniem Kodeksu jest szczegółowy
Bardziej szczegółowoPOLITYKA SPÓJNOŚCI na lata
ZINTEGROWANE DZIAŁANIA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU OBSZARÓW MIEJSKICH POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020
Bardziej szczegółowoINDORAMA VENTURES PCL
INDORAMA VENTURES PCL POLITYKA ŁADU KORPORACYJNEGO (Zatwierdzona przez Zarząd na posiedzeniu nr 1/2009 dnia 29/09/2009) Komunikat Prezesa Indorama Ventures Public Company Limited ( Spółka ) jest przekonana,
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADANIA OPINII MAZOWIECKIEGO FORUM TERYTORIALNEGO (MFT) NA TEMAT DZIAŁALNOŚCI MAZOWIECKIEGO OBSERWATORIUM TERYTORIALNEGO (MOT) Dr Aneta Śledź
RAPORT Z BADANIA OPINII MAZOWIECKIEGO FORUM TERYTORIALNEGO (MFT) NA TEMAT DZIAŁALNOŚCI MAZOWIECKIEGO OBSERWATORIUM TERYTORIALNEGO (MOT) Dr Aneta Śledź Warszawa 2013 Metodologia Badanie przeprowadzono z
Bardziej szczegółowoKodeks postępowania SCA
Kodeks postępowania SCA Kodeks postępowania SCA SCA ma na celu podnoszenie wartości firmy oraz budowanie relacji opartych na szacunku, odpowiedzialności i perfekcji ze swoimi pracownikami, klientami, konsumentami,
Bardziej szczegółowoPrzedszkole Nr 30 - Śródmieście
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Przedszkole Nr 30 - Śródmieście raport za rok: 2016 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych
Bardziej szczegółowoFundamentem wszystkich naszych działań są Wartości, obowiązujące w Grupie Kapitałowej ORLEN, do której ANWIL należy, tj.:
KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW ANWIL S.A. STANDARDY SPOŁECZNE STANDARDY ETYCZNE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA STANDARDY ŚRODOWISKOWE WPROWADZENIE ANWIL jest jednym z filarów polskiej gospodarki, wiodącą spółką
Bardziej szczegółowoluty-czerwiec 2010 r.
Konsultacje społeczne: wspólne z mieszkańcami przygotowanie aktu prawa miejscowego - uchwały o trybie i zasadach przeprowadzania konsultacji społecznych w Częstochowie. luty-czerwiec 2010 r. Cel projektu
Bardziej szczegółowoMIERZENIE EFEKTYWNOŚCI DZIAŁAŃ SPOŁECZNYCH
MIERZENIE EFEKTYWNOŚCI DZIAŁAŃ SPOŁECZNYCH PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE MODELU LBG W FUNDACJACH KORPORACYJNYCH Warszawa, 11 września 2014r. Małgorzata Greszta, SGS Polska NASZA EKSPERCKA WIEDZA W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoKODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN
KODEKS POSTĘPOWANIA DLA DOSTAWCÓW GRUPY KAPITAŁOWEJ ORLEN WPROWADZENIE Grupa Kapitałowa ORLEN jest czołową firmą w branży paliwowo-energetycznej w Europie Centralnej i Wschodniej. Ze względu na znaczącą
Bardziej szczegółowoRoczny Program Współpracy. Gminy Nowe Brzesko. z organizacjami pozarządowymi. oraz innymi podmiotami, o których mowa w art. 3 ust.
Projekt Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr./.../2018 Rady Miejskiej Nowe Brzesko z dnia. 2018 roku Roczny Program Współpracy Gminy Nowe Brzesko z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami, o których
Bardziej szczegółowoKOMPETENCJE SPOŁECZNE
Załącznik nr do Regulaminu przeprowadzania okresowej oceny pracowników niebędących nauczycielami akademickimi ARKUSZ OCENY NR Wypełnia: Pracownik, który nie zajmuje stanowiska kierowniczego (oceniany)
Bardziej szczegółowoI. Postanowienia ogólne.
PROCEDURY KONTROLI ZARZĄDCZEJ Załącznik Nr 1 do zarządzenia nr 291/11 Prezydenta Miasta Wałbrzycha z dnia 15.03.2011 r. I. Postanowienia ogólne. 1 Procedura kontroli zarządczej została opracowana na podstawie
Bardziej szczegółowoKomisja ds. Jakości Opieki Zdrowotnej Strategia zaangażowania społecznego
Komisja ds. Jakości Opieki Zdrowotnej Strategia zaangażowania społecznego 2017-2021 Komisja ds. Jakości Opieki Zdrowotnej (ang. Care Quality Commission) jest niezależnym organem regulacyjnym służby zdrowia
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W BIBLIOTECE AKADEMICKIEJ W ŚWIETLE KRYTERIÓW MODELU WSPÓLNEJ METODY OCENY (CAF)
ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W BIBLIOTECE AKADEMICKIEJ W ŚWIETLE KRYTERIÓW MODELU WSPÓLNEJ METODY OCENY (CAF) Jacek Marek RADWAN Biblioteka im. Lecha Kalinowskiego Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu
Bardziej szczegółowo5. Planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
5. Planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 5.1. Jakie znaczenie ma planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy? Planowanie jest ważnym elementem
Bardziej szczegółowoPROCEDURA EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM.BOLESŁAWA PRUSA W MYSŁOWICACH
PROCEDURA EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM.BOLESŁAWA PRUSA W MYSŁOWICACH Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009r w sprawie nadzoru pedagogicznego
Bardziej szczegółowoSTANDARDY I KRYTERIA OCENY JAKOŚCI PROGRAMÓW PROMOCJI ZDROWIA I PROFILAKTYKI W RAMACH SYSTEMU REKOMENDACJI
STANDARDY I KRYTERIA OCENY JAKOŚCI PROGRAMÓW PROMOCJI ZDROWIA I PROFILAKTYKI W RAMACH SYSTEMU REKOMENDACJI 1. Ogólne dane o programie Nazwa własna Autorzy programu Organizacja/ instytucja odpowiedzialna
Bardziej szczegółowoRegulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu
Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu Postanowienia ogólne 1 1. Kontrolę zarządczą w PUP stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia
Bardziej szczegółowoStandardy kontroli zarządczej
Standardy kontroli zarządczej Na podstawie Komunikatu nr 23 Ministra Finansów z 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych by Antoni Jeżowski, 2014 Cel
Bardziej szczegółowoCharakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000
Charakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000 Normy ISO serii 9000 Zostały uznane za podstawę wyznaczania standardów zarządzania jakością Opublikowane po raz
Bardziej szczegółowo7 KWESTII DO ROZWAŻENIA W TRAKCIE SPORZĄDZANIA PLANU ICT
7 KWESTII DO ROZWAŻENIA W TRAKCIE SPORZĄDZANIA PLANU ICT Sierpień 2017 Sponsorowane przez SMART Technologies, Inc. WPROWADZENIE Sporządzanie kompleksowego planu technologicznego dla szkoły należy rozpocząć
Bardziej szczegółowoCzęść II Dobre praktyki stosowane przez zarządy spółek giełdowych
Zarząd spółki Cersanit SA (Emitent), w wykonaniu obowiązku określonego w par. 29 ust. 3 Regulaminu Giełdy Wartościowych w Warszawie S.A., informuje, że w spółce Cersanit SA nie są i nie będą stosowane
Bardziej szczegółowoSAMOOCENA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ
Strona 1 SAMOOCENA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ narzędzie opracowane przez zespół ekspercki w ramach projektu Kujawsko-Pomorska Federacja Organizacji Pozarządowych rzecznik organizacji i partner we współpracy
Bardziej szczegółowoWyjaśnienie celów badania. Zakresu poruszanych tematów. Informacja o nagraniu przebiegu rozmowy i zapewnienie anonimowości
Ciesz-Lab. Cieszyńskie Laboratorium Współpracy Scenariusz Zogniskowanego Wywiadu Pogłębionego FGI I Aranżacja dyskusji. Wyjaśnienie celów badania. Zakresu poruszanych tematów. Informacja o nagraniu przebiegu
Bardziej szczegółowoINFORMACJE O ZAKRESIE, W JAKIM CHEMOSERVIS-DWORY S.A. ODSTĄPIŁ OD ZASAD DOBRYCH PRAKTYK SPÓŁEK NOTOWANYCH NA GPW.
INFORMACJE O ZAKRESIE, W JAKIM CHEMOSERVIS-DWORY S.A. ODSTĄPIŁ OD ZASAD DOBRYCH PRAKTYK SPÓŁEK NOTOWANYCH NA GPW. I. Rekomendacje dotyczące dobrych praktyk spółek giełdowych ZMIANA NR 1 ZASADA NR 5 dotychczasowe
Bardziej szczegółowoR /11. Zobowiązuję wszystkich pracowników do zapoznania się z treścią zarządzenia. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
R-0300-62/11 Zarządzenie Nr../2011 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku z dnia... 2011r. w sprawie Regulaminu Kontroli Zarządczej w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Płocku Na podstawie
Bardziej szczegółowoKARTA OCENY MERYTORYCZNEJ. Czy warunek został spełniony?
KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ Część I: Kryteria formalne podlegające weryfikacji na etapie oceny merytorycznej Kryterium Okres realizacji projektu jest zgodny z założeniami Regulaminu Kwota wnioskowanej dotacji
Bardziej szczegółowoAgnieszka Chłoń-Domińczak
Projekt Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania KRK oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie Obszary konsultacji w ramach proponowanej debaty społecznej
Bardziej szczegółowoKARTA WSPÓŁPRACY GMINY SIEDLEC Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI NA LATA 2005 2010
KARTA WSPÓŁPRACY GMINY SIEDLEC Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI NA LATA 2005 2010 Wrzesień 2005 ROZDZIAŁ I Definicje i określenia 1. Definicje: - działalność pożytku publicznego jest to działalność społecznie
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XII/9/2016 RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU. z dnia 29 grudnia 2016 r.
UCHWAŁA NR XII/9/2016 RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Bieruń Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU. z dnia r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Bieruń
Projekt z dnia 22 grudnia 2016 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W BIERUNIU z dnia... 2016 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Bieruń
Bardziej szczegółowoZałącznik 4 Wymogi dotyczące Informacji i Promocji Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy na lata 2009-2014
Załącznik 4 Wymogi dotyczące Informacji i Promocji Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy na lata 2009-2014 1. CEL Wszystkie działania informacyjne i promocyjne - podejmowane przez Krajowy
Bardziej szczegółowoUchwała Nr / /15 - projekt - Rady Gminy w Biesiekierzu z dnia r.
Uchwała Nr / /15 - projekt - Rady Gminy w Biesiekierzu z dnia. 2015 r. w sprawie uchwalenia rocznego programu współpracy Gminy Biesiekierz na rok 2016 z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami działającymi
Bardziej szczegółowoBydgoski Pakt dla Kultury
Bydgoski Pakt dla Kultury Bydgoski Pakt dla Kultury zawarty pomiędzy: władzami miasta Bydgoszczy reprezentowanymi przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy Rafała Bruskiego Przewodniczącego Rady Miasta Bydgoszczy
Bardziej szczegółowoPOLITYKA PRAW CZŁOWIEKA
POLITYKA PRAW CZŁOWIEKA Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa. Art.
Bardziej szczegółowoPOLITYKA RÓŻNORODNOŚCI ORBIS
POLITYKA RÓŻNORODNOŚCI ORBIS 1 Wierzymy, że różnorodność i integracja to elementy niezbędne do realizacji naszych wartości pasji hotelarstwa, zrównoważonego rozwoju, ducha walki, innowacyjności, zaufania
Bardziej szczegółowoJak budować markę? Zestaw praktycznych porad
Budowa marki 2018 Jak budować markę? Zestaw praktycznych porad Kto jest kim w markowym zespole? Wybrany członek zarządu: pełni rolę sponsora projektu, ułatwia promocję projektu w organizacji i nadaje mu
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r.
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r. Instrukcja dokonywania samooceny oraz sporządzania oświadczenia o stanie kontroli zarządczej w Szkole Podstawowej nr 4 im. Kawalerów
Bardziej szczegółowoZASADY PRZEPROWADZANIA OCENY WSPÓŁPRACY GMINY GRYFINO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI
Załącznik do Zarządzenia Nr 0050.137.2014 Burmistrza Miasta i Gminy Gryfino z dnia 26 listopada 2014 ZASADY PRZEPROWADZANIA OCENY WSPÓŁPRACY GMINY GRYFINO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI CZĘŚĆ I: INFORMACJE
Bardziej szczegółowoCele kluczowe W dziedzinie inwestowania w zasoby ludzkie W zakresie wzmacniania sfery zdrowia i bezpieczeństwa
Cele kluczowe Idea społecznej odpowiedzialności biznesu jest wpisana w wizję prowadzenia działalności przez Grupę Kapitałową LOTOS. Zagadnienia te mają swoje odzwierciedlenie w strategii biznesowej, a
Bardziej szczegółowoAKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI
PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 483/14 PREZYDENTA MIASTA ZDUŃSKA WOLA z dnia 22 grudnia 2014 r.
ZARZĄDZENIE NR 483/14 PREZYDENTA MIASTA ZDUŃSKA WOLA z dnia 22 grudnia 2014 r. w sprawie ustalenia organizacji i funkcjonowania kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Zduńska Wola oraz w pozostałych jednostkach
Bardziej szczegółowoAudyt organizacyjny. 4 powody, dla których warto przeprowadzić niezależny przegląd organizacji. 3. Rekomendacje. 1. Diagnoza. 4.
Audyt organizacyjny 4 powody, dla których warto przeprowadzić niezależny przegląd organizacji 1. Diagnoza co i dlaczego działa niesprawnie, nieefektywnie lub w sposób niejasny 2. Priorytety na czym się
Bardziej szczegółowoRozdział I Postanowienia ogólne
ZARZĄDZENIE NR 178/11 PREZYDENTA MIASTA ZDUŃSKA WOLA z dnia 21 kwietnia 2011 r. w sprawie ustalenia organizacji i funkcjonowania kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Zduńska Wola oraz w pozostałych jednostkach
Bardziej szczegółowo3 Zasady przeprowadzania konsultacji społecznych
REGULAMIN Prowadzenia konsultacji społecznych przez Gminę Miasto Elbląg Konsultacje społeczne powinny tworzyć płaszczyznę do partycypacji publicznej mieszkańców miasta Elbląga oraz elbląskich organizacji
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA Z CHARAKTEREM OFERTA WSZECHNICY UJ. Jak świadomie kształtować kulturę organizacyjną firmy?
OFERTA WSZECHNICY UJ Z CHARAKTEREM Jak świadomie kształtować kulturę organizacyjną firmy? Jak poprzez kulturę organizacyjną wspierać efektywność? Jak odpowiadać na oczekiwania pracowników dotyczące kultury
Bardziej szczegółowoRyzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015
Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015 Rafał Śmiłowski_04.2016 Harmonogram zmian 2 Najważniejsze zmiany oraz obszary Przywództwo Większy nacisk na top menedżerów do udziału w systemie
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE TALENTAMI. Agata Wąsowska
ZARZĄDZANIE TALENTAMI Agata Wąsowska Co rozumiemy pod pojęciem TALENT? Definicje talentu Talent: w przypowieści ewangelicznej jest symbolem daru bożego danego każdemu według jego zdolności Ewangelia wg
Bardziej szczegółowoPolityka zatrudnienia. Beta Security ISO
Polityka zatrudnienia Beta Security ISO Wykonawca dokumentu i data sporządzenia: 15.06.2018 Tomasz Byjos (Data sporządzenia dokumentu) (Pieczęć firmowa Wykonawcy) (Czytelny podpis Wykonawcy) Beneficjent
Bardziej szczegółowoAktywnie konsultujemy lepiej współpracujemy. Warsztat prowadzi Mirosława Tomasik 01.12.2013
Aktywnie konsultujemy lepiej współpracujemy Warsztat prowadzi Mirosława Tomasik 01.12.2013 1 Konsultacje społeczne- cel Celem konsultacji społecznych jest nawiązanie dialogu pomiędzy mieszkańcami a władzą
Bardziej szczegółowoWstęp do zarządzania projektami
Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.
Bardziej szczegółowoSzkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
Bardziej szczegółowoMinimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin
Minimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin A. Środowisko wewnętrzne 1. Przestrzeganie wartości etycznych: należy zapoznać, uświadomić i promować
Bardziej szczegółowo(Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA
C 333/12 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 10.12.2010 V (Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA Zaproszenie do składania wniosków EAC/57/10 Program Młodzież w działaniu na lata 2007
Bardziej szczegółowoS Y L A B U S - d l a s z k o l e ń REZULTAT O3 DZIAŁANIA: O3-A2 PROJEKTU E-GOVERNMENT 2.0 W PRAKTYCE
P R O G R A M Y K S Z T A Ł C E N I A S Y L A B U S - d l a s z k o l e ń REZULTAT O3 DZIAŁANIA: O3-A2 PROJEKTU E-GOVERNMENT 2.0 W PRAKTYCE KRAKÓW 2015 1 Spis treści NARZĘDZIA WEB 2.0 W SEKTORZE PUBLICZNYM
Bardziej szczegółowoWłaściwe środowisko wewnętrzne w sposób zasadniczy wpływa na jakość kontroli zarządczej.
Samoocena może dotyczyć zarówno procesów zachodzących w jednostce, jak i poszczególnych elementów systemu jakie uwzględnia kontrola zarządcza. W procesie samooceny biorą udział pracownicy jednostki bezpośrednio
Bardziej szczegółowoZasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin akceptowalny poziom ryzyka
w sprawie określenia zasad funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin - wydanie drugie Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej
Bardziej szczegółowoMandat Komitetu ds. Audytu
EBC-JAWNE Mandat Komitetu ds. Audytu Komitet wysokiego szczebla ds. audytu ustanowiony przez Radę Prezesów zgodnie z art. 9a regulaminu EBC umacnia istniejące mechanizmy kontroli na płaszczyźnie wewnętrznej
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowoBydgoski Pakt dla Kultury
Bydgoski Pakt dla Kultury Bydgoski Pakt dla Kultury zawarty pomiędzy: władzami miasta Bydgoszczy reprezentowanymi przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy Rafała Bruskiego Przewodniczącego Rady Miasta Bydgoszczy
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo, Mirella Panek Owsiańska Prezeska Zarządu
Kodeks etyki Szanowni Państwo, Kodeks Etyki FOB stanowi przewodnik dla członków i członkiń naszego Stowarzyszenia, jego władz oraz pracowników i pracowniczek. Ma nas wspierać w urzeczywistnianiu każdego
Bardziej szczegółowoFirmowe media społecznościowe dla pracowników
Firmowe media społecznościowe dla pracowników Raport z badania Maciej Dymalski, Szymon Góralski Wrocław, 2012 ul. Więzienna 21c/8, 50-118 Wrocław, tel. 71 343 70 15, fax: 71 343 70 13, e-mail: biuro@rrcc.pl,
Bardziej szczegółowoCentrum Wsparcia Organizacji. SIECIOWANIE ORGANIZACJI/INSTYTUCJI/G RUP (praca z lokalnymi liderami instytucjonalnymi)
Rozumienie środowiskowej pracy: Praca środowiskowa to działania aktywizujące, integrujące i budujące wspólnotę lokalną, które są podejmowane w społeczności lokalnej. Działania Powinny opierać się na aktywności
Bardziej szczegółowoKontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów
Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów Monika Kos, radca ministra Departament Polityki Wydatkowej Warszawa, 13 stycznia 2015 r. Program prezentacji
Bardziej szczegółowoUstawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241)
Zenon Decyk Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241) Od 2001 roku funkcjonowała w postaci kontroli finansowej, która dotyczyła
Bardziej szczegółowoRegulamin Rady Nadzorczej spółki VIGO System S.A.
Regulamin Rady Nadzorczej spółki VIGO System S.A. 1. Postanowienia ogólne 1. Niniejszy Regulamin określa zasady funkcjonowania Rady Nadzorczej spółki VIGO System S.A. 2. Rada Nadzorcza działa na podstawie:
Bardziej szczegółowoPLAN WŁĄCZENIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
PLAN WŁĄCZENIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Podstawowym założeniem, które przyjęto dla potrzeb opracowania Lokalnej Strategii Rozwoju dla obszaru PROWENT na lata 2014-2020 jest szerokie włączenie mieszkańców
Bardziej szczegółowoWSTĘP. Rozdział I Postanowienia ogólne
PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU PISKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI, O KTÓRYCH MOWA W ART. 3 UST. 3 USTAWY Z DNIA 24 KWIETNIA 2003 R. O DZIAŁALNOŚCI POŻYTKU PUBLICZNEGO I O WOLONTARIACIE,
Bardziej szczegółowoRekomendacje. dotyczące zakresu kompleksowego kursu szkoleniowego dla potencjalnych wolontariuszy powyżej 50 roku życia
Rekomendacje dotyczące zakresu kompleksowego kursu szkoleniowego dla potencjalnych wolontariuszy powyżej 50 roku życia Ways to enhance active aging through volunteering WEActiveVol Erasmus+ Strategic Partnership
Bardziej szczegółowoMłody obywatel. 18 sierpnia 2010 r. Opis
18 sierpnia 2010 r. Młody obywatel Opis Młodzie ludzie przy wsparciu nauczycieli i władz samorządowych badają kapitał społeczny w swojej miejscowości. Przedstawiają wnioski władzom lokalnym. Na podstawie
Bardziej szczegółowoDECYZJA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO (UE)
L 40/72 17.2.2017 DECYZJE DECYZJA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO (UE) 2017/274 z dnia 10 lutego 2017 r. ustanawiająca zasady przekazywania informacji zwrotnych dotyczących działania subkoordynatorów ze
Bardziej szczegółowo- PROJEKT. Rozdział I WSTĘP DO ZAŁOŻEŃ RAMOWEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Wójta Gminy Reńska Wieś z dnia 22.10.2015r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych z org. pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art.3 ust.3 ustawy o działalności
Bardziej szczegółowoD3.3 Agendy na Rzecz Odpowiedzialnych Innowacji Poziom krajowy
D3.3 Agendy na Rzecz Odpowiedzialnych Innowacji Poziom krajowy 1 6. Polska 2 6.1 Ogólne informacje o warsztatach dialogu z interesariuszami w Polsce Dane na temat warsztatów dialogu Location of the dialogue
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE DO SKŁADANIA WNIOSKÓW EAC/S20/2019. Sport jako narzędzie integracji i włączenia społecznego uchodźców
ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA WNIOSKÓW EAC/S20/2019 Sport jako narzędzie integracji i włączenia społecznego uchodźców Niniejsze zaproszenie do składania wniosków ma na celu wdrożenie rocznego programu prac
Bardziej szczegółowoKONSPEKT ZAJĘĆ INtheMC. 2. OGÓLNE WPROWADZENIE Inne kultury w Twoim kraju
KONSPEKT ZAJĘĆ INtheMC Nr/tytuł ZADANIA: 2. OGÓLNE WPROWADZENIE Inne kultury w Twoim kraju Nazwisko STUDENTA Poziom europejskich ram kwalifikacji (EQF) 2 3 4 DATA ROZPOCZĘCIA ZAJĘĆ: DATA ZAKOŃCZENIA: PRÓBA
Bardziej szczegółowoSzkolenie otwarte Coaching Essentials coaching w pracy menedżera. Opis szkolenia. Doświadczenie, które zmienia. Profil uczestnika:
Doświadczenie, które zmienia Szkolenie otwarte Coaching Essentials coaching w pracy menedżera Opis szkolenia Prawie 50% menedżerów poświęca mniej niż 10% swojego czasu na coaching swoich pracowników. To
Bardziej szczegółowoWIELOLETNI PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY REŃSKA WIEŚ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI NA LATA
PROJEKT Załącznik do uchwały Nr / /11 Rady Gminy Reńska Wieś z dnia WIELOLETNI PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY REŃSKA WIEŚ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI NA LATA 2011-2015 1 SPIS TREŚĆI I CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 36/2016 BURMISTRZA KSIĄŻA WLKP. z dnia 22 marca 2016 r.
ZARZĄDZENIE NR 36/2016 BURMISTRZA KSIĄŻA WLKP. z dnia 22 marca 2016 r. w sprawie wprowadzenia procedury dokonywania samooceny kontroli zarządczej w Urzędzie Miejskim w Książu Wlkp. Na podstawie art. 33
Bardziej szczegółowoKryteria wyboru. Lp. Kryterium Opis kryterium
Załącznik nr 1 do Regulaminu okresowej oceny pracownikçw Starostwa Powiatowego w Środzie Wlkp. Kryteria wyboru Lp. Kryterium Opis kryterium 1. Umiejętność obsługi urządzeń technicznych lub narzędzi informatycznych
Bardziej szczegółowoOcena dojrzałości jednostki. Kryteria oceny Systemu Kontroli Zarządczej.
dojrzałości jednostki Kryteria oceny Systemu Kontroli Zarządczej. Zgodnie z zapisanym w Komunikacie Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009r. standardem nr 20 1 : Zaleca się przeprowadzenie co najmniej
Bardziej szczegółowoKurs Zawodowych Fundraiserów
Kurs Zawodowych Fundraiserów Sylabus CFR6 Zgodnie ze standardem kształcenia opracowanym przez Europejskie Stowarzyszenie Fundraisingu, tematyka zajęć kursowych obejmuje cztery zasadnicze obszary. Są to:
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI SUKCESU PPG
CZYNNIKI SUKCESU PPG STOSOWANIE UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH Wiedza o biznesie Wiedza specjalistyczna Wiedza o produktach i usługach Wiedza przemysłowa ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ ZADAŃ Działanie w perspektywie
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA PROCESU TWORZENIA WIELOLETNIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY ROZWOJOWEJ NA LATA 2012-2016
WSTĘP ZAŁOŻENIA PROCESU TWORZENIA WIELOLETNIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY ROZWOJOWEJ NA LATA 2012-2016 Projekt założeń projektu ustawy o współpracy rozwojowej nakłada na Ministra Spraw Zagranicznych obowiązek
Bardziej szczegółowoPolityka zatrudnienia. edusquare.pl Łukasz Miedziński
Polityka zatrudnienia edusquare.pl Łukasz Miedziński Wykonawca i data sporządzenia dokumentu:... (Data sporządzenia dokumentu) (Pieczęć firmowa Wykonawcy) (Czytelny podpis Wykonawcy) Beneficjent i data
Bardziej szczegółowo