Od Praktykanta do Praktyka. Praktyka kluczem do profesjonalizmu europejskiego nauczyciela języków obcych I. Cel programu Oczekiwane efekty

Transkrypt

1 Program praktyk pedagogicznych realizowany w ramach projektu: Od Praktykanta do Praktyka. Praktyka kluczem do profesjonalizmu europejskiego nauczyciela języków obcych 6/POKL/3.3.2./2009 I. Cel programu Przygotowanie słuchacza, przyszłego nauczyciela języka obcego, do pracy dydaktyczno-wychowawczej w różnych typach szkół, w podejściu refleksyjnopraktycznym. Oczekiwane efekty 1. Słuchacz uzyskuje kompetencje w zakresie skutecznego nauczania języków obcych w oparciu o wiedzę przedmiotową i dydaktyczną nabytą podczas zajęć w NKJO, w tym: - zna zasady planowania jednostki lekcyjnej i potrafi zaplanować lekcję oraz zrealizować ją zgodnie z planem, - zna różne metody, podręczniki i pomoce dydaktyczne oraz potrafi wybrać i dostosować je do potrzeb i umiejętności uczniów, a następnie efektywnie wykorzystywać, - zna różne techniki pracy w klasie językowej i potrafi je stosować, - zna zasady ewaluacji normatywnej i kształceniowej oraz umie je stosować zgodnie z systemem oceniania w szkole, - zna zasady funkcjonowania dyskursu edukacyjnego w klasie językowej i posługuje się nim w kształceniu językowym. 2. Słuchacz jest przygotowany do rozwiązywania problemów wychowawczych na podstawie wiedzy psychopedagogicznej, obserwacji własnych oraz doświadczenia praktycznego. 1

2 3. Słuchacz jest przygotowany w zakresie organizacyjno-prawnym do pracy nauczyciela w polskim systemie edukacji, tj. zna obowiązujące przepisy, podstawy programowe, programy nauczania i inne dokumenty oraz potrafi wykorzystać je w planowaniu i przeprowadzeniu procesu dydaktycznego. 4. Słuchacz nabywa umiejętności interpersonalne, oparte na wzajemnym szacunku, w zakresie kierowania zespołem klasowym, potrafi organizować pracę własną i uczniów oraz współpracować z pracownikami szkoły, rodzicami i opiekunami. 5. Słuchacz jest przygotowany do ciągłego rozwoju zawodowego i osobistego, zna różne narzędzia i procedury autorefleksji, potrafi je tworzyć i z nich korzystać, konstruować wiedzę na podstawie doświadczenia z praktyk oraz jest świadomy konieczności ciągłego kształcenia. 6. Słuchacz jest refleksyjny, otwarty na zmiany oraz informację zwrotną, zdolny do krytycznej analizy własnych doświadczeń, nastawiony na rozwój i kreatywny. II. Metody i formy pracy Obserwacje: - lekcji prowadzonych w różnych typach szkół przez wykwalifikowanych nauczycieli języków obcych - lekcji prowadzonych przez opiekuna praktyk w trakcie praktyk ciągłych i asystentury językowej - lekcji prowadzonych przez słuchaczy NKJO w trakcie praktyk ciągłych i całorocznych Narzędzia S: arkusze obserwacji lekcji, rejestr obserwowanych lekcji (w dzienniku praktyk) Planowanie lekcji oraz przygotowanie konspektu Narzędzie S: konspekt lekcji w języku polskim Konsultacje dotyczące planowania i przebiegu lekcji: - z opiekunem praktyk - z kierownikiem praktyk - z nauczycielami NKJO Narzędzia S: arkusze obserwacji lekcji, konspekt lekcji, arkusz ewaluacji i samooceny, karta konsultacji (w dzienniku praktyk) 2

3 Prowadzenie lekcji: - jako asystent opiekuna praktyk - samodzielnie w trakcie praktyk ciągłych - samodzielnie w trakcie praktyk całorocznych Narzędzia S: rozkład materiału w języku polskim, konspekt lekcji w języku polskim, rejestr przeprowadzonych lekcji (w dzienniku praktyk) Działalność pozadydaktyczna studenta Narzędzie S: karta działalności pozadydaktycznej (w dzienniku praktyk) Praca z Europejskim Portfolio dla Studentów Narzędzie S: EPS Analiza dokumentów szkolnych Narzędzia S: lista dokumentacji szkolnej (w dzienniku praktyk), ankieta weryfikująca znajomość dokumentacji szkolnej Samoocena Narzędzia S: arkusz ewaluacji i samooceny, wybrane narzędzie autorefleksji, ankieta dla uczniów z oceną pracy słuchacza, ocena opisowa OP, ocena opisowa KP Opracowanie dokumentacji praktyk Narzędzia S: dziennik praktyk, rozkład materiału, konspekty lekcji, arkusze obserwacji lekcji, arkusze ewaluacji i samooceny, wybrane narzędzie autorefleksji, EPS, ankieta dla uczniów z oceną pracy słuchacza, ankieta weryfikująca znajomość dokumentów szkolnych, arkusz ewaluacji organizacji i realizacji praktyk przez NKJO i szkoły przyjmujące, arkusz ewaluacji pracy opiekuna praktyk Narzędzia OP: arkusz obserwacji lekcji, ocena opisowa OP (uwzględniające kryteria oceny praktykanta) Narzędzia KP: arkusze obserwacji lekcji, ocena opisowa KP (uwzględniające kryteria oceny praktykanta) Warsztaty rozwijające umiejętności psychopedagogiczne Narzędzie S: rejestr udziału w warsztatach i treningach psychopedagogicznych w dzienniku, analiza przypadku - model 3

4 III. Rodzaje praktyk pedagogicznych Wymiar praktyk pedagogicznych wynosi co najmniej 150 godzin i obejmuje różne etapy edukacyjne. Praktyki obserwacyjne Obowiązują słuchaczy II roku wszystkich specjalności i polegają na ukierunkowanej obserwacji lekcji prowadzonych przez nauczycieli danego języka obcego. Praktyki ciągłe Dzielą się na: - praktyki 3-tygodniowe (wrześniowe) - praktyki 2-tygodniowe (lutowo-marcowe) Obowiązują słuchaczy III roku specjalności języka angielskiego, francuskiego i niemieckiego, a od roku szkolnego 2013/14 również hiszpańskiego. Odbywają się pod kierunkiem opiekuna praktyk. Polegają na prowadzeniu i obserwacjach lekcji i zajęć pozalekcyjnych, ich omawianiu oraz na zapoznaniu się z dokumentacją szkolną i specyfiką pracy w danej placówce. Praktyki całoroczne Odbywają się od października do maja. Dotyczą słuchaczy III roku specjalności języka francuskiego, hiszpańskiego i niemieckiego. Polegają na prowadzeniu lekcji w szkole lub w przedszkolu, samodzielnie lub w tandemach, na podstawie opracowanego rozkładu materiału, zaakceptowanego przez kierownika praktyk. Asystentura językowa Dotyczy słuchaczy specjalności języka angielskiego (w miejsce praktyk całorocznych obowiązujących w pozostałych specjalnościach). Trwa od października do maja. Polega na asystowaniu opiekunowi praktyk w jego pracy dydaktyczno-wychowawczej. Praktyki zagraniczne Słuchacze II i III roku specjalności języka niemieckiego mają możliwość ubiegania się o skierowanie na część praktyk ciągłych w szkołach w Niemczech. 4

5 IV. Harmonogram praktyk w latach Obejmuje 2 roczniki rozpoczynające praktyki odpowiednio w latach 2012/13 i 2013/14. Harmonogram praktyk dla rocznika rozpoczynającego praktyki w roku akademickim 2012/13: Drugi rok studiów w roku akademickim 2012/13 miesiąc/ rok formy praktyk październik 12 początek praktyk obserwacyjnych, udział w szkoleniach: ABC wychowawcy i Dokumentacja szkolna listopad 12, udział w szkoleniach: Zasady pracy z EPS i Zasady pracy z EPJ grudzień 12 styczeń 13 luty 13 marzec 13 kwiecień 13 maj 13 czerwiec 13 spotkanie słuchaczy poświęcone samoocenie kompetencji nauczycielskich - EPS 5

6 Trzeci rok studiów w roku akademickim 2013/14 miesiąc/ rok formy praktyk wrzesień 13 praktyki ciągłe październik 13 listopad 13 grudzień 13 styczeń 14 luty 14 marzec 14 kwiecień 14 maj 14 czerwiec 14 początek praktyk całorocznych i asystentury językowej, udział w szkoleniu: Trening umiejętności wychowawczych praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w szkoleniu: Trening umiejętności wychowawczych praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w szkoleniu: Trening refleksyjności (cz. 1) praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w warsztatach prowadzonych przez opiekunów praktyk: Analiza przypadku z zakresu problemów wychowawczych praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w szkoleniu: Trening refleksyjności (cz. 2) praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura językowa praktyki całoroczne i asystentura językowa praktyki całoroczne i asystentura językowa spotkanie dla słuchaczy poświęcone ocenie kompetencji nauczycielskich EPS 6

7 Harmonogram praktyk dla rocznika rozpoczynającego praktyki w roku akademickim 2013/14: Drugi rok studiów w roku akademickim 2013/14 miesiąc/rok formy praktyk październik 13 początek praktyk obserwacyjnych, udział w szkoleniach: ABC wychowawcy i Dokumentacja szkolna listopad 13, udział w szkoleniach: Zasady pracy z EPS i Zasady pracy z EPJ grudzień 13 styczeń 14 luty 14 marzec 14 kwiecień 14 maj 14 czerwiec 14 spotkanie słuchaczy poświęcone ocenie kompetencji nauczycielskich EPS Trzeci rok studiów w roku akademickim 2014/15 miesiąc formy praktyk wrzesień 14 praktyki ciągłe październik 14 listopad 14 początek praktyk całorocznych i asystentury językowej, udział w szkoleniu: Trening umiejętności wychowawczych praktyki całoroczne i asystentura językowa udział w szkoleniu: Trening umiejętności wychowawczych 7

8 grudzień 14 styczeń 15 luty 15 marzec 15 kwiecień 15 maj 15 praktyki całoroczne i asystentura językowa praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w warsztatach prowadzonych przez opiekunów praktyk: Analiza przypadku z zakresu problemów wychowawczych praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura językowa praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura językowa praktyki całoroczne i asystentura językowa praktyki całoroczne i asystentura językowa czerwiec 15 spotkanie słuchaczy poświęcone ocenie kompetencji nauczycielskich EPS V. Dokumentacja Każdy z uczestników praktyk pedagogicznych opracowuje dokumentację konieczną do przygotowania, przeprowadzenia i oceny praktyk. W tym celu wykorzystuje odpowiednie narzędzia określone w pkt. II. Metody i formy pracy. Dokumenty słuchacza (S): S1. Dziennik praktyk, zawierający: - rejestr obserwacji lekcji prowadzonych przez wykwalifikowanych nauczycieli języków obcych - rejestr przeprowadzonych lekcji - rejestr lekcji prowadzonych w tandemie z opiekunem praktyk (asystentura) - karta konsultacji 20 rubryk: data, tematyka konsultacji, podpis opiekuna, podpis słuchacza min. 10 konsultacji (ogółem podczas praktyk ciągłych) - lista dokumentacji szkolnej, z którą słuchacz ma obowiązek się zapoznać: WSO (wewnątrzszkolny system oceniania), PSO (przedmiotowy system oceniania), statut szkoły, podstawa programowa, plan wychowawczy szkoły, regulamin wycieczek szkolnych, 8

9 PDW (program działań wspierających), KIPU (karta indywidualnych potrzeb ucznia), IPET (indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny), program profilaktyczny, rozporządzenie dotyczące wypełniania dokumentacji szkolnej, dziennik lekcyjny, - karta działalności pozadydaktycznej (data, ilość godzin, forma, podpis S, OP i/lub KP) - rejestr udziału w warsztatach i treningach psychopedagogicznych (data, tytuł, podpis) S2. Arkusze obserwacji lekcji - dostosowane do typu praktyki i celu obserwacji, do wyboru, również do dyspozycji OP (OP1) i KP (KP1) S3. Konspekt lekcji - przygotowany dla każdej przeprowadzonej lekcji S4. Plan ramowy - przygotowany na okres odbywania praktyk całorocznych i w trakcie asystentury językowej S5. Arkusze ewaluacji i samooceny - uwzględniające specyfikę nauczania na I i II etapie edukacyjnym (również do dyspozycji OP - OP5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO) - uwzględniające specyfikę nauczania na III i IV etapie edukacyjnym (również do dyspozycji OP - OP5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO) S6. Arkusz ewaluacji pracy opiekuna praktyk - umożliwiajace słuchaczowi konstruktywną krytykę współpracy z OP - służące jako narzędzie refleksji dla OP (OP4) S7. Arkusz ewaluacji organizacji i realizacji praktyk przez NKJO i szkoły przyjmujące - składający się z czterech formularzy AEP1, AEP2, AEP3, AEP4 służących ocenie poszczególnych etapów oraz rodzajów praktyk - przekazywane do analizy KP S8. Europejskie Portfolio dla Studentów przyszłych nauczycieli języków - odpowiednie elementy dostosowane do celów poszczególnych etapów praktyk S9. Ankieta dla uczniów - przygotowana przez słuchacza, na podstawie wiedzy z dydaktyki przedmiotowej, 9

10 w celu oceny jego pracy - przeanalizowana w sposób wybrany przez słuchacza S10. Ankieta weryfikująca znajomość dokumentacji szkolnej - wypełniana w formie testu i omawiana z nauczycielem NKJO S11. Analiza przypadku przygotowana przez słuchacza (case study) S12. Narzędzie autorefleksji - wybrane przez S we współpracy z KP, OP, np. zapiski słuchacza prowadzone w czasie praktyk, blog, dziennik pokładowy S13. Teczka praktykanta z dokumentacją praktyk, zawierająca: - wszystkie dokumenty przygotowane przez słuchacza (S1 S12) - dokument przygotowany przez OP: OP3 Dokumenty opiekuna praktyk (OP): OP1. Arkusze obserwacji lekcji - różne typy arkuszy obserwacji w zależności od typu praktyki i celu obserwacji, do wyboru, również do dyspozycji S (S2) OP2. Ocena lekcji przeprowadzonej przez praktykanta na podstawie arkuszy obserwacji lekcji (S2), z uwzględnieniem specyfiki pracy OP OP3. Ocena opisowa pracy słuchacza po odbyciu praktyk - z wykorzystaniem kryteriów oceny pracy praktykanta (OP2) OP4. Arkusz ewaluacji pracy opiekuna praktyk - jako narzędzie autorefleksji dla OP w formie listy zadań oraz wypełniony przez słuchacza (S6) OP5. Arkusze ewaluacji i samooceny - arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na I i II etapie edukacyjnym (również do dyspozycji S - S5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO) - arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na III i IV etapie edukacyjnym (również do dyspozycji S - S5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO) OP6. Arkusz ewaluacji organizacji i realizacji praktyk przez NKJO - wypełniany przez OP po realizacji każdego rodzaju praktyk, przekazywany do analizy KP 10

11 Dokumenty kierownika praktyk (KP): KP1. Arkusze obserwacji lekcji - różne typy arkuszy obserwacji w zależności od typu praktyki i celu obserwacji, do wyboru, również do dyspozycji S (S2) KP2. Ocena lekcji przeprowadzonej przez praktykanta na podstawie arkuszy obserwacji lekcji (S2), z uwzględnieniem specyfiki pracy KP KP3. Ocena opisowa pracy słuchacza po odbyciu praktyk - z wykorzystaniem kryteriów oceny pracy praktykanta (KP2) KP4. Arkusze ewaluacji organizacji i realizacji praktyk - analizowane po każdym etapie i rodzaju praktyk na podstawie formularzy dostarczonych przez S i OP: wypełniany przez S po każdym rodzaju praktyk (S8 - formularze AEP1, AEP2, AEP3, AEP4) wypełniany przez OP po każdym rodzaju praktyk (OP6) KP5. Arkusze ewaluacji i samooceny - arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na I i II etapie edukacyjnym (również do dyspozycji S - S5, OP - OP5 i nauczycieli NKJO) - arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na III i IV etapie edukacyjnym (również do dyspozycji S - S5, OP - OP5 i nauczycieli NKJO) Dokumentacja formalna: - regulamin praktyk - list do dyrekcji szkoły z prośbą o przyjęcie słuchaczy na praktyki - porozumienie z dyrekcją szkoły, w której odbywają się praktyki - umowa z opiekunem praktyk Szczegółowa organizacja praktyk pedagogicznych jest określona Regulaminem Praktyk NKJO w Bydgoszczy, który obowiązuje od 1 października 2012 roku. 11