Temat 9. Lokomocja naczelnych
|
|
- Antoni Wilczyński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Temat 9 Lokomocja naczelnych
2 Lokomocja nadrzewna problemy Problemy związane z poruszaniem się po drzewach: gałąź pionowa grawitacja wnoszenia ciężaru ciała trudne dla dużych gatunków, gałąź pozioma konieczność utrzymania równowagi duże gatunki przemieszczają się w zwisie, cienka gałąź wygina się, możliwość złamania szczególnie pod ciężarem dużego osobnika, przeszkody na drodze (inne gałęzie) trudniej się przemieszczać dużym gatunkom, przerwy między gałęźmi skok lub przejście po ziemi na drugą stronę.
3 Lokomocja nadrzewna typy (1) 1. Spionizowane skoki: długie wszystkie kończyny, ale kończyny tylne znacznie dłuższe od przednich, praktykowane przez wiele małpiatek (wyraki, indrisy, galago, niektóre lemury), ewolucyjnie pierwotny typ lokomocji, pozwala szybko uciec przed drapieżnikiem, niektóre grupy stosują go z powodu inercji ewolucyjnej (np. na ziemi). 2. Bieg czworonożny ze wspinaniem: stosowany przez lemury, kapucynki, pazurkowce, koczkodany, długi ogon pomaga w równowadze.
4 Lokomocja nadrzewna typy (2) 3. Brachiacja: poruszanie się w zwisie na kończynach przednich, kończyny przednie znacznie dłuższe od tylnych, ruchliwy nadgarstek, długie palce kończyn przednich, zredukowany kciuk, metoda dobra dla dużych gatunków, prawdziwi brachiatorzy to tylko gibony, maksymalna prędkość = 55km/h (gibon). 4. Półbrachiacja: poruszanie się w zwisie, chwytanie się przednimi kończynami oraz ogonem (czepiaki, wyjce) lub kończynami tylnymi (orangutan, gerezy), czepiaki i gerezy nie mają kciuka. Większa wielkość ciała większy odsetek ruchu w zwisie, a mniejszy odsetek skoków.
5 Lokomocja naziemna (1) 1. Czworonożność: krótki ogon, krótkie palce kończyn tylnych (bo niezbyt potrzebna chwytność), kończyny przednie opierają się podłoże: dłonią: małpy zwierzokształtne (pawiany, makaki, dżelada, langury, patas), zewnętrzną strona środkowych paliczków = chód na kłykciach: małpy człekokształtne (szympans i goryl), maksymalna prędkość = 55km/h (patas).
6 Lokomocja naziemna (2) 2. Dwunożność człowiek: stopa: wysklepiona platforma nośna, brak chwytności (paluch nie-przeciwstawny), krótkie palce, kończyny tylne (dolne) dłuższe i masywniejsze od przednich (górnych), kręgosłup ma nie tylko krzywiznę ku tyłowi (kifoza piersiowa), ale też ku przodowi (lordoza lędźwiowa) łatwiej utrzymać pionową postawę. korzyści: uwolnienie rąk noszenie i operowanie przedmiotami (pokarm, narzędzia, potomstwo). Małpy człekokształtne potrafią chodzić na dwóch nogach nieudolnie i szybko się męczą. Pionowa pozycja ciała jest także przy spionizowanych skokach i brachiacji.
7 Typy lokomocji ilustracja
8 Budowa kończyn Naczelne posiadają 4 dobrze rozwinięte kończyny. Dla lokomocji nadrzewnej, ważna jest duża ruchliwość kończyn, szczególnie przednich: obojczyk połączony stawowo z mostkiem i łopatką odciąga ramię w bok i zwiększa jego ruchliwość w kierunku bocznym (niektóre ssaki, np. pies, nie mają obojczyka brak ruchliwości w tym kierunku), ruchliwy nadgarstek ważny przy ruchu ciała w czasie trzymania się gałęzi. Gatunki naziemne mają mniejszą ruchliwość kończyn niż nadrzewne.
9 Proporcja kończyn Typ lokomocji Przedstawiciel Długość kończyn przednich jako odsetek długości kończyn tylnych (%) Schemat spionizowane skoki małpiatki 60 nadrzewna czworonożność + skoki kapucynki 80 naziemna czworonożność pawiany chód na pięściach szympans 108 chód na pięściach goryl 116 półbrachiacja + wspinanie czepiak 110 brachiacja gibon 130 dwunożność człowiek 70
10 Palce Zwykle na każdej ręce i stopie jest 5 dobrze wykształconych palców. Ale: u brachiatorów: kciuk jest mocno zredukowany lub nieobecny, u lorisów: drugi palec ręki jest mocno zredukowany lub nieobecny, u palczaków: środkowy palec ręki jest długi i cienki ( wydłubywanie larw z otworów). Palce rąk i stóp mają dużą ruchliwość i możliwość chwytania: ręka jest chwytna u wszystkich naczelnych, stopa jest chwytna u wszystkich naczelnych z wyjątkiem człowieka. Na końcach palców: szerokie, bezwłose opuszki z listewkami skórnymi lepsza przyczepność, chwyt i zmysł dotyku.
11 Przeciwstawność kciuka i palucha Przeciwstawny kciuk i paluch (= możliwy ruch w kierunku innych palców) chwyt jest silniejszy i precyzyjniejszy. Brak przeciwstawnego kciuka: wyraki i marmozety. Słabo przeciwstawny kciuk: pozostałe małpiatki i małpy szerokonose. Wyraźnie przeciwstawny kciuk: małpy wąskonose, a także koala. U człowieka kciuk jest szczególnie duży lepsza przeciwstawność. Brak przeciwstawnego palucha: człowiek. Słabo przeciwstawny paluch: naczelne naziemne. Wyraźnie przeciwstawny paluch: naczelne nadrzewne, a także koala i opos. Sprawna ręka + kontrola nerwowa manipulacja przedmiotami (lepsza u małp niż małpiatek), iskanie.
12 Ręce i stopy naczelnych
13 Pazury i paznokcie Pazur: wąski, długi, gruby, twardy, ostro zakończony, zakręcony do wewnątrz. Paznokieć: szeroki, krótki, cienki, płaski, zakończony łagodnym łukiem. Korzyści z pazurów: (1) rycie, (2) walka, (3) przyczepianie się do grubych gałęzi. Korzyści z paznokci: (1) precyzja manipulacji, (2) percepcja dotykowa opuszkami palców, (3) chwytanie cienkich gałęzi. Generalnie, naczelne posiadają paznokcie. Ale bywają też pazury: na paluchu zawsze jest paznokieć, palczaki i pazurkowce mają pazury na wszystkich palcach z wyjątkiem palucha, wszystkie małpiatki mają pazur kosmetyczny na drugim palcu stopy czyszczenie sierści.
14 Pazury i paznokcie ilustracje paznokcie u małpy pazur kosmetyczny u lemura wari
15 Ogon Funkcje ogona: chwytność chwytny ogon występuje u czepiaków, wyjców i kapucynek (ale u sajmiri już nie), wyjce i czepiaki mają nagi spód ogona, na którym bywa przylga, częściowo chwytny ogon mają mangaby, chwytność ogona przydatna przy lokomocji, czepiaki przenoszą ogonem jedzenie, odganianie owadów, równowaga na gałęziach, sygnalizacja. Wielkość ogona: długi ogon u gatunków nadrzewnych (do 30 kręgów w ogonie), krótki ogon u gatunków naziemnych, ale też u lorisów i uakari, brak ogona (tylko kość guziczna): małpy człekokształtne, magot, niektóre lorisy.
16 Pływanie Większość naczelnych pływa słabo i unika głębszej wody. Małpy człekokształtne nie potrafią pływać. Wiele małp zwierzokształtnych potrafi dobrze pływać (koczkodany, mangaby, makaki, nosacz). Koczkodan błotny potrafi nurkować i ma fałd skórny między palcami nóg.
17 Lokomocja filmy Spionizowane skoki małpiatek: Brachiacja gibona (1): Brachiacja gibona (2): Dwunożny chód goryla: Pływający i nurkujący makak:
Różnorodność świata zwierząt
Różnorodność świata zwierząt Dwiczenie 15 SSAKI NACZELNE Więcej informacji: Fleagle. 1998. Primate Adaptation and Evolution. Academic Press. Sylwia Łukasik Zakład Biologii Ewolucyjnej Człowieka Instytut
Bardziej szczegółowoTemat 4. Środowisko i tryb życia naczelnych
Temat 4 Środowisko i tryb życia naczelnych Rozmieszczenie biomów Zasięg naczelne Głównie rejony gorące (obszar międzyzwrotnikowy) i wilgotne (las, sawanna). Na innych obszarach występują jedynie pojedyncze
Bardziej szczegółowoTemat 3. Specyfika i zróżnicowanie naczelnych
Temat 3 Specyfika i zróżnicowanie naczelnych Metody badania ekologii naczelnych Badanie zwierząt żyjących: na wolności (dziko żyjące), na wpół-wolności (na wpół dziko żyjące): dokarmianie, opieka ze strony
Bardziej szczegółowoANTROPOGENEZA KARTA PRACY DLA UCZNIA
ANTROPOGENEZA KARTA PRACY DLA UCZNIA 1. STANOWISKO SYSTEMATYCZNE CZŁOWIEKA Przedstaw systematykę człowieka, korzystając z przedstawionego poniżej schematu, ilustrującego uproszczone drzewo genealogiczne
Bardziej szczegółowoPsychologia zwierząt
Psychologia zwierząt WYKŁAD 15 Ssaki 5 Rząd naczelne Krzysztof Turlejski Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN WSZiP im. H. Chodkowskiej Rząd naczelne Jest to stary rząd (ponad 60 mln lat),
Bardziej szczegółowoTemat 7. Rozród i rozwój osobniczy naczelnych
Temat 7 Rozród i rozwój osobniczy naczelnych Strategie rozwojowe W momencie narodzin (lub, u ptaków, wyklucia) rozwój może być słabo lub mocno zaawansowany. Gniazdowniki (ang. altricial, nieporadne): ciąża
Bardziej szczegółowoTemat 10. Relacje międzyosobnicze u naczelnych
Temat 10 Relacje międzyosobnicze u naczelnych Relacje wewnątrzgatunkowe Relacje pozytywne (protekcjonizm, kooperacja): działania jednego osobnika korzystne dla drugiego: kojarzenie cel reprodukcyjny, opieka
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kończyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kończyny dolnej: - kość udowa
Bardziej szczegółowoANATOMIA. mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus
ANATOMIA mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus Wśród nauk biologicznych, zajmujących się wszelkimi formami życia, wyróżnia się dwa podstawowe działy: morfologię, fizjologię. MORFOLOGIA - zajmuje się poznaniem
Bardziej szczegółowoNAUKI O CZŁOWIEKU. Osteologia Kości zwierzęce
NAUKI O CZŁOWIEKU Osteologia Kości zwierzęce Pierwszy krok: Czy to naprawdę kość? ludzka kośd udowa fragment drewna mocno zwietrzała kośd Pierwszy krok: Czy to naprawdę kość? kośd zabarwiona od miedzi
Bardziej szczegółowoStrona Głowna. Uwaga: Aby bliżej poznać poszczególne elementy kliknij na napis ze zdjęcia. Kufa. Mostek i. Zad. piersiowa Kłąb. Ogon. Wibryssy.
Strona Głowna Czaszka Czaszka Potylica Kufa Gsarzbie t no Mostek i Szyja Klatka piersiowa Kłąb Słabizna Zad Lędźwie Zad Ogon Wibryssy Ogon Fafle Łapa Udo Opuszek Opuszek piątego palca Łapa Uwaga: Aby bliżej
Bardziej szczegółowoSpis Tabel i rycin. Spis tabel
Spis Tabel i rycin Spis tabel 1. Podział stawów ze względu na ilość osi ruchów i ukształtowanie powierzchni stawowych. 20 2. Nazwy ruchów w stawach człowieka w pozycji anatomicznej..... 21 3. Zestawienie
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOŃCZYNY GÓRNEJ
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY GÓRNEJ SZKIELET Szkielet kończyny górnej dzieli się na: 1. Kości obręczy kończyny górnej: - obojczyk, - łopatka 2. Kości części wolnej kończyny górnej: - kość
Bardziej szczegółowodr Janusz Dobosz, Zakład Teorii Wychowania Fizycznego i Korektywy AWF Warszawa
MTMS Test Sprawności Fizycznej programu Mały Mistrz Wiemy, że rozwiązanie jest ułomne; że najlepiej byłoby wykonywać kompletne testy: Międzynarodowy lub Eurofit. Wiemy też, że trzeba motywować do udziału
Bardziej szczegółowoPytania na egzamin z Ekologii ewolucyjnej naczelnych
Pytania na egzamin z Ekologii ewolucyjnej naczelnych Temat 1 Wprowadzenie 1 Co to jest ekologia? Jakie są jej główne definicje? Która jest najlepsza w odniesieniu do naczelnych? 2 Co to jest ewolucja?
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ
SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kooczyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kooczyny dolnej: - kośd udowa, - kości goleni, - kości
Bardziej szczegółowoZmodyfikowany na potrzeby Klas Sportowych Szkoły Podstawowej Indeks Sprawności Fizycznej Zuchory
Zmodyfikowany na potrzeby Klas Sportowych Szkoły Podstawowej Indeks Sprawności Fizycznej Zuchory 1. Szybkość - Szybki bieg w miejscu przez 10 sek. z wysokim unoszeniem kolan i klaśnięciem pod uniesioną
Bardziej szczegółowoTemat 8. Dieta naczelnych
Temat 8 Dieta naczelnych Potrzeby pokarmowe Wraz z pokarmem dostarczane są: cukry (=węglowodany) i tłuszcze energia, białko budulec, sole mineralne budulec (kości, zęby), regulacja (ciśnienie, reakcje
Bardziej szczegółowoMałpa. Małpy żyją w stadach albo grupach rodzinnych. Niektóre małpy łączą się w pary na całe życie. Większość małp żyje w lasach tropikalnych.
Małpa Jest wiele gatunków małp. Dzielimy je na te z Nowego Świata i te ze Starego Świata. Stary Świat to Europa, Azja i Afryka. Małpy z tych kontynentów nazywamy małpami wąskonosymi. Wśród małp ze Starego
Bardziej szczegółowo1
1 www.shutterstock.com 2 Po co nam kości? Szkielet człowieka skjelettet Szkielet człowieka składa się z 206 kości (knokler). Szkielet stanowi rusztowanie (stillas) i podporę, bez kości nasze ciało byłoby
Bardziej szczegółowodr Janusz Dobosz, Zakład Teorii Wychowania Fizycznego i Korektywy AWF Warszawa
MTMS Test Sprawności Fizycznej programu Wiemy, że rozwiązanie jest ułomne; że najlepiej byłoby wykonywać kompletne testy: Międzynarodowy lub Eurofit. Wiemy też, że trzeba motywować do udziału w próbach;
Bardziej szczegółowoPowyższy artykuł chroniony jest prawem autorskim. FizjoPort wyraża zgodę na jego cytowanie, pod warunkiem podania niniejszego odnośnika.
Wybierasz się na narty? Brak odpowiedniego przygotowania fizycznego jest bardzo częstą przyczyną kontuzji na stoku. Przygotowując się do sezonu narciarskiego powinniśmy przede wszystkim zwrócić uwagę na
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet
Bardziej szczegółowoIRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.35.a. IRINOTECANUM Lp 1. IRINO TECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINO TECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINO TECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 4. IRINO TECANUM C15.2 BRZUSZNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM 1. IRINOTECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINOTECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINOTECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOOCZYNY GÓRNEJ
SZKIELET KOOCZYNY GÓRNEJ SZKIELET Szkielet kooczyny górnej dzieli się na: 1. Kości obręczy kooczyny górnej: - obojczyk, - łopatka 2. Kości części wolnej kooczyny górnej: - kośd ramienna, - kości przedramienia,
Bardziej szczegółowoWady postawy. Podział i przyczyna powstawania wad postawy u dziecka. Najczęściej spotykamy podział wad postawy i budowy ciała na dwie grupy:
Wady postawy Wada postawy jest pojęciem zbiorczym i niedostatecznie sprecyzowanym. Obejmuje szereg osobniczych odchyleń postawy ciała od wzorców uznawanych za normę stosowną do wieku, płci, typów budowy,
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU Mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy: - warstwę bardziej powierzchowną stanowią mięśnie związane ze szkieletem kończyny górnej - do warstwy głębokiej
Bardziej szczegółowoźle METODYKA ERGONOMICZNEGO WYKONYWANIA ĆWICZEŃ SIŁOWYCH
Podnoszenie jest bezpieczne wówczas, gdy rzut środka ciężkości układu, osoba podnosząca i obiekt podnoszony mieści się wewnątrz powierzchni ograniczonej stopami (czworobok podparcia). Stopy powinny być
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK NR 7. Wykaz i opis urządzeń
ZAŁĄCZNIK NR 7 Wykaz i opis urządzeń 1. Wyciskanie siedząc Urządzenie podwójne (po obu stronach urządzenia Wyciskanie siedząc połączone pylonem) Urządzenie, które wzmacnia i rozwija mięśnie górnej części
Bardziej szczegółowoKryterium obowiązujące w postępowaniu rekrutacyjnym dla kandydatów do I klasy sportowej o kierunku akrobatyki sportowej.
PRÓBA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ Kryterium obowiązujące w postępowaniu rekrutacyjnym dla kandydatów do I klasy sportowej o kierunku akrobatyki sportowej. Próba sprawności Fizycznej od 1 do 100 Opis prób sprawności
Bardziej szczegółowoRehabilitacja wad postawy i SI u dzieci. mgr Natalia Twarowska
Rehabilitacja wad postawy i SI u dzieci mgr Natalia Twarowska Plan prezentacji 1. Definicja postawy ciała 2. Prawidłowa postawa ciała i budowa stóp 3. Omówienie najczęstszych wad postawy i stóp u dzieci
Bardziej szczegółowoZESTAW ĆWICZEŃ ĆWICZENIA MIĘŚNI RAMION ĆWICZENIA MIĘŚNI UD I POŚLADKÓW ĆWICZENIA MIĘŚNI BRZUCHA ĆWICZENIA ROZCIĄGAJĄCE
ZESTAW ĆWICZEŃ ĆWICZENIA MIĘŚNI RAMION ĆWICZENIA MIĘŚNI UD I POŚLADKÓW ĆWICZENIA MIĘŚNI BRZUCHA ĆWICZENIA ROZCIĄGAJĄCE Pw. - siad na piłce, ramiona wzdłuż tułowia Ruch - unoszenie ramion na wysokość barków
Bardziej szczegółowoNOSZENIE I ZBIERANIE talerzy płytkich i głębokich, szkła i sztućców. Opracował: mgr Jakub Pleskacz
Opracował: mgr Jakub Pleskacz TECHNIKA NOSZENIA TAC I NACZYŃ Kunszt i umiejętności zawodowe kelner może zaprezentować konsumentom podczas ich bezpośredniej obsługi przy stoliku. Umiejętność noszenia i
Bardziej szczegółowoBliskie spotkania z ma³pami
KLASY IV-VI SZKO A PODSTAWOWA Imiê i nazwisko:... Klasa:... 1. Rozwi¹ krzy ówkê 4 6 1 5 A 7 8 2 H R Y 3 Ñ M 9 Poziomo: 1. Ma³py podobne do cz³owieka. 2. Najwiêksza ma³pa, bohater filmów o King Kongu. 3.
Bardziej szczegółowoKarta TRENINGu część 3 STRETCHING
Karta TRENINGu część 3 STRETCHING Stretching, czyli statyczne rozciąganie mięśni, jest fundamentalnym elementem kończącym każdą sesję treningową, niezbędnym do poprawy i utrzymania odpowiedniej mobilności
Bardziej szczegółowoCENNIK BADAŃ RTG. Głowa
CENNIK BADAŃ RTG Cennik obowiązuje od 01.01.2015 r. RTG czaszki: tylny dół RTG czaszki: AP / boczne (1 projekcja) RTG czaszki: AP + bok i tylny dół RTG czaszki: PA + boczne RTG podstawy czaszki RTG siodełka
Bardziej szczegółowoDr hab. med. Paweł Hrycaj
Dr hab. med. Paweł Hrycaj Chory z dolegliwościami reumatycznymi Zakład Reumatologii i Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Mała
Bardziej szczegółowoRozwój funkcji chwytnej ręki
Rozwój funkcji chwytnej ręki i czynności dwuręcznych Dr n. med. Anna Czernuszenko Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu koło Warszawy www.mcnir.pl Teoria dojrzewania
Bardziej szczegółowoTEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoOPIS PRÓB SPRAWNOŚCI DLA KANDYDATÓW DO KLAS I-III SZKOŁY MISTRZOSTWA SPORTOWEGO TYCHY
OPIS PRÓB SPRAWNOŚCI DLA KANDYDATÓW DO KLAS I-III SZKOŁY MISTRZOSTWA SPORTOWEGO TYCHY 1. SZYBKOŚĆ - BIEG NA ODCINKU 20 M. Kandydat ma za zadanie pokonanie w jak najkrótszym czasie odcinka 20m (rysunek
Bardziej szczegółowoDNO ŻOŁ DKA TRZON ŻOŁ DKA UJŚCIE ODŹWIERNIKA ODŹWIERNIK KRZYWIZNA MNIEJSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA KRZYWIZNA WIĘKSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA
Zał cznik C.64. TEMOZOLOMIDUM L.p. 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoMIĘŚNIE GOLENI. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Powięzie goleni. Na goleni wyróżnia się trzy grupy mięśni działających głównie na staw skokowogoleniowy.
Slajd Slajd Slajd MIĘŚNIE GOLENI Na goleni wyróżnia się trzy grupy mięśni działających głównie na staw skokowogoleniowy. Część z nich bierze udział w ruchach stawu kolanowego, ponieważ ich przyczepy położone
Bardziej szczegółowo3 zasada dynamiki Newtona
Siła a Reakcji Podłoża Ground Reaction Force (GRF) 3 zasada dynamiki Newtona Cięż ężar pudełka generuje w podłożu u siłę reakcji, która jest równa r cięż ężarowi co do wartości, ale ma przeciwny zwrot.
Bardziej szczegółowoTemat 2. Ekologia, ewolucja, naczelne podstawy
Temat 2 Ekologia, ewolucja, naczelne podstawy Ekologia (1) Ekologia: wymiana materii, energii i informacji między strukturami żywymi a środowiskiem. Autekologia: ekologia osobników = relacje osobnika ze
Bardziej szczegółowoPkt Skoczność. Siła Ramion. Siła Ramion
Lp. Imię Nazwisko Siła Ramion Siła Ramion Koordyna cja Koordyna cja Siła MM brzucha siła MM brzucha Ogólna liczba pkt Podpis 1 2 3 4 5 7 8 9 10 Zmodyfikowany Indeks Sprawności Fizycznej Zuchory 1. - Szybki
Bardziej szczegółowoKinezjologiczna analiza łucznictwa
Treść Schemat mięśni szkieletowych Kinezjologiczna analiza łucznictwa Neuromuskularne podstawy ruchów ciała Anatomia górnych części ciała Mięśnie zaangażowane w łucznictwie Mięśnie podczas pracy 1 UTRZYMYWANIE
Bardziej szczegółowoNR POLISY ISB
WARUNKI UBEZPIECZENIA UCZNIÓW W PZU W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 NR POLISY ISB 13571043 WARIANT II Świadczenia podstawowe w ramach składki podstawowej Śmierć ubezpieczonego w następstwie: nieszczęśliwego
Bardziej szczegółowoUżywaj MSD-Band Bar tylko po konsultacji z terapeutą lub profesjonalnym trenerem. Najlepsze ćwiczenie na Łokieć Golfisty
Używaj MSD-Band Bar tylko po konsultacji z terapeutą lub profesjonalnym trenerem. Najlepsze ćwiczenie na Łokieć Golfisty Trzymaj MSD-Band Bar pionowo przed sobą. Jedną ręką chwyć Bar od góry, a drugą od
Bardziej szczegółowoKręgowce. 7 7. Podkreśl cechy, które świadczą o przystosowaniu żaby do życia na lądzie. (0 2) grupa a
grupa a Kręgowce Poniższy test składa się z 19 zadań Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą Imię i nazwisko do uzyskania za prawidłowe odpowiedzi Za rozwiązanie całego sprawdzianu możesz uzyskać
Bardziej szczegółowoMODUŁ II Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz. 1.
MODUŁ II Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz. 1. 1. Anatomia palpacyjna 1.1 Anatomia palpacyjna kolana, podudzia, stopy Elementy kostne: Rzepka Kość piszczelowa Guzowatość przednia piszczeli Śródlinia
Bardziej szczegółowoSekcja praktyczna Nomenklatura:
Sekcja praktyczna Nomenklatura: W praktycznej części niniejszego podręcznika opisano rutynową sekwencję postępowania, którą można stosować w całości lub wykorzystywać jej poszczególne części. Każdy ruch
Bardziej szczegółowoOGÓLNA BUDOWA KRĘGOSŁUPA
OGÓLNA BUDOWA KRĘGOSŁUPA KRĘGOSŁUP (columna vertebralis) Kręgosłup jest ruchomym słupem kostnym składa się z kręgów zrośniętych ze sobą w odcinkach krzyżowym i guzicznym oraz ruchomych połączeo w części
Bardziej szczegółowoOFERTA UBEZPIECZENIA. Zamówienie ubezpieczeń: 1. Ubezpieczenie NNW dzieci przedszkolnych
OFERTA UBEZPIECZENIA Zamówienie ubezpieczeń: 1. Ubezpieczenie NNW dzieci przedszkolnych Zakres i warunki ubezpieczenia Suma Ubezpieczenia Wariant Śmierć ubezpieczonego w wyniku nieszczęśliwego wypadku
Bardziej szczegółowoPOŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIE Z TUŁOWIEM Kończyna górna jest połączona z kośćcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się
Bardziej szczegółowoMECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY
MECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ Kończyna górna jest połączona ze szkieletem tułowia za pomocą obręczy. W tym połączeniu znajdują się trzy
Bardziej szczegółowoOpracowanie grzbietu i kończyn dolnych w ułożeniu na brzuchu
Ponowne przejście do opracowania górnych partii grzbietu stojąc za głową pacjenta. Wykonujemy zwrot dłonią i tak jak na początku masażu, przechodzimy za głowę pacjenta. Większość chwytów jest wykonywana
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział 1 Bark 1. Rozdział 2 Kość ramienna 73. Rozdział 3 Staw łokciowy 111. Słowo wstępne XXV
Spis treści Słowo wstępne XXV Rozdział 1 Bark 1 Dostęp przedni do obojczyka 2 Dostęp przedni do stawu ramiennego 4 Anatomia praktyczna dostępu przedniego do stawu ramiennego 17 Dostęp przednio-boczny do
Bardziej szczegółowoUtrzymać formę w ciąży Skuteczna gimnastyka żył
Utrzymać formę w ciąży Skuteczna gimnastyka żył 801 000 655 22 613 62 56 centrumflebologii.pl Program ćwiczeń dla zdrowia żył! Proponowany zestaw ćwiczeń przyczynia się do poprawy powrotu krwi żylnej z
Bardziej szczegółowoSTAW BIODROWY 1. Test Thomasa
1. Test Thomasa STAW BIODROWY Cel - test przykurczu zginaczy stawu biodrowego Ruch zgięcie kończyny nie testowanej w stawie biodrowym i kolanowym chwytem oburącz poniżej kolana, druga kończyna dolna leży
Bardziej szczegółowoAKADEMIA PIŁKARSKA WISŁA KRAKÓW ROCZNIK 2002
AKADEMIA PIŁKARSKA WISŁA KRAKÓW ROCZNIK 2002 Okres przejściowy podzielony na 2 fazy: 18.12-28.12 Odpoczynek 29.12.14-6.01.15 Trening do indywidualnego wykonania zgodny z planem podanym poniżej (możliwe
Bardziej szczegółowoTemat 5. Zmysły naczelnych
Temat 5 Zmysły naczelnych Zmysły funkcje Po co zmysły: rozpoznanie sytuacji przestrzennej i pogody, detekcja pożywienia, wody, drapieżników, partnerów seksualnych i skuteczne reagowanie na nie, komunikacja
Bardziej szczegółowoul. Belgradzka 52, 02-795 Warszawa-Ursynów tel. kom. +48 794 207 077 www.fizjoport.pl
Coraz większa liczba pacjentów zgłasza się do fizjoterapeutów z problemami bólowymi w obrębie kręgosłupa. Często postawiona diagnoza dyskopatia, wywołuje niepokój o własne zdrowie i wątpliwości w jaki
Bardziej szczegółowoszkielet tułowia widok od przodu klatka piersiowa żebra mostek kręgi piersiowe kręgosłup (33-34 kręgi)
Kości tułowia szkielet tułowia kręgosłup (33-34 kręgi) klatka piersiowa żebra mostek kręgi piersiowe widok od przodu kręgosłup czaszka odcinek szyjny C 1-7 (1-7) - (lordoza szyjna) klatka piersiowa odcinek
Bardziej szczegółowoSygnały i komunikacja u naczelnych. (materiał dodatkowy do konwersatoriów z Sygnałów i komunikacji u człowieka)
Sygnały i komunikacja u naczelnych (materiał dodatkowy do konwersatoriów z Sygnałów i komunikacji u człowieka) Wstęp Są powody, by sądzić, że międzyosobnicze przekazywanie informacji u naczelnych będzie
Bardziej szczegółowoZESTAW ĆWICZEŃ Z PIŁKĄ GIMNASTYCZNĄ. Opracował: mgr Michał Bielamowicz.
ZESTAW ĆWICZEŃ Z PIŁKĄ GIMNASTYCZNĄ Opracował: mgr Michał Bielamowicz www.rehanova.pl Krynica-Zdrój 2019 Duża piłka gimnastyczna do doskonały przybór do ćwiczeń wzmacniających nasze ciało. Dzięki niej
Bardziej szczegółowoSamoobrona. mężczyzny. Głowa Oczy Nos Szyja. Głos. Zęby. Łokieć. Dłoń Jądra Palce. Kolana. Golenie. Pięta. Stopa
Samoobrona Jeżeli znalazłbyś się w sytuacji, w której będziesz zmuszony do zastosowania samoobrony, dobrze jest być do tego przygotowanym. Możesz zastosować następujące techniki: Użyj mowy ciała do wyrażenia
Bardziej szczegółowoSygnalizacja sędziowska w korfballu
Sygnalizacja sędziowska w korfballu stan na dzień 15. października 2009 Wprowadzenie Przewodnik jest załącznikiem do Przepisów gry w Korfball. Przewodnik opisuje zatwierdzoną sygnalizację używaną przez
Bardziej szczegółowoMarzec Marzec to miesiąc, w którym wszystko budzi się do życia i Biedronki wyruszyły poznawać świat zaczynając od: 6.03 Spotkanie w Szkole
Marzec Marzec to miesiąc, w którym wszystko budzi się do życia i Biedronki wyruszyły poznawać świat zaczynając od: 6.03 Spotkanie w Szkole Podstawowej nr 3 podczas Drzwi otwartych rodziców dzieci 6 letnich.
Bardziej szczegółowoSamodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 4 w Lublinie ul. Dr K. Jaczewskiego 8, Lublin, tel.: , fax: CENNIK
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 4 w Lublinie ul. Dr K. Jaczewskiego 8, 20-954 Lublin, tel.: 81 724 42 26, fax: 81 747 57 10 2.2 CENNIK DLA PACJENTÓW NIEUPRAWNIONYCH DO BEZPŁATNYCH ŚWIADCZEŃ
Bardziej szczegółowoUBEZPIECZENIE DZIECI 2016/2017
SUMA UBEZPIECZENIA 13 000 ZŁ W następstwie: - nieszczęśliwego wypadku Śmierć ubezpieczonego - zawału serca - krwotoku śródczaszkowego 100% sumy ubezpieczenia - ataku epilepsji - sepsy Śmierć ubezpieczonego
Bardziej szczegółowoOsteologia. Określanie płci
Osteologia Określanie płci 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Cecha Wielkość ogólna Jama oczodołu Powierzchnia otworu wielkiego Wyrostki sutkowate Kresy skroniowe Łuki nadoczodołowe Wysokość czaszki Spłaszczenie okolicy
Bardziej szczegółowoDZIEŃ PRAWIDŁOWEJ POSTAWY CIAŁA
DZIEŃ PRAWIDŁOWEJ POSTAWY CIAŁA Postawa ciała to indywidualny układ ciała jaki przyjmuje człowiek w swobodnej, nawykowej pozycji stojącej. Postawa ciała zmienia się w ciągu całego życia. Zmiany te zależą
Bardziej szczegółowoOgólnopolska akcja Ministra Edukacji Narodowej "Ćwiczyć każdy może" organizowana w ramach Roku Szkoły w Ruchu.
Ogólnopolska akcja Ministra Edukacji Narodowej "Ćwiczyć każdy może" organizowana w ramach Roku Szkoły w Ruchu. Scenariusz zajęć: Nordic walking - Technika marszu nordic, marsz po najbliższej okolicy. Miejsce
Bardziej szczegółowoWYBRANE RUCHY W STAWACH KOŃCZYNY GÓRNEJ - ZARYS CZYNNOŚCI MIĘŚNI
WYBRANE RUCHY W STAWACH KOŃCZYNY GÓRNEJ - ZARYS CZYNNOŚCI MIĘŚNI Uwagi: 1. W prezentowanym zestawieniu czynność mięśni opisana jest w ujęciu klasycznym rozpatrywane są jedynie mięśnie bezpośrednio działające
Bardziej szczegółowoERGONOMIA. Cz. 5 ZASADY ORGANIZACJI PRACY I STANOWISK PRACY
ERGONOMIA Cz. 5 ZASADY ORGANIZACJI PRACY I STANOWISK PRACY 1 OGÓLNE ZASADY KSZTAŁTOWANIA STANOWISK PRACY Zapobiegać lub redukować konsekwencje związane z przeciążeniami można poprzez: 1. Unikanie pochylania
Bardziej szczegółowoOchrona ubezpieczeniowa bez przerwy
OFERTA UBEZPIECZEŃ DLA SZKÓŁ Ochrona ubezpieczeniowa bez przerwy Indywidualną obsługę Państwa placówki gwarantuje: Numer telefonu: 606-215-892 Adres e-mail: Katarzyna Pilot Powszechny Zakład Ubezpieczeń
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA. Copyright 1999-2010, VHI www.technomex.pl. Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2
ĆWICZENIA Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Wybierz tryb treningowy. Terapeuta odwodzi zajętą nogę podczas trwania stymulacji; wraca do środka kiedy stymulacja jest wyłączona. Trzymaj palce skierowane ku górze.
Bardziej szczegółowoJAK ZADBAĆ O STANOWISKO PRACY UCZNIA
JAK ZADBAĆ O STANOWISKO PRACY UCZNIA 1 Ważnym elementem dla ucznia jest zapewnienie mu stanowiska pracy dostosowanego do wymagań ergonomii. Ma to odzwierciedlenie w obowiązujących przepisach prawnych,
Bardziej szczegółowoSlajd 1 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY. Slajd 2. Slajd 3 MM WEWNĘTRZNE
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY Do tej grupy należą mięśnie działające na staw biodrowy jako: zginacze, prostowniki, odwodziciele, przywodziciele oraz rotatory uda. Otaczają one
Bardziej szczegółoworok szkolny 2012/2013
Projekt Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych W zdrowym ciele proste plecy Realizator Hanna Antoń Termin 20 XI 2012r. - Liczba godzin 60 rok szkolny 2012/2013
Bardziej szczegółowoPLECY OKRĄGŁE choroba kręgosłupa
PLECY OKRĄGŁE To choroba kręgosłupa, której cechą charakterystyczną jest nadmierne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym i krzyżowym. Nieleczona kifoza może nie tylko się pogłębić i doprowadzić
Bardziej szczegółowoTablica 18. Głowa szyja tułów. 18 Mięśnie właściwe (głębokie) grzbietu ( ryc , , 2.96) I Pasmo boczne
Tablica 18 Głowa szyja tułów 18 Mięśnie właściwe (głębokie) grzbietu ( ryc. 2.76 2.79, 2.81 2.84, 2.96) I Pasmo Pasmo mięśni właściwych grzbietu pokrywa w odcinku szyjnym i lędźwiowym pasmo przyśrodkowe,
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w kształcie
Bardziej szczegółowoTOKI LEKCYJNE DLA POTRZEB PŁYWANIA KOREKCYJNEGO
TOKI LEKCYJNE DLA POTRZEB PŁYWANIA KOREKCYJNEGO Tok lekcyjny dla pleców okrągłych Ćwiczenia oddechowe można wprowadzać po każdym wykonanym zadaniu jako: uspokojenie organizmu i zadanie korekcyjne Ćwiczenia
Bardziej szczegółowoAdam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka
Adam Zborowski ATLAS anatomii człowieka Kraków 2007 SPIS TREŚCI schemat komórki ludzkiej...12 rodzaje komórek...13 składniki komórkowe krw i... 14 rodzaje komórek...15 rodzaje nabłonków jednowarstwowych...
Bardziej szczegółowoNowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10 L.p. 1 TEMOZOLOMIDUM C22.0
Bardziej szczegółowoWADY STATYCZNE KOŃCZYN DOLNYCH
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 WADY STATYCZNE KOŃCZYN DOLNYCH BUDOWA I CZYNNOŚĆ STOPY Jest uwarunkowana jej funkcją: podporową, nośną i amortyzacyjną. Budowa stopy jest dostosowana przede wszystkim do lokomocji.
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO NA POSZCZEGÓLNE OCENY W SZKOLE PODSTAWOWEJ
WYMAGANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO NA POSZCZEGÓLNE OCENY W SZKOLE PODSTAWOWEJ Klasa IV Stopień dopuszczający mogą otrzymać uczniowie, którzy: Przyjmują pozycje wyjściowe do ćwiczeń. Wykonują ćwiczenia kształtujące
Bardziej szczegółowoJAK ZADBAĆ O STANOWISKO PRACY UCZNIA 2013-09-18 ODDZIAŁ EDUKACJI ZDROWOTNEJ I HIGIENY DZIECI I MŁODZIEŻY
JAK ZADBAĆ O STANOWISKO PRACY UCZNIA 1 Ważnym elementem dla ucznia jest zapewnienie mu stanowiska pracy dostosowanego do wymagań ergonomii. Ma to odzwierciedlenie w obowiązujących przepisach prawnych,
Bardziej szczegółowoC E N N I K Z A K Ł A D O W Y. na 2014 rok
C E N N I K Z A K Ł A D O W Y na 2014 rok Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach Wadowice, dnia 02.12.2013r. Strona 1 z 8 3. DIAGNOSTYCZNE BADANIA RADIOLOGICZNE Lp. ID procedury Nazwa Nazwa długa
Bardziej szczegółowoFORMULARZ LICENCJI HODOWLANEJ owczarka niemieckiego (FCI 166)
Klub Owczarka Niemieckiego (KON) FORMULARZ LICENCJI HODOWLANEJ owczarka niemieckiego (FCI 166) pies suka odmiana: krótkowłosa długowłosa miejsce licencji: data licencji: Sędzia licencjator:... Nazwa psa:.
Bardziej szczegółowow następstwie: - nieszczęśliwego wypadku, - zawału serca, - krwotoku śródczaszkowego, - popełnienia samobójstwa, - ataku epilepsji, - sepsy,
UBEZPIECZENIE NNW WARIANT II Świadczenia podstawowe w ramach składki podstawowej Śmierć w następstwie: - nieszczęśliwego wypadku, - zawału serca, - krwotoku śródczaszkowego, - popełnienia samobójstwa,
Bardziej szczegółowoNowe podejście w ocenie ergonomii rękawic chroniących przed przecięciem i przekłuciem nożami ręcznymi stosowanymi w przetwórstwie mięsnym
Nowe podejście w ocenie ergonomii rękawic chroniących przed przecięciem i przekłuciem nożami ręcznymi stosowanymi w przetwórstwie mięsnym dr inż. Emilia Irzmańska Centralny Instytut Ochrony Pracy - - Państwowy
Bardziej szczegółowoPRÓBY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DLA UCZNIÓW KLASY PIERWSZEJ XI LOMS O PROFILU PIŁKI SIATKOWEJ
PRÓBY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DLA UCZNIÓW KLASY PIERWSZEJ XI LOMS O PROFILU PIŁKI SIATKOWEJ Kryteria doboru: 1. Stan zdrowia 2. Typ budowy ciała (leptosomatyczny) 3. Testy sprawności motorycznej 4. Ocena
Bardziej szczegółowoTemat 6. Wielkość ciała naczelnych
Temat 6 Wielkość ciała naczelnych Wielkość ciała zakres Najmniejszy naczelny: lemurek myszaty, 50g, 13cm długości + 12cm ogon. Największy naczelny: goryl, 200kg. Największa małpiatka: indris, 10kg. Najmniejsza
Bardziej szczegółowoWARUNKI POLISY NNW dziecka POLISA PZU S.A. nr HSD1 / 331 / 1148
WARUNKI POLISY NNW dziecka POLISA PZU S.A. nr HSD1 / 331 / 1148 SUMA UBEZPIECZENIA : 10 000,00 zł OKRES UBEZPIECZENIA : do 24 października 2015 roku ŚWIADCZENIA PODSTAWOWE W RAMACH SKŁADKI PODSTAWOWEJ:
Bardziej szczegółowoTemat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach.
Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach. Stawonogi to najliczniejsza gatunkowo grupa zwierząt występujących na Ziemi. Organizmy te żyją w wodach słodkich i słonych oraz niemal we wszystkich
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE LEKCJI MASAŻ LECZNICZY ELEMENTY SHIATSU - Szkoła Medycyny Naturalnej SHIATSU
PODSUMOWANIE LEKCJI MASAŻ LECZNICZY ELEMENTY SHIATSU - Szkoła Medycyny Naturalnej SHIATSU Shi palce atsu ucisk metoda leczenia za pomocą ucisku palców. Shiatsu to masaż wywodzący się Japonii. Powstał w
Bardziej szczegółowoPASY TRENINGOWE. Trening synchroniczno-rywalizacyjny
warsztat trenera PASY TRENINGOWE Trening synchroniczno-rywalizacyjny Trudno jest stworzyć koncepcję treningu, która swoją innowacyjnością budziłaby zachwyt i odsuwała w cień inne pomysły czy inicjatywy.
Bardziej szczegółowo