Funkcjonowanie systemu kursów płynnych

Transkrypt

1 Funkcjonowanie systemu kursów płynnych Kurs walutowy (cena dolara) Nadwyżka podaży Podaż dolarów Kurs równowagi Nadwyżka popytu Popyt na dolary Q 1 Q 2 Ilość dolarów (mld) Nadwyżka podaży dolarów na rynku walutowym reprezentuje fakt, że Zagranica chce więcej kupić w Kraju, niż Kraj za granicą. Przekłada się to na nadwyżkę bilansu płatniczego Kraju. Spadek kursu do poziomu równowagi zmniejsza atrakcyjność krajowych towarów dla Zagranicy (spada krajowy eksport) i zwiększa atrakcyjność towarów zagranicznych (rośnie import), co prowadzi w efekcie do równowagi bilansu płatniczego. Dalszy spadek kursu dolara doprowadzi do nadwyżki popytu na rynku walutowym. Krajowe towary nie są atrakcyjne cenowo dla Zagranicy (spada eksport), zagraniczne towary stają tańsze dla krajowych konsumentów (rośnie import). Prowadzi to do deficytu bilansu płatniczego.

2 Funkcjonowanie systemu kursów stałych Pasmo wahań działające jak cena maksymalna Pasmo wahań działające jak cena minimalna Podaż bez BC Kurs Górny punkt interwencji Dolny punkt interwencji Kurs Podaż z BC Popyt z BC Popyt bez BC Popyt z BC Podaż bez BC Podaż z BC Ilość $ Ilość $ Dopuszczalne pasmo wahań Nadwyżka popytu (Deficyt bilansu płatniczego) Nadwyżka podaży (Nadwyżka bilansu płatniczego) Aby utrzymać kurs w dopuszczalnym paśmie, BC musi dokonywać interwencji na rynku walutowym, czyli kupować i sprzedawać dewizy. W pierwszym przypadku, gdyby nie interwencja, kurs rynkowy byłby wyższy niż górny dopuszczalny poziom. Aby kurs nie wzrósł, BC musi dostarczyć dodatkową podaż dolarów. Ponieważ kurs jest na zaniżonym poziomie (dolar jest tani), na rynku jest nadwyżka popytu względem sytuacji wolnorynkowej. W drugim przypadku rynek ustaliłby kurs na poziomie niższym niż chce tego BC. Należy poprzez interwencję sprawić, by cena dolara (czyli kurs) wzrosła. BC tworzy zatem dodatkowy popyt na dolary.

3 W warunkach kursu płynnego BC ma znaczną autonomię w ustalaniu stóp procentowych. Może koncentrować się na przesłankach krajowych łagodzenie wahań produkcji i zatrudnienia (zwłaszcza wobec wstrząsów w popycie wewnętrznym i zmian terms of trade). W otwartej gospodarce władze monetarne stoją wobec problemu tzw. trójkąta niespójnych celów polityki gospodarczej (impossible trinity). W warunkach swobody przepływów kapitałowych nie jest możliwe utrzymywanie systemu sztywnego kursu walutowego przy jednoczesnym prowadzeniu niezależnej polityki stopy procentowej. Swobodny przepływ kapitału Jeśli mamy swobodny przepływ i inne stopy procentowe niż zagranica, to kurs musi się zmieniać. Impossible trinity Gdy kapitał jest swobodny, a kurs stały, trzeba użyć polityki pieniężnej, aby utrzymać kurs zatem polityka pieniężna nie jest już suwerenna Suwerenna polityka Stały kurs walutowy pieniężna Jeśli chcemy utrzymać stały kurs i stopy na innym niż światowy poziomie, to trzeba ograniczyć swobodny przepływ kapitału. The point is that you can't have it all: A country must pick two out of three. It can fix its exchange rate without emasculating its central bank, but only by maintaining controls on capital flows (like China today); it can leave capital movement free but retain monetary autonomy, but only by letting the exchange rate fluctuate (like Britain - or Canada); or it can choose to leave capital free and stabilize the currency, but only by abandoning any ability to adjust interest rates to fight inflation or recession (like Argentina today, or for that matter most of Europe). Paul Krugman O Canada. A neglected nation gets its Nobel, 1999

4 W warunkach kursu sztywnego stopy muszą być dostosowane do poziomu stóp kraju, z którego walutą jest związana waluta krajowa. Gdyby BC chciał utrzymać niższe stopy niż za granicą: odpływ kapitału presja na deprecjację waluty ewentualne interwencje z wykorzystaniem rezerw wyczerpanie rezerw dewaluacja waluty krajowej Gdyby BC chciał utrzymać wyższe stopy niż za granicą: napływ kapitału presja na aprecjację waluty ewentualne interwencje walutowe (dostarczenie waluty krajowej, skup waluty zagranicznej) operacje otwartego rynku (absorpcja dodatkowej ilości pieniądza z rynku pieniężnego) zbyt wysokie koszty wyniku finansowego BC zaniechanie interwencji rewaluacja waluty krajowej

5 Cenowy mechanizm dostosowawczy w warunkach kursów płynnych przy małej elastyczności cenowej popytu i podaży Źródło: A. Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Warszawa PWE, 2003, s. 310.

6 Argumenty na rzecz kursów zmiennych Rozwiązanie czysto rynkowe, w pełni harmonizujące z systemem gospodarczym, samoczynnie regulowanym przez mechanizm rynku Autonomia polityki pieniężnej Zwolnienie BC z obowiązku interwencji w celu utrzymania kursu i pozostawienie mu możliwości interwencji, o ile uzna to za konieczne. Brak konieczności posiadania dużych rezerw na podtrzymywanie kursów. Skuteczność polityki pieniężnej: M r deprecjacja exportu, importu Nieskuteczność p. fiskalnej: G r aprecjacja exportu, importu Polityka pieniężna nie jest osłabiona przez wyrównawczy mechanizm przepływu kapitałów i może realizować cele wewnętrzne. Kurs jako izolator kraj nie musi importować inflacji z zagranicy. Działa automatycznie. Dewaluacje i rewaluacje trzeba przeprowadzać dyskrecjonalnie. Mechanizm parytetu siły nabywczej: Gdy ceny za granicą rosną ( P*), wtedy spada kurs ( E), pozostawiając kurs realny na stałym poziomie. q = EP*/P = const. Symetria kursy zmienne likwidują asymetrię systemu z Bretton Woods (asymetria w ustalaniu polityki pieniężnej oraz brak możliwości dewaluacji przez kraj centrum). Trzeba się podporządkować do tempa przyrostu podaży pieniądza kraju wiodącego. Napływ dewiz można sterylizować przez sprzedaż papierów krajowych, ale to kosztuje i nie likwiduje przyczyn napływu dewiz. Kurs walutowy jako automatyczny stabilizator ruchy kursu działają stabilizująco na gospodarkę przez zmniejszenie wpływu szoków (np. spadek zagranicznego popytu) na produkt i zatrudnienie. Łagodne dostosowanie do ewolucji struktur gospodarczych, która przebiega w poszczególnych krajach w różnych kierunkach i niejednakowym tempie, dezaktualizując ustalone kursy. Zmiany kursu wynikają z praw ekonomii, a nie decyzji politycznych, faworyzującej jednych, a szkodzącej interesom innych. Wybór systemu kursowego wynika też ze struktury i cech instytucjonalnych gospodarki (czy mechanizm cenowy i płacowy jest elastyczny, czy skostniały monopole i sztywny rynek pracy) Kraje duże mają mniejszy udział wymiany w PKB i ruchy kursu mają mniejszy wpływ na ceny i ich strukturę. W dużym kraju problemy wewnętrzne mogą być ważniejsze niż kurs. Przykład Szwajcarii: mały kraj o dużych przepływach kapitału, niezależnie od poziomu stóp i salda na CA, gdyż główny motyw to bezpieczeństwo (tzw. safe haven). Przy stałym kursie te wielkie przepływy oddziaływałyby bardzo na obieg wewnętrzny.

7 Argumenty przeciw kursom zmiennym (czyli argumenty za kursami stałymi) Znika dyscyplina narzucona wcześniej polityce pieniężnej przez system kursów stałych. BC mógłby zacząć uprawiać politykę inflacyjną (ryzyko wynikałoby tylko z niewłaściwie prowadzonej polityk, a nie systemu kursów zmiennych). Spekulacja destabilizująca i zakłócenia na rynku pieniężnym. Kurs walutowy może być podsycany przez spekulacje i mocno oscylować, co może destabilizować gospodarkę wewnętrzną i poziom cen. Zmiana kursu może rodzić oczekiwania jego dalszych zmian, co powoduje transfery tzw. gorącego pieniądza. Spadek kursu (deprecjacja waluty krajowej) może wywoływać procesy inflacyjne. deprecjacja cen w imporcie nacisk na płac kosztów cen deprecjacja kosztów produkcji via wsad importowy presja na ceny i inflacja kosztowa Kursy zmienne pozwalają łatwiej sterować M, ale nie M/P, ze względu na szybsze reakcje P. Przesadne odchylenia od PPP prowadza do deformacji strukturalnych w gospodarce (nadmierny rozwój lub niedorozwój gałęzi eksportowej i introwersyjna struktura wytwarzania) Szkody dla wymiany międzynarodowej i inwestowania. Wahania kursu ryzyka Ostre zmiany kursu zmiany względnej opłacalności produkcji na eksport oraz konkurującej z importem w porównaniu z gałęziami nontradeable. Brak koordynacji w polityce ekonomicznej ryzyko, że kraje będą zmieniać dowolnie swe kursy walutowe ze szkodą dla innych. Stabilny kurs może być pomostem do dużego rynku kapitałowego kraju wiodącego. Kraj mały może lekko podnieść stopy procentowe i przyciągnąć kapitał potrzebny na sfinansowanie deficytu na CA. Kurs stały może być dla małego kraju ważnym stabilizatorem poziomu cen (o ile waluta kraju wiodącego jest stabilna). Skuteczniejsza polityka fiskalna w systemie kursów stałych ekspansja fiskalna nie jest tłumiona ruchem kursu. ( G nacisk na r i aprecjację interwencja BC ( M). Opr. M. Moszyński na podstawie: P.R. Krugman, M. Obstfeld, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWN, Warszawa 2003, K. Lutkowski, Międzynarodowy system walutowy, Poltext, Warszawa 1998.