PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH DLA ELEWACJI I PRZEŚWITU BRAMOWEGO KAMIENICY PRZY UL. SIENKIEWICZA 18 W ŁODZI

Transkrypt

1 ART NOVA KONSERWACJA DZEŁ SZTUK mgr NATALA PAWŁOWSKA dyplomowany konserwator dzieł sztuki Nr dyplomu 1400/122652/2008 UMK Starachowice, ul. 9-go Maja 4/9, tel , NP PROGRAM PRAC KONSERWATORSKCH DLA ELEWACJ PRZEŚWTU BRAMOWEGO KAMENCY PRZY UL. SENKEWCZA 18 W ŁODZ Autor dokumentacji: mgr Natalia Pawłowska Autor fotografii: mgr Natalia Pawłowska Mgr Małgorzata Rzepecka Autor badań: mgr Natalia Pawłowska mgr Małgorzata Rzepecka Warszawa, listopad 2012 r. Dokumentacja chroniona prawem autorskim Dz. U. Nr 24 poz.83 z 23.04, 1994 r. Wszelkie zmiany, powielanie, udostępnianie osobom trzecim bez zgody autora zabronione. 1

2 . PRZEDMOT OPRACOWANA DANE DENTYFKACYJNE OBEKTU 1.1.Przedniot opracowania: Opracowanie obejmuje wykonanie programu prac konserwatorskich dla elewacji i prześwitu bramowego budynku położonego przy ul. Sienkiewicza 18 w Łodzi wraz z ustaleniem pierwotnej kolorystyki na podstawie badań konserwatorskich Podstawa opracowania: 1. Zlecenie firmy projektowej Rydzyński, Wasiak, Stańczak, Lebelt Pracownia Architektoniczna Sp. z o.o. Ul. Uniwersytecka 8/10/20, Łódź 2. Oględziny obiektu. 3. Badania stratygraficzne. 4. Dokumentacja fotograficzna Dane inwestora: Administracja Nieruchomościami Łódź-Śródmieście CENTRUM Łódź ul. Piotrkowska Dane identyfikacyjne obiektu: Kamienica 1.4. Lokalizacja inwestycji: Ul. Sienkiewicza 18, Łódź 1.5. Opracowanie: mgr Natalia Pawłowska dyplomowany konserwator zabytków nr dyplomu 1400/122652/2008 UMK Toruń mgr Małgorzata Rzepecka - współpraca 2

3 . HSTORA OBEKTU Od 1863 roku właścicielem całości posesji obejmującej działkę przy ul. Siekiewicza pod numerami 18 i 20 był Antoni Chałupski. W 1874 roku zostały wydzielone działki, a część obejmująca działkę pod numerem 18 została sprzedana. Kamienica przy ul. Sienkiewicza 18 została zbudowana ok roku przez Ruchlę Laię Schlesser i jej męża Jakuba Schlessera. Z 1894 roku zachował się wykaz obiektów znajdujących się na terenie posesji w skład których wchodziły: dom frontowy mieszkalny, trzypiętrowy, z poddaszem, oficyna prawa trzypiętrowa, podpiwniczona z poddaszem i piwnicami pod połową domu, oficyna lewa, dwupiętrowa, z poddaszem. Oprócz tego na terenie posesji znajdowały się komórki i drewutnie, a całość ogrodzona była płotem drewnianym wraz z bramą wjazdową. Z zachowanych materiałów archiwalnych wynika, że była to kamienica czynszowa, mieszkalna. Zachowały się również rzuty poszczególnych budynków, które pokazują podział na poszczególne mieszkania zarówno budynku frontowego, jak i oficyn. Około roku 1903 kamienica zmieniła właściciela, a nowymi jej właścicielami zostali Anna i Stanisław Antoniewscy. W 1908 roku nieruchomość przeszła w kolejne ręce Władysława Wścieklicy, a w roku 1912 nowymi właścicielami zostali Szmul i Gilla Luidor. W 1921 roku nowym właścicielem został Jonatan Heiman. Z wykazów pochodzących z tego okresu wynika, że w międzyczasie został w głębi podwórza zbudowany budynek parterowy gospodarczy, który pierwotnie był kuchnią. Niestety nie zachowały się dokumenty świadczące o pierwotnym wyglądzie elewacji, ale najprawdopodobniej dekoracja elewacji frontowej nie zmieniła się do dziś.. OPS OBEKTU 3

4 Kamienica czynszowa usytuowana u zbiegu ulic Sienkiewicza i ul. Generała Romualda Traugutta której główna elewacja przebiega wzdłuż ulicy Sienkiewicza. Budynek trójkondygnacyjny i wysokim, użytkowym parterem. Od bryły głównej budynku w kształcie prostokąta odchodzą dwie węższe oficyny, jedna przylega do budynku Sienkiewicza 20, druga krótsza usytuowana jest wzdłuż ulicy Traugutta. Cały budynek z oficynami ma kształt zbliżony do niepełnej podkowy. Główna elewacja ma osiem pionów okiennych. Cztery środkowe piony stanowią centralna część budynku i są ujednolicone architektonicznie. Dwa lewe i dwa prawe piony okienne zamykają bryłę os stron zewnętrznych. W centralnej części budynku bliżej prawej strony znajduje się prześwit bramowy umieszczony pod szóstym pionem okiennym licząc od zbiegu ulic. Prześwit zakończony jest prostokątna belką. Jest w nim posadowiona metalowa brama o prostej geometrycznej formie. W parterowej części budynku w jego centralnej części mieszczą się dwa okna posadowione niezależnie od pionów okiennych wyższych pięter. W zewnętrznych częściach budynku znajduje się po jednym oknie i po jednych drzwiach do lokali użytkowych. Zarówno po jednej jak i po drugiej stronie drzwi umieszczone są bliżej centralnej części budynku, okna są bliżej krawędzi. Dolna, parterowa część budynku jest boniowana. Bonia mają prostokątny kształt, jedynie nad otworami drzwiowymi i okiennymi bonia cięte sa poprzecznie, tworząc pole w kształcie odwróconego trapezu nad każdym z otworów. W części centralnej w trapezowych polach umieszczone sa dekoracyjne sztukaterie. Nad prześwitem bramowym jest to lwia głowa z rozwarta paszczą, nad oknami wystające medaliony w rocaillowej ramce. Parter jest oddzielony od pierwszego pietra bogatym gzymsem. Pod każdym z okien umieszczona jest wzdłużna płycina. Pod czterema centralnymi oknami w płycinach umieszczona jest dekoracja w formie plecionki o kolistym module z wypełnieniem w formie kwiatka. Na pierwszym piętrze budynku w obrębie centralnej jego części nad czterema oknami znajduje się najbogatsza dekoracja w formie zdobionych, półkolistych tympanonów. Tympanony są podtrzymywane przez zdobione belkowanie. Belkowanie wsparte jest na trzech konsolach z których dwie zewnętrzne udekorowane są lwimi głowami. Środkowa konsola udekorowana jest girlandą z tkaniny rozpościerającą się na prawą i lewą stronę gdzie tkanina jest przypięta okrągłymi guzami. Zza konsoli wystają dwie kiście gałęzi akantowych. Belkowanie podtrzymuje cienki, wystający gzyms zakończony półkolistym łukiem. W polu tympanonu umieszczone są 4

5 roślinne wieńce z karbowanymi wstęgami odchodzącymi na prawą i lewą stronę. Okna poniżej tympanonów umieszczone są w opaskach okiennych. Część centralna z dekorawanymi oknami umieszczona jest miedzy boniowanymi pilastrami. Pilastry ciągną się przez wszystkie trzy piętra powyżej parteru na zasadzie złotego podziału. Zewnętrzne strony pierwszego piętra są analogiczne. Maja po dwa okna umieszczone pomiędzy parami pilastrów o zdobionych bazach i kapitelach. Trzony pilastrów są kanelowane. Bazy w właściwie cokoły, są udekorowane zebrana girlandą z tkaniny obwiązaną sznurem z dwoma frędzlami. Kapitele sa rodzaju korynckiego z delikatnymi liśćmi akantów i ślimacznicami. Między pilastrami umieszczone są wilcze głowy w dekoracyjnych konsolach. Zewnętrzne krawędzie budynku także zamknięte są boniowanym pilastrem ciągnącym się przez wszystkie trzy piętra powyżej parteru. Nad oknami pierwszego piętra umieszczone są płyciny. Drugie piętro jest oddzielone cienkim gzymsem. Jest on w centralnej części podtrzymywany przez osiem małych konsolek z motywem akantowym. Drugie piętro kamienicy także utrzymuje podział na część centralną i części zewnętrzne. W części centralnej okna także otrzymały tympanony przekryte płaską belką. W prostokątnym polu tympanonu znajduje się dekoracja roślinna w formie liściastej, wzdłużnej plecionki z motywem kwiatka w centralnej części. Każdy tympanon jest podtrzymywany przez dwie konsole z motywem akantu i płaskich wolich oczek. Motyw płaskich wolich oczek przeciąga się na opaski okienne. Okna zewnętrzne drugiego piętra są także umieszczone pomiędzy delikatnymi pilastrami. Podobnie jak w przypadku piętra pierwszego kolumny maja cokoły i dekoracyjne kapitele. Pomiędzy nimi umieszczone są wilcze głowy na konsolach. Okna zewnętrzne drugiego piętra są przykryte płaskimi belkami z poziomymi podziałami. Trzecie ostatnie piętro kamienicy nie jest oddzielone od reszty elewacji wyraźnym gzymsem. Cztery centralne okna są w górnej części zakończone półkoliście co nadaje im modernistyczny wyląd. Opaski okienne tych okien są obwiedzione wypukłym wałkiem. Nad wszystkimi oknami trzeciego piętra umieszczone są krótkie gzymsy wsparte na konsolkach. W części płytkiego poddasza znajdują się lufcikowe okna ponad każdym z pionów okiennych. Pomiędzy okienkami znajdują się kwadratowe płyciny a la ślepe okna. Budynek przykryty jest płaskim dachem. Elewacja od strony ul. Traugutta jest gładka, bez okien, drzwi i podziałów. Budynek od strony podwórza stanowi studnię z jedną otwartą ścianą. Prześwit bramowy stanowi korytarz podzielny na sześć przęseł. Każde z przęseł jest 5

6 przykryte lekko półkolistym sklepieniem z dekoracją sztukatorską. Dekorację stanowi wypukły wałek ozdobiony sześcioma rocaillami. Miedzy przęsłami usytuowane są belki stropowe. W każdym z przęseł umieszczone są płyciny z dekoracyjnym obramieniem i charakterystycznymi wycięciami w rogach. U zwieńczenia obramienia umieszczona jest rocaillowa dekoracja podobna do tych na sklepieniu. Między płycinami znajdują się pilastry o zdwojonych głowicach w formie dwóch konsol. Obecnie kolorystyka jest zupełnie odmienna od kolorystyki oryginału. Stolarka okienna jest częściowo nowa okna z PCV. Nowe okna są utrzymane w charakterze oryginalnych okien drewnianych, różnią się w szczegółach. Cześć stolarki jest w kolorze brązowym sześć okien pierwszego piętra od ul. Traugutta i dwa okna piętra drugiego od tej samej strony. W parterowej części budynku występują okna i drzwi o niejednolitej formie. Licząc od rogu u zbiegu ulic (Traugutta i Sienkiewicza) lokal użytkowy zaopatrzony jest w jedno okno i jedne wysokie drzwi białe z PCV. W centralnej części budynku mieści się pomieszczenie o dwóch oknach metalowych, obecnie nieużywane. Za prześwitem bramowym znajduje się kolejny lokal z oknem i drzwiami metalowymi w kolorze ciemnego ugru. Okna i drwi są okratowane kratą pozostająca bez związku formalnego z reszta budynku.. TECHNKA ORGNAŁU Budynek wniesiony z cegły prawdopodobnie w wątku krzyżowym. Wątek krzyżowy - stosowany od XV wieku, ułożony, podobnie jak w wiązaniu kowadełkowym, z dwóch powtarzalnych warstw: główkowej i wozówkowej. Przesunięcie widocznych w licu spoin pionowych (spoiny poprzeczne) daje obraz krzyża. nny niż w wiązaniu kowadełkowym wzór spoin w licu muru uzyskuje się przez ułożenie w co drugiej warstwie wozówkowej jednej cegły ułożonej główką do lica muru. Budynek otynkowany tynkiem cementowo-wapiennym o dość grubym i niejednorodnym wypełniaczu kwarcowym. W partiach z dekoracja architektoniczną tj. boniowania, pilastry tyk jest założony w warstwie nawet 5 cm. Tynk pokryty jest szlichta cementowo-wapienna z większą ilością dodatków cementowych. Szlichta jest zatarta na gładko w warstwie około 4 mm. Gzymsy zostały wykonane w podobnej zaprawie metoda narzutu i ciągnięcia z szablonu. Bogata dekoracja sztukatorska została wykonana w formie gipsowych odlewów 6

7 zabezpieczonych pokostem. Pierwotnie budynek był pomalowany farbą wapienną lub cementowa w ugrowojasnym kolorze z wyodrębnionym detalem sztukatorskim w tonacji jaśniejszej od teł. W prześwicie bramowym znajdują się dekoracje w formie sztukaterii gipsowej pierwotnie malowane farba wapienną w kolorach urowych i ciepłozielonych. Oryginalne okna kamienicy były to okna drewniane, skrzynkowe, dwuskrzydłowe. Okna podzielone były na cztery kwatery, dolne wyższe i mniejsze, kwadratowe, górne. W celu ustalenia pierwotnej kolorystyki wykonano odkrywki sondażów w miejscach gdzie mogła występować oryginalna warstwa malarska. Odkrywka nr 1 elewacja południowa, cokół, centralna części budynku. Warstwy techno logiczne Oznaczenie kolorystyczne warstwy Datowanie Warstwy chronologi czne Określenie warstw Grubość warstw 1 Mur ceglany cm 2 Zaprawa cementowowapienna 5 cm 3 Szlichta cementowo-wapienna 2-4 mm 4 Warstwa malarska cementowa kolor ugrowy 0,5 mm 5 XX wiek Warstwa malarska klejowakolor jasnozielony 0,5 mm 6 XX wiek Warstwa malarska klejowa kolor jasnoróowy 0,5 mm Odkrywka nr 2 ściana zachodnia budynku mieszkalnego, detal sztukatorski po prawej stronie skrajnego okna z lewej Warstwy techno logiczne Oznaczenie kolorystyczne warstwy Datowanie Warstwy chronologi czne 7 Określenie warstw Grubość warstw

8 1 Mur ceglany cm 2 Zaprawa cementowowapienna 5 cm 3 Szlichta cementowo-wapienna 2-4 mm 4 Warstwa malarska cementowa kolor ugrowy 0,5 mm 5 XX wiek Warstwa malarska klejowakolor jasnozielony 0,5 mm 6 XX wiek Warstwa malarska klejowa kolor jasnoróowy 0,5 mm Odkrywka nr 3 prześwit bramowy, odkrywka wykonana w polu sztukaterii Warstwy techno logiczne Oznaczenie kolorystyczne warstwy Datowanie Warstwy chronologi czne Określenie warstw Grubość warstw 1 Mur ceglany cm 2 Sztukateria gipsowa 5 cm 3 Warstwa malarska wapienna w kolorze zielonym 2-4 mm 4 0,5 mm 5 XX wiek 6 XX wiek Warstwa malarska emulsyjna w kolorze szarobiałym Warstwa malarska emulsyjna w kolorze cienoróżowym Warstwa malarska emulsyjna w kolorze różowofioletowym 0,5 mm 0,5 mm Odkrywka nr 3 prześwit bramowy, odkrywka wykonana w polu sztukaterii Warstwy techno logiczne Oznaczenie kolorystyczne warstwy Datowanie Warstwy chronologi czne 8 Określenie warstw Grubość warstw

9 1 Mur ceglany cm 2 Sztukateria gipsowa 5 cm 3 Warstwa malarska brąza metaliczna w kolorze złotym 2-4 mm 4 Warstwa malarska emulsyjna w kolorze szarobiałym 0,5 mm 5 XX wiek Warstwa malarska emulsyjna w kolorze cienoróżowym 0,5 mm 6 XX wiek Warstwa malarska emulsyjna w kolorze różowofioletowym 0,5 mm Fotografia powyżej wskazuje rozmieszczenie kolorów na sztukaterii prześwitu bramowego. Płycina główna kolor 9329 wg. Wzornika KEM ze złotym paskiem Wklęska kolor 9332 wg. wzornika KEM Wałek 9392 i 9373 wg. Wzornika KEM Pole wokół płycin 9330 wg. Wzornika KEM V. TECHNKA WARSTW ELEMENTÓW WTÓRNYCH W dolnej części budynku odkryto wiele wtórnych nawarstwień, są to głównie liczne przemalowania w licznych kolorach. Miejscami występują uzupełnienia tynku w wyprawie 9

10 cementowej. Liczne przemalowania występują także w obrębie sztukaterii, wykonano także przemalowania ziarnistą farbą z wypełniaczem, przez co sztukaterie zatraciły swoja pierwotna rzeźbę. Cały budynek przemalowano wtórnie warstwa emulsyjnej farby w kolorze seledynowym, kolejno farbą emulsyjną w kolorze bladoróżowym. Prześwit bramowy zyskał zupełnie różną od oryginału szatę kolorystyczną. Sztukaterie pomalowano wielokratnie farbą emulsyjna w różnych kolorach. Obecnie jest to kolorystyka rózowofioletowa z detalem w kolorze brązowym. Ponad to w prześwicie bramowym są zamontowane kable i rury instalacji elektrycznej, przecinające jej podziały na całej długości. Cokół klatki schodowej jest obecnie pomalowany farba olejną. Stolarka okienna jest częściowo wymieniona. W części parterowej znajdują się wtórne okna i drzwi wejściowe do lokali użytkowych. Są one metalowe w kolorze ciemnego ugru lub plastikowe białe. Okno umieszczone w centralnej części parteru mogło być pierwotnie otworem drzwiowym. V. STAN ZACHOWANA PRZYCZYNY ZNSZCZEŃ Stan zachowania wypraw tynkarskich. Wyprawy tynkarskie budynków charakteryzują się złym stanem technicznym. Rodzaj zniszczeń uzależniony jest od miejsca występowania tynku i rodzaju budynku. Występujące na płaszczyznach ścian tynki składają się z wypraw cementowo-wapiennych. W zewnętrznych warunkach atmosferycznych powstały uszkodzenia na skutek kondensacji wilgoci w warstwie cementowo-wapiennych zapraw. Widoczne są miejscowe spękania tynku. Zwraca uwagę degradacja struktury tynków szczególnie w dolnych partiach ścian oraz w miejscach narażonych na bezpośrednie oddziaływanie intensywnych opadów atmosferycznych takich jak detal architektoniczny, sztukaterie a w szczególności gzymsy. W strefie cokołowej widoczne są wysolenia i obszary zawilgocenia związane z migracją kapilarną wody, skutkujące dezintegracją struktury tynku. Szczególnie jest to wyraźne w prześwicie bramowym. Obecnie oryginalne tynki zachowane sa w dużym procencie jednak ich przyczepność do podłoża nie jest znana. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że tynk w miejscach bez uszkodzeń 10

11 jest mało spoisty. Miejscowo występują wyługowania powierzchni tynków i rozwarstwienia wynikające z bezpośredniego działania wody opadowej i ujemnych temperatur w okresie zimowym. Zniszczenia obejmują pionowe powierzchnie wypraw tynkarskich w obrębie obróbek blacharskich na ścianach, także ponad gzymsami i parapetami okien. Działanie czynników atmosferycznych skutkowało degradacją wypraw tynkarskich profili i krawędzi płycin. Wyprawy tynkarskie utraciły walory estetyczne i właściwości zabezpieczające. W tych miejscach występują zniszczenia w postaci spękań, odspojeń, rozwarstwień powierzchniowych zróżnicowanej wielkości ubytków, uszkodzeń wymagających naprawy. Zniszczenia mają związek także z funkcjonującymi przez dłuższy czas wadliwymi obróbkami blacharskimi i orynnowaniem. Zły stan techniczny obróbek blacharskich, odkształcenia i nieszczelności rynien, niedrożność rur spustowych, skutkowały zawilgoceniem tynków i mikrobiologicznym zakażeniem grzybami i porostami. W tych miejscach widoczne są szare zaplamienia i zacieki, a także dezintegracja strukturalna skutkująca spękaniami, rozwarstwieniami i ubytkami wierzchnich warstw wypraw tynkarskich. Elewacja jest mocno zanieczyszczona. Czarne nawarstwienia brudu występują głównie w obrębie detalu i załamań powierzchni. Ogół czynników destrukcyjnych oraz stopień degradacji wypraw tynkarskich wskazują na konieczność podjęcia prac konserwatorskich i konserwatorsko budowlanych, które trwale wyeliminują procesy niszczące i przywrócą walory techniczne i estetyczne elewacji.. Powłoki malarskie zostały w znacznej części wypłukane przez opady atmosferyczne i dziś budynek właściwie nie posiada wyraźnych powłok malarskich. Niektóre części kompleksu zostały wtórnie pomalowane lewy, dolny róg kamienicy pełniący funkcje użytkowe. Koniecznym jest podjęcie natychmiastowych działań remontowych kamienicy. 2. Stan zachowania detalu sztukatorskiego gzymsy, opaski okienne i drzwiowe, motywy zwierzęce, konsole. Detal sztukatorski jest mocno zniszczony. W większości jest przykryty grubą warstwą brudu i 11

12 ptasich odchodów. Występują także braki w samej strukturze detalu. Gzymsy są wypłukane, spękane i pokruszone. Gzyms między parterem a pierwszym piętrem w centralnej części budynku jest prawie całkowicie zniszczony. Odtworzenia wymaga również nieistniejąca wilcza głowa drugie piętro, lewa strona. 3. Stan zachowania obróbek blacharskich Obróbki blacharskie w znacznym stopniu utraciły funkcje zabezpieczające, co spowodowało destrukcję wypraw elewacji oraz niszczenie elementów więźby dachowej. Zły stan techniczny obróbek blacharskich, deformacje poszczególnych blach, pęknięcia i korozja metalowych elementów mocujących kwalifikują je do wymiany na nowe. 4. Stan zachowania stolarki okiennej i drzwiowej Stolarka została częściowo wymieniona, okna i drzwi maja różne kolory. W miejscach gdzie pozostały stare, drewniane okna farba łuszczy się i kruszeje. Okna wymagają renowacji. V. PROGRAMY PRAC KONSERWATORSKCH PROGRAM PRAC KONSERWATORSKCH WYPRAW TYNKARSKCH Dezynfekcja powierzchni tynków w miejscach zakażenia mikrobiologicznego preparatem biobójczym KEM Algicid Plus. Usunięcie mechaniczne zdegradowanych partii wypraw tynkarskich ścian, fragmentów odspojonych, rozwarstwionych i spękanych oraz niewłaściwych uzupełnień zaprawami cementowymi. Skucie starych, zdezintegrowanych strukturalnie tynków; pod obróbkami blacharskimi elewacji, w partiach cokołowych, na kominach; Przygotowanie podłoża, po okresie 12 stabilizacji wilgotnościowej, wzmocnienie

13 preparatem, na bazie szkła wodnego, a w przypadku głębszych ubytków lica muru wymiana zdegradowanych cegieł, przemurowanie z użyciem zaprawy hydraulicznej na bazie cementu trasowego. W partiach cokołowych tynkowanych wykonanie tynków renowacyjnych zgodnych z normami i posiadających certyfikat WTA, Zastosowanie zaprawy trasowo-cementowej, jako krzyżowej obrzutki przyczepnej na 50 % powierzchni muru. Po 1 2 dniach zastosowanie renowacyjnego, szerokoporowego tynku na bazie wapna trasowego i piasku dolomitowego, odpornego na działanie mrozu, do murów zawilgoconych. Wzmocnienie zdezintegrowanych strukturalnie zachowanych na ścianach warstw tynków wapienno-cementowych, gruntowanie penetrującym preparatem krzemianowym. Naprawa głębokich ubytków starych wypraw tynkarskich wapienno-cementową renowacyjną zaprawą szpachlową dobrej jakości z dodatkowym wzmocnieniem uzupełnień siatką pancerną z włókna węglowego. Uzupełnienie drobnych rys i spękań starych wypraw tynkarskich wapienno-cementową, renowacyjną zaprawą szpachlową. Całościowe odtworzenie powierzchni wypraw tynkarskich zgodnie z wymaganą fakturą wapienno-cementową renowacyjną zaprawą cienkowarstwową wzmocnioną włóknami węglowymi, ziarno 0,6. Zabezpieczenie wypraw tynkarskich w miejscach szczególnie narażonych na opady atmosferyczne np. na i nad gzymsami, hydrofobizacja preparatem pod farbę. Wykonanie powłok malarskich powierzchni wypraw tynkarskich ścian zewnętrznych farbą zolowo-krzemianową o bardzo wysokiej paroprzepuszczalności Sd=0,01, malowanie zgodnie z projektowaną kolorystyką.* *Kolorystykę ustalono po wykonaniu odkrywek stratygraficznych w miejscach gdzie mogły pozostać oryginalne nawarstwienia, odkrywki wykonano przed rozpoczęciem prac. Ostateczny dobór odpowiedniej kolorystyki należy poprzedzić wykonaniem próbnych wymalowań na elewacji budynku. Kolor wg. Wzornika KEM Historisch PROGRAM PRAC DETALU SZTUKATORSKEGO Dokumentacja stanu zachowania (fotograficzna i opisowa). 13

14 Oczyszczenie powierzchni z nawarstwień pochodzenia chemicznego i biologicznego metodami chemicznymi wspomaganymi mechanicznie. Sklejenie spękań metodą iniekcji. Wykonanie dezynfekcji biobójczej. Wykonanie uzupełnień ubytków formy i powierzchni elementów ciągnionych zaprawą cementowo-wapienną lub wapienną. Uzupełnienie ubytków elementów rzeźbiarskich odlewanych z zapraw na spoiwie cementowych i opracowanie formy przy pomocy odpowiednich zapraw. Wykonanie impregnacji hydrofobizującej po uzyskaniu powietrznosuchości zapraw, z zastosowaniem małocząsteczkowych impregnatów krzemoorganicznych w roztworach rozpuszczalnikowych. Wykonanie końcowej dokumentacji konserwatorskiej. *brakujące elementy sztukatorskie należy wykonać metoda odlewu w formie z gipsu. Elementy przed zawieszeniem zabezpieczyć żywicą. *należy zwrócić uwagę aby elementy sztukatorskie posiadały możliwie gładką powierzchnię, nie należy ich pokrywać szpachlówka lub farba z ziarnem. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKCH OBRÓBEK BLACHARSKCH Wykonanie prac w zakresie wymiany obróbek blacharskich powinny poprzedzać zabiegi dotyczące renowacji podłoża na którym mocowana jest blacharka. Wszystkie stare obróbki blacharskie na gzymsach, parapetach należy zdemontować. Zamontować odtworzeniowo nowe obróbki blacharskie z blachy miedzianej zgodnie z instrukcją i technologią branżową. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKCH STOLARK OKENNEJ Program konserwacji stolarki okiennej zakłada przy rekonstrukcji lub wymianie fragmentów zachowanie oryginalnych podziałów, elementów okuć i pierwotnej kolorystyki. stniejąca stolarka, której zadowalający stan zachowana uzasadnia przeprowadzenie 14

15 procesów konserwacji, podlega ponownemu wykorzystaniu w budynku kamienicy. Proponowane zabiegi konserwatorskie: Usunięcie warstw farb olejnych, chemicznie i mechanicznie metodą dobraną po wykonaniu prób. Oczyszczenie powierzchni drewna. mpregnacja. Sklejenie pęknięć. Uzupełnienie ubytków, wykonanie fleków i kitów. Regeneracja zawiasów, zamków. Pomalowanie stolarki, wykonanie warstwy gruntującej, dekoracyjnej i nawierzchniowej zabezpieczającej Montaż elementów stolarki okiennej. Kolor stolarki biel DOKUMENTACJA FOTOGRAFCZNA 15

16 Fot. nr 1. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Fot. Natalia Pawłowska Fot. nr 2. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie okien centralnych drugiego piętra. Fot. Natalia Pawłowska 16

17 Fot. nr 3. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie okien centralnych trzeciego piętra. Fot. Natalia Pawłowska. Fot. nr 4. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie okien centralnych trzeciego piętra. Fot. Natalia Pawłowska. 17

18 Fot. nr 5. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie lewej części. Fot. Natalia Pawłowska. 18

19 Fot. nr 6. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie detalu sztukatorskiego. Fot. Natalia Pawłowska. 19

20 Fot. nr 7. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie detalu sztukatorskiego. Fot. Natalia Pawłowska. Fot. nr 8. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie detalu sztukatorskiego u nasady okna. Fot. Natalia Pawłowska. 20

21 Fot. nr 9. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie detalu sztukatorskiego u nasady okna. Fot. Natalia Pawłowska. Fot. nr 9. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie uszkodzenia dolnej części boniowania. Fot. Natalia Pawłowska. 21

22 Fot. nr 10. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie zniszczeń cokołu. Fot. Natalia Pawłowska. Fot. nr 11. Fotografia frontowej elewacji kamienicy, stan z 2012 roku. Zbliżenie zniszczeń cokołu. Fot. Natalia Pawłowska. 22

23 Fot. Nr 12. Prześwit bramowy. Widoczne zniszczenia dolnej części i sztukaterie sufitów. Fot. Natalia Pawłowska 23

24 Fot. nr 13. Prześwit bramowy. Zbliżenie sztukaterii Fot. Natalia Pawłowska Fot. nr 14. Prześwit bramowy. Zbliżenie sztukaterii. Widoczna oryginalna kolorystyka. Fot. Natalia Pawłowska 24

25 Fot. nr 15. Prześwit bramowy. Zbliżenie sztukaterii. Widoczna partie złoceń na wałkach. Fot. Natalia Pawłowska Fot nr 16. Prześwit bramowy. Zniszczenia części cokołowej prześwitu bramowego. Fot. Natalia Pawłowska. 25