PwC. FS Tax Monthly Poland Nr 2, październik 2009 CIT. Koszty podwyższenia kapitału sprzeczne wyroki WSA

Transkrypt

1 PwC FS Tax Monthly Poland Nr 2, październik 2009 CIT Koszty podwyższenia kapitału sprzeczne wyroki WSA Dnia 10 września 2009 r. WSA Warszawie wydał wyrok dotyczący możliwości zaliczenia w poczet kosztów podatkowych wydatków poniesionych w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego w drodze publicznej subskrypcji akcji. Wyrok jest korzystny dla podatników, co oznacza, że WSA nie podziela linii orzeczniczej NSA. Zdaniem Sądu, środki otrzymane przez spółkę na podwyższenie kapitału zakładowego nie stanowią przychodów w rozumieniu ustawy o CIT. Nie oznacza to jednak, że wydatki poniesione w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego w drodze publicznej emisji akcji i ich wprowadzenia do obrotu giełdowego, nie mogą być kosztem uzyskania przychodu. Wydatki powyższe służą w sposób pośredni osiągnięciu przychodów oraz zachowaniu i zabezpieczeniu ich źródła. A zatem można je zaliczyć do kosztów podatkowych. Odmienne stanowisko zaprezentował natomiast w wyroku w dniu 29 września 2009 r. WSA w Krakowie sygn. I SA/Kr 803/09), w którym stwierdził, że wydatki związane z podniesieniem kapitału zakładowego nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Krakowski sąd przyznał rację dyrektorowi izby skarbowej i oddalił skargę podatnika na niekorzystną interpretację. Ogłaszając ustne uzasadnienie wyroku, sędzia Agnieszka Jakimowicz przyznała, że do niedawna większość składów sędziowskich wydawała w analogicznych sprawach wyroki korzystne dla podatników. Przyznała też, że jeden z tych korzystnych wyroków pochodził od WSA w Krakowie. Następnie jednak sędzia stwierdziła, że ta, ugruntowana linia runęła na skutek szeregu wyroków NSA, wśród których wymieniła m.in. wyrok z 7 lipca 2009 r. (sygn. II FSK 395/08). Uzasadniając zmianę podejścia, sędzia powołała się na obowiązek dbania o jednolitość orzecznictwa sądów administracyjnych. Odsetki od kredytu zaciągniętego w celu sfinansowania obniżenia kapitału zakładowego spółki poprzez umorzenie części akcji nie mogą stanowić kosztu podatkowego NSA wydał w dniu 22 września 2009 r. wyrok (sygn. akt: II FSK 551/08) dotyczący możliwości rozpoznania odsetek od kredytu, zaciągniętego w celu sfinansowania obniżenia kapitału zakładowego spółki poprzez umorzenie części akcji, jako koszt podatkowy. W ustnym uzasadnieniu wyroku sąd zauważył, iż na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. c) ustawy o CIT, wydatki na umorzenie kapitałów pozostających w związku z utworzeniem, powiększeniem lub ulepszeniem źródeł przychodów nie

2 PricewaterhouseCoopers Nr 2, październik 2009 Strona 2 stanowią kosztów uzyskania przychodów spółki. Zawarte w powyższym przepisie pojęcie wydatki na umorzenie kapitałów należy rozumieć szeroko i obejmować nim również odsetki od kredytu zaciągniętego w celu pozyskania środków na wypłatę akcjonariuszom wynagrodzenia z tytułu umorzenia ich akcji. Otrzymanie przez podatnika poręczenia udzielonego przez spółkę matkę nie stanowi przychodu podatkowego Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (w imieniu Ministra Finansów) w interpretacji z dnia r wypowiedział się w kwestii ewentualnego uznania za przychód korzystania przez podatnika z nieodpłatnych poręczeń udzielanych przez spółkę matkę. Organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem podatnika, że otrzymywanie przez niego nieodpłatnego poręczenia nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Sam fakt otrzymania nieodpłatnego poręczenia, do momentu ewentualnego wywiązania się z obowiązków poręczyciela jako dłużnika solidarnego przy uregulowania długu, nie powoduje po stronie podatnika konieczności wykazania przychodu. Odsetki zapłacone od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy podatnik może zaliczyć w poczet kosztów podatkowych W dniu 16 września 2009 r. WSA w Warszawie wydał korzystny dla podatników wyrok (sygn akt: III SA/Wa 1152/09) dotyczący kwestii, czy odsetki zapłacone od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy spółka może zaliczyć w poczet kosztów podatkowych. W ustnym uzasadnieniu wyroku sąd dowodził, iż w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztem podatkowym są nie tylko wydatki związane bezpośrednio z uzyskaniem przychodu, ale także te, które wiążą się z przychodem jedynie pośrednio, o ile ich poniesienie jest racjonalne z ekonomicznego punktu widzenia. W związku z powyższym, odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów spółki, jeżeli zaciągnięcie kredytu służyło utrzymaniu jej płynności finansowej, a co za tym idzie było ekonomicznie uzasadnione. Podatnik ustalający różnice kursowe według metody bilansowej zobowiązany jest przeliczać na złote wysokość przychodu/kosztu w walucie obcej według przepisów ustawy o rachunkowości W dniu 14 września 2009 r. WSA w Warszawie wydał wyrok (sygn. akt: III SA/Wa 926/09) dotyczący przeliczania na złote przychodów lub kosztów wyrażonych w walucie obcej w przypadku, gdy podatnik wybrał bilansową metodę ustalania różnic kursowych. Wyrok był wynikiem zaskarżenia interpretacji indywidualnej, o wydanie której spółka złożyła wniosek przed 1 stycznia 2009 r., tj. przed wejściem w życie nowelizacji ustawy o rachunkowości.

3 PricewaterhouseCoopers Nr 2, październik 2009 Strona 3 Sprawa dotyczyła spółki, która prowadząc działalność ubezpieczeniową, dokonuje operacji gospodarczych w walutach obcych. Dla celów CIT, wybrała - zgodnie z art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy - metodę ustalania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości. W kontekście powyższego pojawiła się jednak wątpliwość, czy w takim przypadku spółka może na podstawie tej samej ustawy przeliczać na złote przychód/koszt wyrażony w walucie obcej (art. 30 ust. 2). Alternatywnym rozwiązaniem byłoby stosowanie w tym zakresie przepisów ustawy o CIT (art. 15 ust. 1 zd. 2 oraz art. 12 ust. 2). Celem wyjaśnienia tej kwestii złożono wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji. We wniosku spółka przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym we wskazanym stanie faktycznym dopuszczalne jest przeliczanie przychodu/kosztu wyrażonego w walucie obcej zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości. Sąd zgodził się z interpretacją przedstawioną przez spółkę i w ustnym uzasadnieniu wyroku podkreślił, że przepisy ustawy o CIT, dotyczące przeliczania na złote przychodu/kosztu w walucie obcej (art. 12 ust. 2 i 15 ust.1 zd. 2) są konkurencyjne wobec przepisów o rachunkowości (art. 30 ust. 2) i nie można ich stosować równocześnie. Wniesienie akcji do funduszu inwestycyjnego powoduje obowiązek podatkowy w CIT WSA w Warszawie wydał kolejny wyrok (III SA/Wa 285/09) dotyczący problemu, czy w momencie wniesienia akcji i udziałów do funduszu inwestycyjnego zamkniętego w zamian za certyfikaty inwestycyjne powstaje po stronie wnoszącego obowiązek podatkowy w podatku dochodowym. Zdaniem Sądu, wniesienie udziałów w spółce z o.o. lub akcji do funduszu inwestycyjnego w zamian za certyfikaty inwestycyjne, stanowi ich odpłatne zbycie na rzecz funduszu. Wartość pieniężna otrzymanych certyfikatów, ustalona zgodnie z art. 128 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, stanowi przychód wnoszącego z tytułu zbycia akcji lub udziałów. Kosztem uzyskania przychodu jest wydatek poniesiony na nabycie tych akcji lub udziałów. Natomiast umorzenie lub wykupienie certyfikatów inwestycyjnych powodować będzie po stronie podatnika powstanie przychodu z tytułu zbycia certyfikatów. Kosztem uzyskania przychodu będzie wówczas wydatek poniesiony na nabycie certyfikatów, a więc wartość wniesionych akcji lub udziałów z dnia wniesienia. VAT W świadczonej przez bank usłudze cash poolingu uczestnik nie jest podatnikiem podatku VAT Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (w imieniu Ministra Finansów) w interpretacji z dnia r. orzekł w kwestii, czy z tytułu uczestnictwa w mechanizmie świadczonej przez bank usługi cash poolingu uczestnik jest podatnikiem podatku VAT. Zdaniem organu podatkowego, czynności wykonywane przez spółkę uczestnika na podstawie umowy, umożliwiające bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu nie stanowią odrębnego świadczenia usług przez spółkę, w rozumieniu

4 PricewaterhouseCoopers Nr 2, październik 2009 Strona 4 art. 8 ustawy o VAT, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez bank kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że w odniesieniu do usługi cash poolingu spółka uczestnik nie będzie podatnikiem. Kto jest podatnikiem VAT kiedy bank przelewa wierzytelności? Dnia 18 września 2009 r. WSA w Warszawie wydał wyrok (sygn. akt III SA/Wa 266/09) dotyczący implikacji w podatku VAT przelewu niewymagalnych wierzytelności, dokonanego przez bank. W analizowanym stanie faktycznym, bank, mimo dokonania przelewu, nie scedował na nabywcę żadnych obowiązków związanych z wierzytelnością, zachowując odpowiedzialność za jej windykację. Zdaniem Sądu, w przypadku, gdy bank dokonuje przelewu niewymagalnych wierzytelności, ale zachowuje wszelkie obowiązki związane z obsługą takiej wierzytelności i jej ewentualną windykacją, nie można twierdzić, by nabywca wierzytelności świadczył jakąkolwiek usługę. Dlatego też, podatnikiem VAT z tytułu takiej transakcji może być tylko bank, czyli zbywca. Przedmiotowe czynności banku mieszczą się wówczas w zakresie usług pośrednictwa finansowego, a co za tym idzie są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupionych usług związanych z emisją akcji WSA w Bydgoszczy w wyroku z r. orzekł w kwestii odliczalności podatku VAT od usług związanych z emisją akcji, mimo niezaliczenia tych wydatków na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem Sądu, jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę są czynności opodatkowane podatkiem VAT, to wydatki ponoszone przez nią w związku z organizowaniem emisji akcji należy uznać za czynności, które służą prowadzeniu działalności opodatkowanej. Z tego względu podatek naliczony związany z tymi wydatkami będzie podlegać odliczeniu od podatku należnego w takim zakresie, w jakim podatek ten będzie związany ze sprzedażą opodatkowaną. W ocenie Sądu, gromadzenie kapitału przeznaczonego do wykonywania działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT jest procesem gospodarczym służącym prowadzeniu sprzedaży opodatkowanej i naliczony w związku z tym podatek VAT będzie podlegać odliczeniu od podatku należnego na zasadach określonych w ustawie o VAT. PCC Pożyczki od udziałowców udzielone w latach mogą być zwolnione z PCC WSA w Warszawie (III SA/Wa 619/09) zakwestionował zgodność z prawem wspólnotowym przepisów ustawy o PCC w zakresie, w jakim w latach 2007-

5 PricewaterhouseCoopers Nr 2, październik 2009 Strona nie przewidywały zwolnienia z podatku umowy pożyczki udzielonej przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej. Sąd przywołał treść art. 7 dyrektywy 69/335/EWG, obowiązującej do końca 2008 r., zgodnie z którym państwa członkowskie miały obowiązek zwolnić z podatku kapitałowego operacje, które w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,5% lub niższą. Zgodnie z wyrokiem ETS ws. Optimus Telecomunicaçőes powyższy przepis dyrektywy należy odnosić także do państw, które przystąpiły do Wspólnoty później. Przy czym zwolnić muszą one zarówno te operacje, które 1 lipca 1984 r. zwolnione były na podstawie dyrektywy, jak i te, które były zwolnione na podstawie ich prawa krajowego obowiązującego w tym dniu, nawet jeśli było ono sprzeczne z ówczesnymi postanowieniami dyrektywy. W przypadku Polski należało zatem przeanalizować przepisy rozporządzenia o opłacie skarbowej z 16 maja 1983 r. Tenże akt prawny nie przewidywał opodatkowania pożyczek udzielonych przez udziałowca spółce za wyjątkiem jednego przypadku: jeżeli ogólna suma nie spłaconych pożyczek w dniu udzielenia pożyczki przekraczała 50% kapitału zakładowego, to pożyczki udzielone spółce przez wspólnika uważane były za kapitał zakładowy i podlegały opodatkowaniu według stawki 5%. Zdaniem WSA w Warszawie,, po wstąpieniu do UE, mogła więc opodatkować wyłącznie pożyczki w zakresie, o którym mowa była we wspomnianym wyjątku. Poza tym zaś - wszystkie pożyczki udzielone przez wspólnika spółce powinny być zwolnione z podatku. Sprzedaż wierzytelności nie podlega opodatkowaniu PCC Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (w imieniu Ministra Finansów) w interpretacji z dnia 11 sierpnia 2009 r. wypowiedział się w kwestii nabycia przez spółkę (nieprowadzącą na terytorium Polski działalności gospodarczej) wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek od sprzedawcy (polskiego podmiotu) i opodatkowania tej transakcji PCC w Polsce. Zdaniem organu podatkowego, jeżeli umowa sprzedaży wierzytelności u którejkolwiek ze stron umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub korzysta ze zwolnienia z tego podatku, wówczas zastosowanie znajdzie wyłączenie z opodatkowania PCC. Użyte w odpowiednich przepisach określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku VAT lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich. Reasumując, zdaniem dyrektora Izby Skarbowej, wymieniona wyżej transakcja nie podlega opodatkowaniu PCC, jeżeli jedna ze stron z tytułu dokonania tej transakcji jest opodatkowana lub zwolniona od podatku od towarów i usług. Zamiana pożyczki na udziały jest opodatkowana PCC WSA w Warszawie w wyroku z dnia 22 września 2009 r. (sygn. III SA/Wa 827/09) wypowiedział się w kwestii opodatkowania podatkiem PCC przez spółkę

6 PricewaterhouseCoopers Nr 2, październik 2009 Strona 6 osobową podwyższenia kapitału w przypadku, gdy polega ono na konwersji na udziały wcześniej udzielonych jej przez wspólników pożyczek. Sprawa była skutkiem wniosku o stwierdzenie nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych. Wspólnicy spółki komandytowej podjęli uchwałę o podwyższeniu wysokości wkładów. Nie wpłacili jednak gotówki, ale wnieśli wierzytelności z tytułu pożyczek, których udzielili wcześniej spółce. Zdaniem spółki, pobór PCC przez notariusza był nieuzasadniony. To dlatego, że opodatkowaniu podlega zmiana umowy spółki. Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 1 w wypadku spółek osobowych chodzi o wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę wspólnika dla spółki, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania. Według spółki konwersja pożyczki na udziały nie spełnia tej definicji, bo nie powoduje zwiększenia jej majątku. Argumenty te nie przekonały jednak organów podatkowych ani sądu, który utrzymał w mocy niekorzystną dla podatników decyzję. Zmiana ustawy o PCC koniec wątpliwości w zakresie opodatkowania pożyczek papierów wartościowych? Prezydent RP podpisał ustawę z 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw. Ustawa zmienia brzmienie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC. Zaproponowana zmiana ma na celu wyeliminowanie wątpliwości dotyczących opodatkowania podatkiem PCC umów pożyczek instrumentów finansowych. Wprowadzenie proponowanego przepisu ma jednoznacznie określić zakres przedmiotowy stosowania PCC. Zakres ten ma obejmować wyłącznie umowy pożyczki w rozumieniu kodeksu cywilnego, a zatem ma obejmować pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku. PODATKI MIĘDZYNARODOWE Odsetki wypłacane instytucjom bankowym z Austrii, Niemiec, Holandii oraz Wielkiej Brytanii są zwolnione z podatku u źródła w Polsce. Dnia 9 września 2009 r. WSA w Warszawie wydał orzeczenie dotyczące stosowania zwolnienia od podatku u źródła w stosunku do odsetek wypłacanych instytucjom bankowym z kilku państw europejskich (sygn. III SA/Wa 310/09). Zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania, jakie zawarła z Austrią, Niemcami, Holandią oraz Wielką Brytanią, odsetki wypłacane przez polskie podmioty na rzecz banków z tych czterech krajów traktowane są w sposób preferencyjny. Umowy te stwierdzają bowiem, że odsetki wypłacone z tytułu jakiejkolwiek pożyczki udzielonej przez bank (z siedzibą w jednym z wymienionych krajów) są zwolnione z podatku u źródła w Polsce. Powyższą zasadę należy rozumieć w taki sposób, że dotyczy ona także odsetek od papierów dłużnych ze szczególnym uwzględnieniem obligacji na okaziciela

7 PricewaterhouseCoopers Nr 2, październik 2009 Strona 7 emitowanych przez spółki handlowe oraz obligacji Skarbu Państwa. Wszystkie te papiery dłużne powinny być uważane za różne formy pożyczki w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Co więcej, dla stosowania powyższego zwolnienia podatkowego nie jest konieczne, ażeby bank otrzymujący odsetki był pierwotnym nabywcą obligacji, który nabył obligacje bezpośrednio po emisji. Zwolnienie dotyczy także tych przypadków, kiedy odsetki wypłacane są bankowi, który nabył obligacje na rynku wtórnym. PIT Działanie marketingowe musi spełniać określone kryteria by mogło być zaklasyfikowane jako sprzedaż premiowa Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (w imieniu Ministra Finansów) w interpretacji z dnia r. ustosunkował się do kwestii uznania programu marketingowego za działanie mające charakter sprzedaży premiowej. Kanwą zapytania była program marketingowy towarzystwa ubezpieczeniowego, polegający na przyznawaniu nagród / rabatów swoim klientom, którzy skutecznie przekonywali osoby trzecie do korzystania z usług towarzystwa (tzw. member-gets-member). Zdaniem organu podatkowego, dane działanie można uznać za sprzedaż premiową wyłącznie po spełnieniu następujących kryteriów: wydana nagroda jest związana z nabyciem towaru lub usługi, nagroda jest przyznana każdemu nabywcy, który spełnia określone przez sprzedającego warunki zakupu, nagroda nie została przyznana w formie towarów lub usługi, którą sprzedano nabywcy. Zdaniem organu podatkowego, przedstawiony w stanie faktycznym program marketingowy nie odpowiadał powołanym kryteriom sprzedaży premiowej. Otrzymanie świadczenia nie wiązało się ściśle z zakupem usługi ubezpieczeniowej, lecz było uzależnione od spełnienia dodatkowych wymogów (m.in. pozyskania nowych klientów oraz wznowienia umowy ubezpieczeniowej). Spotkania dla sektora usług finansowych Mamy przyjemność zaprosić Państwa na spotkanie organizowane dla firm z sektora finansowego przez Zespół Usług Finansowych Działu Prawno - Podatkowego PricewaterhouseCoopers. Celem spotkania będzie zaprezentowanie praktycznego rozwiązania pozwalającego na automatyczne generowanie informacji PIT-8C. Instytucje finansowe obsługujące klientów indywidualnych w zakresie transakcji na papierach wartościowych i instrumentach pochodnych, każdego roku są zobligowane do sporządzenia informacji PIT- 8C ( PIT-8C ). Z procesem tym wiąże sie szereg problemów już na etapie pozyskania odpowiednich danych, niezbędnych do sporządzenia informacji. Dział Prawno - Podatkowy PricewaterhouseCoopers stworzył narzędzie do automatycznego generowania informacji PIT-8C. Nasze rozwiązanie zostało z sukcesem wdrożone w jednym z największych banków w Polsce i umożliwiło w pełni automatyczne sporządzenie PIT-8C dla jego klientów.

8 PricewaterhouseCoopers Nr 2, październik 2009 Strona 8 Spotkanie odbedzie sie 22 października br. w Warszawie w hotelu Radisson w godzinach Potwierdzenie udziału w spotkaniu prosimy przesłać na adres justyna.grochowska@pl.pwc.com, termin nadsyłania zgłoszeń upływa 18 października. Kontakt z nami Camiel van der Meij (022) camiel.van.der.meij@pl.pwc.com Tomasz Szczepanik (022) tomasz.szczepanik@pl.pwc.com Jakub Żak (022) jakub.zak@pl.pwc.com Maciej Wilczkiewicz (022) maciej.wilczkiewicz@pl.pwc.com Robert Jurkiewicz (022) robert.jurkiewicz@pl.pwc.com Wiktor Szczypiński (022) wiktor.szczypinski@pl.pwc.com FS Tax Monthly jest publikacją działu prawno-podatkowego PricewaterhouseCoopers. Uwaga: Wszelkie zawarte w niniejszej publikacji informacje mają charakter orientacyjny publikacja nie może stanowić jedynej podstawy podejmowanych działań. Przed podjęciem jakichkolwiek działań należy zasięgnąć fachowej porady PricewaterhouseCoopers. Nazwa PricewaterhouseCoopers dotyczy sieci firm zrzeszonych w PricewaterhouseCoopers International Limited, z których każda jest odrębnym i niezależnym podmiotem prawnym.