WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA"

Transkrypt

1 201 Marcin Chruściel WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA Działalność Unii Europejskiej w obszarze polityki zagranicznej i bezpieczeństwa została po raz pierwszy określona w Traktacie o Unii Europejskiej z 7 lutego 1992 roku (tzw. Traktat z Maastricht). Tytuł V Traktatu mówi o ustanowieniu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) oraz formułuje katalog celów, podstawowe zasady, zakres przedmiotowy oraz mechanizmy jej funkcjonowania. Wśród celów WPZiB znalazły się: ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii; umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej Państw Członkowskich; utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego; popieranie współpracy międzynarodowej; rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego, a także poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności Ewolucja WPZiB Za podstawowe zasady WPZiB uznano zasadę aktywności, zasadę lojalności oraz zasadę solidarności, zgodnie z którymi państwa członkowskie zostały zobowiązane do aktywnego popierania unijnej polityki zewnętrznej i bezpieczeństwa oraz powstrzymywania się od działań, które byłyby sprzeczne z interesami Unii lub mogłyby zaszkodzić jej skuteczności jako spójnej sile w stosunkach międzynarodowych 2. Zakresem przedmiotowym WPZiB zostały objęte wszystkie dziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, z możliwością ustanowienia wspólnej obrony na poziomie unijnym 3. 1 Por. art. J.1, ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku. 2 Por. art. J.1, ust. 4 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku. 3 Por. art. J.4, ust. 1 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku.

2 202 Marcin Chruściel Wśród mechanizmów funkcjonowania WPZiB znalazły się wspólne stanowiska, określane przez Radę i podtrzymywane przez państwa członkowskie na arenie międzynarodowej 4, oraz wspólne działania, przyjmowane przez Radę na podstawie ogólnych wytycznych Rady Europejskiej i wiążące państwa członkowskie 5. Rada Europejska i Rada zostały tym samym uznane za ważne instytucje unijne odpowiadające za formułowanie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, mające zapewniać jednolitość, spójność i skuteczność działań zewnętrznych Unii 6. Funkcje reprezentowania UE w sprawach objętych WPZiB i wprowadzania w życie uzgodnionych środków zostały przydzielone państwu sprawującemu prezydencję w Radzie 7. Za ogólną zasadę podejmowania decyzji w kwestiach dotyczących WPZiB przyjęto jednomyślność, natomiast prawo inicjatywy przyznano początkowo Komisji oraz państwom członkowskim, które zostały upoważnione do przedkładania Radzie propozycji 8. Postanowienia te wyznaczyły podstawy funkcjonowania WPZiB i zapewniły punkt wyjścia do dalszego rozwoju tej polityki na poziomie unijnym. Ze względu na znaczenie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa dla zachowania suwerenności państwowej, zapisy dotyczące WPZiB zostały wydzielone jako II filar integracji europejskiej. W przeciwieństwie do pierwszego filaru, obejmującego dotychczasowe Wspólnoty Europejskie 9 i opartego na działaniach ponadnarodowych (metoda wspólnotowa), oraz w analogii do trzeciego filaru, dotyczącego współpracy w zakresie sądownictwa i spraw wewnętrznych, kwestie dotyczące WPZiB uzgadniano na zasadzie klasycznej współpracy międzyrządowej (metoda międzyrządowa). W rezultacie tego podziału państwa członkowskie, poprzez swoją aktywność w Radzie i Radzie Europejskiej, zachowały dominujący wpływ na formułowanie i realizowanie WPZiB. Podtrzymały również prawo do prowadzenia indywidualnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, opar tej na bilateralnych oraz wielostronnych relacjach z innymi podmiotami stosunków międzynarodowych, o ile nie pozostawały one w sprzeczności z interesami Unii Por. art. J.2, ust. 2 i 3 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku. 5 Por. art. J.3, ust. 1 i 4 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku. 6 Por. art. J.8, ust. 1 i 2 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku. 7 Por. art. J.5, ust. 1 i 2 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku. 8 Por. art. J.8, ust. 2 i 3 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku. 9 W skład Wspólnot Europejskich tworzących Unię w rozumieniu Traktatu z Maastricht wchodziły: Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali oraz Euratom. 10 Por. art. J.4, ust. 5 TUE, Dz.U. UE, nr C 191 z 29 lipca 1992 roku.

3 203 Podstawy funkcjonowania WPZiB nie podlegały znaczącym modyfikacjom w traktatach reformujących Unię Europejską. Nie zmienia to faktu, że kolejne traktaty rozbudowywały instrumentarium WPZiB i poszerzały zakres działań podejmowanych w jej ramach. Kolejne akapity mają na celu zestawienie najważniejszych zmian dokonanych w obszarze WPZiB przez Traktat Amsterdamski z 1997 roku oraz Traktat Nicejski z 2001 roku, prowadzące do przyjęcia obecnego kształtu tej polityki, określonego ostatecznie Traktatem Lizbońskim w 2007 roku. Traktat Amsterdamski, podpisany 2 października 1997 roku, dokonał nieznacznej modyfikacji celów WPZiB. Pierwszy z celów polityki: ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii (zdefiniowanej po modyfikacji jako niezawisłość ) został rozszerzony o element integralności, która również została objęta ochroną. Trzeci z celów wymienionych w TUE, odnoszący się do utrzymania pokoju i umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej, został wzbogacony o dążenie do zachowania integralności granic zewnętrznych 11. Skorygowaniu celów WPZiB towarzyszyło wprowadzenie nowego instrumentu funkcjonowania polityki pod postacią wspólnych strategii, który uzupełnił wspólne działania i wspólne stanowiska: Wspólne strategie określają cele, czas trwania i środki, które mają być przekazane do dyspozycji przez Unię i Państwa Członkowskie 12. Dodatkowy instrument został przypisany do kompetencji Rady Europejskiej, wzmacniając tym samym jej kontrolę nad zakresem działań podejmowanych w ramach WPZiB. Rada Europejska została ponadto wyznaczona do określania zasad i ogólnych wytycznych WPZiB także w tych sprawach, które mają wpływ na kwestie polityczno-obronne 13. Niezależnie od doprecyzowania kompetencji Rady Europejskiej, co można odczytywać jako pośrednie umocnienie roli państw członkowskich w obszarze WPZiB, Traktat Amsterdamski wprowadził mechanizmy usprawniające podejmowanie decyzji w tym obszarze. Należą do nich tak zwane konstruktywne wstrzymanie się od głosu oraz głosowanie większością kwalifikowaną we wskazanych w Traktacie sytuacjach. Oba od- 11 Por. art. J.1, ust. 1 Traktatu z Amsterdamu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku. 12 Art. J.3 ust. 2 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku. 13 Por. art. J.3, ust. 1 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku.

4 204 Marcin Chruściel noszą się do procedury przyjmowania decyzji w Radzie (określania wspólnych stanowisk lub decydowania o wspólnych działaniach). Mechanizm konstruktywnego wstrzymania się od głosu dał państwom członkowskim możliwość uchylenia się od zobowiązań wynikających z przyjęcia decyzji przez Radę, przy jednoczesnym zaakceptowaniu jej jako wiążącej dla Unii. Oznacza to, że Państwo Członkowskie wstrzymujące się od głosu nie partycypuje w przedsięwzięciach i kosztach związanych z wykonaniem decyzji, przy czym powstrzymuje się od wszelkich działań, które mogłyby być sprzeczne z lub utrudnić działania Unii 14. Mechanizm głosowania większością kwalifikowaną uznano za obowiązujący w sytuacjach, gdy Rada przyjmuje wspólne stanowisko lub wspólne działanie na podstawie wspólnych strategii określanych przez Radę Europejską oraz gdy Rada podejmuje decyzję wykonującą wspólne stanowisko lub wspólne działanie 15. Upowszechnienie zasady głosowania większością kwalifikowaną w Radzie, dotychczas zarezerwowaną dla kwestii proceduralnych i każdorazowo określanych przypadków, zostało zrównoważone możliwością wniesienia sprzeciwu ze strony członka Rady, który ze względu na ważne i jasno zdefiniowane powody polityki krajowej nalega na powrócenie do zasady jednomyślności. Rozszerzony zakres decyzji podejmowanych większością kwalifikowaną nie dotyczył ponadto uzgodnień mających jakikolwiek wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne. Można na tej podstawie domniemywać, że państwa członkowskie zdecydowały się w Traktacie Amsterdamskim na usprawnienie procesu decyzyjnego w obszarze WPZiB, przy jednoczesnym zagwarantowaniu sobie prawa do selektywnego udziału w podejmowanych na poziomie unijnym działaniach, a nawet blokowania wybranych inicjatyw. Realizacją zamiaru usprawnienia funkcjonowania WPZiB było ustanowienie nowej funkcji w postaci Sekretarza Generalnego Rady, który został jednocześnie mianowany Wysokim Przedstawicielem ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Świadczył o tym koordynacyjny charakter zadań przypisanych do tego stanowiska w Traktacie: wspomaganie Rady w sprawach objętych WPZiB poprzez przyczynianie się do formułowania, opracowania i wprowadzania w życie decyzji politycznych 16. Wśród kompetencji Wysokiego Przedstawiciela znalazło się również prowadzenie dialogu 14 Por. art. J.13, ust. 1 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku. 15 Por. art. J.13, ust. 2 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku. 16 Por. art. J.16 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku.

5 205 politycznego ze stronami trzecimi. Na tym etapie rozwoju WPZiB funkcja ta została jednak sprowadzona do realizowania mandatu Rady i wykonywana wyłącznie na zlecenie państwa sprawującego prezydencję 17. Początkowy zakres autonomii politycznej Wysokiego Przedstawiciela należy tym samym uznać za ściśle ograniczony. Istotne z punktu widzenia poprawy efektywności WPZiB znaczenie miało zapewnienie Unii dostępu do zdolności operacyjnej Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE), organizacji powołanej na mocy tak zwanych układów paryskich z 1954 roku w celu rozwijania współpracy militarnej i zapewnienia kolektywnej obrony państwom Europy Zachodniej 18. Traktat Amsterdamski upoważnił Unię do wykonywania tak zwanych misji petersberskich, obejmujących misje humanitarne i ratunkowe, misje przywracania pokoju oraz misje zbrojne zarządzania kryzysami i utrzymywania pokoju 19, które do tej pory pozostawały w zakresie kompetencji UZE. Włączenie zakresu działalności UZE do obszaru WPZiB, pozostawiając w wyłącznej kompetencji UZE jedynie te funkcje, które dotyczyły zobowiązania do wspólnej obrony, oraz udostępnienie środków operacyjnych tej organizacji do dyspozycji Unii, należy postrzegać jako stopniowe dążenie do konsolidacji europejskiej polityki obronnej w ramach WPZiB. Dalsze postanowienia Traktatu Amsterdamskiego, zachęcające do ustanowienia ściślejszych stosunków instytucjonalnych z UZE oraz przewidujące perspektywę włączenia tej organizacji do UE 20, uzasadniają taką interpretację. Zmiany wprowadzone w Traktacie Amsterdamskim zapewniły podstawy traktatowe do przyjęcia europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony (EPBiO), która ostatecznie została ustanowiona decyzją Rady Europejskiej na posiedzeniu w Helsinkach grudnia 1999 roku. Ustanowienie EPBiO jako integralnej części WPZiB przyczyniło się do zwiększenia efektywności działań zewnętrznych Unii, pozwalając jej na prowadzenie własnych operacji wojskowych i cywilnych. Nie zmienia to faktu, że decydujący wpływ na kierunek, zakres i realizację tych działań zachowały państwa-członkowie, kontrolujące proces decyzyjny w obszarze WPZiB poprzez Radę oraz Radę Europejską. 17 Por. art. J.16 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku. 18 Powołanie UZE zostało przewidziane w Protokole modyfikującym i uzupełniającym postanowienia Traktatu o współpracy w dziedzinie gospodarczej, społecznej i kulturalnej oraz zbiorowej samoobronie z 17 marca 1948 roku (tzw. traktatu brukselskiego), podpisanym przez Francję, Wielką Brytanię, Holandię, Belgię, Luksemburg, Republikę Federalną Niemiec i Włochy. 19 Por. art. J.7, ust. 2 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku. 20 Por. art. J.7, ust. 1 Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. UE, nr C 340 z 10 listopada 1997 roku.

6 206 Marcin Chruściel Traktat Nicejski, podpisany 26 lutego 2001 roku, nie przewidywał modyfikacji celów, podstawowych zasad i zakresu przedmiotowego WPZiB, podtrzymując dotychczasowe mechanizmy funkcjonowania tej polityki. Najważniejsza zmiana w postanowieniach dotyczących WPZiB polegała na utworzeniu możliwości wzmocnionej współpracy między państwami członkowskimi przy wprowadzaniu w życie wspólnych działań lub wspólnych stanowisk. Instytucja wzmocnionej współpracy funkcjonowała już wcześniej w ramach innych polityk europejskich, natomiast Traktat Nicejski jako pierwszy przewidział i określił jej zastosowanie w obszarze WPZiB. Zainteresowane państwa członkowskie otrzymały możliwość podjęcia pogłębionej współpracy w ramach WPZiB, pod warunkiem poszanowania zasad, celów, ogólnych wytycznych i podjętych w jej ramach decyzji 21. W przeciwieństwie do procedury uruchomienia tego rodzaju współpracy na polu pozostałych polityk europejskich, jej zastosowanie w obszarze WPZiB zostało poddane ścisłej kontroli ze strony Rady. Utworzenie wzmocnionej współpracy wnioskowanej przez zainteresowane państwa członkowskie wymaga tutaj jednogłośnej akceptacji ze strony Rady 22. Uprzednia zgoda Parlamentu Europejskiego, przewidziana w tak zwanej procedurze ogólnej, nie jest w tym przypadku konieczna PE jest jedynie informowany o wniosku państw członkowskich wyrażających gotowość do utworzenia wzmocnionej współpracy. Innym rodzajem obostrzenia dotyczącym mechanizmu wzmocnionej współpracy w dziedzinie WPZiB było wyłączenie z zakresu jej obowiązywania wszelkiego rodzaju spraw mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne 23. Wprowadzone przez Traktat Nicejski zapisy odnoszące się do WPZiB potwierdziły tendencję do usprawniania mechanizmów funkcjonowania tej polityki od momentu jej ustanowienia, przy jednoczesnym zachowaniu dominującej roli międzyrządowych organów UE, Rady Europejskiej i Rady, w procesie decyzyjnym (wykonywanej poprzez przyjmowanie wspólnych strategii, wspólnych stanowisk i wspólnych decyzji). Podstawowa zasada podejmowania decyzji w WPZiB, zasada jednomyślności, została utrzymana jako właściwa dla tego obszaru integracji unijnej. Przyjęcie zasady głosowania większością kwalifikowaną w określonych przypadkach nie 21 Por. art. 27a, ust. 1 Traktatu z Nicei zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty, Dz.U. UE, nr C 80 z 10 marca 2001 roku. 22 Por. art. 27c Traktatu z Nicei, Dz.U. UE, nr C 80 z 10 marca 2001 roku. 23 Por. art. 27b Traktatu z Nicei, Dz.U. UE, nr C 80 z 10 marca 2001 roku.

7 207 wykluczyło możliwości przywrócenia wymogu jednomyślności na wniosek członka Rady. Rola ponadnarodowych organów Unii: Komisji Europejskiej, Parlamentu oraz Wysokiego Przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w osobie Sekretarza Generalnego Rady pozostała ograniczona, sprowadzając się głównie do funkcji pomocniczych (Komisja), konsultacyjnych (Parlament) oraz koordynacyjnych (Wysoki Przedstawiciel). Zaprezentowane zmiany można interpretować jako wzmocnienie zasady współpracy międzyrządowej w obrębie II filaru, zachowując odrębność WPZiB od pozostałych polityk wspólnotowych należących do I filaru. Zarówno włączenie do obszaru WPZiB niektórych mechanizmów charakterystycznych dla metody wspólnotowej, między innymi możliwości głosowania większością kwalifikowaną w Radzie, jak i utworzenie ponadnarodowego stanowiska Wysokiego Przedstawiciela, należy postrzegać przez pryzmat próby przystosowania procesu decyzyjnego wewnątrz WPZiB do warunków rozszerzonej Unii Europejskiej, która w 2004 roku zwiększyła liczbę swoich członków o dwie trzecie. Zachowawczy charakter wprowadzonych zmian nie daje jednak podstaw do interpretowania ich jako przenoszenie kompetencji państw członkowskich w dziedzinach polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa na poziom wspólnotowy. 2. WPZiB po Traktacie z Lizbony Znaczące zmiany merytoryczne w obszarze WPZiB, wpływające na podział kompetencji między państwami członkowskimi a organami ponadnarodowymi UE, zostały wprowadzone dopiero Traktatem z Lizbony z 13 grudnia 2007 roku 24. Uregulowania Traktatu określiły obecny kształt i sposób funkcjonowania WPZiB. Dwie najważniejsze reformy systemowe wprowadzone przez Traktat: nadanie Unii statusu organizacji międzynarodowej oraz zniesienie struktury filarowej i idące za tym sprecyzowanie kompetencji przypisanych Unii oraz tych pozostających w gestii państw członkowskich, miały znaczący wpływ na rozwój WPZiB. Pierwsza ze zmian przekształcenie Unii w organizację międzynarodową wiązała się z nadaniem jej osobowości prawnej, która umożliwiła rozszerzenie zakresu działań podejmowanych na arenie międzynarodowej 24 Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z 13 grudnia 2007 roku, Dz.U. UE, nr C 306 z 17 grudnia 2007 roku.

EWOLUCJA WPZiB. Od traktatu amsterdamskiego do traktatu nicejskiego

EWOLUCJA WPZiB. Od traktatu amsterdamskiego do traktatu nicejskiego EWOLUCJA WPZiB. Od traktatu amsterdamskiego do traktatu nicejskiego ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków KM 1996/1997 1. Najwięcej kontrowersji wzbudziły przyszłe relacje między UE a UZE: D domagały się połączenia

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM Rozwój podstaw traktatowych Wspólnot Europejskich (Unii Europejskiej) do Traktatu z Lizbony Stanisław Biernat Prawo Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony STUDIA PODYPLOMOWE 17 listopada 2017 r. 1951

Bardziej szczegółowo

A KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA

A KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA A 397411 KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA Spis treści Wstęp 9 Rozdział I Przestanki i główne koncepcje tendencji integracyjnych w Europie Zachodniej po II wojnie światowej 13 1. Uwagi wstępne - Europa jako

Bardziej szczegółowo

Szlachectwo zobowiązuje

Szlachectwo zobowiązuje Zespół Szkół Nr 5 im. Unii Europejskiej w Ostrołęce Szlachectwo zobowiązuje ŁĘKA 17.03.2010 Zespół Szkół Nr 5 im. Unii Europejskiej w Ostrołęce Jaki jest, co wiemy o Waszym Patronie? Zespół Szkół Nr 5

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. III.2.2. Definicja i cele... 92

SPIS TREŚCI. III.2.2. Definicja i cele... 92 SPIS TREŚCI Uwagi wstępne... 13 Rozdział I. Pod znakiem idei ponadnarodowości... 29 I. Motywy i przesłanki integracji państw Europy Zachodniej... 29 II. Projekty federalistów... 35 II.1. Plan Schumana...

Bardziej szczegółowo

EWOLUCJA WPZiB TRAKTAT Z LIZBONY

EWOLUCJA WPZiB TRAKTAT Z LIZBONY EWOLUCJA WPZiB TRAKTAT Z LIZBONY Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków www.uj.edu.pl/web/jmc TL ZMIANY W WPZIB 1. Likwidacja struktury filarowej UE - włączenie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX

Spis treści. Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX Wykaz skrótów... XIII Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Prawo Unii Europejskiej jako akademicka dyscyplina prawa... 3 I. Rozwój autonomicznej dyscypliny

Bardziej szczegółowo

Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE)

Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE) Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE) Ogólna charakterystyka UE Charakter prawny art. 1 akapit 2 TUE Osobowość prawna art. 47 TUE, art. 216, 221, 335 TFUE

Bardziej szczegółowo

Unit 3-03/ Kompetencje Unii. Zasady strukturalne

Unit 3-03/ Kompetencje Unii. Zasady strukturalne Unit 3-03/09.11.2016 Kompetencje Unii. Zasady strukturalne Fragmenty z podręcznika: Zasady działania UE: pkt 73-74 Zasada przyznania kompetencji (kompetencje wyłączne i dzielone; kompetencje wyraźnie i

Bardziej szczegółowo

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Uniwersytet Wrocławski

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Uniwersytet Wrocławski HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Uniwersytet Wrocławski 1944 1948 9 maj 1950 1951 27 maj 1952 1957 1960 1965 1974 1986 1992 Ustanowienie

Bardziej szczegółowo

Rada Europejska. Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, Kraków.

Rada Europejska. Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, Kraków. Rada Europejska ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków Geneza RE 1. Posiedzenia szefów państw lub rządów - protoplasta RE 1.1. Prezydent Georges Pompidou podczas posiedzenia w Hadze (1-2.12.1969 r.) zaproponował

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0392/28. Poprawka. Jörg Meuthen w imieniu grupy EFDD

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0392/28. Poprawka. Jörg Meuthen w imieniu grupy EFDD 5.12.2018 A8-0392/28 28 roczne w sprawie realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Ustęp 5 tiret 1 a (nowe) obronie naszych granic oraz różnorodności i wyjątkowości europejskich tożsamości

Bardziej szczegółowo

Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej:

Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej: Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej: uwarunkowania prawne Efektywność energetyczna w budownictwie i przemyśle Wrocław, 14-15 listopada 2012 Zagadnienia Prawo

Bardziej szczegółowo

System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej

System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej Krystyna Michałowska-Gorywoda System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej Z formalno - prawnego punktu widzenia należałoby mówić tutaj o systemie prawa i instytucji Wspólnot Europejskich. Pojęcia

Bardziej szczegółowo

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 28.11.2016 r. JOIN(2016) 51 final 2016/0367 (NLE) Wspólny wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE "OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM 3 4 5 6 7 Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające Prof. dr hab. Stanisław Biernat 7 listopada 05 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 99 Podpisanie Układu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ 93V7 Kazimierz Łastawski HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Spis treści WSTĘP 9 I. ROZWÓJ IDEI ZJEDNOCZENIOWYCH W DZIEJACH EUROPY 15 1. Prapoczątki idei jednoczenia Europy (Grecja, Rzym) 15 2. Średniowieczna

Bardziej szczegółowo

Droga Polski do Unii Europejskiej

Droga Polski do Unii Europejskiej Prof. dr hab. Stanisław Biernat Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające STUDIA PODYPLOMOWE 7 listopada 2015 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 1991 Podpisanie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część A. Testy. Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI

Spis treści. Część A. Testy. Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI Część A. Testy Test 1 1 Odpowiedzi do testu 1 113 Test 2 6 Odpowiedzi do testu 2 115 Test 3 10 Odpowiedzi do testu 3

Bardziej szczegółowo

POMOCE NAUKOWE EUROPE DIRECT- WROCLAW

POMOCE NAUKOWE EUROPE DIRECT- WROCLAW POMOCE NAUKOWE EUROPE DIRECT- WROCLAW N U M E R 1 2 / 2 0 1 3 0 3. 1 2. 2 0 1 3 T R A K T A T Y W TYM NUMERZE Materiał dydaktyczny Pytania z wiedzy o traktatach 2 10 Odpowiedzi 11 Szanowni Państwo, Pomoce

Bardziej szczegółowo

EWOLUCJA USTROJU UNII EUROPEJSKIEJ

EWOLUCJA USTROJU UNII EUROPEJSKIEJ EWOLUCJA USTROJU UNII EUROPEJSKIEJ ] Geneza nadania Unii Europejskiej statusu jednolitej organizacji międzynarodowej Projekt Altiero Spinelliego z 14 lutego 1984 r. nadanie Unii Europejskiej osobowości

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA 2007

KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA 2007 KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA 2007 Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków PODSTAWY PRAWNE 1. Art. 48 TUE PRACE PRZYGOTOWAWCZE KM 2007 1. Metodologia prac prezydencji

Bardziej szczegółowo

Dyplomacja czy siła?

Dyplomacja czy siła? SUB Hamburg A/543483 Dyplomacja czy siła? Unia Europejska w stosunkach międzynarodowych pod redakcją Stanisława Parzymiesa Scholari Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 2009 PIS TREŚCI WSTĘP. DYPLOMACJA

Bardziej szczegółowo

BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ

BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ pod redakcją Heleny Tendery-Właszczuk Kraków 2009 4 Autorzy Wojciech Bąba rozdz. 4 Czesław Kłak rozdz. 1 Helena Tendera-Właszczuk rozdz.

Bardziej szczegółowo

Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś)

Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś) Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś) Rozdział I. Geneza i rozwój procesów integracyjnych w Europie po II wojnie światowej (Tomasz Sieniow) ı2. PodłoŜe procesów integracyjnych w Europie po II

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 kwietnia 2019 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 kwietnia 2019 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 kwietnia 2019 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2018/0427 (NLE) XT 21105/2/18 REV 2 BXT 124 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA

Bardziej szczegółowo

LIMITE PL. 5126/15 nj/hod/kal 1 DGB 3A. Bruksela, 12 stycznia 2015 r. (22.01) (OR. en) Rada Unii Europejskiej 5126/15 LIMITE

LIMITE PL. 5126/15 nj/hod/kal 1 DGB 3A. Bruksela, 12 stycznia 2015 r. (22.01) (OR. en) Rada Unii Europejskiej 5126/15 LIMITE Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 stycznia 2015 r. (22.01) (OR. en) 5126/15 LIMITE SOC 7 EMPL 5 ECOFIN 16 SAN 3 NOTA Od: Prezydencja Do: Grupa Robocza do Spraw Społecznych Data: 23 stycznia 2015 r. Dotyczy:

Bardziej szczegółowo

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 21.9.2016 r. JOIN(2016) 42 final 2016/0297 (NLE) Wspólny wniosek DECYZJA RADY w sprawie podpisania,

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR L 351/40 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 20.12.2012 ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1219/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. ustanawiające przepisy przejściowe w zakresie dwustronnych

Bardziej szczegółowo

1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE

1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE 1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE Prawo podatkowe UE próba definicji Prawo podatkowe UE jest przede wszystkim zbiorem przepisów będących instrumentem realizacji celów Traktatu o funkcjonowaniu

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 29.1.2015 r. COM(2015) 20 final 2015/0012 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, konwencji Narodów Zjednoczonych dotyczącej przejrzystości

Bardziej szczegółowo

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 23.11.2016 r. JOIN(2016) 56 final 2016/0373 (NLE) Wspólny wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia,

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA

KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA 1996-1997 Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków PODSTAWY PRAWNE KM 1996-1997: art. N TUE FAZA PRZYGOTOWAWCZA KM 1996-1997 1. Grupa

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY C 374/2 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 4.12.2012 III (Akty przygotowawcze) EUROPEJSKI BANK CENTRALNY EUROPEJSKI BANK CENTRALNY OPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

Europejski System Banków Centralnych

Europejski System Banków Centralnych Europejski System Banków Centralnych Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków Instytucje i organy UGiW 1. Rada Europejska 2. Rada Unii Europejskiej 3. Komisja

Bardziej szczegółowo

Status Rzecznika Praw Obywatelskich

Status Rzecznika Praw Obywatelskich C 286 E/172 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 27.11.2009 uwzględniając art. 299 ust. 2 Traktatu WE, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C6-0153/2008), uwzględniając art. 51 Regulaminu,

Bardziej szczegółowo

Protokół w sprawie obaw narodu irlandzkiego co do Traktatu z Lizbony

Protokół w sprawie obaw narodu irlandzkiego co do Traktatu z Lizbony KONFERENCJA PRZEDSTAWICIELI RZĄDÓW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH Bruksela, 14 maja 2012 r. (OR. en) CIG 1/12 Dotyczy: Protokół w sprawie obaw narodu irlandzkiego co do Traktatu z Lizbony CIG 1/12 PROTOKÓŁ W SPRAWIE

Bardziej szczegółowo

11917/12 MSI/akr DG C1

11917/12 MSI/akr DG C1 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 26 września 2012 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny nume r referencyjny: 2010/0197 (COD) 11917/12 WTO 244 FDI 20 CODEC 1777 OC 357 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy:

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 9 stycznia 2019 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 9 stycznia 2019 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 9 stycznia 2019 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2018/0427 (NLE) XT 21105/1/18 REV 1 BXT 124 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA

Bardziej szczegółowo

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 21.9.2016 r. JOIN(2016) 43 final 2016/0298 (NLE) Wspólny wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia,

Bardziej szczegółowo

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.12.2016 r. COM(2016) 818 final 2016/0411 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1008/2008 w sprawie wspólnych

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej UNIA EUROPEJSKA WERSJE SKONSOLIDOWANE

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej UNIA EUROPEJSKA WERSJE SKONSOLIDOWANE C 321 E/1 UNIA EUROPEJSKA WERSJE SKONSOLIDOWANE TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ C 321 E/2 PL 29.12.2006 INFORMACJA DLA CZYTELNIKÓW Niniejsza publikacja zawiera

Bardziej szczegółowo

Wstęp. CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne

Wstęp. CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne Wstęp CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne Rozdział 1. Rola i modele sił zbrojnych we współczesnym świecie Role armii Modele armii Armie wybranych państw Rozdział 2. Wojny i konflikty zbrojne Definicja wojny

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIA TRAKTATOWE DOTYCZĄCE WPBIO

POSTANOWIENIA TRAKTATOWE DOTYCZĄCE WPBIO WSPÓLNA POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA I OBRONY Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) wyznacza ramy politycznych i wojskowych struktur UE, a także operacji wojskowych i misji cywilnych za granicą.

Bardziej szczegółowo

Spis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE

Spis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE Spis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE ROZDZIAŁ I. GENEZA I ROZWÓJ INSTYTUCJONALNY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. OD TRAKTATU PARYSKIEGO PO TRAKTAT Z LIZBONY 2.Sytuacja gospodarcza

Bardziej szczegółowo

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Wykaz orzeczeń... XIX Przedmowa... XXIII Przedmowa do 5. wydania... XXIV Z przedmowy do 1. wydania... XXV Część 1. Zagadnienia wprowadzające... 1

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en) 15206/14 FREMP 198 JAI 846 COHOM 152 POLGEN 156 NOTA Od: Do: Dotyczy: Prezydencja Rada Zapewnienie poszanowania praworządności I. WPROWADZENIE

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE RADY (EURATOM, WE) NR 2185/96. z dnia 11 listopada 1996 r.

ROZPORZĄDZENIE RADY (EURATOM, WE) NR 2185/96. z dnia 11 listopada 1996 r. ROZPORZĄDZENIE RADY (EURATOM, WE) NR 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0048/160

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0048/160 7.3.2018 A8-0048/160 160 Ustęp 96 96. zaleca utworzenie wewnętrznego Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji zarządzanego przez Komisję, służącego większemu wspieraniu społeczeństwa obywatelskiego i

Bardziej szczegółowo

Seminaria europejskie

Seminaria europejskie Seminaria europejskie Organizowane przez Prezetnacja przygotowana przez Martę Witkowską Katedra Europeistyki, Uniwersytet Warszawski Konspekt prezetnacji: Definiowanie Unii Europejskiej: w aspekcie struktury

Bardziej szczegółowo

Konwencja dot. pewnych instytucji wspólnych dla Wspólnot Europejskich 1957

Konwencja dot. pewnych instytucji wspólnych dla Wspólnot Europejskich 1957 Prof. dr hab. Anna Wyrozumska Wstęp do prawa europejskiego/ Podstawy prawa Unii Europejskiej teksty traktatów i innych dokumentów http://eur-lex.europa.eu lub strona Katedry Europejskiego Prawa Konstytucyjnego

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 29 listopada 2016 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 29 listopada 2016 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej Rada Unii Europejskiej Bruksela, 29 listopada 2016 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2016/0367 (NLE) 14996/16 COASI 218 ASIE 88 AUS 6 WTO 338 COCON 30 WNIOSEK Od: Data otrzymania: 28

Bardziej szczegółowo

Prawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015)

Prawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015) Prawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015) 1. Sposoby pojmowania terminów: prawo europejskie, prawo wspólnotowe, Prawo Unii Europejskiej. 2. Rada Europy charakter prawny, statutowe cele

Bardziej szczegółowo

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 26 lutego 2013 r. (OR. en) 6206/13. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2012/0262 (NLE)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 26 lutego 2013 r. (OR. en) 6206/13. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2012/0262 (NLE) RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 26 lutego 2013 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2012/0262 (NLE) 6206/13 JUSTCIV 22 ATO 17 OC 78 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA

Bardziej szczegółowo

DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ

DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Część I. Zarys integracji europejskiej 1. Proces integracji. Proces integracji europejskiej rozwijający się na kontynencie po II wojnie światowej można podzielić

Bardziej szczegółowo

WK AD RANCJI I NIEMIEC DO PRAC KONWENTU EUROPEJSKIEGO DOTYCZ CYCH ARCHITEKTURY INSTYTUCJONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ

WK AD RANCJI I NIEMIEC DO PRAC KONWENTU EUROPEJSKIEGO DOTYCZ CYCH ARCHITEKTURY INSTYTUCJONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ WK AD RANCJI I NIEMIEC DO PRAC KONWENTU EUROPEJSKIEGO DOTYCZ CYCH ARCHITEKTURY INSTYTUCJONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ Pary i Berlin, 15 stycznia 2003 r. Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Kopenhadze,

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do tematyki polityki bezpieczeństwa UE.

Wprowadzenie do tematyki polityki bezpieczeństwa UE. Wprowadzenie do tematyki polityki bezpieczeństwa UE. Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (1) WPZiB i WPBiO High politics i low politics UE Stanley Hoffmann, badając procesy integracyjne zachodzące w Europie,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Poszczególne rozdziały napisali 13 Od autorów 17 Wykaz skrótów 21

Spis treści. Poszczególne rozdziały napisali 13 Od autorów 17 Wykaz skrótów 21 Podstawy prawa Unii Europejskiej z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony : zarys wykładu / pod red. Jana Galstera ; Paulina Justyńska [et al.]. Toruń, 2010 Spis treści Poszczególne rozdziały napisali 13 Od

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. Ustanowienie odpowiednich stosunków między UE a Europejską Agencją Kosmiczną

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. Ustanowienie odpowiednich stosunków między UE a Europejską Agencją Kosmiczną KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 14.11.2012 COM(2012) 671 final KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Ustanowienie odpowiednich stosunków między UE a Europejską Agencją Kosmiczną PL PL

Bardziej szczegółowo

Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki

Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki Metody integracji poprzez prawo: 1/ substytucja (inaczej unifikacja): wprowadzenie jednolitych materialnych norm wspólnotowych; całkowite ujednolicenie prawa

Bardziej szczegółowo

W SPRAWIE PRZYSZŁOŚCI EUROPY

W SPRAWIE PRZYSZŁOŚCI EUROPY TRAKTAT Z NICEI I KONWENT W SPRAWIE PRZYSZŁOŚCI EUROPY Pozostałości amsterdamskie miały zostać rozstrzygnięte traktatem z Nicei. Jednak traktat ten tylko częściowo przygotował UE do ważnych rozszerzeń

Bardziej szczegółowo

Protokół w sprawie obaw narodu irlandzkiego co do Traktatu z Lizbony

Protokół w sprawie obaw narodu irlandzkiego co do Traktatu z Lizbony 1796 der Beilagen XXIV. GP - Staatsvertrag - 16 Protokoll in polnischer Sprachfassung (Normativer Teil) 1 von 10 KONFERENCJA PRZEDSTAWICIELI RZĄDÓW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH Bruksela, 14 maja 2012 r. (OR. en)

Bardziej szczegółowo

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 Spis treści TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15 PREAMBUŁA str. 15 TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 TYTUŁ II. Postanowienia o zasadach demokratycznych (art. 9-12)

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA 2000

KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA 2000 KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA 2000 Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków PODSTAWA PRAWNA Art. 48 TUE Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul.

Bardziej szczegółowo

TRAKTAT Z AMSTERDAMU ZMIENIAJĄCY TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ, TRAKTATY USTANAWIAJĄCE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIE I NIEKTÓRE ZWIĄZANE Z NIMI AKTY

TRAKTAT Z AMSTERDAMU ZMIENIAJĄCY TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ, TRAKTATY USTANAWIAJĄCE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIE I NIEKTÓRE ZWIĄZANE Z NIMI AKTY TRAKTAT Z AMSTERDAMU ZMIENIAJĄCY TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ, TRAKTATY USTANAWIAJĄCE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIE I NIEKTÓRE ZWIĄZANE Z NIMI AKTY JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BELGÓW, JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA DANII,

Bardziej szczegółowo

Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW SŁOWO WSTĘPNE WPROWADZENIE CZĘŚĆ I. PRZECIWDZIAŁANIE I ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI W UNII EUROPEJSKIEJ

Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW SŁOWO WSTĘPNE WPROWADZENIE CZĘŚĆ I. PRZECIWDZIAŁANIE I ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI W UNII EUROPEJSKIEJ Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW SŁOWO WSTĘPNE WPROWADZENIE CZĘŚĆ I. PRZECIWDZIAŁANIE I ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI W UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział 1. Ewolucja III filaru Unii 1.1. Uwagi ogólne 1.2. Grupa TREVI i

Bardziej szczegółowo

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ TUE - Traktat o Unii Europejskiej. TFUE - Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. KPP - Karta praw podstawowych Unii Europejskiej / [redaktor prowadzący Katarzyna Gierłowska]. wyd. 2. Warszawa, cop.

Bardziej szczegółowo

Kto jest kim w UE? PFUE, 19 (22)

Kto jest kim w UE? PFUE, 19 (22) Kto jest kim w UE? PFUE, 19 (22).02.2016 Who is who w UE (i nie w UE)? Komisja Europejska Rada Unii Europejskiej Rada Europejska Rada Europy Parlament Europejski Parlament Europejski Europarlamentarzyści

Bardziej szczegółowo

ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE

ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE OBYWATELSTWO UNII EUROPEJSKIEJ Każda osoba będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest obywatelem europejskim. Obywatelstwo Unii Europejskiej uzupełnia

Bardziej szczegółowo

ZASADA POMOCNICZOŚCI PODSTAWA PRAWNA CELE OSIĄGNIĘCIA

ZASADA POMOCNICZOŚCI PODSTAWA PRAWNA CELE OSIĄGNIĘCIA ZASADA POMOCNICZOŚCI W ramach kompetencji niewyłącznych Unii zapisana w Traktacie o Unii Europejskiej zasada pomocniczości określa warunki, w jakich Unia posiada pierwszeństwo działania w stosunku do państw

Bardziej szczegółowo

Zalecenie DECYZJA RADY

Zalecenie DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 3.5.2017 r. COM(2017) 218 final Zalecenie DECYZJA RADY upoważniająca Komisję do rozpoczęcia negocjacji dotyczących umowy ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 sierpnia 2017 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 sierpnia 2017 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 sierpnia 2017 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2017/0177 (NLE) 11634/17 ACP 90 WTO 177 RELEX 693 COLAC 73 DEVGEN 186 WNIOSEK Od: Data otrzymania:

Bardziej szczegółowo

Legitymizacja polskiej polityki europejskiej

Legitymizacja polskiej polityki europejskiej Legitymizacja polskiej polityki europejskiej ^ Dulak.indb 1 2018-01-30 09:33:59 107 ^ Dulak.indb 2 2018-01-30 09:34:00 Michał Dulak Legitymizacja polskiej polityki europejskiej Analiza systemowa Kraków

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 28.11.2014 r. COM(2014) 714 final 2014/0338 (COD) Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY uchylająca niektóre akty prawne w dziedzinie współpracy policyjnej i

Bardziej szczegółowo

WERSJE SKONSOLIDOWANE

WERSJE SKONSOLIDOWANE 26.10.2012 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 326/1 WERSJE SKONSOLIDOWANE TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ (2012/C 326/01) 26.10.2012 Dziennik Urzędowy Unii

Bardziej szczegółowo

POLITYKA ZAGRANICZNA: CELE, INSTRUMENTY I OSIĄGNIĘCIA

POLITYKA ZAGRANICZNA: CELE, INSTRUMENTY I OSIĄGNIĘCIA POLITYKA ZAGRANICZNA: CELE, INSTRUMENTY I OSIĄGNIĘCIA Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Unii Europejskiej (WPZiB) została ustanowiona w 1993 r. i od tamtego czasu jej znaczenie rosło wraz z

Bardziej szczegółowo

Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Recenzja: prof. dr hab. Stanisław Parzymies Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta Marek Szczepaniak Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka

Bardziej szczegółowo

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 28.11.2018 JOIN(2018) 35 final 2018/0406 (NLE) Wspólny wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska,

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE "OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM 1 2 3 4 5 6 1 2 pomiędzy państwa członkowskie i UE oraz Traktacie z Lizbony Prof. UJ Dr hab. Nina Półtorak 6 listopada 2015 r. Cele i wartości UE W preambułach do obu traktatów W początkowych przepisach

Bardziej szczegółowo

Traktat o Unii Europejskiej Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. podstawowych Unii Europejskiej TEKSTY USTAW 3. WYDANIE.

Traktat o Unii Europejskiej Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. podstawowych Unii Europejskiej TEKSTY USTAW 3. WYDANIE. Traktat o Unii Europejskiej Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Karta praw podstawowych Unii Europejskiej TEKSTY USTAW 3. WYDANIE Traktat o Unii Europejskiej Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM Przekazanie kompetencji ustawodawczych UE dr Aleksandra Sołtysińska Źródła prawa i procedury prawodawcze UE 1-2 grudnia 2017 roku przyjmowanie aktów prawnych wykonanie aktów prawnych środki proceduralne

Bardziej szczegółowo

Jan Barcz Struktura Unii Europejskiej

Jan Barcz Struktura Unii Europejskiej Jan Barcz Struktura Unii Europejskiej 1. Rozwój podstaw prawnych UE 2. Strategia rozszerzenia 3. Unia Europejska organizacja międzynarodowa 4. Wspólne wartości UE 5. Cele UE 6. Członkostwo w Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Wykaz podstaw prawnych przewidujących stosowanie zwykłej procedury ustawodawczej w traktacie z Lizbony 1

Wykaz podstaw prawnych przewidujących stosowanie zwykłej procedury ustawodawczej w traktacie z Lizbony 1 Wykaz podstaw prawnych przewidujących stosowanie zwykłej procedury ustawodawczej w traktacie z Lizbony 1 Niniejszy załącznik zawiera wykaz podstaw prawnych, do których ma zastosowanie zwykła procedura

Bardziej szczegółowo

Ryszard Unia Europejska

Ryszard Unia Europejska A 377214 Ryszard Unia Europejska jako aktor stosunków międzynarodowych Wydawnictwo Naukowe Scholar Warszawa 2003 Spis treści Wstęp 13 Rozdział I Budowanie unii politycznej państw Wspólnoty Europejskiej:

Bardziej szczegółowo

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy

Bardziej szczegółowo

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 4.8.2016 r. JOIN(2016) 38 final 2016/0243 (NLE) Wspólny wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia,

Bardziej szczegółowo

12513/17 ADD 1 1 DPG

12513/17 ADD 1 1 DPG Rada Unii Europejskiej Bruksela, 3 października 2017 r. (OR. en) 12513/17 ADD 1 PV/CONS 49 PROJEKT PROTOKOŁU Dotyczy: 3560. posiedzenie Rady Unii Europejskiej (do Spraw Ogólnych), które odbyło się w Brukseli

Bardziej szczegółowo

Raport 3 Koncepcja zmian w unijnej polityce energetycznoklimatycznej oraz proponowane kierunki jej modyfikacji wraz z uzasadnieniem i oceną skutków

Raport 3 Koncepcja zmian w unijnej polityce energetycznoklimatycznej oraz proponowane kierunki jej modyfikacji wraz z uzasadnieniem i oceną skutków Projekt: Opracowanie analiz, materiałów merytorycznych i koncepcji działań mających na celu poprawę warunków rozwoju elektroenergetyki polskiej w tym także poprzez modyfikację unijnej polityki energetyczno-klimatycznej

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 kwietnia 2017 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 kwietnia 2017 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, kwietnia 207 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 207/00 (NLE) 5649/7 SCH-EVAL 28 SIRIS 4 COMIX 59 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA

Bardziej szczegółowo

System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ

System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 1. CHARAKTER PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 2. OSOBOWOŚĆ

Bardziej szczegółowo

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 30.1.2019 r. COM(2019) 53 final 2019/0019 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie ustanowienia środków awaryjnych w dziedzinie koordynacji

Bardziej szczegółowo

10116/14 mb/aga/mak 1 DG D 2B

10116/14 mb/aga/mak 1 DG D 2B RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 21 maja 2014 r. (02.06) (OR. en) 10116/14 NOTA Od: Do: Sprawozdanie Komisji: FREMP 100 JAI 352 POLGEN 72 ASILE 16 COHOM 88 COPEN 157 CULT 85 DATAPROTECT 78 DROIPEN 78 ECOFIN

Bardziej szczegółowo

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011 Recenzenci: prof. dr hab. Władysław Czapliński prof. dr hab. Piotr Hofmański Redakcja i korekta: Grażyna Polkowska-Nowak Projekt okładki: Marta Kurczewska Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

Bardziej szczegółowo

TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ

TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ This publication is a private consolidation made by Kristina Savickaite, Lithuanian trainee, under the responsibility of Volker Heydt, Brussels, official at the European Commission's Directorate-General

Bardziej szczegółowo

PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ PO TRAKTACIE Z LIZBONY. Autorzy: Jacek Barcik, Aleksandra Wentkowska. Wykaz skrótów. Wykaz literatury.

PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ PO TRAKTACIE Z LIZBONY. Autorzy: Jacek Barcik, Aleksandra Wentkowska. Wykaz skrótów. Wykaz literatury. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ PO TRAKTACIE Z LIZBONY Autorzy: Jacek Barcik, Aleksandra Wentkowska Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa Rozdział I. Zagadnienia wstępne 1.Pojęcie instytucji europejskich w

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO (UE)

WYTYCZNE EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO (UE) L 306/32 WYTYCZNE WYTYCZNE EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO (UE) 2016/1993 z dnia 4 listopada 2016 r. ustanawiające zasady koordynacji ocen instytucjonalnych systemów ochrony przeprowadzanych na podstawie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część pierwsza: UWARUNKOWANIA. Rozdział drugi Uwarunkowania pozycji negocjacyjnej aktorów w negocjacjach europejskich...

Spis treści. Część pierwsza: UWARUNKOWANIA. Rozdział drugi Uwarunkowania pozycji negocjacyjnej aktorów w negocjacjach europejskich... Spis treści Wstęp... 9 Część pierwsza: UWARUNKOWANIA Rozdział pierwszy Unia Europejska jako ład negocjacyjny... 21 1. Negocjacje w UE w teoriach integracji europejskiej... 21 1.1. Paradygmat międzyrządowy

Bardziej szczegółowo

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 17 listopada 2009 r. (OR. en) 14902/09. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2009/0031 (CNS) JUSTCIV 216

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 17 listopada 2009 r. (OR. en) 14902/09. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2009/0031 (CNS) JUSTCIV 216 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 17 listopada 2009 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2009/0031 (CNS) 14902/09 JUSTCIV 216 AKTY PRAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY zmieniająca

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.8.2012 r. COM(2012) 430 final 2012/0207 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustanawiająca stanowisko UE do celów przeglądu Międzynarodowego Regulaminu Telekomunikacyjnego, które

Bardziej szczegółowo