1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE

Transkrypt

1 1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE Prawo podatkowe UE próba definicji Prawo podatkowe UE jest przede wszystkim zbiorem przepisów będących instrumentem realizacji celów Traktatu o funkcjonowaniu UE, przed 1 grudnia 2009r. Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz Traktatu o Unii Europejskiej.

2 Pojęcie prawo podatkowe UE (unijne prawo podatkowe) 1. Prawo podatkowe UE sensu largo, jako zbiór przepisów prawa unijnego, obejmuje zarówno prawo pierwotne, jak wtórne, mające wpływ na prawo poszczególnych państw członkowskich. Źródłami tak rozumianego prawa podatkowego UE są zarówno przepisy dyrektyw i rozporządzeń wpływających bezpośrednio na prawo podatkowe poszczególnych państw jak i przepisy Traktatów odnoszące się np. do czterech podstawowych swobód traktatowych, pomocy państwa oraz wszelkie inne przepisy, które w jakikolwiek sposób mogą mieć wpływ na prawo podatkowe poszczególnych państw członkowskich.

3 2.Prawo podatkowe UE sensu stricto stanowią przepisy bezpośrednio odnoszące się do prawa podatkowego państw członkowskich UE. Do źródeł tak rozumianego prawa podatkowego należy zaliczyć przepisy artykułów TFUE oraz przepisy dyrektyw i rozporządzeń mających bezpośredni wpływ na regulacje prawne dotyczące opodatkowania w państwach członkowskich i na wysokość podatków w tych państwach.

4 Źródła prawa podatkowego UE Prawo podatkowe UE 1) prawo pierwotne 2) prawo wtórne (pochodne)

5 Prawo pierwotne 1.Traktat o Funkcjonowaniu UE 2.Traktat o UE 3.Traktaty Akcesyjne 4. traktaty zmieniające (Traktat Amsterdamski, Traktat Nicejski)

6 Prawo pierwotne Traktaty zasadniczo bezpośrednio nie regulują kwestii podatkowych. Oddziaływanie Traktatu na kształt krajowego prawa podatkowego państw członkowskich wyraża się jednak w przepisach odnoszących się do: 1) zakazu dyskryminacji towarów, usług, pracowników, kapitału oraz przedsiębiorstw pochodzących z innych państw członkowskich,

7 Prawo pierwotne 2) zasad udzielania pomocy publicznej 3) ustanowienia rynku wewnętrznego 4) swobody przepływu towarów, osób, swobody prowadzenia działalności gospodarczej, swobody przepływu kapitału.

8 Prawo pierwotne Wyjątkowo w Traktacie odnaleźć można regulacje bezpośrednio odnoszące się do kwestii podatkowych: art. 110 TFUE - zakaz nakładania wyższych podatków wewnętrznych na produkty pochodzące z innych państw członkowskich niż na produkty krajowe.

9 Prawo pierwotne art. 113 TFUE - Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala przepisy dotyczące harmonizacji ustawodawstw odnoszących się do podatków obrotowych, akcyzy i innych podatków pośrednich w zakresie, w jakim harmonizacja ta jest niezbędna do zapewnienia ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz uniknięcia zakłóceń konkurencji - odnosi się tylko do harmonizacji podatków pośrednich (VAT i akcyza) stanowi on podstawę do prawie pełnej harmonizacji tych podatków.

10 Prawo pierwotne Podstawą traktatową do harmonizacji podatków bezpośrednich jest obecnie art. 115 Traktatu bez uszczerbku dla artykułu 114, Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala dyrektywy w celu zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich, które mają bezpośredni wpływ na ustanowienie lub funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

11 Prawo wtórne Podatki pośrednie trzy grupy unormowań: 1) odnoszące się do podatku od wartości dodanej (VAT) 2) odnoszące się do podatku akcyzowego (akcyzy) 3) dyrektywa Rady 2008/7 z r. dotycząca podatków pośrednich od gromadzenia kapitału. Podatki bezpośrednie trzy grupy unormowań (ale jest ich zdecydowanie mniej niż tych dotyczących podatków pośrednich): 1) dotyczące opodatkowania osób prawnych (spółek), 2) dotyczące opodatkowania osób fizycznych, 3) przepisy wspólne.

12 Unijne prawo podatkowe a krajowe prawo Krajowe prawo podatkowe: podatkowe - kształtowało się na przestrzeni wieków, - jego celem (celem podatków) jest zapewnienie państwu dochodów - funkcja fiskalna. Prawo podatkowe UE: - powstawało (i nadal powstaje) w nieporównywalnie szybszym tempie, - weszło już na przygotowany grunt, - jego podstawowy cel pozostaje w ścisłym związku z celami samej UE wspieranie pokoju, jej wartości i dobrobytu jej narodów (art. 3 ust. 1 TFUE).

13 WNIOSKI 1.Unijne prawo podatkowe stanowi nową jakość w podejściu do prawa podatkowego. 2.Unijne prawo podatkowe ma wspólne z całym prawem UE cele, cele te są całkowicie odmienne od celów jakie stoją przed krajowymi systemami podatkowymi poszczególnych państw członkowskich. 3. Prawo podatkowe UE nie wyodrębniło się w tak dużym stopniu, aby stworzyć oddzielny system unijnego prawa podatkowego - stanowi integralną część szeroko pojętego prawa unijnego i opiera się na jego aktach prawnych oraz instytucjach. 4.Prawo podatkowe UE nie jest ponadnarodowym systemem podatkowym (brak podatków wspólnotowych).

14 Harmonizacja podatkowa w Unii Europejskiej Pojęcie harmonizacji (ang. tax harmonization) jest jednym z elementów procesu integracyjnego realizowanego w ramach Unii Europejskiej. Pojęcie harmonizacji nie jest jednoznaczne. Może być ono odmiennie rozumiane w zależności od stopnia harmonizacji, który jest tym wyższy, im bardziej zaawansowana jest faza procesu integracyjnego. Mimo, iż TFUE posługuje się pojęciem harmonizacji nie zostało ono sprecyzowane. Harmonizacja od koordynacji po ujednolicenie.

15 Sposoby harmonizacji podatkowej Harmonizacja podatkowa może być efektem podejmowanych działań: - legislacyjnych UE (tzw. harmonizacja punktowa), - realizowanych przez państwa członkowskie z własnej inicjatywy (tzw. cicha harmonizacja), - wspólnych działań państw członkowskich, nawet gdy nie mają formalnego charakteru (np. zwalczanie szkodliwej konkurencji podatkowej).

16 Zakres harmonizacji podatkowej w UE Harmonizacja w zakresie podatków pośrednich Art. 113 (93 TWE) TFUE przewiduje istotne ograniczenia co do zakresu harmonizacji podatkowej. Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala przepisy dotyczące harmonizacji ustawodawstw odnoszących się do podatków obrotowych, akcyzy i innych podatków pośrednich w zakresie, w jakim harmonizacja ta jest niezbędna do zapewnienia ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz uniknięcia zakłóceń konkurencji

17 Harmonizacja w zakresie podatków bezpośrednich Istnieje możliwość iż, po spełnieniu warunków wymaganych traktatem, dotyczących procedury postępowania i uzyskania zgody wszystkich krajów członkowskich, zastosowane zostaną w przyszłości rozwiązania także w odniesieniu do podatków bezpośrednich. Między innymi art. 115 TFUE (art. 94 TWE) może stanowić podstawę do podjęcia tego typu działań. art. 115 TFUE bez uszczerbku dla artykułu 114, Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komitetem Ekonomiczno- Społecznym, uchwala dyrektywy w celu zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich, które mają bezpośredni wpływ na ustanowienie lub funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

18 Harmonizacja w zakresie podatków bezpośrednich c.d. art.352 TFUE (art.308 TWE) Jeżeli działanie Unii okaże się niezbędne do osiągnięcia, w ramach polityk określonych w Traktatach, jednego z celów, o których mowa w Traktatach, a Traktaty nie przewidziały uprawnień do działania wymaganego w tym celu, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i o uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, przyjmuje stosowne przepisy. Jeżeli przepisy te są przyjmowane przez Radę zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą stanowi ona również jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

19 WNIOSKI 1. Celem harmonizacji podatkowej nie jest wyeliminowanie narodowych systemów podatkowych. 2. Harmonizacja zakłada ujednolicanie prawa podatkowego wewnątrz Unii Europejskiej. 3. Polityka podatkowa w UE ma charakter subsydiarny. 4. Państwa członkowskie UE podejmują decyzje w sprawach podatkowych jednomyślnie.