Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki

Transkrypt

1 Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki

2 Metody integracji poprzez prawo: 1/ substytucja (inaczej unifikacja): wprowadzenie jednolitych materialnych norm wspólnotowych; całkowite ujednolicenie prawa w wyniku zastąpienie prawa krajowego przez prawo unijne. Rozporządzenia unijne nie wymagają implementacji; obowiązują państwa w całości. 2/ harmonizacja: dążenie do zbliżenie regulacji krajowych poprzez uzgadnianie, wzajemne dostosowywanie prawa. Dyrektywy Rady Europejskiej dotyczące kwalifikacji wykonywania zawodów. 3/ koordynacja: wprowadzenie jednolitych reguł kolizyjnych w sytuacji, gdy niemożliwe lub niecelowe byłoby ustanowienie jednolitych norm materialnych. 4/ wzajemne uznanie.

3 Rola ETS w kształtowaniu zasad dotyczących stosowania prawa. 1/ zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego: sprawa Flaminio Costa v. ENEL 1964: W przypadku sprzeczności prawa krajowego z prawem wspólnotowym organ stosujący prawo ma obowiązek stosowania prawa wspólnotowego i niestosowania sprzecznego z nim prawa krajowego. Konsekwencje: > nakaz efektywnej implementacji prawa unijnego (zakaz ustanawiania prawa krajowego sprzecznego z prawem unijnym; zakaz kwestionowania prawa unijnego przez organy krajowe; Zakaz stosowania przez organy krajowe przepisów danego państwa sprzecznych z prawem unijnym.

4 2/ Zasada bezpośredniego skutku: sprawa Van Gend & Loos v. Holenderska Administracja Finansowa 1963: prawo unijne wiąże nie tylko państwa członkowskie i instytucje UE, ale także jednostki indywidualne. Jednostki maja możliwość dochodzenia swoich praw przed sądami krajowymi na podstawie norm prawa unijnego. Norma prawa unijnego powinna być jasna, precyzyjna, bezwarunkowa i nadaje uprawnienia jednostkom. Bezpośredni skutek wertykalny: między państwem członkowskim a jednostkami. Bezpośredni skutek horyzontalny: między jednostkami. Rozporządzenia wywołują skutek bezpośredni. Dyrektywy wiążą jedynie w stosunkach wertykalnych: szerokie rozumienie pojęcia państwo : każdy organ, który ponosi odpowiedzialność za wykonanie usług publicznych i działa pod nadzorem władz publicznych: organy administracji państwowej, organy administracji lokalnej, państwo działające jako pracodawca.

5 Konsekwencje: obowiązek uznania i zabezpieczenia bezpośredniego skutku w porządku krajowym; obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem wspólnotowym; odpowiedzialność odszkodowawcza państwa członkowskiego w związku z naruszeniem prawa wspólnotowego, zwłaszcza w związku z całkowitym brakiem implementacji dyrektyw lub implementacją nieprawidłową. 3/ zasada bezpośredniego obowiązywania: akty prawa wspólnotowego stają się częścią krajowych systemów prawnych bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek czynności transpozycyjnych.

6 Zasada poszanowania praw człowieka. I. Pierwotne traktaty założycielskie wobec praw człowieka: brak regulacji prawnej i kompetencji wspólnotowej. ewolucja wspólnot od organizacji o charakterze ekonomicznym do organizacji politycznej; tworzenie wspólnych podstaw politycznych, prawnych oraz wartości ludzkich; Deklaracja o tożsamości europejskiej (tzw. Deklaracja kopenhaska) 15 XII 1973 r.: szefowie państw i rządów państw członkowskich uznali poszanowanie prawa człowieka za jedną z zasad/wartości współkształtujących tożsamość europejską. 5 IV 1977 r. Deklaracja o prawach podstawowych: Parlament Europejski, Rada UE, Komisja Europejska stwierdziły, iż: pierwszorzędne znaczenie przywiązują do ochrony praw podstawowych, jakie wynikają w szczególności z konstytucji Państw Członkowskich i z EKPC.

7 Ewolucja stanowiska ETS. 1/ wyrok z 15 lipca 1960 r. w sprawie Offices of Sale of Coal of the Ruhr: nie jest funkcją Trybunału zapewnianie poszanowania prawa krajowego obowiązującego w Państwach Członkowskich, dotyczy to nawet praw konstytucyjnych. Prawo wspólnotowe nie zawiera żadnych zasad ogólnych, wprost czy inaczej wyrażonych, gwarantujących utrzymywanie tych praw. 2/ zmiana stanowiska: wyrok z 12 listopada 1969 r. Stauder v. Stadt Ulm: ETS uznał, że prawa wspólnotowe są chronione przez Wspólnoty Europejskie i są integralną częścią prawa wspólnotowego, jako zasady ogólne. 3/ wyrok z 17 grudnia 1970 r. Internationale Handelsgesellschaft: poszanowanie praw podstawowych jest integralną częścią ogólnych zasad prawa chronionego przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Ochrona tych praw, inspirowana przez tradycje konstytucyjne wspólne Państwom Członkowskim, musi być zapewniona w projektach ramowych struktury i celach Wspólnoty. 4/ wyrok z 14 maja 1974 r. w sprawie Mold KG v. Commission: Tradycje konstytucyjne wspólne dla państw członkowskich są podstawą dla orzecznictwa ETS dotyczącego praw podstawowych.

8 Koncepcja praw podstawowych w prawie wspólnotowym. 1/ brak definicji praw człowieka w prawie międzynarodowym publicznym, 2/ brak definicji praw podstawowych w europejskim prawie wspólnotowym; 3/ powoływanie się ETS na prawa podstawowe (fundamental rights); 4/ sformułowanie przez ETS zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego; 5/ zasada poszanowania praw człowieka w prawie wspólnotowym jako ogólna zasada w wyznaczaniu standardu ochrony praw człowieka w państwach członkowskich; 6/ w sprawie Wachauf v. Niemcy 1989 prawa fundamentalne uznane przez Trybunał nie mają charakteru absolutnego, lecz muszą być rozważane w odniesieniu do ich społecznej funkcji.

9 Spór ETS z krajowymi trybunałami konstytucyjnymi. 1/ włoski Sąd Konstytucyjny sprawa Frontini 1973 r.: Pierwszeństwo europejskiego prawa wspólnotowego, z zastrzeżeniem,że rezerwuje sobie prawo działania, jeżeli do europejskiego prawa wspólnotowego zastosowano by wykładnię naruszającą prawa podstawowe zawarte w konstytucji włoskiej. 2/ niemiecki Federalny Trybunał Związkowy wyroki Solange I z 1974 r. i Solange II z 1986 r.: Dopóki prawa podstawowe nie uzyskają w europejskim prawie wspólnotowym poziomu ochrony odpowiadającemu temu w Ustawie Zasadniczej RFN, dopóty rezerwuje sobie jurysdykcję co do rozstrzygania konfliktów pomiędzy krajowymi zasadami konstytucyjnymi a przepisami wspólnotowymi. Unormowania praw wspólnotowego, które są niezgodne z prawami podstawowymi zawartymi w Ustawie Zasadniczej RFN nie będą stosowane przez organy niemieckie. Nowe stanowisko Solange II: tak długo, jak WE, w szczególności orzecznictwo ETS, gwarantują generalnie skuteczną ochronę praw podstawowych jednostek prez działaniami organów WE, FTK RFN zawiesza swoje prawo do kontrolowania obowiązywania prawa wspólnotowego w Niemczech pod względem jego zgodności ze standardami konstytucyjnymi w tym zakresie.

10 Zasada poszanowania praw człowieka jako zasada prawa wspólnotowego. 1/ preambuła Jednolitego Aktu Europejskiego 1986; 2/ Traktat z Maastricht: Art. 6 (F) ustęp 1 TUE, w wersji poprawionej Traktatem Amsterdamskim: Unia jest zbudowana na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz praworządności, które są powszechne w Państwach Członkowskich. 3/ Traktat Amsterdamski 1997: przestrzeganie tych podstawowych zasad jest warunkiem członkostwa w Unii Europejskiej. Stałe i poważne naruszanie zasad ogólnych europejskiego prawa wspólnotowego może doprowadzić do zawieszenia pewnych uprawnień państw członkowskich, w tym również prawa do głosowania w Radzie UE. Art. 6 ustęp 2: Unia respektuje podstawowe prawa zagwarantowane w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, podpisanej w Rzymie 4 listopada 1950 r. oraz prawa wynikające tradycji konstytucyjnych, wspólnych dla Państw Członkowskich, jako ogólne zasady prawa Wspólnoty. 4/ Traktat Nicejski 2001: samo ryzyko wystąpienia takiego naruszenia zasad ogólnych europejskiego prawa wspólnotowego, może być przyczyną działania zawieszającego prawa takiego państwa, w którym zostanie ono stwierdzone.