RAMOWY PROGRAM EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNY DLA I ETAPU NAUCZANIA UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNA W STOPNIU UMIARKOWANYM

Transkrypt

1 RAMOWY PROGRAM EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNY DLA I ETAPU NAUCZANIA UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNA W STOPNIU UMIARKOWANYM w odniesieniu do podstawy programowej Program edukacyjno terapeutyczny dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualna w stopniu umiarkowanym realizujących I etap nauczania został opracowany w oparciu o: Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356), Tanajewska A., Naprawa R., Nowe programy edukacyjno-terapeutyczne dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualna w stopniu umiarkowanym, znacznym i niepełnosprawnością sprzężoną. Celem edukacji ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym jest budowanie jego tożsamości, rozwijanie autonomii i poczucia godności, wdrażanie go do funkcjonowania społecznego oraz do rozumienia i przestrzegania norm społecznych, a w szczególności wyposażenie go stosownie do jego możliwości w takie umiejętności i wiadomości, które pozwolą mu na postrzeganie siebie jako niezależnej osoby, oraz aby: 1) mógł porozumiewać się z otoczeniem w najpełniejszy sposób, werbalnie lub pozawerbalnie z wykorzystaniem znanych sposobów porozumiewania się (także wspomagających i alternatywnych metod komunikacji AAC); 2) zdobył maksymalną samodzielność w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych; 3) był zaradny w życiu codziennym, adekwatnie do indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie godności własnej i decydowania o sobie; 4) mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia, zachowując prawo do swojej inności;

2 5) mógł nabywać umiejętności i uczyć się czynności, przydatnych w przyszłym dorosłym życiu. W szkole podstawowej wyodrębnia się: 1) zajęcia edukacyjne: a) funkcjonowanie osobiste i społeczne, b) zajęcia rozwijające komunikowanie się, c) zajęcia rozwijające kreatywność, d) wychowanie fizyczne, e) religia/etyka1. 2) zajęcia rewalidacyjne. W zależności od potrzeb uczniów treści nauczania mogą wykraczać poza obszary. Nauczyciel ma prawo do wyboru, w tym zawężania lub poszerzania treści nauczania korzystnych dla rozwoju ucznia. Podczas wczesnej edukacji należy skoncentrować się na treściach trzech obszarów: Samoobsługa Ja, uspołecznienie Ja i otoczenie, Rozwijanie sprawności i umiejętności To co nas wspiera. ROZPORZĄDZENIE MEN DZIAŁ TREŚCI KSZTAŁCENIA OBSZAR I SAMOOBSŁUGA : JA (ja z samym sobą) 1. Czynności samoobsługowe JEDZENIE: Sygnalizowani głodu i pragnienia, Uczenie się spożywania posiłków Kształtowanie funkcji gryzienia Uczenie się posługiwania się sztućcami Uczenie się przygotowywania, nakładania posiłków Uczenie się pomagania przy nakrywaniu stołu Uczenie się sprzątania miejsca spożywania posiłków Uczenie się dokonywania zakupów żywnościowych jedzenie Naczynia i sztućce Spożywanie posiłków Naczynia do napojów Picie Nalewanie i przelewanie płynów Przygotowanie posiłków Zasady zachowania przy stole Nakrywanie do stołu

3 UBIERANIE SIĘ: Uczenie się wkładania i zdejmowani odzieży Uczenie się określania zakresu pomocy potrzebnej podczas ubierania/rozbierania się Uczenie się dobierania odzieży stosownej do pogody, sytuacji, pory dnia, wieku Samodzielne dokonywanie wyboru odzieży Uczenie się dbania o czystość odzieży 2. Dbanie o czystość HIGIENA OSOBISTA: Uczenie się oceniania stanu czystości ciała Stosowanie zabiegów higienicznych Uczenie się dbania o higienę jamy ustnej Dbanie o higienę intymną Korzystanie z przyborów toaletowych i kosmetyków Dokonywanie zakupów przyborów toaletowych i kosmetyków POTRZEBY FIZJOLOGICZNE: Zgłaszanie potrzeb Samodzielne załatwianie potrzeb Zachowanie intymności podczas korzystania z toalety Dbanie o czystość w toalecie i łazience 3. Troska o zdrowie i bezpieczeństwo MOJE ZDROWIE: Dbanie o odpowiednią pozycję podczas pracy oraz dobre oświetlenie Dobieranie produktów spożywczych do poszczególnych posiłków Różnicowanie pojęć człowiek zdrowy, człowiek chory MOJE ZDROWIE: Przestrzeganie zasad higieny Rozpoznawanie pierwszych objawów przeziębienia Przestrzeganie zasad higieny podczas choroby Rozumienie znaczenia snu oraz odpoczynku Ubieranie się Higiena osobista Potrzeby fizjologiczne Dbanie o zdrowie Czynniki i sytuacje sprzyjające lub zagrażające zdrowiu Odzież Ubieranie i rozbieranie się Dobór stroju do pogody, sytuacji, pory roku Estetyka ubioru Przybory toaletowe i przedmioty służące do higieny osobistej Mycie zębów Mycie rąk, twarzy, ciała Dbanie o włosy Zabiegi higieny osobistej Załatwianie potrzeb fizjologicznych Prawidłowa postawa podczas siedzenia Produkty spożywcze Zdrowie i racjonalne odżywianie Dostrzeganie konieczności dbania o własne zdrowie Profilaktyka zdrowotna

4 Przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia Konieczność prowadzenia badań profilaktycznych JA W BEZPIECZNYM ŚWIECIE: Rozpoznawanie i rozumienie znaków drogowych, symboli, oznaczeń w różnych miejscach Zachowanie zasad bezpieczeństwa Zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć edukacyjnych i przerw międzylekcyjnych Zasady bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię OBSZAR II USPOŁECZNIENIE : JA i otoczenie (ja z samym sobą) 1. Funkcjonowanie w środowisku JA JAKO KONSUMENT: Planowanie i robienie zakupów Poznawanie wartości pieniądza Umiejętność płacenia za towar lub usługę Wysyłanie listów i paczek Korzystanie z menu i zamawianie potraw JA W ŚWIECIE KULTURY I ROZRYWKI: Korzystanie z ośrodków i instytucji kultury Właściwe zachowanie w różnych miejscach i sytuacjach JA - UCZEŃ: Identyfikacja własnych danych osobowych Poznawanie nazwy i adresu szkoły Poznanie osób pracujących w szkole Poznanie rodzajów pomieszczeń Przestrzeganie zasad i norm panujących w szkole Branie udziału w uroczystościach szkolnych Poznawanie i korzystanie z otoczenia placówki Poznawanie swoich nauczycieli Poznawanie kolegów i koleżanek Przestrzeganie zasad panujących w klasie Przestrzeganie norm współżycia w grupie Uczenie się współpracy w grupie BUDOWANIE WŁASNEJ TOŻSAMOŚCI: Identyfikacja własnych danych osobowych JA CZŁONEK RODZINY: Uczeń jako konsument Uczeń w świecie kultury Uczeń w środowisku szkolnym. Uczeń w środowisku klasowym. Uczeń w życiu osobistym Uczeń jako członek rodziny W sklepie Na poczcie Na dworcu PKP lub PKS W barze i restauracji W kinie W teatrze W muzeum Moja szkoła Pomieszczenia szkolne Plac zabaw Zabawki Przybory, artykuły szkolne Pracownicy szkoły Przestrzeganie norm postępowania Kontakt ze społecznością szkolną Obowiązki dyżurnego Uroczystości i imprezy szkolne Poznawanie siebie jako osoby Wygląd Cechy charakteru Kontrola emocji i reakcji na trudności W rodzinie Święta i uroczystości rodzinne

5 Określanie swojego miejsca w rodzinie Nazywanie członków rodziny i rozumienie ich ról Podejmowanie obowiązków domowych Rozumienie relacji między członkami rodziny Przestrzeganie zasad panujących w rodzinie Branie udziału w świętach i tradycjach rodzinnych Przestrzeganie kultury życia codziennego JA W CHOROBIE: Poznawanie pracy lekarzy różnych specjalności i pielęgniarek Wdrażanie się do prawidłowego zachowania się podczas wizyty u lekarza oraz pobytu w szpitalu MOJE MIEJSCE ZAMIESZKANIA: Poznanie i korzystanie z adresu domowego Poznawanie otoczenia domu JA CZŁONEK SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ: Poznawanie sąsiadów, znajomych i ich ról społecznych Poznawanie i korzystanie z miejsc użyteczności publicznej Poznawanie ważnych urzędów i instytucji Poznawanie znanych i ciekawych miejsc w swojej miejscowości Poznawanie regionu, tradycji, obyczajów Korzystanie ze środków komunikacji lokalnej i przestrzeganie zasad korzystania z nich JA CZŁONEK SPOŁECZEŃSTWA: Rozumienie przynależności do kraju, regionu, narodu Poznanie barw i symboli narodowych Poznawanie organów władzy państwowej Branie udziału w świętach narodowych Uczeń w środowisku szpitalnym Uczeń jako mieszkaniec swojej miejscowości Uczeń jako mieszkaniec regionu Uczeń jako członek społeczeństwa Uczeń jako obywatel Unii Europejskiej Prace domowe W szpitalu Zasady i reguły panujące w szpitalu Pierwsza pomoc Moja miejscowość Typowe zajęcia mieszkańców Polska - moja ojczyzna Mieszkańcy Europy

6 OBSZAR III ROZWIJANIE SPRAWNOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI : JA w środowisku szkolnym (To co mnie wspiera) Funkcjonowanie i procesy poznawcze Działania nauczycieli i specjalistów wspierające ucznia w zakresie procesów poznawczych Procesy emocjonalno-motywacyjne Działania nauczycieli i specjalistów wspierające ucznia w zakresie emocji, motywacji. 1. Edukacja polonistyczna A. Porozumiewanie się z otoczeniem JA W ROZMOWIE: Rozwijanie mowy i umiejętności komunikowania się Przyswajanie języka i rozwój mowy Porozumiewanie się w formie dialogu Pobudzenie zmysłów Usprawnianie działania zmysłów powonienia, smaku, dotyku oraz kinestezji B. Przygotowanie do nauki czytania Rozwijanie percepcji słuchowej Rozwijanie percepcji wzrokowej i spostrzegania C. Przygotowanie do nauki pisania Działania nauczycieli i specjalistów wspierające ucznia w zakresie : motoryki małej, motoryki dużej, rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej i wzrokowo-słuchowo-ruchowej. 2. Edukacja matematyczna Rozwijanie autoorientacji i orientacji przestrzennej Wypracowanie somatognozji Wspieranie w nabywaniu umiejętności liczenia Procesy poznawcze Uwaga Pamięć Myślenie Emocje motywacje Komunikacja pozawerbalna Komunikacja werbalna Rozwijanie percepcji słuchowej Rozwijanie percepcji wzrokowej i spostrzegania Przygotowanie do nauki pisania Stosunki przestrzenne Moje ciało Klasyfikowanie Geometria Zbiory i działania na zbiorach Operacje matematyczne Orientacja czasowa Czas i Wykonywanie zadań Tempo pracy Mowa ciała Mowa znaków Wrażenia dotykowe Wrażenia smakowe Wrażenia zapachowe Słuchanie i rozumienie komunikatów werbalnych Posługiwanie się mową Sprawność narządów mowy Wyrażenia dźwiękonaśladowcze Ćwiczenia wrażliwości słuchowej Ćwiczenia rytmiczne Ćwiczenia słuchu fonematycznego Analiza i synteza słuchowa Analiza i synteza wzrokowa Ćwiczenia motoryki dużej Ćwiczenia motoryki małej Ćwiczenia grafomotoryki Orientacja przestrzenna Kierunki Części ciała Części twarzy Cechy wielkościowe i jakościowe Cechy ilościowe Figury geometryczne Zbiory Liczenie Porządkowanie i porównywanie Dodawanie i odejmowanie

7 3. Edukacja przyrodnicza JA I PRZYRODA: Poznawanie pór roku i zjawisk im towarzyszących Poznawanie świata roślin, jego znaczenia Prowadzenie upraw i prac ogrodniczych Poznawanie świata zwierząt, hodowla, opieka 4. Edukacja muzyczna Branie udziału w różnych formach twórczości 5. Edukacja plastyczna Branie udziału w różnych formach twórczości Tworzenie własnych prac artystycznych 6. Edukacja techniczna JA W ŚWIECIE TECHNIKI: Obsługiwanie aparatu telefonicznego Wybieranie lub wskazywanie numerów do bliskich oraz numerów alarmowych Wysyłanie i odbieranie sms-ów Obsługiwanie urządzeń RTV i AGD 7. Zajęcia komputerowe JA W ŚWIECIE TECHNOLOGI INFORMACYJNEJ: Obsługiwanie komputera korzystanie ze standardowych i specjalistycznych urządzeń peryferyjnych i programów Rysowanie i malowanie na ekranie z wykorzystaniem podstawowych funkcji przybornika edytora graficznego Obsługiwanie prostych gier Pory roku, dnia, tygodnie Mierzenie Waga ciężaru, pojemności Długość Pojemność Zmiany zachodzące w przyrodzie Obserwacje przyrodnicze Hodowla roślin Ekosystemy Zwierzęta Zajęcia muzyczne Przyroda w różnych porach roku Kalendarz pogody Sianie Sadzenie Park Ogród warzywny Sad Las Łąka Zwierzęta domowe Zwierzęta hodowlane Zwierzęta egzotyczne Słuchanie muzyki Śpiewanie Wyrażanie muzyki ruchem Wiadomości i Kolory podstawowe i pochodne umiejętności plastyczne Techniki plastyczne Rysowanie Malowanie Uczeń w świecie techniki Aparat telefoniczny Urządzenia domowe Narzędzia techniczne Techniki artystyczne Lepienie Wycinanie Zabawy Budowanie z klocków konstrukcyjne Uczeń w świecie technologii informacyjnej Obsługiwanie komputera

8 edukacyjnych Korzystanie z przeglądarek internetowych 8. Wychowanie fizyczne Rozwijanie sprawności i kondycji fizycznej Usprawnianie integracji zmysłoworuchowej Przemieszczanie się Orientacja w budynku szkolnym Gimnastyka Sprawność ruchowa Lekkoatletyka Biegi Rzuty Skoki Treści kształcenia ujęte powyżej są ukierunkowane na rozwój dzieci niepełnosprawnych, wspomaganie ich wszechstronnego i harmonijnego rozwoju w procesie nabywania wiedzy o świecie, a samych sobie, wprowadzanie ich w złożoność otaczającej rzeczywistości oraz uświadomienie im miejsca współczesnego człowieka w środowisku społecznych, kulturowym i przyrodniczym. Opracowany program obejmuje różne sfery działań, zawiera określone cele operacyjne i są przeznaczone do pracy z konkretnym uczniem. Jego najistotniejszym elementem jest zapewnienie podopiecznym optymalnego rozwoju poznawczego i społecznego. LITERATURA 1. Tanajewska A., Naprawa R., Nowe programy edukacyjno-terapeutyczne dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualna w stopniu umiarkowanym, znacznym i niepełnosprawnością sprzężoną. Harmonia, Gdańsk Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356). Opracowała: Nowacka Karolina