zestaw ćwiczeń języka przygotowujących do prawidłowej artykulacji głoski r

Transkrypt

1 zestaw ćwiczeń języka przygotowujących do prawidłowej artykulacji głoski r Wymawianie głoski r stanowi największy problem zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłym życiu. Jej artykulacja jest trudna. Głoska r pojawia się zwykle najpóźniej w zasobie dźwiękowym dziecka, czasem dopiero między 5. a 6. rokiem życia. Niekiedy tylko głoska ta wyprzedza sz, ż (rz), cz, dż. Wadliwa wymowa dźwięku r nazywana jest rotacyzmem. Praca z głoską rprzebiega odmiennie niż w przypadku pozostałych głosek w języku polskim i właśnie z tych powodów należy jej się szczegółowe opracowanie. W większości przypadków rotacyzmu prowadzi się ćwiczenia wstępne, których celem jest doprowadzenie do wibracji czubka języka. I Wstępna gimnastyka języka: 1. Wysuwanie szerokiego języka z buzi nie dotykając zębów. 2. Ujmowanie brzegów języka między zęby trzonowe i delikatne żucie. 3. Robienie łopatki ( łyżeczki ) z języka. 4. Liczenie górnych, a następnie dolnych zębów czubkiem języka. 5. Masaż języka przez wysuwanie go i wsuwanie przez lekko zbliżone zęby. 6. Unoszenie szerokiego języka za górną wargę i unoszenie szerokiego języka za górne zęby. 7. Cofanie szerokiego języka wzdłuż podniebienia. 8. Kląskanie językiem. 9. Mlaskanie, ssanie lub naśladowanie ssania cukierka czubkiem języka. 10. Zlizywanie miodu, nutelli ze spodeczka lub z głębokiego kieliszka. 11. Odklejanie czubkiem języka z przedniej części podniebienia twardego (wałka dziąsłowego) chrupki, opłatka, czekolady, wafelka, nutelli itp.

2 12. Przytrzymywanie czubkiem języka cukierka, drażetki, rodzynki itp. na wałku dziąsłowym za górnymi zębami. 13. Parskanie wargami (motorek), parskanie z językiem wsuniętym między wargi. 14. Rakieta - Zdmuchiwanie małego skrawka papieru umieszczonego na czubku języka. 15. Młotek szybkie wypowiadanie głoski l dotykając czubkiem języka o górny wałek dziąsłowy. 16. Trzepanie dywanów szybkie i kilkukrotne uderzanie językiem o górną wargę wybrzmiewając ly. II Ćwiczenia precyzyjne języka z pomocą głosek:d, t, l, n. Uwaga! Wymawianie tych głosek powinno być czyste. Jeżeli głoskal zamieniana jest na głoskę i lub j nie wolno zaczynać ćwiczeń z głoskąr. Najpierw dziecko musi prawidłowo wymawiać głoskę l. Należy poinstruować dziecko, aby przy wymawianiu tych głosek ułożyło czubek języka na wałku dziąsłowym, za górnymi zębami. Głoska r jest dziąsłowa, dlatego praca przygotowawcza z głoskami pomocniczymi t, d, n odbywa się również na dziąsłach. Ćwiczenia wykonuje się przy znacznym otwarciu ust. 1. Szybkie wymawianie, poruszając jedynie językiem nie brodą: la la la... lo lo lo... le le le... li li li... ly ly ly...

3 lu lu lu... l l l l Wypowiadanie zbitki sylabowej: lalolule 3. Chiński język wypowiadanie zbitek sylabowych szybko i kilkakrotnie: nalapatada nolopotodo nelepetede nuluputudu nylypytydy. 4. Traktor - wielokrotne, coraz szybsze wypo-wiadanie zbitkibd, a następnie sylab: bda, bdo, bdu, bde, bdy, pta, pto, ptu, pte, pty, bda pta bdo pto bde pte bdu ptu bdy pty. 5. Karabin maszynowy wielokrotne, energiczne wymawianie głoski, najpierw wolno, potem coraz szybciej, dotykając czubkiem języka o górny wałek dziąsłowy przy szeroko otwartych ustach

4 d d d... t t t... n n n... td td td... tn tn tn... dn dn dn... tdn tdn tdn Powtarzanie: adda adda adda oddo oddo oddo dda addo adde patataj patataj patataj hopla hop hopla hop hopla hop bla ble bla ble bla ble lelum polelum lelum polelum lelum polelum tla tlo tlu tedamwa tat tedat ente dente 7. Powtarzanie te de tak, by skracać samogłoskę e, tzn. wymawiać ją szybko. teda - teda tede tede tedo tedo

5 tedu tedu 8. Suszarka - mocne dmuchanie na czubek języka uniesiony do wałka dziąsłowego, aż do pojawienia się tr... Próby mocnego wymawiania dr..., tr Zepsuty traktor mocne akcentowanie głoski t w czasie wybrzmiewania zbitek tll, tll, trl najpierw szeptem, potem głośno. 10. Piła - uderzanie palcem w czubek języka po wędzidełku podjęzykowym podczas ciągłej wymowy przedłużonego d (szybkie energiczne poziome przesuwanie palca w lewo i w prawo)