Kiedy do logopedy. Z Twoją pomocą dziecko da sobie radę. Koniecznie udaj się z dzieckiem do logopedy, gdy dziecko:

Transkrypt

1 Oto kilka ciekawych artykułów dla Rodziców, którzy chcą dowiedzieć się czegoś na temat prostych sposobów pracy z dzieckiem, potrzebującym pomocy logopedycznej. Myślę, że można znaleźć tu coś ciekawego i skorzystać z informacji. Postaram się dla Państwa udostępniać systematycznie ciekawe artykuły z tej dziedziny. Pozdrawiam serdecznie. mgr logopeda Agnieszka Semla Kiedy do logopedy Koniecznie udaj się z dzieckiem do logopedy, gdy dziecko: nie gaworzy, roczne nie wypowiada sylab, podejrzewamy, że nie rozumie naszych poleceń, 2-latek nie wypowiada prostych słów (mama, baba, tata, dada...), 3-latek nie buduje zdań, 4-latek formułuje jedynie zdania proste, równoważniki zdań, wypowiada zaledwie proste słowa, zniekształca wyrazy, znacznie odstaje w rozwoju mowy od rówieśników, izoluje się, niechętnie bawi się z dziećmi, jest odrzucane przez grupę z powodu gorzej rozwijającej się mowy, w wieku 4 lat nadal mówi niepłynnie, zacina sie, powtarza sylaby, nie może "wydusić z siebie słowa", nawykowo oddycha buzią, podczas mówienia wsuwa język między przednie zęby, 4-latek nie wypowiada głosek k, g, l, ś, ź, ć, dź lub s, z, c, dz, 5-latek nie wypowiada l (np. nadal zastępuje przez j) albo nie wypowiada r, s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, k, g, ą, ę, 6-latek nie wypowiada sz, ż, cz, dż, gdy mamy wątpliwości, czy dziecko słyszy. Ponadto, jeśli już u bardzo małego dziecka zaobserwujemy wolniejszy rozwój takich umiejętności jak siadanie, raczkowanie, gaworzenie, wymawianie pierwszych sylab, słów,

2 to warto już wtedy zgłosić się do logopedy, by ocenił funkcjonowanie narządów mowy, poziom rozwoju narządów artykulacyjnych i ewentualnie zalecił odpowiednie ćwiczenia, które usprawnią narządy mowy i przyspieszą dojrzewanie tych części układu nerwowego, które odpowiadają za rozwój mowy. Może się bowiem okazać, choć oczywiście nie musi, że opóźnienie rozwoju ruchowego dziecka zapowiada opóźniony rozwój mowy. Jak wspomagać rozwój mowy dziecka? Mów do dziecka. Rozmawiaj z dzieckiem, wciągaj w rozmowę, pytaj o zdanie. Staraj sie mówić tak, by dziecko widziało twoją twarz i usta, by nie tylko słyszało, co mówisz, ale i widziało, jak mówisz. Jak najwięcej czytaj dziecku. Śpiewaj z dzieckiem. Powtarzaj przy dziecku proste wierszyki. Opowiadaj bajki, rozwijaj wyobraźnię dziecka. Pokazuj dziecku świat, opisuj życie, które dzieje się dookoła, nazywaj czynności, które wykonujesz, przedmioty z otoczenia (np. Teraz kroję chleb, popatrz, to jest chleb. Teraz smaruję go masłem. ). Motywuj dziecko do mówienia. Ciesz się z najdrobniejszych sukcesów, nawet jeśli wypowiadane przez malucha słowa czy zdania są jeszcze nieporadne lub niezrozumiałe. Niech dziecko wie, że warto się starać. Nie wyręczaj dziecka, nie mów za niego, nie zgaduj jego potrzeb. Zachęcaj dziecko do mówienia, mówiąc spokojnie i łagodnie. Odpowiadaj na pytania, choćby to samo pytanie było ci zadawane na okrągło. Jeśli przestaniesz odpowiadać, dziecko przestanie pytać i straci zainteresowanie światem i mową. Słuchaj uważnie, co dziecko ma ci do powiedzenia. Dziecko musi wiedzieć, że zostanie wysłuchane i że warto podjąć wysiłek mówienia, mimo że łatwiej jest pokazać palcem lub gestem. Zwracaj uwagę na odgłosy otoczenia, staraj się je z dzieckiem naśladować (np. szczekanie psa, dźwięk dzwonka, płacz dziecka, szum wody). Pokaż dziecku, że mówienie jest czymś ciekawym, służy porozumiewaniu się z innymi ludźmi i poznawaniu świata.

3 Ćwiczenia mowy i języka Ćwiczenia buzi i języka wspomagające rozwój mowy dziecka: Zsuń wargi w dzióbek, cmokaj. Naśladuj mlaskanie. Kląskaj, naśladując jak jedzie konik. Zamknij buzię, nabieraj powietrza w policzki i rób balony. Rób na zmianę szeroki uśmiech i wąski dzióbek. Dmuchaj na świeczkę, watkę, piórko lub papierek. Chuchaj. Otwórz szeroko buzię, przy otwartej buzi licz górne zęby, podnosząc przy tym wysoko język. Otwórz szeroko buzię, język podnoś do podniebienia i opuszczaj. Wypychaj językiem od środka raz jeden, raz drugi policzek. Rób balon na zmianę w prawym i lewym policzku. Wyobraź sobie, że twój język jest pędzelkiem. Maluj czubkiem języka na podniebieniu różne wzory. Otwórz buzię, wsuwaj i wysuwaj język. Wyciągaj język na brodę. Kieruj język do kącików ust zrób z języka wahadełko. Oblizuj usta dookoła, najpierw w prawo, potem w lewo. Wsuwaj język między rozchylone zęby. Wysuwaj długi i cienki język. Otwórz buzię, na zmianę dotykaj językiem górnej i dolnej wargi. Staraj się dotknąć językiem do nosa. Uwaga! Dzieci, które w czasie mówienia nawykowo wysuwają język z buzi, nie mogą wykonywać ćwiczeń, które wymagają wyciągania języka przed zęby, gdyż pogłębia to wadę wymowy. Dzieci te mogą wykonywać tylko pierwszą partię ćwiczeń.

4 Gdy dziecko nie używa K i G Wadą wymowy, która dotyka wielu przedszkolaków, jest tzw. kappacyzm i gammacyzm. Są to wady polegające na wadliwej realizacji głosek k oraz g. Najczęściej zamiast k dziecko mówi t, a zamiast g mówi d. Wypowiada np. tatao zamiast kakao, muzyta zamiast muzyka, tot zamiast kot, tat zamiast tak, tubet zamiast kubek, oto zamiast oko, dłowa zamiast głowa, itd. Zdarza się, że zamiast zamieniać głoskę k na t i g na d, dziecko po prostu je opuszcza, mówiąc łowa zamiast głowa, ube zamiast kubek. Nierzadko kappacyzm i gammacyzm przejawiają się tym, że dziecko ani nie zamienia głosek, ani ich nie opuszcza, tylko deformuje, wypowiadając zamiast k i g dźwięki do nich zbliżone, ale nie będące tymi prawidłowymi. Przyczyną kappacyzmu i gammacyzmu najczęściej jest opóźniony rozwój mowy oraz niska sprawność języka, zwłaszcza tylnej jego części. Terapia powinna odbywać się pod kierunkiem logopedy, który wybierze najskuteczniejszą metodę uzyskania prawidłowej wymowy głosek k i g. Jednak rodzice jeszcze przed wizytą - mogą i powinni wykonywać z dzieckiem ćwiczenia przygotowujące buzię dziecka do prawidłowej wymowy tych głosek. Rozpoczynamy zawsze od ćwiczeń wstępnych, mających na celu usprawnienie języka oraz uzmysłowienie dziecku, która to część języka uczestniczy w wypowiadaniu głosek k i g. Prosimy więc dziecko o podnoszenie i opuszczanie środka (grzbietu) języka tak, by dotknął on do podniebienia w tylnej części jamy ustnej jak to ma miejsce przy prawidłowej artykulacji tych głosek. Ważne jest także nieustanne przy każdej okazji pokazywanie dziecku prawidłowej wymowy zaburzonych głosek. Mówimy do dziecka zawsze tak, by widziało ruch naszych ust, mówimy przesadnie poprawnie, akcentując głoski, których realizacja jest zaburzona. Klękamy np. przed dzieckiem, wskazujemy palcem oko i mówimy z szeroko otwartą buzią, bardzo wyraźnie, by dziecko widziało, co się dzieje wewnątrz naszych ust: o-k-o. Zawsze dbajmy o to, by dziecko dobrze widziało, jak mówimy. To podstawa terapii niemal każdego zaburzenia mowy.

5 Gdy dziecko nie mówi R Głoska r pojawia się w mowie dziecka zwykle ok. 4-5 roku życia. Nieprawidłową artykulację głoski r lub jej brak nazywamy rotacyzmem. Istnieją 3 rodzaje rotacyzmu: Rotacyzm właściwy to zniekształcanie r i tworzenie przez dziecko dźwięku nie istniejącego w danym języku. Brzmienie r jest zaburzone, a głoska zdeformowana na skutek nieprawidłowego miejsca wibracji zamiast na czubku języka wibracja powstaje np. z tyłu języka, na policzku, na wardze. Pararotacyzm to zastępowanie głoski r innymi istniejącymi w danym języku. Dziecko zamiast r mówi np. j, l, ł. Zwykle, w prawidłowym rozwoju mowy, 2-3 letnie dziecko zamiast r wypowiada j ( np. jowej zamiast rower, djoga zamiast droga ), później pojawia się głoska l i dziecko zaczyna mówić lowel, dloga. Takie zamiany głoskowe nazywamy rotacyzmem rozwojowym. Następnie, ok.4-6 roku życia przychodzi czas na właściwe r. Mogirotacyzm to brak głoski r. Dziecko opuszcza r i wypowiada słowa, jakby w ogóle tego dźwięku w słowie nie było ( np. doga zamiast droga ). Jeśli rotacyzm przedłuża się i 6-letnie dziecko nadal nie wypowiada r lub wypowiada, ale je zniekształca, jest to powód do rozpoczęcia terapii. R jest to głoska powstała na skutek wibracji przedniej części języka. Pojawia się w wymowie dziecka jako jedna z ostatnich, ponieważ wymaga dużej sprawności mięśni języka oraz jego pionizacji, tj. ruchów języka w pionie. Aby zapobiec ewentualnym opóźnieniom i patologiom w wymowie r, można już z 2-3 latkiem bawić się w podnoszenie języczka do góry, w rysowanie czubkiem języka na podniebieniu, w dotykanie językiem do nosa, mlaskanie z przyklejaniem języka do podniebienia, dynamiczne szybkie wypowiadanie lalalala czy dadada. Uwaga! Nie przyspieszajmy wymowy r! Jeśli zniecierpliwiony rodzic, widząc, że koleżanki, koledzy w przedszkolu już mówią r, zacznie zachęcać powiedz rower, powiedz krowa, może to wywołać u dziecka wadę wymowy. Bo dziecko, chcąc zadowolić rodzica, zacznie szukać wibracji gdziekolwiek i prawie pewne, że wywoła ją gdzie indziej, niż na czubku

6 języka: np. w gardle, na policzku, na wardze. Później bardzo ciężko jest taką wadę poddać skutecznej terapii, gdyż łatwiej i szybciej daje się wywołać głoskę, której dziecko jeszcze w ogóle nie wymawia, niż korygować głoskę zniekształconą i w tej deformacji utrwaloną. Ćwiczenia przygotowujące do wymowy r : dotykanie końcem języka na przemian nosa i podbródka; dotykanie językiem górnych zębów od wewnątrz i z zewnątrz; unoszenie czubka języka do dziąseł (z artykulacją głoski l); unoszenie czubka języka do dziąseł (z artykulacją głoski d); oblizywanie podniebienia przy otwartych ustach; zmienianie układu języka z wąskiego na szeroki; mlaskanie; unoszenie języka do nosa i wywijanie go na brodę; dynamiczne, szybkie wymawianie: lalalalala, llllllllllllll; dynamiczne wymawianie: ddddddddddddd, tdtdtdddtt Autorem artykułu jest Patrycja Nocoń neurologopedia