Mastocyty tryptazo- i chymazododatnie jako potencjalny czynnik rokowniczy u chorych na chłoniaka Hodgkina
|
|
- Wacław Świątek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Mastocyty tryptazo- i chymazododatnie jako potencjalny czynnik rokowniczy u chorych na chłoniaka Hodgkina Tryptase- and chymase-positive mast cells as possible prognostic factor in patients with Hodgkin s lymphoma Barbara Rygoł 1, Sławomira Kyrcz-Krzemień 2, Jacek Pająk 3, Piotr Konicki 3, Elżbieta Kowal 3, Teresa Gasińska 1 1 Klinika Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej, Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2 Katedra i Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku, Śląska Akademia Medyczna, Katowice 3 Katedra i Zakład Patomorfologii, Śląska Akademia Medyczna, Katowice Streszczenie: Cele. Celem pracy było określenie związku między aktywnością mastocytów tryptazododatnich (MCD-T) i chymazododatnich (MCD-C) a dynamiką procesu chorobowego u pacjentów z chłoniakiem Hodgkina. Pacjenci i metody. Materiał badawczy stanowiły utrwalone w parafinie preparaty węzłów chłonnych pobrane od 72 chorych leczonych w Klinice Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach w latach Badana grupa składała się z 44 mężczyzn i 28 kobiet w wieku lat (śr. 36,5). Stosunek mężczyzn do kobiet wynosił 1,57:1. W próbkach wyróżniono 5 typów histologicznych chłoniaka Hodgkina według klasyfikacji WHO. W badanej grupie całkowity czas przeżycia (overall survival OS) wynosił miesięcy (śr. 64,5), a czas przeżycia wolny od objawów choroby (disease free survival DFS) wynosił miesięcy (śr. 44,8). Materiał tkankowy oceniano histologicznie za pomocą standardowego barwienia hematoksyliną i eozyną oraz odczynów immunohistochemicznych z użyciem monoklonalnych przeciwciał. Do wizualizacji użyto zestawów ABC kit. Zabarwione preparaty oglądano w powiększeniu x100 w celu znalezienia miejsc o największej koncentracji mastocytów, a następnie w powiększeniu x200, dokonując oceny gęstości MCD-T i MCD-C w 10 wybranych polach widzenia o powierzchni 0,152, a następnie obliczano średnią z 10 pól. Za reakcję dodatnią MCD-T i MCD-C uznano wyraźny odczyn cytoplazmatyczny o charakterze ziarnistym. Wyniki. Największą średnią gęstość MCD-T i MCD-C odnotowano w postaci NS (nodulor sclerosis), najmniejszą zaś w LD (lymphocyte depleted). Stwierdzono istotną statystycznie różnicę pomiędzy MCD-T w postaci NS i LD (p = 0,0002). W badanej grupie największą gęstość MCD-T i MCD-C stwierdzono w III stopniu zaawansowania, najmniejszą zaś w IV stopniu, nie wykazano jednak statystycznie istotnych zależności między gęstościami MCD-T i MCD-C a stopniem zaawansowania klinicznego oraz wiekiem i płcią. W badaniu oceniano OS w zależności od typu histologicznego. Najdłuższy całkowity czas przeżycia stwierdzono w grupie z postacią MC (mixed cellularity), znacznie gorszy z postacią NS. Wnioski. Gęstość mastocytów tryptazododatnich i chymazododatnich w analizowanej grupie chorych na chłoniaka Hodgkina wykazuje związek z typem histologicznym. Zwiększona gęstość mastocytów tryptazododatnich w postaci NS może mieć wpływ na gorsze rokowanie. Słowa kluczowe: chłoniak Hodgkina, chymaza, mastocyty, rokowanie, tryptaza Abstract: Aim of the study was to reveal potential prognostic factors in Hodgkin s lymphoma (HL) patients by means of assessment of the influence of mast cells on clinical characteristics of the disease. Patients and methods. Paraffin-fixed lymph node biopsies taken from the group of 72 patients treated for Hodgkin s lymphoma in the Department of Internal Medicine and Oncological Chemotherapy of Silesian Medical Academy in Katowice from 1990 to The analyzed group consisted of 44 men (age 16-73, mean 39.2) and 28 women (age 15-73, mean 36.5) presenting with 5 histological types of HL according to WHO classification. Overall survival (OS) for the group ranged from 3 to 169 month (mean 64.5) while disease-free survival (DFS) was from 4 to 167 months (mean 44.8). Tryptase and chymase-positive mast cell density was assessed in order to correlate it with histological type, staging, sex and age of patients. Tissue specimens were immunohistochemically stained for mast cell tryptase and counted at 200x magnification. Tryptase-positive mast cell density (MCD-T) was assessed in 10 randomly selected fields and the score was averaged. Results. The highest density of MCD-T and Mastocyty tryptazo- i chymazododatnie jako potencjalny... 27
2 MCD-C was observed in NS type while the lowest characterized LD. A statistically significant difference in MCD-T was noted between NS and LD (p=0.0002). Despite the fact that increased density of MCD-T and MCD-T was observed in stage III and the lowest in stage IV of the disease, no correlation was found between MCD and stage, sex or age. Overall survival was assessed in correlation with histological type and showed to be longest in MC and worst in NS type. Conclusions. Tryptase and chymase-positive mast cell density is related to histological type of Hodgkin s lymphoma. Increased mast cell density correlates with worse prognosis in patients with HL. Keywords: chymase, Hodgkin s lymphoma, mast cells, prognosis, tryptase WPROWADZENIE Pierwsze opisy chłoniaka Hodgkina, nazywanego do niedawna ziarnicą złośliwą, sporządził w 1832 roku. Thomas Hodgkin, który na podstawie obrazu sekcyjnego rozpoznał u 7 chorych uogólnioną limfadenopatię i splenomegalię, a następnie przedstawił hipotezę nowotworowego charakteru tej choroby [1]. W 1865 roku Wilks, a w 1878 Greenfield opisali zmiany histologiczne, zwracając szczególną uwagę na zajęcie węzłów chłonnych przez proces o charakterze przewlekłego odczynu zapalnego z towarzyszącym włóknieniem i obecnością licznych komórek wielojądrzastych. Typowe cechy komórek określili w roku 1889 Sternberg i Reed w roku 1902; opisali oni wielkość oraz wygląd wielopłatowych jąder komórkowych i prominentnych jąderek. Obecność komórek Hodgkina, Reeda i Sternberga stała się obowiązkowym kryterium rozpoznania ziarnicy złośliwej, zwanej obecnie chłoniakiem Hodgkina [2,3]. W chłoniaku Hodgkina wyróżnia się 2 główne podtypy (klasyfikacja według WHO z 1999 r.): chłoniak Hodgkina guzkowy postać z przewagą limfocytów LP (nodular lymphocyte predominant Hodgkin lymphoma NLPHL) oraz klasyczny chłoniak Hodgkina (classical Hodgkin lymphoma CHL) z postaciami: stwardnienie guzkowe (NS I, NS II) (nodular sclerosis classical Hodgkin lymphoma NSCHL), postać mieszana (MC; mixed cellularity classical Hodgkin lymphoma MCHL), bogaty w limfocyty (LR; lymphocyte-rich classical Hodgkin lymphoma LRCHL) oraz zanik limfocytów (LD; lymphocyte-depleted classical Hodgkin lymphoma LDCHL) [4]. Chłoniak Hodgkina występuje z częstością 2 3,5 przypadków/ osób rocznie, stanowiąc 8 12% wszystkich nowotworów układu chłonnego [5]. Pomimo długoletnich wieloośrodkowych badań etiologia chłoniaka Hodgkina nie została wyjaśniona. Wiele wskazuje na istotną rolę czynników infekcyjnych i środowiskowych, a także predyspozycji genetycznej w patogenezie chłoniaka Hodgkina [6-8]. Pierwotnie sądzono, że chłoniak Hodgkina ma początek wieloogniskowy, obecnie zakłada się początek jednoogniskowy, podkreślając, że pierwotna lokalizacja pozawęzłowa należy do rzadkości. Zmiany patologiczne w chłoniaku Hodgkina różnią się od występujących w innych nowotworach złośliwych unikatowym składem komórkowym ze względu na zdecydowaną mniejszość nowotworowych komórek Hodgkina, Reeda i Sternberga, stanowiących zaledwie 0,1 2,0% całego nacieku ziarniczego [1]. Większość stanowi otoczenie nienowotworowe, w skład którego wchodzą tzw. komórki odczynowe, takie jak limfocyty, histiocyty, granulocyty, komórki plazmatyczne, fibroblasty i komórki tuczne. Wraz z progresją nowotworu ich odsetek zmniejsza się na korzyść komórek Hodgkina oraz komórek Reeda i Sternberga. W licznych doniesieniach przedstawia się zależności między obrazem histologicznym chłoniaka Hodgkina a objawami klinicznymi i dynamiką procesu chorobowego. Niejednoznaczne są opinie dotyczące wartości rokowniczej poszczególnych parametrów podścieliska w chłoniaku Hodgkina. Niezmiernie istotne wydaje się określenie mechanizmów warunkujących wzajemne interakcje elementów utkania podścieliska zmienionych chorobowo węzłów chłonnych oraz ich wpływu na metabolizm tkanki nowotworowej. W ostatnich latach zwrócono uwagę na udział komórek tucznych w regulacji metabolizmu nowotworu i wykazano bezpośredni związek pomiędzy ich wzmożoną aktywnością a progresją choroby. Prawdopodobnym podłożem tego zjawiska może być interakcja między receptorem CD-30, obecnym w komórkach Hodgkina oraz komórkach Reeda i Sternberga, a ligandem CD-30L, charakterystycznym dla tryptazododatnich komórek tucznych [9,10]. W badaniach in vitro wykazano stymulację komórek Hodgkina, Reeda i Sternberga przez mastocyty na zasadzie reakcji CD-30 CD-30L. Wydaje się, że zjawisko to odgrywa istotną rolę również in vivo, nie wyklucza się jednak udziału innych mediatorów wydzielanych przez mastocyty, takich jak IL-9 i IL-13 [11]. Celem pracy było określenie związku między aktywnością mastocytów tryptazo- i chymazododatnich a dynamiką procesu chorobowego u pacjentów z chłoniakiem Hodgkina. Adres do korespondencji: dr med. Barbara Rygoł, Klinika Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej, Śląska Akademia Medyczna, ul. Reymonta 8, Katowice, tel.: , fax: , rygolb@vp.pl Praca wpłynęła: Przyjęta do druku: Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Pol Arch Med Wewn. 2007; 117 (1-2): Copyright by Medycyna Praktyczna, Kraków 2007 PACJENCI I METODY Materiał badawczy stanowiły utrwalone w parafinie preparaty węzłów chłonnych pobrane od 72 chorych leczonych w Klinice Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach w latach 28 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2007; 117 (1-2)
3 Tabela. Charakterystyka kliniczna badanej grupy Histologia n M K Objawy grupy B LP III Stopień zaawansowania 1 IV NS II 11 III 11 IV MC II 14 III 4 IV LR I 3 II LD II 1 III, 2 IV 2 III 10 IV Odpowiedź na leczenie PR-2 NR-1 CR-6 PR-7 NR-13 CR-15 PR-3 NR-5 CR-4 PR-3 CR-4 PR-1 NR-8 Liczba zmarłych MCD-T ± odchylenie standardowe MCD-C ± odchylenie standardowe 3 8,1 ±3,4 2,8 ±0, ,2 ±2,8 5,6 ±2,2 6 7,9 ±2,7 3,9 ±1,8 0 6,5 ±2,1 3,9 ±1,5 8 4,1 ±1,3 2,3 ±1,4 CR całkowita remisja, K kobiety, LD lymphocyte depletion, LP nodular lymphocyte predominant, LR lymphocyte-rich, M mężczyźni, MC mixed cellularity, MCD-C średnia gęstość mastocytów chymazododatnich, MCD-T średnia gęstość mastocytów tryptazododatnich, NR brak remisji, NS nodular sclerosis, PR częściowa remisja Badana grupa składała się z 44 mężczyzn i 28 kobiet w wieku lat (śr. 36,5). Stosunek mężczyzn do kobiet wynosił 1,57:1. W próbkach wyróżniono 5 typów histopatologicznych chłoniaka Hodgkina według klasyfikacji WHO: typ LP nodular lymphocyte predominant (n = 3), typ NS nodularsclerosis (n = 26), typ MC mixed cellularity (n = 23), typ LR lymphocyte-rich (n = 7) oraz typ LD lymphocyte depleted (n = 13). Charakterystykę kliniczną badanej grupy przedstawiono w tabeli. U pacjentów nie stwierdzono chorób alergicznych, autoimmunologicznych ani rozrostowych. W badanej grupie całkowity czas przeżycia (overall survival OS) wynosił miesięcy (śr. 64,5), a czas przeżycia wolny od objawów choroby (disease free survival DFS) miesięcy (śr. 44,8). Zmarło 32 chorych. W leczeniu I linii stosowano następujące schematy: MOPP (nitrogranulogen, winkrystyna, prokarbazyna, prednizon) lub COPP (cykofosfamid, winkrystyna, prokarbazyna, prednizon) u 43 chorych, MOPP/ABV (doksorubicyna, bleomycyna, winblastyna) lub COPP/ABV u 24 chorych i ABVD (doksorubicyna, bleomycyna, winblastyna, dakarbazyna) u 5 chorych. Całkowitą remisję (CR) uzyskano u 29 (40,3%) chorych, częściową (PR) u 16 (22,2%), a brak remisji (NR) u 27 (37,5%). Materiał tkankowy poddano ocenie histopatologicznej ze standardowym barwieniem hematoksyliną i eozyną oraz odczynami immunohistochemicznymi z użyciem monoklonalnych przeciwciał Novocastra (Anti-Human-Mast Cell Tryptase i Anti-Human-Mast Cell Chymase) w celu oznaczenia aktywności tryptazy i chymazy w ziarnistościach komórek tucznych. Do wizualizacji użyto zestawów ABC kit (Novocastra). Zabarwione preparaty początkowo oglądano w 100-krotnym powiększeniu w celu znalezienia miejsc o największej koncentracji mastocytów tryptazododatnich (MCD-T) i chymazododatnich (HCD-C). Na kolejnym etapie wyniki barwień immunohistochemicznych oceniano z użyciem mikroskopu Nikon Labophot 2 w 200-krotnym powiększeniu w celu oceny mastocytów tryptazo- i chymazododatnich. W każdym przypadku mastocyty tryptazo- i chymazododatnie zliczano w 10 wybranych polach widzenia o powierzchni 0,152, a następnie obliczano średnią z 10 pól. Za reakcję dodatnią dla mastocytów tryptazododatnich (MCD-T) i chymazododatnich (MCD-C) uznano wyraźny odczyn cytoplazmatyczny o charakterze ziarnistym, zgodnie z instrukcją producenta przeciwciała. Analizę statystyczną przeprowadzono w programie Statistica 6.0. W celu zbadania różnic między średnimi gęstościami MCD-T i MCD-C w podgrupach definiowanych według typu histopatologicznego i stopnia zaawansowania wykorzystano testy analizy wariancji (ANOVA) oraz test Kruskalla i Wallisa. Różnice między średnimi gęstościami mastocytów MCD-T i MCD-C w poszczególnych badanych grupach analizowano z użyciem testu post hoc RIR Tukeya. Analizę przeżycia wykonano przy użyciu krzywych Kaplana i Meiera. Krzywe zostały skonstruowane dla przedziałów wartości średnich gęstości MCD-T poniżej i powyżej 10,0 oraz gęstości MCD-C odpowiednio poniżej i powyżej 6,0. Wartość 10,0 i 6,0 przyjęto na podstawie analizy rozkładu danej zmiennej w badanej grupie. Do porównania dwóch krzywych przeżycia zastosowano test F Coxa. W badaniu oceniano OS w zależności od typu histologicznego. Krzywe skonstruowano dla typu NS, MC i LD. Typów LP i LR nie uwzględniono ze względu na uniemożliwiający analizę rozkład zmiennej czasu przeżycia. Do porównania Mastocyty tryptazo- i chymazododatnie jako potencjalny... 29
4 Ryc. 1. Mastocyty tryptazododatnie typ NS (nodular sclerosis). Barwienie Mast Cell Tryptase, powiększenie x200 że w jednostkowym polu widzenia mastocyty tryptazododatnie występują w większych skupiskach niż chymazododatnie. Liczba mastocytów tryptazododatnich w polu widzenia wynosiła 2 64, natomiast mastocytów chymazododatnich Zaobserwowano, że mastocyty tryptazo- i chymazododatnie występują w największych skupiskach w typie NS. W całej grupie średnia gęstość MCD-T wynosiła 7,9 ±0,8, a MCD-C 4,2 ±0,5. Największą średnią gęstość MCD-T odnotowano w typie NS (10,2) (ryc. 1), najmniejszą zaś w typie LD (4,1) (ryc. 2). Analogicznie dla MCD-C: 5,6 w typie NS i 2,3 w typie LD. Stwierdzono istotną statystycznie różnicę między gęstością mastocytów tryptazododatnich w typie histopatologicznym NS i LD (p = 0,0002). W badanej grupie największą średnią gęstość MCD-T i MCD-C stwierdzono w III stopniu zaawansowania, najmniejszą zaś w stopniu IV, nie wykazano jednak statystycznie istotnej zależności pomiędzy średnimi gęstościami MCD-T i MCD-C a stopniem zaawansowania klinicznego oraz wiekiem i płcią. Wyniki analizy przeżycia W badaniu oceniano OS oraz DFS w zależności od liczby mastocytów MCD-T i MCD-C. W badanej grupie nie stwierdzono statystycznie istotnych zależności między OS a gęstością mastocytów MCD-T (p = 0,1) i MCD-C (p = 0,2) oraz między DFS a gęstością mastocytów MCD-C (p = 0,3). Zależność DFS od gęstości mastocytów tryptazododatnich wykazywała tendencję do istotności statystycznej (p = 0,06) (ryc. 3). W badaniu oceniano OS w zależności od typu histopatologicznego. Wykazano statystycznie istotną różnicę między 3 krzywymi Kaplana i Meiera (p = 0,01). Najdłuższy całkowity czas przeżycia stwierdzono w grupie z typem MC, znacznie gorszy z typem NS. Zwraca uwagę zbieżna częstość zgonów osób z typem NS i LD w początkowym okresie choroby. Obliczone prawdopodobieństwo 10-letniego przeżycia chorych z typem NS wynosi 40%, w przypadku typu MC zaś 60% (ryc. 4). Ryc. 2. Mastocyty tryptazododatnie typ LD (lymphocyte depleted). Barwienie Mast Cell Tryptase, powiększenie x400 trzech krzywych przeżycia i obliczenia statystyki testu wykorzystano procedurę Mantela. WYNIKI Ocena gęstości mastocytów W badanej grupie oceniono mastocyty rozproszone w podścielisku nowotworowo zmienionych węzłów chłonnych. Największe zagęszczenie mastocytów stwierdzono wzdłuż naczyń krwionośnych, w pasmach kolagenu w przypadku typu NS oraz w ogniskach martwicy i w ich pobliżu. Zaobserwowano, OMÓWIENIE Wartość rokownicza poszczególnych parametrów histomorfologicznych w chorobie Hodgkina jest szeroko omawiana w piśmiennictwie [11-13]. Liczne prace dotyczą zależności między obrazem histologicznym zmian ziarniczych a dynamiką procesu chorobowego, objawami klinicznymi i wynikami badań laboratoryjnych [14,15]. W ostatnich latach podejmowano również próby oceny przydatności klinicznej pojedynczych parametrów histomorfologicznych, zarówno wśród komórek zmienionych nowotworowo, jak i towarzyszących im elementów podścieliska [9,16,17]. Wydaje się, że niezmiernie istotne dla poznania wspomnianych powyżej zależności jest określenie mechanizmów warunkujących wzajemne interakcje elementów utkania zmienionego chorobowo węzła chłonnego oraz ich wpływ na metabolizm tkanki nowotworowej. Udo- 30 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2007; 117 (1-2)
5 skonalenie i coraz powszechniejsze wykorzystywanie badań immunohistochemicznych i molekularnych doprowadziło do opisania szeregu zjawisk o cechach regulacji autokrynnej i parakrynnej, zachodzących pomiędzy zmienionymi nowotworowo komórkami a towarzyszącymi im elementami podścieliska [9,10,18]. System ten, oparty na wzajemnych sprzężeniach zwrotnych, wpływa na wzrost i różnicowanie komórek nowotworowych oraz tworzenie odczynów tkankowych, zarówno w utkaniu węzła chłonnego, jak i w odległych tkankach. Szczegółowe poznanie tych procesów i stworzenie możliwości ingerencji w nie na poziomie komórkowym może się stać przełomem w diagnostyce, rokowaniu i terapii zarówno chłoniaka Hodgkina, jak i innych chorób rozrostowych układu limfatycznego. Szczególną rolę w biologii chłoniaka Hodgkina przypisuje się mastocytom, przede wszystkim należącym do subpopulacji tryptazododatnich [19]. Pionierskie badania Molina i wsp. [9,20] z lat 2001 i 2002 wykazały obecność licznych MCD-T w podścielisku nowotworowo zmienionych węzłów chłonnych. Przeprowadzona ocena ekspresji ligandu CD30-L na poszczególnych elementach podścieliska wykazała, że MCD-T stanowią najliczniejszy typ komórek wykazujących ekspresję CD30-L, co wskazuje na ich bezpośrednie zaangażowanie w regulację metabolizmu komórek Hodgkina, Reeda i Sternberga. Ponadto w badaniu in vitro wykazano stymulację komórek Hodgkina, Reeda i Sternberga przez MCD-T. W dalszych badaniach autorzy wykazali związek ekspresji tryptazy w komórkach tucznych z podtypem NS chłoniaka Hodgkina, w którym większy naciek mastocytów tryptazododatnich korelował z gorszym czasem przeżycia wolnego od choroby (DFS) [20]. W przeprowadzonym badaniu analizą objęto zarówno subpopulacje mastocytów tryptazo-, jak i chymazododatnich. Rola mastocytów chymazododatnich w procesie regulacji wzrostu komórek Hodgkina, Reeda i Sternberga nie została dotychczas opisana. Obserwowano ich współwystępowanie z komórkami tryptazododatnimi; w wielu badaniach obie subpopulacje traktowane są jako jedna grupa MCD-T [18]. W badanym materiale we wszystkich typach histopatologicznych odnotowano większą średnią gęstości MCD-T w stosunku do MCD-C we wszystkich podgrupach. Stwierdzono ponadto, że zarówno mastocyty tryptazododatnie, jak i chymazododatnie najliczniej występowały w typie NS chłoniaka Hodgkina. Ich średnie gęstości wynosiły odpowiednio 10,2 dla MCD-T i 5,6 dla MCD-C. Mniejszą ich średnią gęstość odnotowano w typie LP, MC i LR. Wyraźne zmniejszenie średniej gęstości zarówno MCD-T, jak i MCD-C zaobserwowano natomiast w typie LD (4,1 dla MCD-T i 2,3 dla MCD-C). Wykazano statystycznie istotną różnicę pomiędzy średnimi gęstościami MCD-T w typach histopatologicznych NS i LD. Podobnie było w przypadku MCD-C również stwierdzono istnienie znamiennej statystycznie różnicy pomiędzy średnimi gęstościami MCD-C dla typów histopatologicznych NS i LD. W badanej grupie nie wykazano natomiast statystycznie istotnej zależności pomiędzy średnimi gęstościami mastocytów skumulowany odsetek przeżywających 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 skumulowany odsetek przeżywających Kaplana i Meiera kompletne ucięte 0, czas poniżej powyżej Ryc. 3. Krzywe przeżycia wolnego od choroby (DFS) w zależności od średniej gęstości mastocytów tryptazododatnich skumulowany odsetek przeżywających 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1 skumulowany odsetek przeżywających Kaplana i Meiera kompletne ucięte czas grupa 1 grupa 2 grupa 3 Ryc. 4. Krzywe przeżycia całkowitego (OS) dla typu NS, MC, LD MCD-T i MCD-C a wiekiem i płcią badanych oraz stopniem zaawansowania klinicznego. W badaniu oceniano OS oraz DFS w zależności od średniej gęstości MCD-T i MCD-C. Nie wykazano statystycznie istotnych różnic między OS i DFS a gęstością MCD-T i MCD-C. Zależność DFS od gęstości MCD-T wykazywała tendencję do istotności statystycznej (p = 0,06). Wynik ten może wskazywać na potencjalną wartość zwiększonej gęstości MCD-T jako niekorzystnego czynnika rokowniczego w chłoniaku Hodgkina, wskazana jest jednak jego ostrożna interpretacja. Mastocyty tryptazo- i chymazododatnie jako potencjalny... 31
6 W porównaniu z cytowanymi wcześniej pracami Molina i wsp. [9,20] nie uzyskano tak jednoznacznych wyników. Wydaje się, że prawdopodobna przyczyna rozbieżności wynika z liczebności badanych grup (123 i 72 przypadki). Do uzyskania pełnej wiarygodności konieczne jest przeprowadzenie prospektywnych badań obejmujących większe grupy pacjentów. W związku z zaobserwowaną zależnością występowania największej średniej gęstości MCD-T typu NS przeprowadzono analizę krzywych przeżycia Kaplana i Meiera w zależności od typu histopatologicznego i stwierdzono krótszy czas całkowitego przeżycia w typie NS. Określone prawdopodobieństwo przeżycia 10 lat u chorych z typem NS wynosiło 40%, w przypadku typu MC zaś 60%. Wynik ten (podobnie jak podany wcześniej) sugeruje, że zwiększona gęstość MCD-T typu NS może mieć wpływ na gorsze rokowanie w tej grupie chorych. Wyniki tego badania należy potraktować jako wstęp do dalszych obserwacji. W kolejnym badaniu planowane jest zebranie większej grupy chorych i weryfikacja stwierdzonych zależności. Potwierdzenie w tych badaniach obserwacji i wyników analiz przedstawionych w niniejszym opracowaniu dałoby podstawę do modyfikacji obowiązujących standardów postępowania w chłoniaku Hodgkina. 13. Glimelius I, Molin D, Armini R, et al. Bulky disaese is the most important prognostic factor in Hodgkin s lymphoma stage IIB. Eur J Haematol. 2003; 71: Poppema S. The diversity of the immunohistochemical staining pattern of Sternberg- Reed cells. J Histochem Cytochem. 1980; 28: Küppers R, Klein U, Schwering I, et al. Identification of Hodgkin and Reed-Sternberg cell-specific genes by gene expression profiling. J Clin Invest. 2003; 111: Aldinucci D, Poletko D, Nanni P, et al. Hodgkin and Reed-Sternberg cells express functional c-kit receptors and interact with primary fibroblasts from Hodgkin disease-involved lymph nodes through soluble and membrane-bound stem cell factor. Br J Haematol. 2002; 118: Axdorph U, Porwit-Macdonald A, Grimfors G, et al. Tissue eosinophilia in relation to immunopathological and clinical characteristics in Hodgkin s disease. Leuk Lymph. 2001; 42: Kangamo A, Takai S, Pawankar R. Regulation of chymase production in human mast cell progenitors. J Allergy Clin Immunol. 2000; 106: Rygoł B, Kyrcz-Krzemień S, Pająk J. Udział mastocytów w patogenezie wybranych schorzeń układu chłonnego. Pol Arch Med Wewn. 2003; 110 (9): Molin D, Edström A, Glimelius I, et al. Mast cell infiltration correlates with poor prognosis in Hodgkin s lymphoma. Br J Haematol. 2002; 119: WNIOSKI Gęstość mastocytów tryptazo- i chymazododatnich w analizowanej grupie chorych na chłoniaka Hodgkina wykazuje związek z typem histologicznym. Zwiększona gęstość mastocytów tryptazododatnich w postaci NS może mieć wpływ na gorsze rokowanie. PIŚMIENNICTWO 1. Mioduszewska O. Patologia chłoniaków i ziarnicy złośliwej. Pol J Patol. 1998; 49: Hjalgrim H, Askling J, Rostgaard K, et al. Hodgkin s lymphoma. New Engl J Med. 2003; 14: Küppers R, Schwering I, Bräuninger A, et al. Biology of Hodgkin s lymphoma. Ann Oncol. 2002; 13 (suppl 1): Juszczyński P, Czyż J, Kalinka E, et al. Klasyfikacja histopatologiczna i czynniki prognostyczne w chłoniaku Hodgkina. Acta Haematol Pol. 2003; 34: Juszczyński P, Czyż J, Kalinka E, et al. Etiopatogeneza chłoniaka Hodgkina. Acta Haematol Pol. 2003; 34: Diehl V, Thomas R, Re D. Part II: Hodgkin s lymphoma diagnosis and treatment. Lancet 2004; 5: Jarret R, Krajeński A, Nagus B, et al. The Scotland and Newcastle epidemiological study of Hodgkin s disease: impact of histological review and EBV status on incidence estimates. J Clin Pathol. 2003; 56: Josting A, Raemarkers J, Diehl V, et al. New concepts for relapsed Hodgkin s disease. Ann Oncol. 2002; 13 (suppl 1): Molin D, Fischer M, Xiang Z, et al. Mast cell express functional CD30-ligand and are the predominant CD30L-positive cells in Hodgkin s disease. Br J Haematol. 2001; 114: Hsu P, Hsu S. Autocrine growth regulation of CD30 ligand in CD30-expressing Reed- Sternberg cells; distinction between Hodgkin s disease and anaplastic large cell lymphoma. Lab Invest. 2000; 80: Fischer M, Bijman M, Molin D, et al. Increased serum levels of interleukin-9 correlate to negative prognostic factors in Hodgkin s. Lymph Leuk. 2003; 17: Kadin M, Agnarsson B, Ellingsworth L, Newcom S. Immunohistochemical evidence of role for transforming growth factor beta in the pathogenesis of nodular sclerosing Hodgkin s disease. American J Pathol. 1990; 136: POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2007; 117 (1-2)
S T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoIngrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska
Ingrid Wenzel KLINICZNE ZNACZENIE EKSPRESJI RECEPTORA ESTROGENOWEGO, PROGESTERONOWEGO I ANDROGENOWEGO U CHORYCH PODDANYCH LECZNICZEMU ZABIEGOWI OPERACYJNEMU Z POWODU NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUC (NDKRP)
Bardziej szczegółowoMAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoPiotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi
Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych
Bardziej szczegółowoChłoniak Hodgkina. Agnieszka Szeremet Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi, Transplantacji Szpiku Wrocław
Chłoniak Hodgkina Agnieszka Szeremet Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi, Transplantacji Szpiku Wrocław 2018-10-01 Hodgkin Lymphoma Agnieszka Szeremet Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi, Transplantacji
Bardziej szczegółowoCzy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii
Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoNON-HODGKIN S LYMPHOMA
NON-HODGKIN S LYMPHOMA Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku We Wrocławiu Aleksandra Bogucka-Fedorczuk DEFINICJA Chłoniaki Non-Hodgkin (NHL) to heterogeniczna grupa nowotworów charakteryzująca
Bardziej szczegółowoCHŁONIAKI ZŁOŚLIWE U DZIECI
Prof. dr hab.med. Jacek Wachowiak CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE PODZIAŁ CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE 1. CHŁONIAKI NIEZIARNICZE 2. CHOROBA HODGKINA (ZIARNICA ZŁOŚLIWA) EPIDEMIOLOGIA - OK. 10% NOWOTWORÓW Klinika Onkologii, Hematologii
Bardziej szczegółowoIL-4, IL-10, IL-17) oraz czynników transkrypcyjnych (T-bet, GATA3, E4BP4, RORγt, FoxP3) wyodrębniono subpopulacje: inkt1 (T-bet + IFN-γ + ), inkt2
Streszczenie Mimo dotychczasowych postępów współczesnej terapii, przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) nadal pozostaje chorobą nieuleczalną. Kluczem do znalezienia skutecznych rozwiązań terapeutycznych
Bardziej szczegółowoOcena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć
Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej
Bardziej szczegółowoRola wysokodawkowanej chemioterapii w połączeniu z autologicznym przeszczepieniem macierzystych komórek krwiotwórczych w chłoniaku Hodgkina
Rola wysokodawkowanej chemioterapii w połączeniu z autologicznym przeszczepieniem macierzystych komórek krwiotwórczych w chłoniaku Hodgkina Role of high dose chemotherapy and autologous hematopoietic stem
Bardziej szczegółowoHematoonkologia w liczbach. Dr n med. Urszula Wojciechowska
Hematoonkologia w liczbach Dr n med. Urszula Wojciechowska Nowotwory hematologiczne wg Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (rew 10) C81 -Chłoniak Hodkina C82-C85+C96
Bardziej szczegółowoLek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Lek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Ekspresja podoplaniny w rakach skóry oraz w rogowaceniu słonecznym Rozprawa
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 27/2012 z dnia 28 maja 2012 r. w sprawie zasadności usunięcia z wykazu świadczeń gwarantowanych realizowanych
Bardziej szczegółowoRak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa
Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa RAK TRZUSTKI U 50% chorych w momencie rozpoznania stwierdza się
Bardziej szczegółowoProfilaktyka i leczenie czerniaka. Dr n. med. Jacek Calik
Profilaktyka i leczenie czerniaka Dr n. med. Jacek Calik Czerniaki Czerniaki są grupą nowotworów o bardzo zróżnicowanej biologii, przebiegu i rokowaniu. Nowotwory wywodzące się z melanocytów. Pochodzenie
Bardziej szczegółowoGuzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa?
Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Diagnostyka patomorfologiczna 1. Ocena wycinków z biopsji chirurgicznej jądra pacjenci
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 76/2014 z dnia 25 lutego 2014 r. w sprawie usunięcia świadczenia obejmującego podawanie interferonu-alfa-2a w
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoWstęp Cele pracy Materiał i metody
Wstęp. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, human papillomavirus) ma istotny udział w etiopatogenezie raka płaskonabłonkowego ustnej części gardła. Obecnie częstość występowania raka HPV-zależnego w krajach
Bardziej szczegółowoNARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
Załącznik nr 1 OPIS PROGRAMU Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: PROGRAM WYKRYWANIA I ROZPOZNAWANIA CHŁONIAKÓW ZŁOŚLIWYCH W POLSCE. Program realizowany na podstawie
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoNARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
ZAŁĄCZNIK NR 1 MINISTERSTWO ZDROWIA Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: PROGRAM WYKRYWANIA I ROZPOZNAWANIA CHŁONIAKÓW ZŁOŚLIWYCH W POLSCE. Program realizowany
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Rekomendacja nr 19/2012 Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych z dnia 28 maja 2012 r. w zakresie usunięcia lub zmiany sposobu finansowania świadczenia opieki zdrowotnej Podanie rytuksymabu w leczeniu
Bardziej szczegółowoLeczenie systemowe raka nie-jasnokomórkowego
Leczenie systemowe raka nie-jasnokomórkowego Piotr Tomczak Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Klinika Onkologii Jastrzębia Góra Nie-jasnokomórkowy rak nerki (ncc RCC) niejednorodna grupa o zróżnicowanej histologii
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoStężenia VEGF i bfgf w surowicy krwi chorych na chłoniaka Hodgkina
NOWOTWORY Journal of Oncology 2007 volume 57 Number 4 409 413 Stężenia VEGF i bfgf w surowicy krwi chorych na chłoniaka Hodgkina Maria Kowalska 1, Janina Kamińska 1, Małgorzata Fuksiewicz 1, Beata Kotowicz
Bardziej szczegółowoNowotwory układu chłonnego
Nowotwory układu chłonnego Redakcja: Krzysztof Warzocha, Monika Prochorec-Sobieszek, Ewa Lech-Marańda Zespół autorski: Sebastian Giebel, Krzysztof Jamroziak, Przemysław Juszczyński, Ewa Kalinka-Warzocha,
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoWYBRANE CHŁONIAKI ŚRÓDPIERSIA. I. CHŁONIAK HODGKINA (HL) SELECTED MEDIASTINAL LYMPHOMAS. I. HODGKIN LYMPHOMA (HL)
Pol. Ann. Med., 2008; 15(1): 43 50. PRACA POGLĄDOWA WYBRANE CHŁONIAKI ŚRÓDPIERSIA. I. CHŁONIAK HODGKINA (HL) SELECTED MEDIASTINAL LYMPHOMAS. I. HODGKIN LYMPHOMA (HL) Grażyna Poniatowska-Broniek, Marian
Bardziej szczegółowoZałożenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoGuzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoPersonalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej
MedTrends 2016 Europejskie Forum Nowoczesnej Ochrony Zdrowia Zabrze, 18-19 marca 2016 r. Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej Prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański Katedra i Klinika
Bardziej szczegółowoDr hab.n.med. Małgorzata Krawczyk-Kuliś Katowice, 29.09.2015. Recenzja. rozprawy doktorskiej Lekarza Pawła Jarosza
Dr hab.n.med. Małgorzata Krawczyk-Kuliś Katowice, 29.09.2015 Katedra i Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Dąbrowskiego 25 40-032 Katowice Recenzja
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoc) poprawa jakości życia chorych z nieziarniczym chłoniakiem typu grudkowego w III i IV stopniu
Nazwa programu: Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Załącznik nr 10 do zarządzenia Nr 98/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 27 października 2008 roku LECZENIE CHŁONIAKÓW ZŁOŚLIWYCH ICD-10 C 82 chłoniak grudkowy
Bardziej szczegółowoRadioterapia stereotaktyczna. Rafal Dziadziuszko Gdański Uniwersytet Medyczny
Radioterapia stereotaktyczna przerzutów do OUN Rafal Dziadziuszko Gdański Uniwersytet Medyczny Urządzenia do RT stereotaktycznej - nóż gamma Urządzenia do RT stereotaktycznej - nóż gamma Urządzenia do
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Wstęp: Celem pracy Materiały i metody:
STRESZCZENIE Wstęp: Dzięki poprawie wyników leczenia przeciwnowotworowego u dzieci i młodzieży systematycznie wzrasta liczba osób wyleczonych z choroby nowotworowej. Leczenie onkologiczne nie jest wybiórcze
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 155/2014 z dnia 23 czerwca 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie usunięcia z wykazu świadczeń gwarantowanych
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 38/2014 z dnia 28 stycznia 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie usunięcia świadczenia opieki zdrowotnej obejmującego
Bardziej szczegółowoMateriał tkankowy opracowano z godnie z obowiązującymi standardami.
STRESZCZENIE WPROWADZENIE: Biopsja cienkoigłowa (BC) jest szybką, tanią metodą w diagnostyce raka piersi (RP) oraz ognisk przerzutowych tego nowotworu. Skuteczność tej metody uzależniona jest od umiejętności
Bardziej szczegółowoZmiany zapalne w biopsji mięśnia
Zmiany zapalne w biopsji mięśnia Anna Kamińska Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny III Warszawskie Dni Nerwowo- Mięśniowe Warszawa, 25-26 maja 2018 Idiopatyczne miopatie zapalne stanowią
Bardziej szczegółowoTerapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce
Warszawa, 27.01.2016 Seminarium naukowe: Terapie przełomowe w onkologii i hematoonkologii a dostępność do leczenia w Polsce na tle Europy Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce Dr n.
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 42/2014 z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie usunięcia świadczenia obejmującego podawanie bendamustyny w rozpoznaniu
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoc) poprawa jakości życia chorych z nieziarniczym chłoniakiem typu grudkowego w III i IV stopniu
Nazwa programu: Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Załącznik nr 9 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011r. LECZENIE CHŁONIAKÓW ZŁOŚLIWYCH ICD-10 C 82 chłoniak grudkowy
Bardziej szczegółowoLublin, 26 maja, 2015 roku
Lublin, 26 maja, 2015 roku Recenzja pracy doktorskiej lek. Iwony Kubickiej- Mendak pt. Ocena przyczyn niepowodzenia leczenia i ryzyka późnych powikłań brachyterapii LDR i HDR chorych na raka szyjki macicy
Bardziej szczegółowoLeki immunomodulujące-przełom w leczeniu nowotworów hematologicznych
Leki immunomodulujące-przełom w leczeniu nowotworów hematologicznych Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa
Bardziej szczegółowoZabrze r. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Mateusza Łaseckiego
Zabrze 03.08.2016r. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Mateusza Łaseckiego p.t. Przydatność wielorzędowej tomografii komputerowej w ocenie zaawansowania i odpowiedzi na leczenie
Bardziej szczegółowoWeryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji
Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych Wydział Informatyki Politechniki
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie
Bardziej szczegółowoImmunologia komórkowa
Immunologia komórkowa ocena immunofenotypu komórek Mariusz Kaczmarek Immunofenotyp Definicja I Charakterystyczny zbiór antygenów stanowiących elementy różnych struktur komórki, związany z jej różnicowaniem,
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: BIOSTATYSTYKA PRAKTYCZNE ASPEKTY STATYSTYKI W BADANIACH MEDYCZNYCH Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów
Bardziej szczegółowoWydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja
Bardziej szczegółowoGUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz
Sformatowano GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz 1. Materiał chirurgiczny: przełyk, Ŝołądek, jelito
Bardziej szczegółowoRola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego
Tomasz Borkowski Department of Urology Medical University of Warsaw Rola i zakres limfadenektomii w raku pęcherza moczowego VII Pomorskie spotkanie Uroonkologiczne Rak pęcherza moczowego Henry Gray (1825
Bardziej szczegółowoUniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Wydział Medycyny Weterynaryjnej. Katedra Biochemii, Farmakologii i Toksykologii.
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra Biochemii, Farmakologii i Toksykologii Aleksandra Pawlak CHARAKTERYSTYKA FENOTYPOWA KOMÓREK CHŁONIAKÓW I BIAŁACZEK PSÓW ORAZ
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoc) poprawa jakości życia chorych z nieziarniczym chłoniakiem typu grudkowego w III i IV stopniu
załącznik nr 10 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE CHŁONIAKÓW ZŁOŚLIWYCH ICD-10 C 82 chloniak grudkowy C 83 chłoniaki nieziarniczy rozlane Dziedzina
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoAnaliza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Rozprawa doktorska streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów u chorych w podeszłym
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka
Bardziej szczegółowoBENDAMUSTINUM HYDROCHLORIDUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1499 Poz. 71 Załącznik C.67. BENDAMUSTINUM HYDROCHLORIDUM 1. BENDAMUSTINUM HYDROCHLORIDUM C81 2. BENDAMUSTINUM HYDROCHLORIDUM C81.0 3. BENDAMUSTINUM HYDROCHLORIDUM C81.1
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoWIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI. Test zgodności i analiza wariancji Analiza wariancji
WIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI Test zgodności i analiza wariancji Analiza wariancji Test zgodności Chi-kwadrat Sprawdza się za jego pomocą ZGODNOŚĆ ROZKŁADU EMPIRYCZNEGO Z PRÓBY Z ROZKŁADEM HIPOTETYCZNYM
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Zakład Histologii i Embriologii w Zabrzu 41-808, Zabrze ul. H. Jordana 19 www.histologiazad.sum.edu.pl Prof. dr hab. n. med. Andrzej Gabriel Zabrze dnia
Bardziej szczegółowoOcena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą
Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoRAK PŁUCA A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE
Beata Brajer-Luftmann Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej UM w Poznaniu TPT 30.11.2013r. Najczęstszy nowotwór na świecie (ok. 1,2 mln zachorowań i ok. 1,1ml zgonów)
Bardziej szczegółowo1. M. Mizerska-Wasiak, M. Roszkowska-Blaim, A. Turczyn 2. J. Małdyk 3. M. Miklaszewska, J. Pietrzyk 4. A. Rybi-Szumińska, A. Wasilewska, 5. A.
raport 2015 1. M. Mizerska-Wasiak, M. Roszkowska-Blaim, A. Turczyn 2. J. Małdyk 3. M. Miklaszewska, J. Pietrzyk 4. A. Rybi-Szumińska, A. Wasilewska, 5. A. Firszt-Adamczyk, R. Stankiewicz, 6. M. Szczepańska,
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ KATEDRA PATOLOGII ZAKŁAD PATOMORFOLOGII I WETERYNARII SĄDOWEJ LEK. WET. MAŁGORZATA KANDEFER-GOLA EKSPRESJA WYBRANYCH MARKERÓW KOMÓRKOWYCH
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoPotrójnie ujemne postaci raki piersi, co o nich już wiemy? Katarzyna Pogoda
Potrójnie ujemne postaci raki piersi, co o nich już wiemy? Katarzyna Pogoda Biologiczne podtypy raka piersi Przebieg choroby TNBC Biologiczny podtyp o większym ryzyku nawrotu choroby. Rozsiew następuje
Bardziej szczegółowoHOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r.
HOT TOPICS 2014 W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. NOWOTWORY TRZONU MACICY Przegląd publikacji w International Journal of Gynecological Cancer w 2013 roku Paweł Knapp Klinika Ginekologii
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoNARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
Załącznik nr 1 MINISTERSTWO ZDROWIA Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: PROGRAM WYKRYWANIA I ROZPOZNAWANIA CHŁONIAKÓW ZŁOŚLIWYCH W POLSCE Dokument programu zdrowotnego
Bardziej szczegółowoPracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny
POZAGONADALNE I POZACZASZKOWE GUZY GERMINALNE (EXTRAGONADAL GERM CELL TUMOR) Ewa IŜycka-Świeszewska Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny 1.
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRZEŻYCIE CHORYCH NA CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRZEŻYCIE CHORYCH NA CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE Jan Walewski, Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa Grzegorz Harańczyk, StatSoft Polska Sp. z o.o. W latach 1997
Bardziej szczegółowoWykazano wzrost ekspresji czynnika martwicy guza α w eksplanta ch naczyniówki i nabłonka barwnikowego siatkówki myszy poddanych fotokoagulacji w
Monika Jasielska Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Kontakt mail: monikaleszczukwp.pl Tytuł pracy doktorskiej: Rola receptora czynnika martwicy guza α Rp75 (TNFRp75) w powstawaniu
Bardziej szczegółowoKolokwium ze statystyki matematycznej
Kolokwium ze statystyki matematycznej 28.05.2011 Zadanie 1 Niech X będzie zmienną losową z rozkładu o gęstości dla, gdzie 0 jest nieznanym parametrem. Na podstawie pojedynczej obserwacji weryfikujemy hipotezę
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Bioinformatyka Wykład 4 Wrocław, 17 października 2011 Temat. Weryfikacja hipotez statystycznych dotyczących wartości oczekiwanej w dwóch populacjach o rozkładach normalnych. Model 3. Porównanie średnich
Bardziej szczegółowoW2. Zmienne losowe i ich rozkłady. Wnioskowanie statystyczne.
W2. Zmienne losowe i ich rozkłady. Wnioskowanie statystyczne. dr hab. Jerzy Nakielski Katedra Biofizyki i Morfogenezy Roślin Plan wykładu: 1. Etapy wnioskowania statystycznego 2. Hipotezy statystyczne,
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowo