Prawo rzymskie - ćwiczenia

Transkrypt

1

2 Prawo rzymskie - ćwiczenia

3 Prawo rzymskie - ćwiczenia mgr Grzegorz Blicharz

4 Prawo rzymskie - ćwiczenia mgr Grzegorz Blicharz

5 Prawo rzymskie - ćwiczenia mgr Grzegorz Blicharz Kraków, 8 października 2014 r.

6 Materiały na zajęcia

7 Materiały na zajęcia

8 Materiały na zajęcia Warsztaty prawnicze. Prawo rzymskie, W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Berier, wyd. 2 Kraków 2013

9 Materiały na zajęcia Warsztaty prawnicze. Prawo rzymskie, Prawo rzymskie. U podstaw prawa W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de prywatnego, Berier, W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de wyd. 2 Kraków 2013 Berier, wyd. 2 Warszawa 2014

10

11 Analiza źródeł

12 Analiza źródeł Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

13 Analiza źródeł Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

14 Analiza źródeł Myśl prawna Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

15 Analiza źródeł Myśl prawna Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

16 Analiza źródeł Myśl prawna Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

17 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

18 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

19 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

20 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

21 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż żona Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

22 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

23 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 dłużnik 1 mąż 100 żona Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

24 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona 50 dłużnik 1 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

25 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona 50 dłużnik 1 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

26 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona 50 dłużnik 1 50 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

27 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona 50 dłużnik 1 50 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

28 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona dłużnik 1 50 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

29 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona dłużnik 1 50 dłużnik 2 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

30 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona dłużnik 1 50 dłużnik 2 Rozstrzygnięcie Tryfoninusa: mąż może odzyskać 50 Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

31 Analiza źródeł Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona dłużnik 1 50 dłużnik 2 Rozstrzygnięcie Tryfoninusa: mąż może odzyskać 50 Dlaczego? Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

32 Analiza źródeł Szczegółowa dyskusja Myśl prawna Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona dłużnik 1 50 dłużnik 2 Rozstrzygnięcie Tryfoninusa: mąż może odzyskać 50 Dlaczego? Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

33 Analiza źródeł Szczegółowa dyskusja Myśl prawna Utrwalenie materiału Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona dłużnik 1 50 dłużnik 2 Rozstrzygnięcie Tryfoninusa: mąż może odzyskać 50 Dlaczego? Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

34 Analiza źródeł Szczegółowa dyskusja Myśl prawna! D. 1,1,7 pr. Papinian w księdze drugiej Definicji! Ius autem civile est, quod ex legibus, plebis scitis, senatus consultis, decretis principum, auctoritate prudentium venit.! Toteż prawo cywilne pochodzi z ustaw, postanowień zgromadzeń p l e b e j s k i c h, u c h w a ł s e n a t u, konstytucji cesarskich, opinii biegłych prawników. Utrwalenie materiału Kazus Darowizna - dozwolona czy zakazana? D. 24,1,16 mąż 100 żona dłużnik 1 50 dłużnik 2 Rozstrzygnięcie Tryfoninusa: mąż może odzyskać 50 Dlaczego? Rozwiązywanie problemów prawnych w postaci kazusów

35 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy

36 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł

37 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne

38 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1)

39 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty

40 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej

41 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii

42 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych

43 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych

44 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych : rodzina: agnacyjna i kognacyjna; władza ojcowska; obliczanie stopni pokrewieństwa

45 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych : rodzina: agnacyjna i kognacyjna; władza ojcowska; obliczanie stopni pokrewieństwa : rodzina: małżeństwo zagadnienie darowizn

46 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych : rodzina: agnacyjna i kognacyjna; władza ojcowska; obliczanie stopni pokrewieństwa : rodzina: małżeństwo zagadnienie darowizn : kolokwium II; spadki: hereditatis petitio oraz hereditatis petitio fideicommissaria

47 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych : rodzina: agnacyjna i kognacyjna; władza ojcowska; obliczanie stopni pokrewieństwa : rodzina: małżeństwo zagadnienie darowizn : kolokwium II; spadki: hereditatis petitio oraz hereditatis petitio fideicommissaria : kazusy Juliana i Marcellusa: ustanowienie dziedzica i wydziedziczenie

48 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych : rodzina: agnacyjna i kognacyjna; władza ojcowska; obliczanie stopni pokrewieństwa : rodzina: małżeństwo zagadnienie darowizn : kolokwium II; spadki: hereditatis petitio oraz hereditatis petitio fideicommissaria : kazusy Juliana i Marcellusa: ustanowienie dziedzica i wydziedziczenie : kazus Tryfoninusa: substytucja pupilarna i zasada favor testamenti

49 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych : rodzina: agnacyjna i kognacyjna; władza ojcowska; obliczanie stopni pokrewieństwa : rodzina: małżeństwo zagadnienie darowizn : kolokwium II; spadki: hereditatis petitio oraz hereditatis petitio fideicommissaria : kazusy Juliana i Marcellusa: ustanowienie dziedzica i wydziedziczenie : kazus Tryfoninusa: substytucja pupilarna i zasada favor testamenti : kazusy Gaiusa i Scewoli oraz Jawolenusa i Labeona: zapisy testamentowe

50 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr pierwszy : prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł : historia i tradycja prawa rzymskiego: tabele synoptyczne : tytuł pierwszy księgi pierwszej Digestów justyniańskich (D. 1,1) : ciąg dalszy D. 1,1, oraz ochrona pretorska: interdykty : skargi i proces formularny; budowa formuły procesowej : kolokwium I; zasady procesowe na przykładzie paremii : osoby: zdolność prawna osób fizycznych : osoby: zdolność do czynności prawnych : rodzina: agnacyjna i kognacyjna; władza ojcowska; obliczanie stopni pokrewieństwa : rodzina: małżeństwo zagadnienie darowizn : kolokwium II; spadki: hereditatis petitio oraz hereditatis petitio fideicommissaria : kazusy Juliana i Marcellusa: ustanowienie dziedzica i wydziedziczenie : kazus Tryfoninusa: substytucja pupilarna i zasada favor testamenti : kazusy Gaiusa i Scewoli oraz Jawolenusa i Labeona: zapisy testamentowe : kazus miasta Cirta: fideikomis jako uelastycznienie prawa spadkowego

51 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi

52 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka

53 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji

54 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit

55 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów

56 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów : kazus Ulpiana służebności gruntowe; kazus Juliana służebności gruntowe a tzw. konfuzja; kazus Ulpiana służebności osobiste

57 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów : kazus Ulpiana służebności gruntowe; kazus Juliana służebności gruntowe a tzw. konfuzja; kazus Ulpiana służebności osobiste : kazusy Paulusa: zastaw i wygaśnięcie zastawu; kazus Cerwidiusza Scewoli: pierwszeństwo zastawów

58 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów : kazus Ulpiana służebności gruntowe; kazus Juliana służebności gruntowe a tzw. konfuzja; kazus Ulpiana służebności osobiste : kazusy Paulusa: zastaw i wygaśnięcie zastawu; kazus Cerwidiusza Scewoli: pierwszeństwo zastawów : kolokwium IV; zobowiązania: kazusy Ulpiana, Gaiusa i Neracjusza nominalizm kontraktowy

59 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów : kazus Ulpiana służebności gruntowe; kazus Juliana służebności gruntowe a tzw. konfuzja; kazus Ulpiana służebności osobiste : kazusy Paulusa: zastaw i wygaśnięcie zastawu; kazus Cerwidiusza Scewoli: pierwszeństwo zastawów : kolokwium IV; zobowiązania: kazusy Ulpiana, Gaiusa i Neracjusza nominalizm kontraktowy : kazusy Ulpiana i Papiniana: nienależyte wykonanie kontraktu a bezpodstawne wzbogacenie

60 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów : kazus Ulpiana służebności gruntowe; kazus Juliana służebności gruntowe a tzw. konfuzja; kazus Ulpiana służebności osobiste : kazusy Paulusa: zastaw i wygaśnięcie zastawu; kazus Cerwidiusza Scewoli: pierwszeństwo zastawów : kolokwium IV; zobowiązania: kazusy Ulpiana, Gaiusa i Neracjusza nominalizm kontraktowy : kazusy Ulpiana i Papiniana: nienależyte wykonanie kontraktu a bezpodstawne wzbogacenie : kazusy Ulpiana, Paulusa i Celsusa: umorzenie zobowiązania i przekaz oraz kazus Gaiusa: odpowiedzialność za szkodę wina

61 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów : kazus Ulpiana służebności gruntowe; kazus Juliana służebności gruntowe a tzw. konfuzja; kazus Ulpiana służebności osobiste : kazusy Paulusa: zastaw i wygaśnięcie zastawu; kazus Cerwidiusza Scewoli: pierwszeństwo zastawów : kolokwium IV; zobowiązania: kazusy Ulpiana, Gaiusa i Neracjusza nominalizm kontraktowy : kazusy Ulpiana i Papiniana: nienależyte wykonanie kontraktu a bezpodstawne wzbogacenie : kazusy Ulpiana, Paulusa i Celsusa: umorzenie zobowiązania i przekaz oraz kazus Gaiusa: odpowiedzialność za szkodę wina : konstytucje Dioklecjana i kazus Ulpiana: świadczenie na rzecz osoby trzeciej; kazusy Ulpiana i Pomponiusza: odpowiedzialność w kontrakcie emptio venditio

62 Syllabus ćwiczeń 2014/2015 semestr drugi : kazusy Scewoli i Juliana: interpretacja legatów; powtórka : kolokwium III; prawo rzeczowe: kazusy Juliana i Ulpiana przeniesienie własności na przykładzie tradycji : kazus Wenulejusza: charakter instytucji zasiedzenia; kazusy Jawolenusa i Cerwidiusza Scewoli: pierwotne nabycie własności superficies solo cedit : kazus Ulpiana: ochrona publicjańska nabywcy od niewłaściciela spór pretendentów : kazus Ulpiana służebności gruntowe; kazus Juliana służebności gruntowe a tzw. konfuzja; kazus Ulpiana służebności osobiste : kazusy Paulusa: zastaw i wygaśnięcie zastawu; kazus Cerwidiusza Scewoli: pierwszeństwo zastawów : kolokwium IV; zobowiązania: kazusy Ulpiana, Gaiusa i Neracjusza nominalizm kontraktowy : kazusy Ulpiana i Papiniana: nienależyte wykonanie kontraktu a bezpodstawne wzbogacenie : kazusy Ulpiana, Paulusa i Celsusa: umorzenie zobowiązania i przekaz oraz kazus Gaiusa: odpowiedzialność za szkodę wina : konstytucje Dioklecjana i kazus Ulpiana: świadczenie na rzecz osoby trzeciej; kazusy Ulpiana i Pomponiusza: odpowiedzialność w kontrakcie emptio venditio : kazusy Pomponiusza i Ulpiana: odszkodowanie z tytułu niewykonania kontraktu

63 semestr drugi cd : kazusy Ulpiana i Gaiusa: kontrakt pożyczki : kazusy Tryfoninusa i Ulpiana: klauzula dobrej wiary i interpretacja kontraktów : kazusy Prokulusa, Pomponiusza, Gaiusa, Ulpiana i Celsusa: bezpodstawne wzbogacenie : kazusy Ulpiana, Gaiusa, Paulusa i Alfenusa: wina akwiliańska i odpowiedzialność za szkodę niezależna od winy : kolokwium IV; podsumowanie

64 Zasady zaliczenia

65 Zasady zaliczenia Ścieżka wspólna:

66 Zasady zaliczenia Ścieżka wspólna: kartkówka z paremii łacińskich - 19 listopada 2014 r.

67 Zasady zaliczenia Ścieżka wspólna: kartkówka z paremii łacińskich - 19 listopada 2014 r. 58 paremii, do pobrania z paremie.pdf

68 Zasady zaliczenia Ścieżka wspólna: kartkówka z paremii łacińskich - 19 listopada 2014 r. 58 paremii, do pobrania z paremie.pdf kartkówka z lektury (jedna do wyboru) - 14 stycznia 2015 r.

69 Zasady zaliczenia Ścieżka wspólna: kartkówka z paremii łacińskich - 19 listopada 2014 r. 58 paremii, do pobrania z paremie.pdf kartkówka z lektury (jedna do wyboru) - 14 stycznia 2015 r.

70 Zasady zaliczenia Ścieżka wspólna: kartkówka z paremii łacińskich - 19 listopada 2014 r. 58 paremii, do pobrania z paremie.pdf kartkówka z lektury (jedna do wyboru) - 14 stycznia 2015 r. kwietniowe kolokwium - fakultatywne

71

72 Ścieżka ćwiczeniowa:

73 Ścieżka ćwiczeniowa: obecność na zajęciach

74 Ścieżka ćwiczeniowa: obecność na zajęciach (0,5 oceny wyżej za komplet; 2 nieobecności nieusprawiedliwione w semestrze)

75 Ścieżka ćwiczeniowa: obecność na zajęciach (0,5 oceny wyżej za komplet; 2 nieobecności nieusprawiedliwione w semestrze) aktywność na zajęciach (odnotowywana plusami)

76 Ścieżka ćwiczeniowa: obecność na zajęciach (0,5 oceny wyżej za komplet; 2 nieobecności nieusprawiedliwione w semestrze) aktywność na zajęciach (odnotowywana plusami) kolokwia (2 w semestrze: I - prawo osobowe i rodzinne, prawo spadkowe, II - prawo rzeczowe, prawo zobowiązań)

77

78 Dodatkowe punkty:

79 Dodatkowe punkty: testy i zaliczenia samosprawdzające (historia źródeł, formuły procesowe, pisanie testamentu)

80 Dodatkowe punkty: testy i zaliczenia samosprawdzające (historia źródeł, formuły procesowe, pisanie testamentu) lektorat z łaciny dla prawników - Jagiellońskie Centrum Językowe, 60 godz., 2 semestry; zajęcia z dr Krzysztofem Pawłowskim poniedziałek: 15:00-16:30; 16:45-18:15

81

82 dst pkt do egzaminu

83 dst db pkt do egzaminu pkt do egzaminu

84 dst db db pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu

85 dst db db + bdb pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu

86 dst db db + bdb cel pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu od 98 pkt

87 dst db db + bdb cel pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu od 98 pkt Punktacja, w zależności od wyników grupy i poziomu trudności kolokwiów może ulec zmianie na korzyść studentów.

88 dst db db + bdb cel pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu pkt do egzaminu od 98 pkt Punktacja, w zależności od wyników grupy i poziomu trudności kolokwiów może ulec zmianie na korzyść studentów. Ocena dobra/bardzo dobra - umożliwia podejście do egzaminu ustnego na początku maja 2015 r.

89 Dyżury i kontakt mgr Grzegorz Blicharz: wtorek, godz. 16:00-17:00, pok. 9, ul. Gołębia 9 grzegorz.blicharz@uj.edu.pl! DYŻURY SŁUŻĄ RÓWNIEŻ DO INDYWIDUALNEGO WYJAŚNIENIA KWESTII NIEJASNYCH, DLATEGO SZCZEGÓLNIE NA NIE ZAPRASZAMY JUŻ OD POCZĄTKU ROKU AKADEMICKIEGO!

90 Konkursy prawa rzymskiego

91 Konkursy prawa rzymskiego Konkurs Wydziałowy możliwość zaliczenia egzaminu przez laureatów i wyróżnionych już na początku kwietnia 2015 r.

92 Konkursy prawa rzymskiego Konkurs Wydziałowy możliwość zaliczenia egzaminu przez laureatów i wyróżnionych już na początku kwietnia 2015 r. Międzynarodowy konkurs Prawo rzymskie a świat współczesny dla laureatów konkursów wydziałowych - czerwiec 2015 r.

93 Konkursy prawa rzymskiego Konkurs Wydziałowy możliwość zaliczenia egzaminu przez laureatów i wyróżnionych już na początku kwietnia 2015 r. Międzynarodowy konkurs Prawo rzymskie a świat współczesny dla laureatów konkursów wydziałowych - czerwiec 2015 r. szczegóły:

94 Digesta justyniańskie D. 1,1,1,1 Ulpian w księdze pierwszej Instytucji! Cuius merito quis nos sacerdotes appellet: iustitiam namque colimus et boni et aequi notitiam profitemur, aequum ab iniquo separantes, licitum ab illicito discernentes, bonos non solum metu poenarum, verum etiam praemiorum quoque exhortatione efficere cupientes, veram nisi fallor philosophiam, non simulatam affectantes.! Z tego to powodu ktoś mógłby nazwać nas kapłanami. Strzeżemy bowiem sprawiedliwości i głosimy wiedzę na temat tego, co dobre i słuszne, odróżniając sprawiedliwe od niesprawiedliwego, dozwolone od niedozwolonego, pragnąc uczynić ludzi dobrymi, nie tylko strachem przed karami, lecz pokazując im także możliwość osiągnięcia korzyści, dążąc przy tym, jak mniemam, do prawdziwej, nie pozornej filozofii.

95

96 D. 1,1,1,2

97 D. 1,1,1,2 Huius studii duae sunt positiones, publicum et privatum. publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem: sunt enim quaedam publice utilia, quaedam privatim. publicum ius in sacris, in sacerdotibus, in magistratibus constitit. privatum ius tripertitum est: collectum etenim est ex naturalibus praeceptis aut gentium aut civilibus.! Dwa są obszary studium prawa: publiczny i prywatny. Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatne zaś korzyści jednostek. Są bowiem rzeczy przynoszące tak korzyść państwu, jak i jednostkom. Prawo publiczne dotyczy obrzędów, kapłanów oraz magistratur. Prawo prywatne dzieli się na trzy części, składa się bowiem z norm wywodzących się albo z prawa naturalnego (ius naturale), albo z prawa narodów (ius gentium), albo z prawa cywilnego (ius civile).

98 D. 1,1,7 pr. Papinian w księdze drugiej Definicji Ius autem civile est, quod ex legibus, plebis scitis, senatus consultis, decretis principum, auctoritate prudentium venit.! Toteż prawo cywilne pochodzi z ustaw, postanowień zgromadzeń plebejskich, uchwał senatu, konstytucji cesarskich, opinii biegłych prawników.

99 D. 1,1,1,3 Ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit: nam ius istud non humani generis proprium, sed omnium animalium, quae in terra, quae in mari nascuntur, avium quoque commune est. Hinc descendit maris atque feminae coniunctio, quam nos matrimonium appellamus, hinc liberorum procreatio, hinc educatio: videmus etenim cetera quoque animalia, feras etiam istius iuris peritia censeri.! Prawem naturalnym jest to prawo, którego natura nauczyła wszystkie stworzenia, ponieważ nie jest ono właściwe tylko rodzajowi ludzkiemu, lecz wspólne wszystkim stworzeniom, jakie rodzą się na ziemi, w morzu, a także ptakom. Stąd wywodzi się także związek mężczyzny i kobiety, który my nazywamy małżeństwem; stąd też poczynanie i wychowywanie dzieci. Widzimy więc też, że wszystkie inne zwierzęta, także dzikie bestie, uważa się za znające to prawo.

100

101 D. 1,1,1,4

102 D. 1,1,1,4 Ius gentium est, quo gentes humanae utuntur. Quod a naturali recedere facile intellegere licet, quia illud omnibus animalibus, hoc solis hominibus inter se commune sit.! Prawo narodów jest właściwe rodzajowi ludzkiemu. Łatwo zrozumieć, w jaki sposób różni się ono od naturalnego, ponieważ jedno wspólne jest wszystkim stworzeniom, drugie samym tylko ludziom.

103 D. 1,1,2 Pomponiusz w swoim Podręczniku Veluti erga deum religio: ut parentibus et patriae pareamus:! N a p r z y k ł a d p o w i n n o ś c i religijne wobec boga i uległość wobec rodziców czy ojczyzny.

104

105 D. 1,1,3 Florentinus w księdze pierwszej Instytucji

106 D. 1,1,3 Florentinus w księdze pierwszej Instytucji Ut vim atque iniuriam propulsemus: nam iure hoc evenit, ut quod quisque ob tutelam corporis sui fecerit, iure fecisse existimetur, et cum inter nos cognationem quandam natura constituit, consequens est hominem homini insidiari nefas esse.! I możliwość odparcia bezprawnej siły, bowiem z tego prawa wywodzi się zasada, że cokolwiek ktoś uczynił dla ochrony swego ciała, uważa się za uczynione zgodnie z prawem i odkąd według praw natury należymy do rodzaju ludzkiego, godzenie w drugiego człowieka jest zawsze czynem naruszającym prawa boskie.

107 D. 1,1,4 Ulpian w księdze pierwszej Instytucji Manumissiones quoque iuris gentium sunt. est autem manumissio de manu missio, id est datio libertatis: nam quamdiu quis in servitute est, manui et potestati suppositus est, manumissus liberatur potestate. quae res a iure gentium originem sumpsit, utpote cum iure naturali omnes liberi nascerentur nec esset nota manumissio, cum servitus esset incognita: sed posteaquam iure gentium servitus invasit, secutum est beneficium manumissionis. et cum uno naturali nomine homines appellaremur, iure gentium tria genera esse coeperunt: liberi et his contrarium servi et tertium genus liberti, id est hi qui desierant esse servi.! Wyzwolenia są także instytucją prawa narodów. Wyzwolenie jest bowiem wypuszczeniem z ręki to jest nadaniem wolności, bowiem dopóki ktoś jest w niewoli, podporządkowany jest władztwu, wyzwolony zaś zostaje spod niego uwolniony. Wywodzi się to z prawa narodów, jako że według prawa naturalnego wszystkie dzieci rodziły się wolne i nie znano wyzwolenia, gdyż nie znana była niewola; lecz od czasu, gdy prawem narodów została wprowadzona niewola, przyjęte zostało dobrodziejstwo wyzwolenia. Jako że w naturze zostaliśmy nazwani jednym wspólnym mianem ludzie, prawem narodów został wprowadzony podział na trzy rodzaje: na wolnych, ich przeciwieństwo niewolników oraz na wyzwoleńców. Ten trzeci rodzaj stanowią ci, którzy przestali być niewolnikami.

108

109 D. 1,1,5 Hermogenianus w księdze pierwszej Streszczeń

110 D. 1,1,5 Hermogenianus w księdze pierwszej Streszczeń Ex hoc iure gentium introducta bella, discretae gentes, regna condita, dominia distincta, agris termini positi, aedificia collocata, commercium, emptiones venditiones, locationes conductiones, obligationes institutae: exceptis quibusdam quae iure civili introductae sunt.! Z prawa narodów pochodzą wojny, podział na narody, suwerenność państw, formy władztwa, zakreślanie granic gruntom, sytuowanie budynków, handel, kupno-sprzedaż, najem, poszczególne zobowiązania, z wyjątkiem tych, które są wprowadzone prawem cywilnym.

111 D. 1,1,6 pr Ulpian w księdze pierwszej Instytucji Ius civile est, quod neque in totum a naturali vel gentium recedit nec per omnia ei servit: itaque cum aliquid addimus vel detrahimus iuri communi, ius proprium, id est civile efficimus.! Prawem cywilnym jest to prawo, które ani w całości nie ustępuje prawu naturalnemu i prawu narodów, ani też im we wszystkim nie służy. Ponieważ, gdy cokolwiek dodajemy albo odejmujemy prawu wspólnemu, tworzymy prawo własne, czyli cywilne.

112

113 D. 1,1,6,1

114 D. 1,1,6,1 Hoc igitur ius nostrum constat aut ex scripto aut sine scripto, ut apud Graecos: ton nomon hoti men eggrafoi, hoti de agrafoi.! To więc prawo nasze składa się albo z p r a w a p i s a n e g o, a l b o z p r a w a niepisanego, jak u Greków: jedne prawa są pisane (έγγραφοι), inne niepisane (άγραφοι).

115

116 D. 1,1,7,1

117 D. 1,1,7,1 Ius praetorium est, quod praetores introduxerunt adiuvandi vel supplendi vel corrigendi iuris civilis gratia propter utilitatem publicam. quod et honorarium dicitur ad honorem praetorum sic nominatum.! Prawem pretorskim jest to, które z uwagi na pożytek publiczny wprowadzili pretorzy dla wspomagania, uzupełniania lub poprawiania prawa cywilnego. Nazywa się je także urzędniczym (ius honorarium), z uwagi na urząd (honos) pretora.

118 D. 1,1,8 Marcjan w księdze pierwszej Instytucji Nam et ipsum ius honorarium viva vox est iuris civilis.! Albowiem i samo prawo urzędnicze jest żywym głosem prawa cywilnego.

119

120 D. 1,1,9 Gaius w księdze pierwszej Instytucji

121 D. 1,1,9 Gaius w księdze pierwszej Instytucji Omnes populi, qui legibus et moribus reguntur, partim suo proprio, partim communi omnium hominum iure utuntur. Nam quod quisque populus ipse sibi ius constituit, id ipsius proprium civitatis est vocaturque ius civile, quasi ius proprium ipsius civitatis: quod vero naturalis ratio inter omnes homines constituit, id apud omnes peraeque custoditur vocaturque ius gentium, quasi quo iure omnes gentes utuntur.! Wszystkie ludy, które rządzone są ustawami i zwyczajami, posługują się częściowo swoim własnym prawem, częściowo prawem wspólnym wszystkim ludziom. Albowiem to, co naród sam dla siebie ustanawia, jest właściwe jego państwu i nazywa się prawem cywilnym, jako prawo właściwe tylko dla jego państwa. To zaś prawo, które porządek naturalny ustanowił między ludźmi, u wszystkich na równi jest przestrzegane i nazywa się prawem narodów, jako to prawo, którym posługują się wszystkie narody.

122 D. 1,1,10 pr. Ulpian w księdze pierwszej Instytucji Iustitia est constans et perpetua v o l u n t a s i u s s u u m c u i q u e tribuendi.! Sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznawania tego, co się komu należy.

123

124 D. 1,1,10,1

125 D. 1,1,10,1 Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere.

126 D. 1,1,10,1 Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere. Zalecenia prawa są następujące: żyć uczciwie, nikomu nie szkodzić, każdemu przyznawać to, co należne.

127 D. 1,1,10,2 Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia.! Biegłość w prawie to znajomość rzeczy boskich i ludzkich, wiedza o tym co słuszne i niesłuszne.

128 D. 1,1,11 Paulus w ks. 14. Do Sabinusa

129 D. 1,1,11 Paulus w ks. 14. Do Sabinusa Ius pluribus modis dicitur: uno modo, cum id quod semper aequum ac bonum est ius dicitur, ut est ius naturale. altero modo, quod omnibus aut pluribus in quaque civitate utile est, ut est ius civile. nec minus ius recte appellatur in civitate nostra ius honorarium. praetor quoque ius reddere dicitur etiam cum inique decernit, relatione scilicet facta non ad id quod ita praetor fecit, sed ad illud quod praetorem facere convenit.

130 D. 1,1,11 Paulus w ks. 14. Do Sabinusa Ius pluribus modis dicitur: uno modo, cum id quod semper aequum ac bonum est ius dicitur, ut est ius naturale. altero modo, quod omnibus aut pluribus in quaque civitate utile est, ut est ius civile. nec minus ius recte appellatur in civitate nostra ius honorarium. praetor quoque ius reddere dicitur etiam cum inique decernit, relatione scilicet facta non ad id quod ita praetor fecit, sed ad illud quod praetorem facere convenit.

131 D. 1,1,11 Paulus w ks. 14. Do Sabinusa Ius pluribus modis dicitur: uno modo, cum id quod semper aequum ac bonum est ius dicitur, ut est ius naturale. altero modo, quod omnibus aut pluribus in quaque civitate utile est, ut est ius civile. nec minus ius recte appellatur in civitate nostra ius honorarium. praetor quoque ius reddere dicitur etiam cum inique decernit, relatione scilicet facta non ad id quod ita praetor fecit, sed ad illud quod praetorem facere convenit. Słowo prawo jest wieloznaczne. Za jednym razem prawem określamy to, co zawsze jest dobre i sprawiedliwe jak w przypadku prawa naturalnego. Innym razem uważamy za prawo to, co jest pożyteczne dla wszystkich lub większości danego państwa jak w przypadku prawa cywilnego. Nie mniej słusznie prawem nazywamy w naszym państwie prawo urzędnicze. O pretorze mówi się jako o tworzącym prawo również, gdy orzeka niesłusznie, co odnosi się oczywiście nie do tego, co pretor robi, lecz do tego, co powinien czynić.

132

133 alia significatione ius dicitur locus in quo ius redditur, appellatione collata ab eo quod fit in eo ubi fit. quem locum determinare hoc modo possumus: ubicumque praetor salva maiestate imperii sui salvoque more maiorum ius dicere constituit, is locus recte ius appellatur.

134 alia significatione ius dicitur locus in quo ius redditur, appellatione collata ab eo quod fit in eo ubi fit. quem locum determinare hoc modo possumus: ubicumque praetor salva maiestate imperii sui salvoque more maiorum ius dicere constituit, is locus recte ius appellatur.

135 alia significatione ius dicitur locus in quo ius redditur, appellatione collata ab eo quod fit in eo ubi fit. quem locum determinare hoc modo possumus: ubicumque praetor salva maiestate imperii sui salvoque more maiorum ius dicere constituit, is locus recte ius appellatur. W innym znaczeniu słowem prawo określane bywa miejsce, w którym sprawuje się jurysdykcję (w określeniu tym istotne jest nie co, lecz gdzie się czyni). Miejsce to w taki sposób możemy określić: gdziekolwiek pretor ważnie wykonuje jurysdykcję, powołując się na majestat swej władzy oraz zwyczaje przodków, to miejsce słusznie nazywane jest prawem.

136 D. 1,1,12 Marcjan w księdze pierwszej Instytucji

137 D. 1,1,12 Marcjan w księdze pierwszej Instytucji Nonnumquam ius etiam pro necessitudine dicimus veluti " est mihi ius cognationis vel adfinitatis.

138 D. 1,1,12 Marcjan w księdze pierwszej Instytucji Nonnumquam ius etiam pro necessitudine dicimus veluti " est mihi ius cognationis vel adfinitatis.

139 D. 1,1,12 Marcjan w księdze pierwszej Instytucji Nonnumquam ius etiam pro necessitudine dicimus veluti " est mihi ius cognationis vel adfinitatis. Niekiedy mówimy o prawie dla okazania więzów między o s o b a m i, n a p r z y k ł a d : p r z y s ł u g u j e m i p r a w o pokrewieństwa lub powinowactwa.