Mechanizmy obronne przed drapieżnikami

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Mechanizmy obronne przed drapieżnikami"

Transkrypt

1 Drapieżnictwo może być istotnym czynnikiem selekcyjnym Mechanizmy obronne przed drapieżnikami M. Ślusarczyk Drapieżnictwo może zmniejszać dostosowanie organizmów Bezpośrednio - eliminując osobniki lub ich potomstwo Drapieżnictwo może zwiększać dostosowanie organizmów Redukcja liczebności najsilniejszych konkurentów (gatunków) może uwolnić zasoby pokarmowe i umożliwić współwystępowanie większej liczby gatunków Pośrednio - limitując dostęp do siedlisk, w których panują sprzyjające warunki abiotyczne - limitując dostęp do zasobów - limitując dostęp do miejsc lub partnerów rozrodczych Akt drapieżnictwa podzielić można na kilka etapów detekcja pościg obezwładnienie konsumpcja Mechanizmy obronne potencjalnych ofiar utrudniające spotkanie utrudniające detekcję ostrzegawcze - ułatwiające detekcję utrudniające kontakt utrudniające obezwładnienie utrudniające spożycie

2 utrudniające spotkanie Zasiedlanie środowisk wolnych od drapieżników Rozmijanie się w czasie i przestrzeni cykliczna aktywność: - dobowa utrudniające detekcję/rozpoznanie ukrywanie się kamuflaż/mimikra znieruchomienie - sezonowa Ostrzeganie przed niebezpieczeństwem DIAPAUZA zakłócanie detekcji ułatwiające detekcję/rozpoznanie ostrzegawcze ubarwienie Mimikra Batesowska upodabnianie się do niebezpiecznych obiektów Mimikra Mullerowska upodabnianie się niebezpiecznych gatunków do siebie utrudniające/zniechęcające do ataku/kontaktu ucieczka - w nieprzewidywalnych kierunkach - nagła - szybka tworzenie agregacji uwalnianie nieprzyjemnych/niebezpiecznych substancji, dźwięków lub bodźców świetlnych utrudniające obezwładnienie Ochronne Obronne utrudniające spożycie Wytwarzanie niestrawnych/niesmacznych/trujących substancji często sygnalizowane Zaczepne

3 Mechanizmy obronne Behawioralne: ukrywanie się, agregacje, ucieczka Morfologiczne: zmiany proporcji i kształtów ciała Fizjologiczne: zmiany zawartości barwników i substancji toksycznych w tkankach Modyfikacje historii życia: zmiana alokacji energii pomiędzy wzrost a reprodukcję Modyfikacje cech historii życia zmiana alokacji energii pomiędzy wzrost a reprodukcję zwiększająca szansę na przeżycie lub wydanie potomstwa w obliczu zagrożenia Presja na młodociane formy (małe osobniki) - > większe nakłady na wzrost ciała -> reprodukcja przy większych rozmiarach ciała Presja na formy dorosłe (duże osobniki) -> małe nakłady na wzrost ciała, duże na reprodukcję -> reprodukcja przy małych rozmiarach ciała W obu przypadkach -> wcześniejsza reprodukcja zwiększa szansę na wydanie potomstwa w obliczu zagrożenia W beznadziejnej sytuacji gdy, szanse na przeżycie potomstwa nikłe - spoczynek? Mechanizmy obronne/ochronne angażowane w sposób: Stały (konstytutywny): tanie lub wymagające długiego czasu reakcji morfologiczne, fizjologiczne Mechanizmy obronne zwierząt planktonowych konstytutywne i indukowane Okresowy (indukowany): kosztowne, szybko uruchamiane behawioralne, fizjologiczne Komunikacja chemiczna Kairomony międzygatunkowe substancje chemiczne emitowane mimowolnie przez drapieżnika wykorzystywane przez potencjalne ofiary Substancje alarmowe substancje chemiczne uwalniane przez ofiary, wykorzystywane przez inne potencjalne ofiary Zadania Analiza mechanizmów obronnych zwierząt planktonowych na podstawie wyników eksperymentów Analiza danych Przygotowanie wykresów Prezentacja i omówienie wyników 3

4 Indukowane migracje pionowe Chaoborus flavicans P GŁĘBOKOŚĆ (CM) CZAS N D 9 7 N D 9 3N 6 6 3D 9 5 N D 9 9 5N D 7 7 6N 6 6D 7 7N D N 7 9 8D N 9 6 9D 7 7 N D 6 9 N 6 8 D 7 N 8 8 D 6 9 GŁĘBOKOŚĆ (CM) CZAS N 9 5 D 3 6 N 5 Ryba Ryba D 5 5 Ryba 3N 8 Ryba 3D Ryba N 9 Ryba D Ryba 5N 8 Ryba 5D 6N 6 6D 7N 5 7D 8N 5 8D 9N 6 3 9D 6 N D N 8 9 D N 8 9 D głębokość (cm) dzień eksperymentu bez ryby ryba Indukowane mechanizmy obronne u Daphnia magna :5 cm=,mm SFR AFR CLUTCH %E wielkość przy 8 o C bez wiek pierwszej % samic z kairomonu pierwszej liczba jaj reprodukcji [h] ephippium n=5 reprodukcji 8 KA KB KC 68. średnia odchylenie standardowe :5 cm=,mm SFR AFR CLUTCH %E wielkość przy 8 o C z wiek pierwszej % samic z kairomonem pierwszej liczba jaj reprodukcji [h] ephippium reprodukcji 8 RA 6. 8 RB RC 6. średnia odchylenie standardowe Imię i Nazwisko: Przykładowy rysunek Wyniki Indukowane migracje pionowe Chaoborus flavicans Zależność głębokości od dnia liczba potomstwa 8 6 temperatura [ o C] Głębokość [cm] N N Obecność ryby 3N N 5N 6N 7N 8N 9N N N N Bez ryb Z rybami -9 - Dzień

5 Indukowane mechanizmy obronne u Daphnia magna długość [cm] 8 6 czas dojrzewania (h) 6 8 płodność [l.jaj/os.] 3 udział samic tworzących formy przetrwalne [%] 8 6 5

rczość pokarmowa Optymalizacja Ŝerowania

rczość pokarmowa Optymalizacja Ŝerowania Wybiórczo rczość pokarmowa Optymalizacja Ŝerowania I. prawo termodynamiki Energia nie moŝe powstawać z niczego II. prawo termodynamiki Podczas przemian pewna ilość energii jest tracona I. prawo termodynamiki

Bardziej szczegółowo

SESJA I STRATEGIE śyciowe, EKOLOGIA EWOLUCYJNA ECO-EVO CZY TAK MYŚLĄ LIMNOLODZY? JOANNA PIJANOWSKA

SESJA I STRATEGIE śyciowe, EKOLOGIA EWOLUCYJNA ECO-EVO CZY TAK MYŚLĄ LIMNOLODZY? JOANNA PIJANOWSKA SESJA I STRATEGIE śyciowe, EKOLOGIA EWOLUCYJNA ECO-EVO CZY TAK MYŚLĄ LIMNOLODZY? JOANNA PIJANOWSKA ul. Banacha 2, 02-097 Warszawa, email: jopi@hydro.biol.uw.edu.pl Programy badawcze, wokół których koncentrują

Bardziej szczegółowo

Wyk. 2 Ekologia behawioralna

Wyk. 2 Ekologia behawioralna Wyk. 2 Ekologia behawioralna Be or not to be? How be to be? Pytania o zachowanie Dlaczego to zachowanie wyewoluowało? Gody przed kopulacją Życie samotnie lub w grupie Pieśni ptaków składają się z gwizdów

Bardziej szczegółowo

DRAPIEśNICTWO Zazwyczaj ludzie uwaŝają za słuszne twierdzenie, Ŝe tylko zwierzęta są drapieŝnikami, w rzeczywistości jednak wygląda to trochę inaczej DrapieŜnictwo - sposób odŝywiania się zwierząt, polegający

Bardziej szczegółowo

Ekologia wyk. 1. wiedza z zakresu zarówno matematyki, biologii, fizyki, chemii, rozumienia modeli matematycznych

Ekologia wyk. 1. wiedza z zakresu zarówno matematyki, biologii, fizyki, chemii, rozumienia modeli matematycznych Ekologia wyk. 1 wiedza z zakresu zarówno matematyki, biologii, fizyki, chemii, rozumienia modeli matematycznych Ochrona środowiska Ekologia jako dziedzina nauki jest nauką o zależnościach decydujących

Bardziej szczegółowo

Wyniki monitoringu połowowego okoni (Perca fluviatilis L., 1758) w Zatoce Pomorskiej w latach dr inż. Sebastian Król

Wyniki monitoringu połowowego okoni (Perca fluviatilis L., 1758) w Zatoce Pomorskiej w latach dr inż. Sebastian Król Wyniki monitoringu połowowego okoni (Perca fluviatilis L., 1758) w Zatoce Pomorskiej w latach 211 214 dr inż. Sebastian Król 1 Okoń (Perca fluviatilis L., 1758) DANE BIOLOGICZNE: długość 2-35 cm, maksymalnie

Bardziej szczegółowo

Ewolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach

Ewolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Ewolucjonizm NEODARWINIZM Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Główne paradygmaty biologii Wspólne początki życia Komórka jako podstawowo jednostka funkcjonalna

Bardziej szczegółowo

Drapieżnictwo II. (John Stuart Mill 1874, tłum. własne)

Drapieżnictwo II. (John Stuart Mill 1874, tłum. własne) Drapieżnictwo II Jeżeli w ogóle są jakikolwiek świadectwa celowego projektu w stworzeniu (świata), jedną z rzeczy ewidentnie zaprojektowanych jest to, by duża część wszystkich zwierząt spędzała swoje istnienie

Bardziej szczegółowo

Znaczenie monitoringu populacji ssaków kopytnych w ochronie dużych drapieżników

Znaczenie monitoringu populacji ssaków kopytnych w ochronie dużych drapieżników Znaczenie monitoringu populacji ssaków kopytnych w ochronie dużych drapieżników Krzysztof Schmidt Instytut Biologii Ssaków PAN, Białowieża Duże ssaki drapieżne występujące w Polsce Fot. H. Schmidt Fot.

Bardziej szczegółowo

Genetyka populacji. Analiza Trwałości Populacji

Genetyka populacji. Analiza Trwałości Populacji Genetyka populacji Analiza Trwałości Populacji Analiza Trwałości Populacji Ocena Środowiska i Trwałości Populacji- PHVA to wielostronne opracowanie przygotowywane na ogół podczas tworzenia planu ochrony

Bardziej szczegółowo

Drapieżnictwo. Ochrona populacji zwierząt

Drapieżnictwo. Ochrona populacji zwierząt Drapieżnictwo Ochrona populacji zwierząt Ochrona populacji zwierząt Czy drapieżniki ograniczają liczebność ofiar? Kontrola z góry czy z dołu? Spektakularne przykłady wpływu drapieżnictwa na populacje:

Bardziej szczegółowo

Ochrona ptaków wodnych i błotnych w pięciu parkach narodowych odtwarzanie siedlisk i ograniczanie wpływu inwazyjnych gatunków. Polskie Ostoje Ptaków

Ochrona ptaków wodnych i błotnych w pięciu parkach narodowych odtwarzanie siedlisk i ograniczanie wpływu inwazyjnych gatunków. Polskie Ostoje Ptaków NARODOWY SŁOWIŃSKI PARK Ochrona ptaków wodnych i błotnych w pięciu parkach narodowych odtwarzanie siedlisk i ograniczanie wpływu inwazyjnych gatunków Polskie Ostoje Ptaków Władysław Jankow Dzień Informacyjny

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 24 kwietnia 2015 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 15 kwietnia 2015 r.

Warszawa, dnia 24 kwietnia 2015 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 15 kwietnia 2015 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 24 kwietnia 2015 r. Poz. 3955 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych

Bardziej szczegółowo

ABTOW - system detekcji zanieczyszczeń chemicznych w wodzie

ABTOW - system detekcji zanieczyszczeń chemicznych w wodzie ABTOW - system detekcji zanieczyszczeń chemicznych w wodzie Według aktualnych rejestrów Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego (http://www.cas.org) liczba komercyjnie dostępnych substancji chemicznych

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału z biologii do klasy III.

Rozkład materiału z biologii do klasy III. Rozkład materiału z biologii do klasy III. L.p. Temat lekcji Treści programowe Uwagi 1. Nauka o funkcjonowaniu przyrody. 2. Genetyka nauka o dziedziczności i zmienności. -poziomy różnorodności biologicznej:

Bardziej szczegółowo

Sowy. Przygotowała Zuzia Górska

Sowy. Przygotowała Zuzia Górska Sowy Przygotowała Zuzia Górska Puchacz Długość ciała (wraz z dziobem i ogonem): 60 78 cm Długość ogona: 23 29 cm Rozpiętość skrzydeł: 155 180 cm Waga: 1,6 2,8 kg samce; 2,3 4,2 kg samice Liczba jaj: 2

Bardziej szczegółowo

POMAGAMY RATOWAĆ ŻYCIE BEATY.COM.PL

POMAGAMY RATOWAĆ ŻYCIE BEATY.COM.PL Pomaga ratować życie Innowacyjny czujnik głębokości uciśnięć klatki piersiowej Nagłe Zatrzymanie Krążenia (NZK) może dotknąć każdego człowieka, w dowolnym miejscu i w każdej chwili. Ofiara nagle traci

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis wszystkich sprawdzanych czynności wraz z poziomem ich wykonania zawiera poniższa tabela.

Szczegółowy opis wszystkich sprawdzanych czynności wraz z poziomem ich wykonania zawiera poniższa tabela. Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno-przyrodniczej z zakresu przedmiotów przyrodniczych przeprowadzonego w roku szkolnym 2012/2013 Arkusz egzaminacyjny z przedmiotów przyrodniczych

Bardziej szczegółowo

Konkurencja. Wykład 3

Konkurencja. Wykład 3 Konkurencja Wykład 3 Współistnienie nierównych konkurentów wykład 3/2 Heterogenność środowiska Do tej pory zakładaliśmy, że środowisko, w którym zachodzi konkurencja, jest homogenne W rzeczywistości: środowisko

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?

Bardziej szczegółowo

Mechanizmy ewolucji. SYLABUS A. Informacje ogólne

Mechanizmy ewolucji. SYLABUS A. Informacje ogólne Mechanizmy ewolucji A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Język Rodzaj Rok studiów /semestr

Bardziej szczegółowo

Interakcje. Konkurencja a zespół organizmów

Interakcje. Konkurencja a zespół organizmów Interakcje Konkurencja a zespół organizmów Zespół organizmów Zbiór gatunków (populacji) wykorzystujących tę samą przestrzeń w tym samym czasie wszystkie gatunki na danym obszarze uwarunkowania środowiskowe

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia występujące na akwenach użytkowanych gospodarczo MARIA MELLIN SZCZECIN 8-9 LISTOPADA 2018

Zagrożenia występujące na akwenach użytkowanych gospodarczo MARIA MELLIN SZCZECIN 8-9 LISTOPADA 2018 Zagrożenia występujące na akwenach użytkowanych gospodarczo MARIA MELLIN SZCZECIN 8-9 LISTOPADA 2018 Zagrożenia Źródłem zagrożeń tego gatunku występujących na akwenach użytkowanych gospodarczo jest specjalizacja

Bardziej szczegółowo

Żółw błotny (Emys orbicularis) w Polsce północno-wschodniej

Żółw błotny (Emys orbicularis) w Polsce północno-wschodniej Żółw błotny (Emys orbicularis) w Polsce północno-wschodniej Rozmieszczenie, zagrożenia, perspektywy ochrony Grzegorz Górecki Stacja Terenowa Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego Urwitałt 2013 Rozmieszczenie

Bardziej szczegółowo

Minimalizacja oddziaływania linii kolejowych na dziko żyjące zwierzęta

Minimalizacja oddziaływania linii kolejowych na dziko żyjące zwierzęta Minimalizacja oddziaływania linii kolejowych na dziko żyjące zwierzęta Metody, doświadczenia i problemy Rafał T. Kurek fot. Krzysztof Czechowski 1 Oddziaływanie infrastruktury liniowej Formy negatywnego

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE O ZAGROŻENIACH SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI

INFORMACJE O ZAGROŻENIACH SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI INFORMACJE O ZAGROŻENIACH SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI ĆWICZENIE 8 Wykaz substancji: 1. Azotan chromu(iii) 2. Chlorek chromu(iii) 3. Chlorek żelaza(iii) 4. EDTA 5. Etylenodiamina 6. 1,10-fenantrolina 7. Kwas

Bardziej szczegółowo

Zadania szkoły w świetle wielodekadowych zmian kondycji fizycznej

Zadania szkoły w świetle wielodekadowych zmian kondycji fizycznej Zadania szkoły w świetle wielodekadowych zmian kondycji fizycznej dzieci i młodzieży woj. mazowieckiego Janusz Dobosz Zakład Teorii Wychowania Fizycznego i Korektywy Akademia Wychowania Fizycznego Józefa

Bardziej szczegółowo

SUBSTANCJE CHEMICZNE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA

SUBSTANCJE CHEMICZNE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł III Foliogram 41. KULTURA BEZPIECZEŃSTWA SUBSTANCJE CHEMICZNE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA Substancje chemiczne ze względu na zagrożenia dla zdrowia i/lub środowiska dzielimy na:

Bardziej szczegółowo

Ekologia wód śródlądowych - W. Lampert, U. Sommer. Spis treści

Ekologia wód śródlądowych - W. Lampert, U. Sommer. Spis treści Ekologia wód śródlądowych - W. Lampert, U. Sommer Spis treści Od tłumacza Przedmowa do pierwszego wydania Przedmowa do drugiego wydania Od Autorów do wydania polskiego 1.Ekologia i ewolucja 1.1.Dobór naturalny

Bardziej szczegółowo

Stosowanie metod alternatywnych dla badań na zwierzętach do celów rozporządzenia REACH

Stosowanie metod alternatywnych dla badań na zwierzętach do celów rozporządzenia REACH Nr ref.: ECHA-11-FS-06-PL ISBN-13: 978-92-9217-610-5 Stosowanie metod alternatywnych dla badań na zwierzętach do celów rozporządzenia Jednym z głównych powodów opracowania i przyjęcia rozporządzenia był

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Biologiczno-Chemiczny

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Biologiczno-Chemiczny Uniwersytet w Białymstoku Wydział Biologiczno-Chemiczny Andrzej Łukasz Różycki Fenologia rozrodu i produkcja jaj mew: uwarunkowania i konsekwencje w warunkach środkowej Wisły Promotor pracy: Prof. dr hab.

Bardziej szczegółowo

Ekologia i ewolucja interakcji międzygatunkowych

Ekologia i ewolucja interakcji międzygatunkowych Ekologia i ewolucja interakcji międzygatunkowych część I. Konkurencja cześć II. Drapieżnictwo Agnieszka Kloch Barbara Pietrzak Podręczniki Begon i in. (1999) Ekologia populacji J. Weiner. Życie i ewolucja

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej

INFORMACJA. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej INFORMACJA z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej Tytuł zadania: Analiza zmienności cech użytkowych i reprodukcyjnych oraz jakości jaj wylęgowych hodowlanych populacji

Bardziej szczegółowo

DIAPAUZA SKORUPIAKÓW PLANKTONOWYCH JAKO MECHANIZM OBRONY PRZED DRAPIEŻNICTWEM WSTĘP

DIAPAUZA SKORUPIAKÓW PLANKTONOWYCH JAKO MECHANIZM OBRONY PRZED DRAPIEŻNICTWEM WSTĘP Kosm os Tom 48, 1999 Numer 4 (245) Strony 465-475 PROBLEMY NAUK BIOLOGICZNYCH Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika MIROSŁAW ŚLUSARCZYK Zakład Hydrobiologii, Instytut Zoologii Uniwersytet Warszawski

Bardziej szczegółowo

Ryby poziomy troficzne

Ryby poziomy troficzne Odżywianie Odżywianie ryb Roślinożerne 5% gatunków Fitoplanktonożerne (filtratory) Makrofitofagi Peryfitonożerne Detrytusożerne 10% gatunków Mięsożerne 85% gatunków Zooplanktonożerne Bentosożerne Drapieżne

Bardziej szczegółowo

Interakcje. wykład 6 Konsekwencje behawioralne

Interakcje. wykład 6 Konsekwencje behawioralne Interakcje wykład 6 Konsekwencje behawioralne Terytorializm terytorium aktywnie bronione, areał nie terytorializm może się wiązać z obroną zasobów dotyczy konkurencji wewnątrz- i międzygatunkowej Lottia

Bardziej szczegółowo

Konkurencja. wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów

Konkurencja. wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów Konkurencja wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów Zespół organizmów Zbiór gatunków (populacji) wykorzystujących tę samą przestrzeń w tym samym czasie wszystkie gatunki na danym obszarze uwarunkowania

Bardziej szczegółowo

Bolusy dla bydła; zastosowanie, uwalnianie i rodzaje. Sprawdź!

Bolusy dla bydła; zastosowanie, uwalnianie i rodzaje. Sprawdź! .pl https://www..pl Bolusy dla bydła; zastosowanie, uwalnianie i rodzaje. Sprawdź! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 29 sierpnia 2017 Bolusy dla bydła są powszechną metodą walki z niedoborami mineralnowitaminowymi.

Bardziej szczegółowo

A. Buczek, E. Dzika. Ćwiczenia z parazytologii dla studentów dietetyki 2011, Lublin, Koliber

A. Buczek, E. Dzika. Ćwiczenia z parazytologii dla studentów dietetyki 2011, Lublin, Koliber LITERATURA A. Buczek, E. Dzika. Ćwiczenia z parazytologii dla studentów dietetyki 2011, Lublin, Koliber A. Buczek Choroby pasożytnicze epidemiologia, diagnostyka, objawy Lublin 2005 wyd. III, 2010 wyd.

Bardziej szczegółowo

Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie?

Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie? https://www. Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie? Autor: Anna Bartosik Data: 24 stycznia 2019 W pierwszej części naszego cyklu omówiliśmy czym są pasożyty i jak rozpoznać czy nasze

Bardziej szczegółowo

Wpływ produktywności pierwotnej łąk na demografię, dynamikę oraz kondycję populacji norników Microtus

Wpływ produktywności pierwotnej łąk na demografię, dynamikę oraz kondycję populacji norników Microtus Kamil Bartoń Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża Wpływ produktywności pierwotnej łąk na demografię, dynamikę oraz kondycję populacji norników Microtus Autoreferat rozprawy doktorskiej wykonanej w Zakładzie

Bardziej szczegółowo

Konspekt lekcji biologii w gimnazjum klasa I

Konspekt lekcji biologii w gimnazjum klasa I mgr Piotr Oleksiak Gimnazjum nr.2 wopatowie. Temat. Cechy populacji biologicznej. Konspekt lekcji biologii w gimnazjum klasa I Zakres treści: Populacja cechy charakterystyczne: liczebność, zagęszczenie,

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE O ZAGROŻENIACH SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI ĆWICZENIE 11. Wykaz substancji:

INFORMACJE O ZAGROŻENIACH SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI ĆWICZENIE 11. Wykaz substancji: INFORMACJE O ZAGROŻENIACH SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI ĆWICZENIE 11 Wykaz substancji: 1. Amoniak 2. Azotan ceru(iii) 3. Azotan(V) srebra 4. Chlorek lantanu(iii) 5. EDTA 6. Fosforan(V) sodu 7. Jod 8. Kwas siarkowy(vi)

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie termodynamiki sieciowej do opisu zmian dynamiki procesów biologicznych

Wykorzystanie termodynamiki sieciowej do opisu zmian dynamiki procesów biologicznych Wykorzystanie termodynamiki sieciowej do opisu zmian dynamiki procesów biologicznych Konrad Matyja Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Zakład Inżynierii Bioprocesowej i Biomedycznej, ul. Norwida

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ. Zadanie 4. (0 1) Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1. albo 2.

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ. Zadanie 4. (0 1) Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1. albo 2. ODPOWIEDZI DO ZADAŃ Zadanie 1. (0 1) W którym wierszu tabeli właściwie wskazano próbę badawczą i próbę kontrolną do doświadczenia? Wybierz odpowiedź spośród podanych. B. Próba badawcza III Próba kontrolna

Bardziej szczegółowo

Seminarium Planowanie przestrzenne a ochrona ciągłości ekologicznej w północno-wschodniej Polsce" Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku

Seminarium Planowanie przestrzenne a ochrona ciągłości ekologicznej w północno-wschodniej Polsce Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku Seminarium Planowanie przestrzenne a ochrona ciągłości ekologicznej w północno-wschodniej Polsce" Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku wpływ inwestycji na duże ssaki drapieżne Robert Mysłajek Stowarzyszenie

Bardziej szczegółowo

Konkurencja Wykład 1. Zasoby, nisza, wypieranie. Agnieszka Kloch

Konkurencja Wykład 1. Zasoby, nisza, wypieranie. Agnieszka Kloch Konkurencja Wykład 1 Zasoby, nisza, wypieranie Agnieszka Kloch akloch@biol.uw.edu.pl Podręczniki M. Begon, CR Townsend, JL Harper Ecology. From Individuals to Ecosystems Begon i in. (1999) Ekologia populacji

Bardziej szczegółowo

Ekologia ogólna. wykład 6. Ekologia populacji (cd)

Ekologia ogólna. wykład 6. Ekologia populacji (cd) Ekologia ogólna wykład 6 Ekologia populacji (cd) Struktura przestrzenna rozmieszczenie równomierne zapewnia maksymalną separację osobników środowisko homogenne + antagonizmy (allelopatia u roślin) wykład

Bardziej szczegółowo

Model odpowiedzi i schemat oceniania arkusza

Model odpowiedzi i schemat oceniania arkusza Nr zad. Model odpowiedzi i schemat oceniania arkusza Konkurs biologiczny etap wojewódzki 2012/2013 Gimnazjum Oczekiwana odpowiedź ucznia i punktacja Zakres punktacji za zadania 1. D. odruchem bezwarunkowym.

Bardziej szczegółowo

RAPORT I ANALIZA SZKOLNYCH WYNIKÓW EGZAMINU MATURALNEGO Z BIOLOGII MAJ 2011

RAPORT I ANALIZA SZKOLNYCH WYNIKÓW EGZAMINU MATURALNEGO Z BIOLOGII MAJ 2011 RAPORT I ANALIZA SZKOLNYCH WYNIKÓW EGZAMINU MATURALNEGO Z BIOLOGII MAJ 2011 POZIOM PODSTAWOWY I. PODSTAWOWE INFORMACJE O ARKUSZU I uczniów, którzy przystąpili do egzaminu uczniów nieobecnych Narzędzie

Bardziej szczegółowo

Uzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji.

Uzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Uzależnienia Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Termin uzależnienie jest stosowany głównie dla osób, które nadużywają narkotyków, alkoholu i papierosów. Używki Wszystkie używki stanowią

Bardziej szczegółowo

Temat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią.

Temat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią. Temat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią. 1. Kariotyp człowieka. 2. Determinacja płci u człowieka. 3. Warunkowanie płci u innych organizmów. 4. Cechy związane z płcią. 5. Cechy sprzężone

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA STATYSTYKA MATEMATYCZNA 1. Wykład wstępny. Teoria prawdopodobieństwa i elementy kombinatoryki 2. Zmienne losowe i ich rozkłady 3. Populacje i próby danych, estymacja parametrów 4. Testowanie hipotez 5.

Bardziej szczegółowo

Temat: Gąbki i parzydełkowce.

Temat: Gąbki i parzydełkowce. Temat: Gąbki i parzydełkowce. 1. Gąbki zwierzęta beztkankowe. To bardzo proste zwierzęta żyjące wyłącznie w wodzie głównie w morzach i oceanach, rzadziej w wodach słodkich. Zasiedlają zazwyczaj strefę

Bardziej szczegółowo

ZOOGEOGRAFIA. dr Karolina Bącela-Spychalska

ZOOGEOGRAFIA. dr Karolina Bącela-Spychalska ZOOGEOGRAFIA dr Karolina Bącela-Spychalska karolina@biol.uni.lodz.pl Dyspersja organizmów proces w którym gatunki utrzymują lub rozszerzają swoje zasięgi przyczyną dyspersji jest osłabianie konkurencji

Bardziej szczegółowo

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU wyróżnia elementy żywe i nieożywione w obserwowanym ekosystemie oblicza zagęszczenie wybranej rośliny na badanym terenie określa znaczenie wiedzy ekologicznej w życiu

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z PRZEDMIOTU EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z PRZEDMIOTU EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z PRZEDMIOTU EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 POZIOM K K+P K+P+R K+P+R+D K+P+R+D+W OCENA DOPUSZCZAJĄCA DOSTATECZNA

Bardziej szczegółowo

Konkurencja. Wykład 3

Konkurencja. Wykład 3 Konkurencja Wykład 3 Współistnienie nierównych konkurentów wykład 3/2 Heterogenność środowiska Do tej pory zakładaliśmy, że środowisko, w którym zachodzi konkurencja, jest homogenne W rzeczywistości: środowisko

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O WYDANIE ZGODY NA ZAMIERZONE UWOLNIENIE GMO DO ŚRODOWISKA W CELACH INNYCH NIŻ WPROWADZENIE DO OBROTU

WNIOSEK O WYDANIE ZGODY NA ZAMIERZONE UWOLNIENIE GMO DO ŚRODOWISKA W CELACH INNYCH NIŻ WPROWADZENIE DO OBROTU WNIOSEK O WYDANIE ZGODY NA ZAMIERZONE UWOLNIENIE GMO DO ŚRODOWISKA W CELACH INNYCH NIŻ WPROWADZENIE DO OBROTU 1. Informacje o użytkowniku GMO i osobach odpowiedzialnych za przygotowanie i przeprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 6 do Regulaminu Pracy ppup Poczta Polska

Załącznik nr 6 do Regulaminu Pracy ppup Poczta Polska Załącznik nr 6 do Regulaminu Pracy ppup Poczta Polska Wykaz prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowywania

Bardziej szczegółowo

Pasożyty sandacza i dorsza z Zatoki Pomorskiej chorobotwórczość i wpływ na kondycję ryb. Monika Legierko, Klaudia Górecka

Pasożyty sandacza i dorsza z Zatoki Pomorskiej chorobotwórczość i wpływ na kondycję ryb. Monika Legierko, Klaudia Górecka Pasożyty sandacza i dorsza z Zatoki Pomorskiej chorobotwórczość i wpływ na kondycję ryb Monika Legierko, Klaudia Górecka Sandacz (Sander lucioperca L.) jest jedną z ważniejszych ryb użytkowych występującą

Bardziej szczegółowo

NATURA STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

NATURA STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH NATURA 2000 - STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH dla specjalnych obszarów ochrony (OSO), proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (pozw), obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (OZW) oraz specjalnych

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko...kl...

Imię i nazwisko...kl... Gimnazjum nr 4 im. Ojca Świętego Jana Pawła II we Wrocławiu SPRAWDZIAN GENETYKA GR. A Imię i nazwisko...kl.... 1. Nauka o regułach i mechanizmach dziedziczenia to: (0-1pkt) a) cytologia b) biochemia c)

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr 3/2018, znak: ŻW.eoz.862.15.2.2018.ek

Bardziej szczegółowo

Staw jako ekosystem. Cel zajęć: Cele operacyjne: Czas trwania: Miejsce zajęć: Pomoce dydaktyczne: Przebieg zajęć: EKOSYSTEM Biocenoza Biotop

Staw jako ekosystem. Cel zajęć: Cele operacyjne: Czas trwania: Miejsce zajęć: Pomoce dydaktyczne: Przebieg zajęć: EKOSYSTEM Biocenoza Biotop Staw jako ekosystem. Cel zajęć: scharakteryzowanie stawu jako ekosystemu. Cele operacyjne: Uczeń: - rozpoznaje i nazywa elementy biocenozy i biotopu stawu, - rozróżnia producentów, konsumentów i destruentów,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Przedmiot: Edukacja dla bezpieczeństwa Klasa 1. Ocena Nazwa działu / wymagania Dział I. System Obronny

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech Uczeń: rozróżnia cechy dziedziczne

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r. Dz.U.2010.138.931 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy

Bardziej szczegółowo

Dynamika zasobów ryb Bałtyku jej uwarunkowania i racjonalne wielkości połowów ryb. Jan Horbowy. e-mail: jan.horbowy@mir.gdynia.pl

Dynamika zasobów ryb Bałtyku jej uwarunkowania i racjonalne wielkości połowów ryb. Jan Horbowy. e-mail: jan.horbowy@mir.gdynia.pl Dynamika zasobów ryb Bałtyku jej uwarunkowania i racjonalne wielkości połowów ryb Jan Horbowy Morski Instytut Rybacki PIB, ul. Kołłątaja 1, 81-332 Gdynia, e-mail: jan.horbowy@mir.gdynia.pl W prezentacji

Bardziej szczegółowo

Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne

Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne Temat: Świat gadów. Gady (gromada) określa się jako zwierzęta pierwotnie lądowe. Oznacza to, że są one pierwszą grupą kręgowców, która w pełni przystosowała się do życia na lądzie. Niektóre gatunki wtórnie

Bardziej szczegółowo

Temat: Czym zajmuje się ekologia?

Temat: Czym zajmuje się ekologia? Temat: Czym zajmuje się ekologia? Z czym kojarzy Ci się pojęcie ekologia? Termin ekologia pochodzi z języka greckiego i utworzono go z dwóch wyrazów: oikos oznacza dom, środowisko lub miejsce życia; lógos

Bardziej szczegółowo

Przydatność rzeźna loszek po odchowaniu pierwszego miotu

Przydatność rzeźna loszek po odchowaniu pierwszego miotu Przydatność rzeźna loszek po odchowaniu pierwszego miotu Kierownik projektu: prof. dr hab. Wojciech Kapelański dr inż. Maria Bocian, dr inż. Jolanta Kapelańska, dr inż. Jan Dybała, dr inż. Hanna Jankowiak,

Bardziej szczegółowo

Możliwość dodawania modułów pozwala na dopasowanie oprogramowania do procesów biznesowych w firmie.

Możliwość dodawania modułów pozwala na dopasowanie oprogramowania do procesów biznesowych w firmie. zajmuje się wdrażaniem koncepcji CRM Eroica CRM bazującej na najczęściej używanym rozwiązaniu Open Source vtiger. Eroica CRM posiada wiele funkcji ułatwiających zarządzanie relacjami z klientem w kancelarii.

Bardziej szczegółowo

METODOLOGIA I METODYKA NAUK PRZYRODNICZYCH. Aleksandra Jakubowska

METODOLOGIA I METODYKA NAUK PRZYRODNICZYCH. Aleksandra Jakubowska METODOLOGIA I METODYKA NAUK PRZYRODNICZYCH Aleksandra Jakubowska Źródła błędów Źródło Zmiana w czasie Efekt procedury Efekt obserwatora Błąd losowy (zmienność generowana przez eksperymentatora) Co redukuje

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Rodzaje konkurencji. Modele wzrostu populacji

Wykład 2. Rodzaje konkurencji. Modele wzrostu populacji Wykład 2 Rodzaje konkurencji. Modele wzrostu populacji Konkurencja o charakterze eksploatacji konkurencja o zasoby, które są w niedomiarze działanie jednego konkurenta zmniejsza ilość zasobów dostępną

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji biologii dla klasy pierwszej gimnazjum opracowany przez Marzannę Przekop

Scenariusz lekcji biologii dla klasy pierwszej gimnazjum opracowany przez Marzannę Przekop Scenariusz lekcji biologii dla klasy pierwszej gimnazjum opracowany przez Marzannę Przekop TEMAT: PASOŻYTNICTWO 1. PODSTAWA PROGRAMOWA: Relacje wewnątrz i międzygatunkowe w przyrodzie. 2. PROGRAM: DKW-4014-78/99

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr 10/2016, znak: ŻWeoz/ek-8628-30/2016(1748),

Bardziej szczegółowo

Telefon alarmowy: (0-42) Krajowe Centrum Informacji Toksykologicznej

Telefon alarmowy: (0-42) Krajowe Centrum Informacji Toksykologicznej R KARTA CHARAKTERYSTYKI Data opracowania: 09.2008 Data aktualizacji: 10.2008 1. Identyfikacja preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa Nazwa handlowa: Kategoria: Producent: Muchakron Plus 10 WP insektycyd

Bardziej szczegółowo

KARTA CHARAKTERYSTYKI

KARTA CHARAKTERYSTYKI Data opracowania 02.02.2010 Wydanie : 3 Strona 1/5 KARTA CHARAKTERYSTYKI 1. Identyfikacja preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikacja preparatu Nazwa handlowa : 1.2. Zastosowanie preparatu

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do modelowania matematycznego w biologii. Na podstawie wykładów dr Urszuli Foryś, MIM UW

Wprowadzenie do modelowania matematycznego w biologii. Na podstawie wykładów dr Urszuli Foryś, MIM UW Wprowadzenie do modelowania matematycznego w biologii Na podstawie wykładów dr Urszuli Foryś, MIM UW Model matematyczny Jest to teoretyczny opis danego zjawiska na podstawie bieżącej wiedzy (często zwany

Bardziej szczegółowo

Straty w gospodarstwach karpiowych na terenie działania Rybackiej Lokalnej Grupy Działania z Opolszczyzny i Żabiego Kraju

Straty w gospodarstwach karpiowych na terenie działania Rybackiej Lokalnej Grupy Działania z Opolszczyzny i Żabiego Kraju Straty w gospodarstwach karpiowych na terenie działania Rybackiej Lokalnej Grupy Działania z Opolszczyzny i Żabiego Kraju Autorzy opracowania prof. Andrzej Martyniak, prof. Piotr Hliwa, dr Urszula Szymaoska,

Bardziej szczegółowo

Symbole stosowane do oznaczenia niebezpieczeństwa związanego z użyciem związków chemicznych w krajach Unii Europejskiej

Symbole stosowane do oznaczenia niebezpieczeństwa związanego z użyciem związków chemicznych w krajach Unii Europejskiej Symbole stosowane do oznaczenia niebezpieczeństwa związanego z użyciem związków chemicznych w krajach Unii Europejskiej Oznaczenie zagrożenia chemicznego czarny piktogram + = oznaczenie zagrożenia Oznaczenia

Bardziej szczegółowo

www.pwc.com Wyłudzenia VAT - luka podatkowa w 2014 roku i prognoza na 2015

www.pwc.com Wyłudzenia VAT - luka podatkowa w 2014 roku i prognoza na 2015 www.pwc.com Wyłudzenia VAT - luka podatkowa w 2014 roku i prognoza na 2015 25 września 2015 Dotychczasowe raporty i wyliczenia Straty Skarbu Państwa w VAT - maj 2013 roku Luka podatkowa w VAT jak to zwalczać?

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r.

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r. Dziennik Ustaw Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI MATEMATYKI, FIZYKI LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU ROZKŁAD NORMALNY.

SCENARIUSZ LEKCJI MATEMATYKI, FIZYKI LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU ROZKŁAD NORMALNY. SCENARIUSZ LEKCJI MATEMATYKI, FIZYKI LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU ROZKŁAD NORMALNY. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca.

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z biologii kl. II. Poziom. programu. Dział. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra

Przedmiotowy system oceniania z biologii kl. II. Poziom. programu. Dział. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Dział programu Lp. Temat Poziom Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra 12. Czym zajmuje się ekologia? wyjaśnia, czym zajmuje się ekologia wymienia czynniki ograniczające występowanie

Bardziej szczegółowo

Zależności pomiędzy organizmami w przyrodzie. Autor: Anna Kimak-Cysewska

Zależności pomiędzy organizmami w przyrodzie. Autor: Anna Kimak-Cysewska Zależności pomiędzy organizmami w przyrodzie Autor: Anna Kimak-Cysewska Interakcje pomiędzy elementami ekosystemu EKOSYSTEM (las, łąka, jezioro, pole, rafa koralowa itp.) BIOTOP (podłoże, woda, sole Mineralne,

Bardziej szczegółowo

Zadania realizowane w trakcie trwania projektu edukacyjnego przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów

Zadania realizowane w trakcie trwania projektu edukacyjnego przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów Projekt realizacji zadań z programu wychowawczego Cele projektu edukacyjnego - Przygotowanie młodzieży do racjonalnych zachowań w obliczu zagrożeń naturalnych, cywilizacyjnych, militarnych. - Przyswajanie

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa

EKOLOGIA. Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa EKOLOGIA Ekologia zespołów 1/26 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne Ile gatunków (bogactwo gatunkowe) Względna częstość występowania (dominacja, jednorodność)

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala

Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala Kryteria klasyfikacji środowiskowej - zagrożenie dla środowiska wodnego, - zagrożenie

Bardziej szczegółowo

Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie

Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie Ciągłe monitorowanie czynników rakotwórczych i mutagennych występujących w środowisku pracy w ramach sprawowanego nadzoru Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad warunkami pracy Agnieszka Rybka, starszy asystent

Bardziej szczegółowo

Pokaż mi jak wyglądasz, a powiem ci gdzie mieszkasz.

Pokaż mi jak wyglądasz, a powiem ci gdzie mieszkasz. 1 Pokaż mi jak wyglądasz, a powiem ci gdzie mieszkasz. Czas trwania zajęć: 45 minut (nie obejmuje czasu połowu dafni) Potencjalne pytania badawcze: 1. Na podstawie, jakich cech budowy klasyfikujemy dafnie

Bardziej szczegółowo

INFORMATYKA W SELEKCJI

INFORMATYKA W SELEKCJI INFORMATYKA W SELEKCJI INFORMATYKA W SELEKCJI - zagadnienia 1. Dane w pracy hodowlanej praca z dużym zbiorem danych (Excel) 2. Podstawy pracy z relacyjną bazą danych w programie MS Access 3. Systemy statystyczne

Bardziej szczegółowo

Eksploatacja populacji. Ochrona i zarządzanie populacjami zwierząt

Eksploatacja populacji. Ochrona i zarządzanie populacjami zwierząt Eksploatacja populacji Ochrona i zarządzanie populacjami zwierząt Możliwe cele eksploatacji Uzyskiwanie możliwie największych zbiorów przez długi czas (np. rybołóstwo) Często prowadzi do wyniszczenia populacji

Bardziej szczegółowo

Pokaż mi jak wyglądasz, a powiem ci gdzie mieszkasz.

Pokaż mi jak wyglądasz, a powiem ci gdzie mieszkasz. 1 Pokaż mi jak wyglądasz, a powiem ci gdzie mieszkasz. Wstęp: Najtrudniejsze zadanie, jakiemu w swojej pracy muszą sprostać nauczyciele, polega na umysłowym zaangażowaniu uczniów i skłonieniu ich do samodzielnego

Bardziej szczegółowo

Baza danych i opracowania excelowe Zdjęcia, mapy, rysunki Testy statystyczne Literatura naukowa

Baza danych i opracowania excelowe Zdjęcia, mapy, rysunki Testy statystyczne Literatura naukowa ORGANIZACJA PRACY Zadanie na dzisiaj 1. Tworzymy na pulpicie katalog 12456 i 12457 (numery indeksów osób z pary) 2. W katalogu tym tworzymy podkatalogi: Baza danych i opracowania excelowe Zdjęcia, mapy,

Bardziej szczegółowo

KARTA CHARAKTERYSTYKI

KARTA CHARAKTERYSTYKI Data opracowania 13.01.2010 Wydanie : 2 Strona 1/5 KARTA CHARAKTERYSTYKI 1. Identyfikacja preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikacja preparatu Nazwa handlowa : Płyn do mycia naczyń Baron

Bardziej szczegółowo

Pokarm kormorana czarnego na wodach LGR Opolszczyzna

Pokarm kormorana czarnego na wodach LGR Opolszczyzna Pokarm kormorana czarnego na wodach LGR Opolszczyzna Piotr HLIWA, Andrzej MARTYNIAK, Jarosław KRÓL, Piotr GOMUŁKA, Katarzyna STAŃCZAK, Urszula SZYMAŃSKA Wydział Nauk o Środowisku Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Bardziej szczegółowo

Ekosystemy do usług!

Ekosystemy do usług! Ekosystemy do usług! Adaptacje do zmian klimatu inspirowane przez różnorodność biologiczną ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY W TEORII I PRAKTYCE, 5 maja 2016 r. Anna Kalinowska UCBS, UW Czy wobec skutków zmian klimatu

Bardziej szczegółowo