Prawo karne część ogólna

Transkrypt

1 Skrypty Becka Barbara Namysłowska-Gabrysiak Prawo karne część ogólna 4. wydanie

2 SKRYPTY BECKA Prawo karne czêœæ ogólna

3 W sprzeda y: A. Marek PRAWO KARNE, wyd. 8 Studia Prawnicze L. Gardocki PRAWO KARNE, wyd. 14 Podrêczniki Prawnicze F. Prusak PRAWO KARNE SKARBOWE Podrêczniki Prawnicze M. Ga³¹zka, R. G. Ha³as, S. Hypœ, D. Szeleszczuk, K. Wiak KODEKS KARNY CZÊŒÆ SZCZEGÓLNA, wyd. 2 Repetytoria C. H. Beck KODEKS KARNY, KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO, KODEKS KARNY WYKONAWCZY, wyd. 19 Teksty Ustaw Becka KODEKS KARNY, KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO, KODEKS KARNY WYKONAWCZY, KOSZTY S DOWE KARNE, wyd. 9 Edycja S¹dowa KODEKS KARNY, KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO, wyd. 11 Edycja Prokuratorska KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO Z WPROWADZENIEM, wyd. 20 Twoje Prawo

4 Prawo karne czêœæ ogólna Barbara Namys³owska-Gabrysiak doktor nauk prawnych Uniwersytetu Warszawskiego 4. wydanie rozszerzone i zaktualizowane

5 Redakcja: Magdalena Cymerska Wydawnictwo C. H. Beck 2008 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Sk³ad i ³amanie: TiM-Print, Warszawa Druk i oprawa: WDG Drukarnia w Gdyni Sp. z o.o. ISBN

6 PRZEDMOWA DO CZWARTEGO WYDANIA Przedmowa do czwartego wydania Kodeks karny, który wszed³ w ycie w dniu r., doczeka³ siê ju licznych opracowañ monograficznych i komentatorskich. Skrypt Prawo karne, przekazywany Czytelnikom, nie aspiruje do miana komentarza do Kodeksu karnego. Nie jest równie ambicj¹ autorki polemika z twórcami Kodeksu. Stanowi on swoiste uzupe³nienie, suplement do podrêcznika Prawo karne, autorstwa prof. dr. hab. Lecha Gardockiego, proponuj¹c nieco inne podejœcie do tej trudnej materii. W zamierzeniu autorki skryptu ma on stanowiæ pomoc dla osób ucz¹cych siê prawa karnego w ramach studiów uniwersyteckich, aplikantów, ale równie dla osób pragn¹cych poznaæ podstawy prawa karnego. W celu u³atwienia zrozumienia poszczególnych instytucji prawa karnego skrypt zawiera szereg kazusów i przyk³adów opartych tam, gdzie by³o to mo liwe o orzecznictwo S¹du Najwy szego oraz o pogl¹dy prezentowane w doktrynie. Dodatkowym elementem, s³u ¹cym lepszej orientacji w tekœcie oraz lepszemu zapamiêtaniu omawianych instytucji, s¹ wyt³uszczenia w tekœcie, schematy, które odzwierciedlaj¹ wypróbowane mnemotechniki stosowane przez ucz¹cych siê studentów, oraz tzw. checklist, czyli swoiste formularze u³atwiaj¹ce weryfikacjê wszystkich przes³anek koniecznych do stosowania opisywanych instytucji prawnokarnych. Dodatkowo w tym wydaniu skryptu, w celu umo liwienia Czytelnikowi sprawdzenia swojej wiedzy, na koñcu wiêkszoœci rozdzia³ów umieszczono kazusy do samodzielnego rozwi¹zania. Mog¹ one s³u yæ zarówno do indywidualnej analizy prawnej konkretnego stanu faktycznego, jak i stanowiæ materia³ do przeprowadzenia interaktywnych zajêæ na dany temat. Specjalnie z myœl¹ o praktykach, zw³aszcza sêdziach, adwokatach i prokuratorach, w skrypcie zamieszczono wzory wyroków z uzasadnieniami, pozwalaj¹cymi równie studentom i aplikantom poznaæ metodologiê pracy sêdziego w sprawach karnych, i pod tym wzglêdem stanowi pewne novum w zakresie metod dydaktycznych, stosowanych zw³aszcza na polskich uniwersytetach. Wyroki te zosta³y opracowane przez Marcina Dietricha. Wspomniane wzory opracowano w oparciu o sprawy rozpoznawane w polskich s¹dach na ró nych poziomach instancyjnych w latach Z tego te wzglêdu zawarte w nich regulacje odnosz¹ siê do wówczas obowi¹zuj¹cego stanu prawnego. Podawane w nich imiona, daty i miejscowoœci s¹ wy³¹cznie przyk³adowe i s³u ¹ jedynie pe³nemu zilustrowaniu orzeczeñ. Ze wzglêdu na charakter i objêtoœæ skryptu, jak te wspomnian¹ wczeœniej z³o onoœæ teoretycznych koncepcji opisuj¹cych poszczególne instytucje prawa karnego, autorka nie przedstawia wszystkich pogl¹dów na okreœlony temat, wskazuj¹c wy³¹cznie jej zdaniem najwa - niejsze. Tam, gdzie by³o to konieczne, zw³aszcza w braku jednoznacznych g³osów doktryny, przedstawiono sposób interpretacji przepisów zaprezentowany w uzasadnieniu do projektu Kodeksu karnego przez twórców kodyfikacji karnej.

7 VI Przedmowa do czwartego wydania Niniejszy skrypt zawiera równie wykaz nowych pozycji literatury tematu, jak te orzeczeñ i glos opartych na Kodeksie karnym. Na pocz¹tku ksi¹ ki podano wykaz wa niejszych pozycji odnosz¹cych siê do Kodeksu karnego z 1969 r., jak i do Kodeksu karnego z 1997 r., a ponadto na pocz¹tku ka dego rozdzia³u przedstawiono opracowania ukazuj¹ce siê w trakcie prac nad projektem Kodeksu karnego, poœwiêcone poszczególnym instytucjom karnym, a tak e orzeczenia S¹du Najwy szego i S¹dów Apelacyjnych wydane na podstawie przepisów Kodeksu karnego z 1997 r. Z nadziej¹, e zaproponowany sposób podejœcia do nauki czêœci ogólnej prawa karnego spodoba siê Pañstwu, autorka i Wydawnictwo czekaj¹ na wszelkie uwagi i komentarze, które pozwol¹ na ulepszanie skryptu w kolejnych jego wydaniach. Barbara Namys³owska-Gabrysiak

8 SPIS TREŒCI Spis Przedmowa treœci do czwartego wydania... Wykaz skrótów... Wykaz wybranej literatury... V XI XIII Rozdzia³ I. Zasady prawa karnego i obowi¹zywania ustawy karnej Zasady prawa karnego... 2 I. Zasada odpowiedzialnoœci karnej za czyn... 2 II. Zasada winy... 2 III. Zasada odpowiedzialnoœci indywidualnej i osobistej... 3 IV. Zasada humanitaryzmu... 7 V. Zasada nullum crimen nulla poena sine lege poenali anteriori certa Zasady obowi¹zywania ustawy karnej... 9 I. Obowi¹zywanie ustawy karnej pod wzglêdem czasu... 9 II. Obowi¹zywanie ustawy karnej pod wzglêdem miejsca i osób Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ II. Przestêpstwo Przestêpstwo I. Czyn Pojêcie Skutek czynu. Zwi¹zek przyczynowy Podzia³ przestêpstw ze wzglêdu na skutek przestêpny oraz formê czynu II. Podmiot przestêpstwa Pojêcie Podzia³ przestêpstw ze wzglêdu na podmiot III. Czyn zabroniony pod groÿb¹ kary. Ustawowe znamiona przestêpstwa.. 39 IV. Bezprawnoœæ czynu V. Wina w prawie karnym VI. Spo³eczna szkodliwoœæ Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania... 59

9 VIII Spis treœci Rozdzia³ III. Zbieg przestêpstw i przepisów ustawy Zbieg przestêpstw I. Rzeczywisty zbieg przestêpstw II. Pozorny zbieg przestêpstw Zbieg przepisów ustawy I. Kumulatywny zbieg przepisów II. Pozorny zbieg przepisów Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ IV. Formy pope³nienia przestêpstwa Formy zjawiskowe pope³nienia przestêpstwa I. Sprawstwo II. Wspó³sprawstwo III. Sprawstwo kierownicze IV. Sprawstwo polegaj¹ce na wykorzystaniu innej osoby przez polecenie jej wykonania okreœlonego czynu V. Pod eganie i pomocnictwo Formy stadialne pope³nienia przestêpstwa I. Przygotowanie II. Usi³owanie III. Usi³owanie nieudolne Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ V. Wy³¹czenie odpowiedzialnoœci karnej Okolicznoœci wy³¹czaj¹ce bezprawnoœæ (kontratypy) I. Kontratypy ustawowe II. Kontratypy pozaustawowe Okolicznoœci wy³¹czaj¹ce winê I. Stan wy szej koniecznoœci II. B³¹d III. Niepoczytalnoœæ IV. Rozkaz Okolicznoœæ wy³¹czaj¹ca spo³eczn¹ szkodliwoœæ czynu I. Spo³eczna szkodliwoœæ Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ VI. Kary Pojêcie kary Rodzaje kar I. Kara grzywny II. Kara ograniczenia wolnoœci

10 Spis treœci IX III. Kara pozbawienia wolnoœci IV. Kara 25 lat pozbawienia wolnoœci i kara do ywotniego pozbawienia wolnoœci Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ VII. Œrodki karne Podzia³ œrodków karnych I. Pozbawienie praw publicznych II. Zakaz zajmowania okreœlonego stanowiska, wykonywania okreœlonego zawodu lub prowadzenia okreœlonej dzia³alnoœci gospodarczej III. Zakaz prowadzenia dzia³alnoœci zwi¹zanej z wychowaniem, leczeniem, edukacj¹ ma³oletnich lub z opiek¹ nad nimi IV. Obowi¹zek powstrzymania siê od przebywania w okreœlonych œrodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania siê z okreœlonymi osobami lub zakaz opuszczania okreœlonego miejsca pobytu bez zgody s¹du V. Zakaz prowadzenia pojazdów VI. Przepadek przedmiotów VII. Obowi¹zek naprawienia szkody VIII. Nawi¹zka IX. Œwiadczenie pieniê ne X. Podanie wyroku do publicznej wiadomoœci Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ VIII. Zasady wymiaru kar i œrodków karnych S¹dowy wymiar kary I. Nadzwyczajne z³agodzenie kary II. Zaostrzenie kary III. Odst¹pienie od wymierzenia kary Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ IX. Œrodki zwi¹zane z poddaniem sprawcy próbie Warunkowe umorzenie postêpowania Warunkowe zawieszenie wykonania kary Warunkowe przedterminowe zwolnienie Przyk³ady wyroków Tablice Kazusy do samodzielnego rozwi¹zania Rozdzia³ X. Œrodki zabezpieczaj¹ce Rodzaje œrodków zabezpieczaj¹cych I. Œrodki o charakterze izolacyjno-leczniczym

11 X Spis treœci II. Œrodki o charakterze administracyjnym Przyk³ady wyroków Tablice Rozdzia³ XI. Przedawnienie. Zatarcie skazania Przedawnienie I. Przedawnienie œcigania II. Przedawnienie wyrokowania III. Przedawnienie wykonania kary Zatarcie skazania Przyk³ady wyroków Tablice Indeks rzeczowy

12 WYKAZ SKRÓTÓW Wykaz 1. Akty skrótów normatywne KC... Kodeks cywilny KK... Kodeks karny z 1997 r. KPK... Kodeks postêpowania karnego z 1997 r. KKW... Kodeks karny wykonawczy z 1997 r. KW... Kodeks wykroczeñ OdpPodZbU... ustawa z r. o odpowiedzialnoœci podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groÿb¹ kary (Dz.U. Nr 197, poz ze zm.) 2. Organy orzekaj¹ce SA... SN Czasopisma An. UMCS... AUWr... Gaz. Praw.... GS... Jur.... MoP... MP... OSA... OSN... OSNKW... OSPiKA... Pal.... PiP... Pi... PPK... Probl. Pr. Kar.... Prok. i Pr.... PS... SI... S¹d Apelacyjny S¹d Najwy szy Annales Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odowskiej Acta Uniwersitatis Wratislaviensis Gazeta Prawnicza Gazeta S¹dowa Jurysta Monitor Prawniczy Monitor Polski Orzecznictwo S¹du Apelacyjnego Orzecznictwo S¹du Najwy szego Orzecznictwo S¹du Najwy szego. Izba Karna i Wojskowa Orzecznictwo S¹dów Polskich i Komisji Arbitra owych Palestra Pañstwo i Prawo Prawo i ycie Przegl¹d Prawa Karnego Problemy Prawa Karnego Prokuratura i Prawo Przegl¹d S¹dowy Studia Iuridica

13 XII Wykaz skrótów 4. Inne skróty art.... Dz.U.... NSA... SN... tekst jedn.... ust.... w zw.... zd.... ze zm.... artyku³ Dziennik Ustaw Naczelny S¹d Administracyjny S¹d Najwy szy tekst jednolity ustêp w zwi¹zku zdanie ze zmianami

14 WYKAZ WYBRANEJ LITERATURY Wykaz I. Podrêczniki wybranej i komentarze literatury E. Bieñkowska, B. Kunicka-Michalska, G. Rejman, J. Wojciechowska, Kodeks karny. Czêœæ ogólna. Komentarz, Warszawa K. Bucha³a, A. Zoll, Kodeks karny. Czêœæ ogólna z komentarzem, Kraków K. Bucha³a, A. Zoll, Kodeks karny. Czêœæ szczególna z komentarzem, Kraków M. Flemming, W. Kutzmann, Przestêpstwa przeciwko porz¹dkowi publicznemu. Rozdzia³ XXXII kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa M. Flemming, J. Wojciechowska, Zbrodnie wojenne. Przestêpstwa przeciwko pokojowi, pañstwu i obronnoœci. Rozdzia³ XVI, XVII, XVIII k.k. Komentarz, Warszawa L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa R. Góral, Kodeks karny praktyczny komentarz, Warszawa A. Marek, Komentarz do Kodeksu karnego. Czêœæ ogólna, Warszawa A. Marek, Prawo karne, Warszawa A. Marek, Prawo karne w pytaniach i odpowiedziach, Toruñ Nowa kodyfikacja karna kodeks karny. Krótkie komentarze. Wyd. Ministerstwo Sprawiedliwoœci, Departament Kadr i Szkolenia B. Michalski, Przestêpstwa przeciwko mieniu. Rozdz. XXXV kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa A. W¹sek, Kodeks karny. Komentarz. Tom I (art. 1 31), Gdañsk J. Wojciechowski, Kodeks karny komentarz, orzecznictwo, Warszawa Projekt Kodeksu karnego wraz z uzasadnieniem (druki sejmowe nr 1274 i 1942). II. Podrêczniki i komentarze do Kodeksu karnego z 1969 r. I. Andrejew, Kodeks karny z komentarzem, Warszawa I. Andrejew, Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, wyd. 3., Warszawa K. Bucha³a, Prawo karne materialne, wyd. 2., Warszawa K. Bucha³a, Z. Æwi¹kalski, M. Szewczyk, A. Zoll, Komentarz do Kodeksu karnego. Czêœæ ogólna, wyd. 3., Warszawa K. Bucha³a, A. Zoll, Polskie prawo karne, Warszawa M. Cieœlak, Polskie prawo karne. Zarys ujêcia systemowego, wyd. 2., Warszawa L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa M. Król-Bogumilska, Formy winy w prawie karnym w œwietle psychologii, Warszawa A. Marek, Prawo karne w pytaniach i odpowiedziach, Toruñ 1996.

15 XIV Wykaz wybranej literatury System prawa karnego, pod red. I. Andrejewa, t. IV, O przestêpstwach w szczególnoœci, cz. I, Wroc³aw Warszawa 1985; cz. II, Wroc³aw Warszawa S. Œliwiñski, Polskie prawo karne materialne. Czêœæ ogólna, Warszawa J. Œliwowski, Prawo karne, Warszawa W. Wolter, Nauka o przestêpstwie, Warszawa III. Wa niejsze monografie A. Adamski, Karalnoœæ hackingu na podstawie przepisów Kodeksu karnego z 1997 r., PS 1998, Nr I. Andrejew, Oceny prawne karcenia nieletnich, Warszawa T. Bojarski, Spo³eczna szkodliwoœæ czynu i wina w projekcie k.k., [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Ksiêga ku czci Profesora Mariana Cieœlaka, Kraków K. Bucha³a, Kara grzywny, problem orzekania i nowelizacji kodeksu, Pal. 1988, Nr 6. K. Bucha³a, Niektóre problemy wyk³adni znamion przestêpstw przeciwko bezpieczeñstwu w komunikacji, Prok. i Pr. 1998, Nr K. Bucha³a, Niektóre zagadnienia nowelizacji prawa karnego, PiP 1996, z. 3. K. Bucha³a, Prace nad nowym Kodeksem karnym próba podsumowania, PiP 1998, z K. Bucha³a, System kar, œrodków karnych i zabezpieczaj¹cych w projekcie Kodeksu karnego z 1990 r., PiP 1991, z. 6. K. Bucha³a, System s¹dowego wymiaru kary w projekcie k.k., [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Ksiêga pami¹tkowa ku czci Profesora Mariana Cieœlaka, Kraków K. Bucha³a, Za³o enia modelu sankcji i ich orzekania wed³ug projektu Kodeksu karnego, [w:] Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrêtowicz, Lublin K. Bucha³a, L. Kubicki, Zasady odpowiedzialnoœci karnej w przysz³ej konstytucji, PiP 1987, z. 10. A. Bulsiewicz, Odpowiedzialnoœæ karna z powodu cudzych czynów (de lege lata i de lege ferenda), Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, SI. Tom 33, Warszawa R. Citowicz, Spory wokó³ rozumienia umyœlnoœci i jej postaci, Prok. i Pr. 1999, Nr 6. B. Czarnecka-Dzialuk, Z. Ostrihanska, D. Wójcik, Zasady odpowiedzialnoœci nieletnich wobec kodyfikacji karnej, PiP 1998, z M. Czekaj, Pos³ugiwanie siê niebezpiecznym przedmiotem jako znamiê przestêpstwa w Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1999, Nr 2. Z. Æwi¹kalski, B³¹d co do bezprawnoœci czynu w polskim prawie karnym. Zagadnienia teorii i praktyki, Kraków Z. Æwi¹kalski, Odpowiedzialnoœæ karna nieletnich (w œwietle Kodeksu karnego), Pal. 1999, Nr 1 2. W. Daszkiewicz, Odpowiedzialnoœæ karna z powodu cudzych czynów (de lege lata i de lege ferenda), Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, SI. Tom 33, Warszawa M. D¹browska-Kardas, P. Kardas, Odpowiedzialnoœæ za spowodowanie wypadku komunikacyjnego w œwietle regulacji nowego Kodeksu karnego z 1997 r., cz. 1, Pal. 1999, Nr 1 2. M. Dietrich, B. Namys³owska, Prawo karne czêœæ ogólna, Warszawa T. Dukiet-Nagórska, Przestêpczoœæ zawodowa w prawie obowi¹zuj¹cym i projekcie Kodeksu karnego, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice 1996.

16 Wykaz wybranej literatury XV M. Filar, O niektórych ogólnych zasadach odpowiedzialnoœci karnej w projekcie Kodeksu karnego z sierpnia 1990 r. polemicznie, [w:] Problemy reformy prawa karnego, Lublin M. Filar, Ochrona jednostki w nowym Kodeksie karnym, PiP 1998, z B. Fischer, Ludzie i komputery, Pi 1998, Nr 35. D. Gajdus, Czynny al w polskim prawie karnym, Toruñ Z. Gostyñski, Nowe instytucje prawa karnego nawi¹zuj¹ce do prawa karnego skarbowego, Prok. i Pr. 1998, Nr 10. Z. Gubiñski, G³ówne ogniwa reformy prawa karnego, PiP 1981, z. 7. A. Guzik, O dwóch martwych przepisach w k.k., Jur. 1999, Nr 2 3. S. Hoc, Niektóre aspekty ochrony tajemnicy pañstwowej i s³u bowej, WPP 1998, Nr 3 4. P. Hofmañski, W sprawie nowelizacji przepisów o obronie koniecznej, [w:] Z problematyki prawa karnego, Bia³ystok P. Jakubski, Wina i jej stopniowalnoœæ na tle Kodeksu karnego, Prok. i Pr. 1999, Nr 4. W. Jaroch, Przestêpstwa ubezpieczeniowe, MoP 1998, Nr 11. H. H. Jescheck, Czêœæ ogólna projektu z 1990 r. polskiego Kodeksu karnego w œwietle prawnoporównawczym, PiP 1992, z. 12. Z. Jêdrzejewski, Uwagi o pojêciu przestêpstwa w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1993, z. 10. T. Kaczmarek, Ogólne dyrektywy wymiaru kary jako problem kodyfikacyjny, [w:] Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrêtowicz, Lublin P. Kardas, M. Rodzynkiewicz, Projekt Kodeksu karnego w œwietle opinii sêdziów i prokuratorów, cz. 2, WPP 1995, Nr 3 4. B. Kolasiñski, Kara grzywny w Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1999, Nr 3. L. Kubicki, Nowa kodyfikacja karna a Konstytucja RP, PiP 1998, z J. Kulesza, Pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuñczych w œwietle projektu Kodeksu karnego, PiP 1992, z. 3. B. Kunicka-Michalska, System wymiaru grzywien w nowym Kodeksie karnym, MoP 1998, Nr 3. B. Kunicka-Michalska, Zasada nullum crimen, nulla poena sine lege w projekcie Kodeksu karnego w œwietle norm miêdzynarodowych, [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Ksiêga ku czci Profesora Mariana Cieœlaka, Kraków E. Kunze, Odst¹pienie od przygotowania do przestêpstwa w nowym Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1998, Nr 10. E. Kunze, Przygotowanie przestêpstwa w ujêciu polskiego prawa karnego, Poznañ S. Lelental, Warunkowe przedterminowe zwolnienie w projekcie kodyfikacji karnej, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice S. agodziñski, Przestêpstwa przeciwko mieniu w Kodeksie karnym (wybrane zagadnienia), Prok. i Pr. 1999, Nr 2. J. Majewski, Grzywna w projekcie nowego k.k., PS 1994, Nr A. Makuch, Œrodki karne w projekcie k.k. a kary dodatkowe w obowi¹zuj¹cym prawie karnym, An. UMCS, 1991, Nr 38. W. Marcinkowski, Koncepcja odpowiedzialnoœci zredukowanej w œwietle art k.k., Prok. i Pr. 1999, Nr 6.

17 XVI Wykaz wybranej literatury A. Marek, Myœl Cezarego Beccarii we wspó³czesnej nauce prawa karnego, Pal. 1994, Nr 5 6. A. Marek, Naprawienie szkody wyrz¹dzonej przestêpstwem. (Refleksje na tle projektu nowej kodyfikacji karnej), [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego, Ksiêga pami¹tkowa ku czci Profesora Mariana Cieœlaka, Kraków A. Marek, Nowy Kodeks karny geneza i podstawowe za³o enia, MoP 1997, Nr 9. A. Marek, Nowy Kodeks karny zasady odpowiedzialnoœci, nowa polityka karna, MoP 1997, Nr 12. A. Marek, Odpowiedzialnoœæ karna za spowodowanie lekkich uszkodzeñ cia³a przez sprawcê wypadku w komunikacji, Prok. i Pr. 1999, Nr 3. A. Marek, Polskie prawo karne na tle standardów europejskich, PiP 1994, z. 5. A. Marek, Problemy penalizacji przestêpczoœci zorganizowanej, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice A. Marek, Reforma prawa karnego uwagi i postulaty, NP 1981, Nr 7 8. W. M¹cior, O usi³owaniu reformowania prawa karnego, PiP 1992, z. 10. W. M¹cior, W sprawie reformy prawa karnego, PiP 1991, z. 10. R. M¹dro, G. Teresiñski, K. Wróblewski, Rozstrój zdrowia jako znamiê przestêpstwa z art. 157 k.k., Prok. i Pr. 1998, Nr 10. M. Melezini, Czy system stawek dziennych przy wymiarze grzywny?, NP 1982, Nr 3 4. Z. Mielnik, Przestêpstwa przeciwko yciu i zdrowiu w ujêciu nowego Kodeksu karnego, RPEiS 1997, z. 4. P. Pa³ka, Odpowiedzialnoœæ karna, Jur. 1998, Nr S. Pawela, Warunkowe zwolnienie w nowym k.k., GS 1999, Nr 2. K. Poklewski-Kozie³³, Wokó³ postulatu zniesienia kary œmierci w Polsce, PiP 1988, z. 2. H. Pracki, Zakres stosowania kary pozbawienia wolnoœci, Prok. i Pr. 1996, Nr 10. M. Prandota, Winien, nie winien, GS 1998, Nr 11. L. Przybylczak, Instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia w nowym Kodeksie karnym i Kodeksie karnym wykonawczym, Prok. i Pr. 1998, Nr 9. A. Ratajczak, Kodyfikacja konieczna?, GS 1996, Nr 19. G. Rejman, Odpowiedzialnoœæ karna lekarza, Warszawa Z. Sienkiewicz, Kilka uwag o funkcjach obowi¹zku naprawienia szkody w projekcie Kodeksu karnego, PS 1994, Nr 1. Z. Sienkiewicz, O funkcjach przepadku przedmiotów w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1997, z. 4. Z. Sienkiewicz, Samoistne orzeczenie œrodków karnych w nowym Kodeksie karnym, PiP 1997, z. 6. O. Sitarz, Obowi¹zek naprawienia szkody i nawi¹zka jako œrodki karne w projekcie Kodeksu karnego, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice J. Skorupka, Wybrane aspekty przestêpstw przeciwko obrotowi gospodarczemu, PS 1999, Nr 2. J. Skupiñski, O zamiarze szybkiego uchwalenia nowego Kodeku karnego krytycznie, PiP 1990, z. 8. A. Spotowski, Kara grzywny wed³ug stawek dziennych w prawie karnym RFN, NP 1982, Nr 3 4.

18 Wykaz wybranej literatury XVII A. Spotowski, Zezwolenie uprawnionego i zgoda pokrzywdzonego a odpowiedzialnoœæ karna, PiP 1972, z. 3. B. Stañdo-Kawecka, Odpowiedzialnoœæ karna nieletnich a nowy Kodeks karny, Pal. 1998, Nr R. A. Stefañski, Nowe ujêcie recydywy w znowelizowanym Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1996, Nr 4. R. A. Stefañski, Odpowiedzialnoœæ za spowodowanie lekkiego wypadku drogowego, Prok. i Pr. 1998, Nr R. A. Stefañski, Wypadek w komunikacji jako przestêpstwo w nowym Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1998, Nr 10. P. Stêpniak, Propozycje zmian organizacyjnych w zakresie stosowania œrodków probacji, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice M. Szewczyk, System œrodków karnych w projekcie nowego prawa karnego, [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Ksiêga ku czci Profesora Mariana Cieœlaka, Kraków W. Szkotnicki, Nowa regulacja prawna kary grzywny w projektowanych zmianach prawa karnego, Prok. i Pr. 1995, Nr 5. J. Szumski, O celowoœci recepcji systemu grzywien stawek dziennych, PiP 1991, z. 2. J. Szumski, Prawnokarne sposoby reakcji wobec osób uzale nionych od alkoholu i narkotyków na tle projektów legislacyjnych, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice J. Szumski, Problem kary do ywotniego pozbawienia wolnoœci, PiP 1996, z. 1. J. Szumski, Prowadzenie pojazdu po u yciu alkoholu, Jur. 1996, Nr J. Szumski, Uwagi o samoistnej karze grzywny, Prok. i Pr. 1999, Nr 1. A. J. Szwarc, Karnoprawne funkcje regu³ sportowych, Poznañ M. Tarnawski, Co dalej z projektem Kodeksu karnego?, Pal. 1994, Nr 1 2. M. Tarnawski, Ogólne refleksje o nowym Kodeksie karnym, Pal. 1999, Nr 1 2. A. Walczak- ochowska, Systemy postêpowania z nieletnimi w pañstwach europejskich. Studium prawnoporównawcze, Warszawa S. Waltoœ, A. W¹sek, Harmonizacja prawa karnego w Europie z polskiej perspektywy, Czêœæ I Pal. 1996, Nr 11 12, Czêœæ II Pal. 1997, Nr 1 2. J. Warylewski, W sprawie prawnokarnego postrzegania eutanazji. Artyku³ polemiczny, PiP 1999, z. 3. J. Waszczyñski, W sprawie ci¹g³oœci przestêpstw w Projekcie KK, PiP 1991, z. 9. A. W¹sek, Ewolucja prawnokarnego pojêcia winy w powojennej Polsce, PPK 1990, Nr 4. A. W¹sek, Projekt Kodeksu karnego a miêdzynarodowe standardy praw cz³owieka, [w:] Problemy ewolucji prawa karnego, red. T. Bojarski, Lublin A. W¹sek, Stany koniecznoœci w czêœci ogólnej projektu k.k. z 1991 r., [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Ksiêga ku czci Profesora Mariana Cieœlaka, Kraków A. W¹sek, Z problematyki usi³owania nieudolnego, PiP 1985, z J. W¹sik, Projekt reanimacji kary do ywotniego pozbawienia wolnoœci, [w:] Problemy reformy prawa karnego, Lublin Z. Wiernikowski, Dzia³anie w granicach uprawnienia lub obowi¹zku prawnego jako okolicznoœæ wy³¹czaj¹ca bezprawnoœæ czynu, PiP 1987, z. 3. L. Wilk, Obowi¹zek denuncjacji w prawie karnym (art. 240 k.k.), Prok. i Pr. 1999, Nr 1.

19 XVIII Wykaz wybranej literatury J. Wojciechowska, Czy uchwalimy nowy Kodeks karny znosz¹cy karê œmierci?, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice J. Wojciechowski, Odpowiedzialnoœæ za stare przestêpstwa pod rz¹dami nowego Kodeksu karnego, MoP 1997, Nr 12. J. W. Wójcik, Przestêpczoœæ komputerowa. Uregulowania w nowym Kodeksie karnym, GS 1998, Nr 10. J. W. Wójcik, W³amywacze komputerowi, Pi 1998, Nr 37. W. Wróbel, Wokó³ krytyki nowego Kodeksu karnego, PiP 1998, z M. Wysocki, Przemoc wobec osoby w rozumieniu art. 191 k.k., Prok. i Pr. 1999, Nr 3. R. Zakrzewski, Ochrona informacji w nowym Kodeksie karnym, GS 1998, Nr R. Zakrzewski, Przestêpstwa przeciwko ochronie informacji, PUG 1998, Nr 10. J. Zientek, Rola stopnia spo³ecznej szkodliwoœci czynu w nowym Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1998, Nr 9. A. Zoll, Kodeksy niezale ne ideologicznie. Wywiad, GS 1997, Nr 4. A. Zoll, Materialne okreœlenie przestêpstwa w projekcie Kodeksu karnego, [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Ksiêga ku czci Profesora Mariana Cieœlaka, Kraków A. Zoll, Ogólne zasady odpowiedzialnoœci karnej w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1990, z. 10. A. Zoll, Okolicznoœci wy³¹czaj¹ce bezprawnoœæ czynu. Zagadnienia ogólne, Warszawa A. Zoll, Podstawy teoretyczne regulacji wspó³dzia³ania przestêpnego w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1995, z. 6. A. Zoll, Problemy tzw. przestêpstwa ci¹g³ego w propozycjach projektu Kodeksu karnego, PS 1994, Nr 3. A. Zoll, Regulacja b³êdu w projekcie Kodeksu karnego, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice A. Zoll, Spo³eczny projekt nowelizacji k.k., Gaz. Praw. 1981, Nr 20. A. Zoll, Za³o enia politycznokryminalne Kodeksu karnego w œwietle wyzwañ wspó³czesnoœci, PiP 1998, z A. Zoll, Za³o enia polityki karnej w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1994, z. 5.

20 ROZDZIA I ZASADY PRAWA KARNEGO I OBOWI ZYWANIA USTAWY KARNEJ Literatura: K. Bucha³a, L. Kubicki, Zasady odpowiedzialnoœci karnej w przysz³ej konstytucji, PiP 1987, z. 10; M. Filar, Podstawy odpowiedzialnoœci karnej w nowym Kodeksie karnym, Pal. 1997, Nr 11 12; L. Gardocki, Zasady obowi¹zywania ustawy. O reformie prawa karnego, Pal. 1996, Nr 3 4; B. Kunicka-Michalska, Zasada nullum crimen, nulla poena sine lege w projekcie KK w œwietle norm miêdzynarodowych, [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Ksiêga ku czci profesora Mariana Cieœlaka, Kraków 1993; A. Marek, Myœl Cezarego Beccarii we wspó³czesnej nauce prawa karnego, Pal. 1994, Nr 5 6; ten e, Nowy Kodeks karny zasady odpowiedzialnoœci, nowa polityka karna, MoP 1997, Nr 12; B. Namys³owska-Gabrysiak, Komentarz do ustawy o odpowiedzialnoœci podmiotów zbiorowych za czyny niedozwolone, Kraków 2004; B. Namys³owska-Gabrysiak, Odpowiedzialnoœæ karna podmiotów zbiorowych, MoP 2002, Nr 23; B. Nita, A. R. Œwiat³owski, Zakaz ³¹cznego stosowania przepisów ustawy dawnej na tle art. 4 1 KK, Prok. i Pr. 2001, Nr 3; R. A. Stefañski, Ustawa wzglêdniejsza dla sprawcy, Prok. i Pr. 1995, Nr 9; A. Œwiat³owski, O retroaktywnoœci prawa karnego, PS 1994, Nr 3; A. W¹sek, Ewolucja prawnokarna pojêcia winy w powojennej Polsce, PPK 1990, Nr 4; J. Wojciechowski, Odpowiedzialnoœæ za stare przestêpstwa pod rz¹dami nowego Kodeksu karnego, MoP 1997, Nr 12. Orzecznictwo: wyrok SN z r., II KRN 154/91, OSNKW 1992, Nr 1; postanowienie SA w Katowicach z r., II AKz 277/98, BSA w Katowicach 1999, Nr 2; postanowienie SA w Warszawie z r., II AKz 470/98, BSA w Warszawie 1999, Nr 2; wyrok SA w Lublinie z r., II AKa 155/98, BSA w Lublinie 1999, Nr 1; wyrok SA w Bia³ymstoku z r., II AKa 109/98, BSA w Bia³ymstoku 1999, Nr 4; wyrok SA w Katowicach z r., II AKa 228/98, BSA w Katowicach 1999, Nr 4; uchwa³a SN z r., I KZP 37/98, OSNKW 1999, Nr 3 4; postanowienie SA w Lublinie z r., II AKa 109/98, BSA w Lublinie 1999, Nr 2; postanowienie SN z r., I KZP 25/99, OSNKW 1999, Nr 9 10; wyrok SN z r., II KKN 335/99, Prok. i Pr. 2000, Nr 9; wyrok SN z r., III KKN 356/99, Prok. i Pr. 2001, Nr 2; postanowienie SN z r., I KZP 5/07, Biuletyn Prawa Karnego 2007, Nr 10; wyrok z r., IV KK 407/07, Biuletyn Prawa Karnego 2008, Nr 4.