Spis treści Rozdział I. Kary 1. System środków reakcji prawnokarnej. Rys historyczny 2. Kara grzywny

Transkrypt

1 Przedmowa V Wykaz skrótów XVII Rozdział I. Kary System środków reakcji prawnokarnej. Rys historyczny I. Zagadnienia wprowadzające II. System kar w Kodeksie karnym z 1932 r III. System kar i innych środków reakcji prawnokarnej w Kodeksie karnym z 1969 r IV. System środków reakcji prawnokarnej w Kodeksie karnym z 1997 r System środków reakcji prawnokarnej w Kodeksie karnym z 1997 r. w pierwotnym brzmieniu System środków reakcji prawnokarnej w Kodeksie karnym z 1997 r. po zmianach V. System kar i innych środków reakcji karnej w Kodeksie karnym skarbowym VI. System kar i środków karnych w Kodeksie wykroczeń Kara grzywny I. Istota i treść kary grzywny II. Geneza i zarys historyczny kary grzywny Kara grzywny w dawnym prawie polskim Kara grzywny w prawie karnym okresu II Rzeczypospolitej. Kodeks karny z 1932 r Kara grzywny w prawie karnym Polski Ludowej A. Kara grzywny w okresie poprzedzającym kodyfikację karną z 1969 r B. Kara grzywny w Kodeksie karnym z 1969 r. i w praktyce sądowej 104 III. Kara grzywny w Kodeksie karnym z 1997 r Uwagi wprowadzające. Teoretyczny model tzw. systemu stawek dziennych Grzywna wymierzana w stawkach dziennych A. Liczba stawek dziennych B. Wysokość stawki dziennej Problem zakazu orzekania grzywny Podstawy orzekania grzywny A. Grzywna orzekana jako kara samoistna B. Grzywna orzekana obok kary pozbawienia wolności (tzw. kumulatywna) C. Grzywna orzekana w ramach warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności IV. Grzywna określana kwotowo V. Kary zastępcze za nieuiszczoną grzywnę VI. Kara grzywny w praktyce sądowej VII. Kara grzywny w Kodeksie karnym skarbowym VII

2 VIII Spis treści VIII. Kara grzywny w Kodeksie wykroczeń Kara ograniczenia wolności I. Rozważania ogólne dotyczące istoty, funkcji i genezy kary ograniczenia wolności Funkcja kary ograniczenia wolności Praca jako kara a uwarunkowania międzynarodowe Geneza kary ograniczenia wolności II. Kara ograniczenia wolności w obowiązującym Kodeksie karnym z 1997 r Uwagi ogólne Podstawy prawne orzekania kary ograniczenia wolności sprzed nowelizacji z r III. Treść kary ograniczenia wolności Zakazy i obowiązki związane z karą ograniczenia wolności Zakaz zmiany miejsca stałego pobytu bez zgody sądu Obowiązek wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne A. Wykonywanie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy B. Dokonywanie potrąceń z miesięcznego wynagrodzenia C. Wykonywanie pracy lub dokonywanie potrąceń z miesięcznego wynagrodzenia z równoczesnym nałożeniem na skazanego określonych obowiązków IV. Warunkowe zawieszenie wykonania kary ograniczenia wolności V. Kara ograniczenia wolności po zmianach wprowadzonych nowelą z r Uwagi ogólne Podstawy prawne orzekania kary ograniczenia wolności Treść kary ograniczenia wolności VI. Wymiar kary ograniczenia wolności Czasokres wymiaru kary ograniczenia wolności Bieg okresu wykonywania kary ograniczenia wolności Postacie kary ograniczenia wolności A. Obowiązek wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne (art. 34 1a pkt 1 KK) B. Obowiązek pozostawania w miejscu stałego pobytu lub w innym wyznaczonym miejscu, z zastosowaniem systemu dozoru elektronicznego (art pkt 2 KK) C. Obowiązek, o którym mowa w art pkt 7a (art. 34 1a pkt 3) D. Potrącenia od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd (art. 34 1a pkt 4 KK) VII. Tzw. kary mieszane VIII. Obowiązki orzekane obok kary ograniczenia wolności IX. Kara łączna kary ograniczenia wolności Uwagi ogólne Zasady orzekania kary łącznej ograniczenia wolności Kara ograniczenia wolności za przestępstwa skarbowe X. Kara ograniczenia wolności w Kodeksie wykroczeń Kara pozbawienia wolności I. Kara pozbawienia wolności istota II. Rys historyczny Geneza kary pozbawienia wolności

3 2. Kara pozbawienia wolności w dawnym prawie polskim Kara pozbawienia wolności na ziemiach polskich w dobie rozbiorów Kara pozbawienia wolności w prawie karnym II Rzeczypospolitej A. Kara pozbawienia wolności przed wejściem w życie Kodeksu karnego z 1932 r B. Kara pozbawienia wolności w Kodeksie karnym z 1932 r C. Kara pozbawienia wolności w praktyce wymiaru sprawiedliwości 252 D. Wykonywanie kary pozbawienia wolności Kara pozbawienia wolności w latach A. Kara pozbawienia wolności przed wejściem w życie Kodeksu karnego z 1969 r B. Kara pozbawienia wolności w Kodeksie karnym z 1969 r C. Kara pozbawienia wolności w praktyce wymiaru sprawiedliwości 265 D. Wykonywanie kary pozbawienia wolności III. Współczesny kształt kary pozbawienia wolności Kara pozbawienia wolności w obowiązującym Kodeksie karnym Kara łączna pozbawienia wolności Zastępcza kara pozbawienia wolności Kara pozbawienia wolności w praktyce wymiaru sprawiedliwości Wykonywanie kary pozbawienia wolności Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego IV. Kara pozbawienia wolności w prawie karnym skarbowym Kara 25 lat pozbawienia wolności I. Uwagi ogólne II. Geneza i ewolucja kary 25 lat pozbawienia wolności III. Kontrowersje wokół kary 25 lat pozbawienia wolności IV. Kara 25 lat pozbawienia wolności w aktualnym ustawodawstwie polskim V. Dane statystyczne i wyniki badań Kara dożywotniego pozbawienia wolności I. Uwagi wstępne II. Zarys historyczny III. Spór o karę dożywotniego pozbawienia wolności IV. Kara dożywotniego pozbawienia wolności w aktualnym ustawodawstwie polskim Zasady orzekania kary dożywotniego pozbawienia wolności Prawne środki skrócenia kary dożywotniej Wykonywanie kary dożywotniego pozbawienia wolności V. Dane statystyczne i wyniki badań Problem kary śmierci I. Uwagi ogólne II. Debaty nad karą śmierci Spór etyczny o karę śmierci Argumenty o charakterze prawym Problem błędu w sądowym stosowaniu kary śmierci Debata nad karą śmierci w świetle praw człowieka Uwagi końcowe III. Kara śmierci w perspektywie międzynarodowej Kara śmierci na tle działań ONZ Kara śmierci na tle regionalnych aktów ochrony praw człowieka A. Europejska Konwencja Praw Człowieka i Protokoły dodatkowe B. Unia Europejska wobec kary śmierci IX

4 C. Kara śmierci w interamerykańskim systemie praw człowieka D. Kara śmierci na tle afrykańskiego systemu ochrony praw człowieka E. Kara śmierci w świetle islamskiego systemu ochrony praw człowieka Uwagi końcowe IV. Kara śmierci w Polsce Uwagi ogólne Kara śmierci w dawnym prawie polskim Kara śmierci w Kodeksie karnym z 1932 r Kara śmierci w prawie karnym Polski Ludowej A. Kara śmierci w prawie karnym do czasu wejścia w życie Kodeksu karnego z 1969 r B. Pozycja normatywna kary śmierci w latach C. Stosowanie kary śmierci w Polsce w latach Obowiązujący stan prawny w zakresie kary śmierci i propozycje jej przywrócenia Opinia publiczna w Polsce wobec kary śmierci Inne rodzaje kar I. Uwagi ogólne II. Kara aresztu wojskowego Krótka historia kary aresztu wojskowego Kara aresztu wojskowego w Kodeksie karnym z 1997 r Kara aresztu wojskowego w Kodeksie karnym skarbowym z 1999 r Kara aresztu wojskowego w praktyce sądów wojskowych III. Kara aresztu Ewolucja kary aresztu Kara aresztu w Kodeksie wykroczeń z 1971 r Kara aresztu w praktyce Krytyka kary aresztu IV. Kara nagany Rozdział II. Środki karne Środki karne w ogólności I. Geneza i rys historyczny środków karnych (kar dodatkowych) II. Katalog środków karnych w Kodeksie karnym z 1997 r III. Formy prawne orzekania środków karnych Środki karne orzekane obok kary (kumulatywnie) Środki karne orzekane w wypadku odstąpienia od wymierzenia kary Środki karne orzekane tytułem kary ograniczenia wolności oraz tytułem środka probacyjnego Środki karne orzekane tytułem środka zabezpieczającego IV. Czas trwania środków karnych V. Uznanie środka karnego za wykonany VI. Środki karne w Kodeksie karnym skarbowym VII. Środki karne w Kodeksie wykroczeń Pozbawienie praw publicznych I. Rys historyczny II. Funkcje pozbawienia praw publicznych III. Treść pozbawienia praw publicznych Uwagi ogólne Utrata prawa wyborczego Utrata prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości Utrata prawa do pełnienia funkcji X

5 5. Utrata stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego Utrata orderów, odznaczeń i tytułów honorowych IV. Przesłanki orzekania pozbawienia praw publicznych w Kodeksie karnym Uwagi ogólne Pojęcie motywacji Pojęcie motywacji zasługującej na szczególne potępienie Motywacja zasługująca na szczególne potępienie a problematyka winy Motywacja uznawana za zasługującą na szczególne potępienie V. Przesłanki orzekania pozbawienia praw publicznych w Kodeksie karnym skarbowym VI. Prawne skutki skazania na pozbawienie praw publicznych VII. Problematyka ustawowego i sądowego wymiaru pozbawienia praw publicznych Zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej I. Rys historyczny II. Funkcje zakazów zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej III. Treść zakazów zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej Uwagi ogólne Znaczenie pojęć stanowiska, zawodu i działalności gospodarczej IV. Przesłanki orzekania zakazów zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej w Kodeksie karnym V. Przesłanki orzekania zakazów zajmowania prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska w Kodeksie karnym skarbowym VI. Problematyka sądowego wymiaru zakazów zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej Zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi I. Uwagi wstępne II. Istota i treść środka karnego III. Warunki orzekania środka karnego Uwagi ogólne Skazanie na karę pozbawienia wolności za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego Skazanie na karę pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu na szkodę małoletniego IV. Tryby orzekania środka karnego V. Temporalny zakres orzekania środka karnego Granice czasowe Skrócenie terminu środka karnego VI. Zatarcie skazania XI

6 XII 13. Zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu I. Uwagi wstępne II. Istota i treść środka karnego III. Przesłanki orzekania środka karnego IV. Tryb orzekania środka karnego V. Temporalny zakres orzekania środka karnego z art. 39 pkt 2b KK Granice czasowe Skrócenie terminu środka karnego z art. 39 pkt 2b KK Środek karny zakazu wstępu na imprezę masową I. Uwagi ogólne II. Treść zakazu wstępu na imprezę masową III. Przesłanki orzekania zakazu wstępu na imprezę masową IV. Sposób orzekania zakazu wstępu na imprezy masowe V. Konsekwencje niewykonania zakazu wstępu na imprezy masowe Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych Nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym I. Uwagi wstępne II. Istota i przesłanki orzekania środka karnego III. Tryb orzekania środka karnego IV. Temporalny zakres orzekania środka karnego z art. 39 pkt 2b KK Granice czasowe Skrócenie terminu środka karnego z art. 39 pkt 2b KK Zakaz prowadzenia pojazdów I. Ewolucja przepisów dotyczących zakazu prowadzenia pojazdów w prawie karnym II. Zakaz prowadzenia pojazdów w Kodeksie karnym Uwagi ogólne Przesłanki fakultatywnego trybu orzekania zakazu prowadzenia pojazdów A. Zakres podmiotowy zakazu prowadzenia pojazdów B. Skazanie za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji Zakres przedmiotowy zakazu prowadzenia pojazdów A. Uwagi ogólne B. Pojazd określonego rodzaju C. Pojazd mechaniczny Przesłanki obligatoryjnego trybu orzekania zakazu prowadzenia pojazdów A. Stan nietrzeźwości B. Stan pod wpływem środka odurzającego C. Zbiegnięcie sprawcy z miejsca zdarzenia Okres zakazu prowadzenia pojazdów Bieg okresu zakazu prowadzenia pojazdów i jego skracanie III. Zakaz prowadzenia pojazdów w świetle danych statystycznych IV. Zakaz prowadzenia pojazdów w prawie wykroczeń Ewolucja przepisów dotyczących zakazu prowadzenia pojazdów w prawie wykroczeń

7 2. Zakaz prowadzenia pojazdów w obowiązującym Kodeksie wykroczeń Świadczenie pieniężne I. Historyczne precedensy świadczenia pieniężnego na cele społeczne II. Świadczenie pieniężne w obowiązujących przepisach karnych oraz funkcje i charakter tej sankcji III. Relacje pomiędzy świadczeniem pieniężnym na cele społeczne a sankcjami o charakterze finansowym Świadczenie pieniężne a grzywna Świadczenie pieniężne a nawiązka Świadczenie pieniężne a obowiązek naprawienia szkody IV. Ustawowy i sądowy wymiar świadczenia pieniężnego na cele społeczne V. Orzekanie świadczenia pieniężnego na cele społeczne aspekty procesowe i wykonawcze VI. Praktyka w zakresie orzekania i wykonywania orzeczeń o świadczeniu pieniężnym VII. Świadczenie pieniężne po nowelizacji wprowadzonej ZmKK z r VIII. Podsumowanie. Wnioski de lege ferenda Wnioski de lege ferenda Podanie wyroku do publicznej wiadomości I. Uwagi wstępne II. Ewolucja podania wyroku do publicznej wiadomości w polskim prawie karnym Podanie wyroku do publicznej wiadomości w Kodeksie karnym z 1932 r Podanie wyroku do publicznej wiadomości w Kodeksie karnym z 1969 r Podanie wyroku do publicznej wiadomości w Kodeksie karnym z 1997 r III. Istota i przesłanki orzekania środka karnego podania wyroku do publicznej wiadomości IV. Tryb i sposób podania wyroku do publicznej wiadomości V. Podanie wyroku do publicznej wiadomości na podstawie innych przepisów prawnokarnych Kodeks wykroczeń Kodeks karny skarbowy Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary Pozbawienie lub ograniczenie praw rodzicielskich lub opiekuńczych 754 I. Uwagi ogólne II. Historia pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych w polskim prawie karnym III. Aktualny stan prawny w zakresie prawnokarnych możliwości ingerowania w prawa rodzicielskie lub opiekuńcze IV. Projekty nowelizacji KK zmierzające do przywrócenia środka penalnego pozbawiania praw rodzicielskich lub opiekuńczych V. Uwagi i propozycje de lege ferenda Rozdział III. Przepadek i środki kompensacyjne Wprowadzenie do rozdziału,,przepadek i środki kompensacyjne Przepadek I. Wprowadzenie XIII

8 XIV Spis treści II. Podstawy orzekania przepadku III. Przepadek w perspektywie historycznej IV. Kwestie terminologiczne V. Postacie przedmiotów podlegających przepadkowi VI. Funkcje przepadku VII. Tryby orzekania przepadku VIII. Przepadek tzw. owoców działalności przestępczej IX. Przepadek tzw. narzędzi czynu karalnego (instrumenta sceleris) X. Przepadek przedmiotów, których określone formy dysponowania objęte są zakazem XI. Szczególne postacie przepadku przedmiotów w prawie karnym skarbowym XII. Przepadek przedmiotów (korzyści majątkowych) niebędących własnością sprawcy XIII. Ustawowe zakazy orzekania przepadku XIV. Substytucyjne formy orzekania przepadku przedmiotów(korzyści majątkowych) XV. Konsekwencje orzeczenia przepadku XVI. Wykonanie orzeczonego przepadku Obowiązek naprawienia szkody jako lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę I. Uwagi wstępne II. Charakter prawny obowiązku naprawienia szkody III. Przesłanki orzeczenia obowiązku naprawienia szkody Wniosek ze strony podmiotu uprawnionego i orzeczenie z urzędu Stwierdzenie winy sprawcy Konieczność istnienia szkody w dniu wyrokowania IV. Pojęcie szkody V. Sposób i termin naprawienia szkody VI. Wykonanie środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody Nawiązka I. Geneza i historyczna ewolucja instytucji nawiązki Kary prywatne, odszkodowanie i zadośćuczynienie System kompozycji Nawiązka w dawnym polskim prawie karnym Nawiązka w ustawodawstwie okresu zaborów A. Uwagi ogólne B. Nawiązka w prawie austryjackim C. Nawiązka w prawie niemieckim D. Nawiązka w prawie rosyjskim E. Podsumowanie Nawiązka w dwudziestoleciu międzywojennym A. Uwagi wstępne B. Nawiązka w pozakodeksowym prawie karnym okresu międzywojennego C. Nawiązka w prawie wykroczeń Nawiązka w pozakodeksowym prawie karnym okresu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Odrodzenie nawiązki w Kodeksie karnym z 1969 r II. Nawiązka w obowiązującym prawie karnym i w prawie wykroczeń Nawiązka w Kodeksie karnym (stan przed nowelizacją ZmKK z r.)

9 2. Nowe postaci nawiązek określonych w KK w świetle ZmKK z r Nawiązki określone w pozakodeksowym prawie karnym Nawiązka w Kodeksie wykroczeń III. Charakter nawiązki i jej miejsce w systemie sankcji karnych Problem określenia charakteru prawnego nawiązki Umiejscowienie nawiązki w systemie sankcji karnych IV. Ustawowy i sądowy wymiar nawiązki Ustawowy wymiar nawiązki Sądowy wymiar nawiązki Orzekanie nawiązki w praktyce w świetle danych statystycznych i badań aktowych V. Procesowe i wykonawcze aspekty orzekania nawiązki VI. Podsumowanie. Projekty zmian. Wnioski de lege ferenda Rozdział IV. Poddanie sprawcy próbie (środki probacyjne) Pojęcie i formy probacji. Zagadnienia ogólne I. Geneza i rozwój probacji II. Zakres pojęć: probacja i środki probacyjne (związane z poddaniem sprawcy próbie) Warunkowe umorzenie postępowania karnego I. Uwagi wprowadzające II. Charakter prawny warunkowego umorzenia III. Przesłanka zagrożenia czynu karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności Uwagi ogólne IV. Przesłanka poprzedniej niekaralności sprawcy za przestępstwo umyślne V. Przesłanka stopnia winy sprawcy i społecznej szkodliwości czynu Uwagi ogólne Przesłanka stopnia winy Przesłanka stopnia społecznej szkodliwości czynu VI. Przesłanka niebudzących wątpliwości okoliczności popełnienia czynu VII. Przesłanka pozytywnej prognozy VIII. Okres próby i obowiązki próby Okres próby Dozór Obowiązki okresu próby i inne dolegliwości A. Uwagi ogólne B. Obowiązek naprawienia szkody C. Nawiązka D. Inne obowiązki i inne dolegliwości IX. Podjęcie postępowania Warunkowe zawieszenie wykonania kary I. Geneza i pierwsze etapy rozwoju warunkowego zawieszenia wykonania kary W prawie zagranicznym A. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej B. W Anglii C. Na kontynencie europejskim D. Wczesne ukształtowanie modeli instytucji Pierwsze etapy ewolucji instytucji w Polsce II. Ewolucja warunkowego zawieszenia wykonania kary w prawie polskim po II wojnie światowej XV

10 1. Ewolucja instytucji do 1969 r Kodeks karny z 1969 r Kodeks karny z 1997 r. stan prawny do 2015 r Reforma z 2015 r A. Podstawy stosowania B. Okres próby C. Dodatkowa grzywna, dozór i obowiązki D. Odwołanie warunkowego zawieszenia E. Skutki odwołania F. Inne zmiany G. Aktualny kształt prawnokarny ogólna charakterystyka III. Kryminalnopolityczna funkcja instytucji Warunkowe przedterminowe zwolnienie I. Warunkowe zwolnienie w latach Lata Kodeks karny z 1932 r A. Uwagi wstępne B. Podstawy stosowania C. Okres próby D. Odwołanie zwolnienia Warunkowe zwolnienie w latach Kodeks karny i Kodeks karny wykonawczy z 1969 r A. Uwagi wstępne B. Podstawy stosowania C. Przesłanki formalne D. Okres próby, obowiązki i dozór nad skazanym E. Odwołanie zwolnienia II. Warunkowe zwolnienie w KK i KKW z 1997 r Uwagi wstępne Podstawy stosowania Przesłanki materialne (prognostyczne) A. Przesłanki B. Podsumowanie i wnioski Przesłanki formalne III. Okres próby, dozór i obowiązki nakładane na skazanego Uwagi wstępne Funkcje i czas trwania okresu próby Zakres nakładanych na skazanego obowiązków Skutki pomyślnego i niepomyślnego przebiegu i upływu okresu próby: uznanie kary za wykonaną lub odwołanie warunkowego zwolnienia A. Uwagi wstępne B. Skutki pomyślnego przebiegu i upływu okresu próby C. Odwołanie warunkowego zwolnienia D. Uwagi końcowe i wnioski Indeks rzeczowy XVI