Prawo karne materialne. dr hab. Włodzimierz Wróbel, prof. UJ dr hab. Piotr Kardas, prof. UJ

Transkrypt

1 Prawo karne materialne dr hab. Włodzimierz Wróbel, prof. UJ dr hab. Piotr Kardas, prof. UJ

2 Pojęcie prawa karnego Prawo karne w systemie kontroli społecznej Prawo karne a normy moralne Istota kary: dolegliowść

3 Pojęcie prawa karnego Prawo karne: Zespół norm ustanowionych przez władzę państwową, która określa jakie zachowania naruszające normy postępowania mają charakter czynów za które wymierza się kary (czyny karalne) jakie są zasady pociągania sprawców tych czynów do odpowiedzialności karnej jakie kary lub inne środki mają być stosowane wobec sprawców czynów karalnych (także środki zabezpieczające)

4 Pojęcie prawa karnego Upoważnienie konstytucyjne Uwarunkowania cywilizacyjne i kulturowe Co do zasad odpowiedzialności (wina, wiek) Co do rodzaju kar (kara śmierci, kary cielesne) Granice prawu karnemu wyznaczają gwarantowane przez Konstytucję wolności i prawa człowieka, wynikające z przyrodzonej i niezbywalnej godności ludzkiej

5 Prawo karne w systemie prawa Prawo karne jako rodzaj prawa represyjnego Prawo karne a prawo cywilne Subsydiarność prawa karnego Jeżeli jakieś zachowanie w świetle właściwych dla danej dziedziny życia społecznego norm prawnych nie jest uznane za sprzeczne z tymi normami, to nie może być uznane za zabronione pod groźbą kary przez prawo karne

6 Prawo karne materialne i inne dziedziny prawa karnego Prawo karne procesowe Prawo karne wykonawcze Prawo karne skarbowe Prawo wykroczeń Prawo dyscyplinarne i odpowiedzialności zawodowej Prawo administracyjno-karne Międzynarodowe prawo karne

7 Podstawowe pojęcia związane z prawem karnym Czyn zabroniony: zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej Kto zabija człowieka podlega karze od 8 lat pozbawienia wolności, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności Przestępstwo: czyn bezprawny, zabroniony pod groźba kary przez ustawę, karygodny, zawiniony

8 Podstawowe pojęcia związane z prawem karnym Wykroczenie: czyn zabroniony pod groźbą kary jako wykroczenie, zabroniony karą aresztu, ograniczenia wolności, grzywną do 5000 zł lub naganą Przewinienie dyscyplinarne: zachowanie skierowane przeciwko godności wykonywanego zawodu lub sprawowaniu służby publicznej za które wymierza się sankcje dyscyplinarne

9 Kara Osobista dolegliwość zadana przez konstytucyjnie uprawniony organ państwa sprawcy przestępstwa jako wyraz potępienia jego zachowania środki karne, środki probacyjne środki zabezpieczające

10 Funkcje prawa karnego Funkcja ochronna Funkcja sprawiedliwościowa Funkcja gwarancyjna Funkcja kompensacyjna Funkcja komunikacyjna

11 Funkcja ochronna Ochrona dóbr (wartości, interesów) zbiorowych lub indywidualnych, uznanych przez ustawodawcę za cenne Prewencja generalna Pozytywna Negatywna Prewencja indywidualna Zabezpieczenie Funkcja symboliczna

12 Funkcja sprawiedliwościowa Odpłata za wyrządzone zło realizacja sprawiedliwości retrybutywnej

13 Funkcja gwarancyjna Zabezpieczenie jednostki przed nieuzasadnionym ograniczeniem praw i wolności stosowanym przez władze publiczną Ochrona przed arbitralnością władzy publicznej Zasada określoności Zakaz retroaktywności

14 Funkcja kompensacyjna Naprawienie wyrządzonej szkody i krzywdy jednostce Rozwiązanie konfliktu wynikającego z faktu popełnienia przestępstwa

15

16

17

18 Funkcja gwarancyjna prawa karnego Konieczność ustawowej podstawy do karnoprawnej ingerencji w obszar praw i wolności człowieka art. 31 ust. 3 Konstytucji RP

19 Nullum crimen/nulla poena sine lege Nullum crimen sine lege scripta Nullum crimen sine lege praevia Nullum crimen sine lege certa Nullum srimen sine lege scripta

20 Jak regulacje podustawowe mogą wpływać na zakres karalności Żródłem prawa karnego mogą być umowy międzynarodowe i Konstytucja Uzasadnienie zasady: podział władz, zasada winy, koncepcja przymusu psychicznego, związanie organów władzy ustawą

21 Ustawa karna Struktura kodeksu Wykładnia przepisów prawa karnego