Europejski sportowy rynek pracy

Transkrypt

1 Wydział Nauk Ekonomicznych UW

2 The football players labor market: empirical evidence from the major European leagues Bernd Frick Scottish Journal of Political Economy, (2007) vol 54/3

3 Podstawy Płace Na rynku pracy jest ustalana równowaga między ilością pracy dostarczoną na rynek przez pracowników a zapotrzebowaniem pracodawców. W efekcie współdziałania dwóch stron ustalany jest poziom zatrudnienia i poziom płacy rynkowej. Dwa podstawowe modele: klasyczny i Keynesowski.

4 Podstawy Płace Rysunek: Rynek pracy

5 Podstawy Płace Ale warto zwrócić uwagę, że: Podaż pracy nie jest homogeniczna. Różni zawodnicy mają różny poziom umiejętności sportowych. Popyt na pracę nie jest homogeniczny. Różne kluby potrzebują zawodników o różnym poziomie sportowym.

6 Problem bumelowania Teoria rynku pracy Podstawy Płace W modelu klasycznym pracę ma każdy kto chce pracować. W równowadze: płaca = krańcowy produkt pracy: w = MP L, występuje pełne zatrudnienie, więc każdy jest w stanie natychmiast znaleźć pracę.

7 Podstawy Płace Model Shapiro-Stiglitza (1984): w = w + ē + e(w) Aby zachęcić pracownika do wysiłku oferowana płaca musi być równa płacy rynkowej w, plus premia za wysiłek ē plus narzut by zniechęcić ludzi do bumelowania. Wobec tego płaca w równowadze przewyższa płacę wolnokonkurencyjną.

8 Podstawy Płace Rysunek: Shapiro-Stiglitz

9 Podstawy Płace Problem wynagradzania specyficznych zdolności Talent zawodnika jest rzeczą rzadką. Na rynku jest niewielka liczna zawodników o wysokim talencie. Aby zapewnić sobie usługi takiego zawodnika, klub musi mu zapewnić o wiele lepsze warunki niż pozostałym, np. status gwiazdy (przynajmniej pod względem zarobków). Ale, występowanie dysproporcji płacowych może wywołać presję płacową. Dodatkowo mogą występować negatywne efekty zewnętrzne.

10 Podstawy Płace W pewnych sytuacjach sportowy rynek pracy nie może być traktowany jako rynek konkurencyjny. Gdy przewagę mają pracodawcy możemy mówić o rynku monopsonistycznym. Gdy przewagę mają pracownicy możemy mówić o rynku pracownika.

11 Podstawy Płace Z reguły skrajne sytuacje nie zachodzą. Równowaga rynkowa jest określana w drodze negocjacji pomiędzy stronami. W procesie negocjacji więcej uzyskuje strona silniejsza. Zawodnicy tworzą związki zawodowe. Kluby zrzeszają się tworząc ligi.

12 Transfery Dlaczego płace rosną? System transferowy w europie bazował (bazuje) na następujących założeniach: Właścicielem talentu jest klub, który go wychował, Przy zmianie pracodawcy dotychczasowy klub otrzymywał wynagrodzenie, jako rekompensatę za poniesione nakłady na wyszkolenie gracza, Transfer wymagał zgody zarówno zawodnika jak i zainteresowanych klubów.

13 Transfery Dlaczego płace rosną? Zasada ta dotyczyła zarówno zawodników posiadających kontrakt z klubem, jak również zawodników bez kontraktu. Zawodnicy bez kontraktu nie mogli podpisać kontaktu z innym klubem bez pokrycia kwoty transferowej przez klub nabywcę lub bez zagwarantowania sobie wolnego transferu. Trudna sytuacja zawodników bez kontraktów prowadziła do konfliktów zawodnik-klub.

14 Ewolucja kwot transferowych Transfery Dlaczego płace rosną?

15 Transfery Dlaczego płace rosną? Dodatkowo na sytuację graczy wpływały przepisy narodowych federacji i europejskich związków sportowych dotyczące liczby graczy obcokrajowców. Inne przepisy dotyczyły rozgrywek krajowych. Inne przepisy dotyczyły rozgrywek europejskich. Każda dyscyplina sportu posiadała odrębne przepisy.

16 Transfery Dlaczego płace rosną? 1 Płace graczy były objęte tajemnica, a nawet budżety klubów na płace. Jedynym krajem o pełnej informacji o płacach zawodników są Niemcy. 2 Kluby maksymalizują użyteczność a nie zysk. 3 Przed sprawą Bosmana mobilność zawodników między klubami była utrudniona.

17 Transfery Dlaczego płace rosną? Kluby nie są zainteresowane ograniczaniem wzrostu płac zawodników. Zatem zwiększone wpływy do budżetu przekładają się na wzrost płac. Dodatkowo, zawodnicy domagają się coraz większych sum za podpisanie kontraktu. Dotyczy to przede wszystkim zawodników bez kontraktu.

18 Wzrost płac (Niemcy) Teoria rynku pracy Transfery Dlaczego płace rosną?

19 Przeciętna wartość drużyny Transfery Dlaczego płace rosną?

20 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny została wywołana konfliktem piłkarza Jean-Marc Bosmana z macierzystym klubem RFC Liege. W roku 1995 piłkarzowi wygasł kontrakt z klubem i chciał on grać dla klubu francuskiego FC Dunkierque. Klub FC Liege nie pozwolił na odejście gracza bez uiszczenia kwoty transferowej, której klub francuski nie chciał płacić.

21 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny Bosman stwierdził, że jako obywatel Unii Europejskiej, posiada prawo do wolności znalezienia miejsca pracy w obrębie Unii (na podstawie art. 48 Traktatu Rzymskiego). Obowiązujący system transferowy uniemożliwił mu skorzystanie z tego prawa, więc powinien zostać zmieniony w taki sposób by zawodnicy bez kontraktów mogli podjąć pracę w innym klubie bez konieczności uiszczania kwoty transferowej.

22 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny W sprawie Bosmana przeciwko FC Liege, Belgijskiemu Związkowi Piłkarskiemu i UEFA Europejski Trybunał Sprawiedliwości postanowił: 1 Kwoty transferowe dla graczy bez kontraktów były nielegalne, jeżeli zmieniali oni kluby w obrębie Unii Europejskiej. Od tej chwili kwoty transferowe mogę być pobierane za graczy posiadających kontrakty. 2 System ograniczenia liczby obcokrajowców także uznano za nielegalny. Od tej pory kluby mogą zatrudniać tylu obywateli Unii Europejskiej ilu chcą. Ograniczenia kwotowe mogą dotyczyć jedynie obywateli krajów z poza UE.

23 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny Wyrok podciął dwa filary na których oparta była ekonomiczna strona działalności klubów sportowych. 1 kwoty transferowe były de-facto ograniczeniem żądań płacowych. 2 z drugiej strony limity dla obcokrajowców nie przyczyniały się do obniżania płac zawodnikom.

24 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny Kluby chcą podpisywać dłuższe kontrakty. Małych, w sensie ekonomicznym, klubów nie stać na długie kontrakty. Taka sytuacja mogła doprowadzić małe kluby do bankructwa. Gracze bez kontraktów zaczęli żądać wyższych płac, ponieważ nie trzeba było za nich płacić kwot transferowych.

25 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny W 2000 roku Komisja Europejska wystąpiła przeciwko FIFA ponieważ obowiązujący system transferowy łamał prawo pracy Unii Europejskiej w stosunku do graczy posiadających obowiązujące kontrakty. Zawodnicy nie mieli prawa do jednostronnego rozwiązania umowy o pracę za niskim odszkodowaniem. Doprowadzono do porozumienia między Komisją Europejską i FIFA w 2001 roku.

26 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny 1 Rekompensata za wyszkolenie dla graczy poniżej 23 lat. 2 Kontrakty są chronione przez 2-3 lata i nie mogą zostać rozwiązane. 3 Kontrakty mogę być zawierane wyłącznie w oknie transferowym. 4 Obiektywny system rekompensat.

27 Upadek systemu transferowego? Nowy system transferowy Inne dyscypliny Część europejskich związków sportowych nie ograniczała ilości zawodników-obcokrajowców. Inne zaakceptowały wyrok trybunału. Występowała też tzw. naturalizacja graczy. Trendem ostatnich lat jest wprowadzenie limitów na naturalizację (koszykówka, hokej) koszykówka - jeden naturalizowany gracz z innego kraju, hokej - gracz naturalizowany musi grać cztery sezony w krajowej lidze by mógł wystąpić w reprezentacji.