Z żałobnej karty Andrzej Hulanicki ( )

Transkrypt

1 Wiad. Mat. 45 (1) 2009, c 2009 Polskie Towarzystwo Matematyczne Z żałobnej karty Andrzej Hulanicki ( ) Człowiek. Andrzej Hulanicki urodził się w pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia, 25 grudnia 1933 roku w Poznaniu, a zmarł 23 marca 2008 roku, w Wielką Niedzielę. Wydaje się, że swoje talenty odziedziczył po obojgu rodzicach. Jego matka, Kazimiera z domu Werner, była artystką ceramikiem, a ojciec Stanisław inżynierem mechanikiem. W 1939 roku, przed samą wojną, ojciec otrzymał posadę w podwarszawskiej Baniosze, gdzie Andrzej z mamą przeżyli wojnę. Z pokoleniem Andrzeja wojna obeszła się okrutnie. Zginął ojciec, a niedługo potem zmarła na dyfteryt siostra Krystyna (jedyne rodzeństwo). Ojciec Andrzeja zginął w Oświęcimiu. Został aresztowany przez Niemców za udział w tajnej produkcji części maszyn w fabryce, którą zarządzał i trafił do obozu, w jednym z pierwszych transportów. W Baniosze Andrzej otrzymał dobrą porcję wychowania obywatelskiego. Matka, która była zaangażowana w ruch harcerski, udzielała w swoim domu schronienia ludziom ukrywający się przed Niemcami. W szczególności przez ich dom przewijały się dzieci, które udało się uratować z warszawskiego getta. 40 lat później

2 144 Z żałobnej karty Andrzej nie wahał się udzielać w domu schronienia ludziom ukrywającym się przed władzami w stanie wojennym. W 1946 roku Andrzej z mamą przyjechali do Wrocławia, który był wówczas morzem ruin. Dzięki posadzie ojca w Baniosze rodzinę ominęły potworności Powstania Warszawskiego, a nawet udało się uratować jakieś meble. Andrzej wspominał, że jadąc do Wrocławia z meblami w 1946 roku widać było, że płynęli jakby pod prąd. W tym czasie ruch mebli, oraz innych dóbr cywilizacyjnych, odbywał się raczej w przeciwnym kierunku. We Wrocławiu Andrzej uczył się i zdał maturę w I Liceum przy ul. Poniatowskiego, a następnie, po długich rozterkach matematyka czy filozofia wybrał matematykę na Uniwersytecie. W tym czasie często odwiedzał w Łodzi Aleksandra Kamińskiego, który był przyjacielem rodziny, a dla Andrzeja autorytetem i rodzajem mentora. Mama Andrzeja była szkolną koleżanką Aleksandra Kamińskiego w Humaniu na Kresach, skąd oboje pochodzili, i skąd oboje musieli uciekać po wybuchu rewolucji. Na wrocławskiej matematyce było w tym czasie dużo wybitnych postaci, i Andrzej czuł się tam jak ryba w wodzie. Ważnym doświadczeniem czasów studenckich była jego pasja wspinaczkowa. Jak wszyscy wrocławscy wspinacze zaczął od wypraw w Sokoliki koło Trzcińska, i wkrótce zaczął regularnie jeździć w Tatry latem i zimą. To nie były łatwe i przyjemne wycieczki wykupione w biurze podróży. Młodzi ludzi mieli liny, haki, przemakalne skafandry, a szczęśliwcy czeskie buty pionierki. Andrzej zrobił wiele tras, m.in. na Kościelcu, na Mnichu i na grani Morskiego Oka. W 1957 roku przez lornetkę oglądał trzydniowy, historyczny zimowy atak Jana Długosza na Kazalnicę. Później Andrzej z przyjemnością organizował konferencje w Zakopanem, chociaż nie obnosił się ze swoją znajomością Tatr. Kiedy po zakończeniu konferencji organizowane były wycieczki, Andrzej zawsze prowadził najłatwiejszą grupę. Już w czasach studenckich Andrzej konstruował i usprawniał. W Tatry przywoził własnej roboty maszynę, tak zwaną lutlampę. Był to zbiornik na benzynę, z dorobioną rurką z zaworem. Kiedy zmęczeni taternicy przygotowywali posiłki na swoich niewielkich maszynkach spirytusowych, Andrzej robił furorę lutlampą, z której buchał podobno 20 centymetrowy płomień. W 1955 roku Andrzej zakończył studia i rozpoczęła się jego błyskotliwa kariera naukowa, którą przerwała dopiero śmierć. Kariera ta była prawdziwie wyjątkowa, wpłynęła na życie wielu ludzi, w wielu krajach, i nie tylko matematyków. Ale to matematyka była tym, co naprawdę napędzało Andrzeja. W 1960 roku obronił w PAN doktorat, którego promotorem był Stanisław Hartman, a w 1963 roku, również w PAN,

3 Andrzej Hulanicki ( ) 145 zrobił habilitację. Pracował głównie na Uniwersytecie Wrocławskim, z dwoma przerwami, w czasie których był pracownikiem IM PAN. Jego przerwa w pracy na Uniwersytecie w latach nie była całkiem dobrowolna. Sprawa wyglądała następująco. W marcu 1968 na Uniwersytecie Wrocławskim doszło do strajku, w odpowiedzi na wydarzenia w Warszawie. Studenci i pracownicy Instytutu Matematycznego byli szczególnie aktywni. Strajkujący studenci i popierający ich pracownicy zgromadzili się w Gmachu Głównym Uniwersytetu, natomiast władze robiły wszystko, żeby ich stamtąd wygonić. Studium Wojskowe wydało bardzo groźnie brzmiący komunikat, mający na celu zastraszenie studentów i spowodowanie, żeby opuścili Gmach Główny i przyszli na obowiązkowe zajęcia Studium. Uczestnicy tych wydarzeń wspominają, że wtedy naprawdę się przestraszyli. Podobno to Andrzej zauważył, że w Gmachu Głównym było wystarczająco dużo pracowników Instytutu Matematycznego, żeby zwołać Radę Instytutu. Rada zebrała się, i w swoim pełnym majestacie wydała nie mniej groźny kontrkomunikat. Nie wiadomo, jak bardzo Studium Wojskowe się przestraszyło, ale pokrzepieni studenci na zajęcia Studium jednak nie poszli. Niestety, w konsekwencji niektórzy pracownicy Instytutu, w tym Andrzej, musieli z Uniwersytetu odejść. Dzięki Instytutowi Matematycznemu PAN mieli jednak gdzie pracować i mogli kontynuować badania naukowe. Już w 1959 roku Andrzej wyjechał na rok do Manchesteru, na stypendium ufundowane przez British Council, i był to pierwszy z jego wielu wyjazdów zagranicznych. Wyjechał dzięki staraniom Edwarda Marczewskiego, jeszcze jednej wybitnej postaci, ważnej w życiu młodego Andrzeja. Andrzej wyjeżdżał, gdyż bardzo dobrze rozumiał znaczenie kontaktów zagranicznych. To w Manchesterze Andrzej zobaczył matematyczny wielki świat i postanowił do niego dołączyć. Począwszy od roku 1972 regularnie organizował konferencje i przykładał wielką wagę do ich poziomu. Przyjeżdżali naukowcy z górnej półki, był nawet medalista Fieldsa, Gregori Margulis. Szybko nadeszło uznanie, w kraju i za granicą. W 1980 roku Andrzej otrzymał tytuł profesorski, w 1991 został członkiem korespondentem, a w 2004 członkiem rzeczywistym PAN. W 1986 roku piastował Ulam chair na University of Colorado w Boulder, a w 2002 roku otrzymał doktorat honorowy Université d Orleans. Oprócz tego była jeszcze nagroda Jurzykowskiego w roku 1992, dwie nagrody zespołowe Ministra Edukacji (w latach 1996 i 2003), nagroda indywidualna Ministra Edukacji za całokształt dorobku w roku 2004 oraz medal Orlicza. Wraz z karierą Andrzeja rozwijali się jego

4 146 Z żałobnej karty uczniowie. Oprócz doktorantów Andrzeja byli jeszcze doktoranci jego doktorantów, oraz trzecie pokolenie, doktoranci doktorantów doktorantów. Była duża grupa ludzi, których Andrzej wysłał na studia doktoranckie za granicę. Takie wyjazdy były szczególnie ważne w czasach dawnego systemu, kiedy Polska była izolowana od świata. Młody człowiek poznawał świat, inne uniwersytety, a często przywoził pieniądze na pierwsze mieszkanie. Zmarł po krótkiej, beznadziejnej chorobie. Krótko po postawieniu diagnozy wiadomo było, że szanse na przeżycie są wyjątkowo małe. Andrzej nie dał tego po sobie poznać. Pracował normalnie, myślał i doradzał. Krótko przed śmiercią, kiedy poczuł się już bardzo źle, zapraszał ludzi do siebie i rozmawiał o przyszłości. Podsuwał pomysły, przekazywał swoje przemyślenia na temat Uniwersytetu i studentów. Na pogrzebie nie było przemówień ani kwiatów. Andrzej nie znosił pompy. Pieniądze zamiast na wieńce zostały zebrane na ważny cel. Wielki tłum stał w milczeniu i słuchał pięknej muzyki. To nie była przypadkowa muzyka. Były to utwory Beethovena w wykonaniu Murraya Perahii, które znajdowały się na dysku, który rodzina znalazła w odtwarzaczu Andrzeja. Matematyk. W pracy naukowej Andrzeja Hulanickiego można wyróżnić kilka wyraźnych okresów. Od końca studiów do 1959 roku zajmował się zwartymi grupami topologicznymi. Głównym wynikiem z tego okresu jest rozwiązanie problemu Irvinga Kaplansky ego dotyczącego algebraicznej charakteryzacji grup dopuszczających topologię zwartą ([1, 4, 6]). Ta sama charakteryzacja została kilka lat później odkryta niezależnie przez D. K. Harrisona i opublikowana w Annals of Mathematics. Inny ważny wynik z tego okresu to zawiła konstrukcja opublikowana w [24], która stanowi próbę odpowiedzi na pytanie postawione przez Jerzego Łosia. Pierwszy wyjazd zagraniczny do Manchesteru w 1959 roku uświadomił Andrzejowi, że przedwojenna matematyka polska jest coraz bardziej odległa od zainteresowań światowej czołówki. Jak sam wspominał: Rok spędzony w Manchesterze był niezwykle trudny. Uczyłem się dyskretnych grup nieskończonych, oraz analizy harmonicznej, której pozostałem wierny do dziś. W efekcie w latach 60 prace Andrzeja dotyczą analizy harmonicznej na grupach lokalnie zwartych. Najważniejsze twierdzenie z tego okresu, często cytowane i uważane za klasykę, jest zawarte w pracach [25] i [27]: Każda reprezentacja unitarna grupy lokalnie zwartej jest słabo zawarta w reprezentacji regularnej wtedy i tylko wtedy, gdy grupa ma średnią Banacha. Inny ważny wynik tego okresu,

5 Andrzej Hulanicki ( ) 147 dotyczący symetrii algebry L 1 (G), jest w pracy [32], i jest podstawą również często cytowanej pracy Andrzeja [38]. Po ukazaniu się pracy [35] Andrzej otrzymał od J. Dixmiera odbitkę pracy dotyczącej rachunków funkcjonalnych. Ważne wyniki dotyczące rachunków funkcjonalnych dla laplasjanów na nilpotentnych grupach Liego zawarte są w pracach [40] i [41], oraz w książce G. Follanda i E. Steina [54]. Inne ważne wyniki z tego okresu to tak zwany wzór Gaveau Hulanickiego na euklidesową transformatę Fouriera jądra ciepła na grupie Heisenberga z pracy [44], oraz cykl prac [57, 59, 61, 63] (wspólnych z J. Jenkinsem), w których są wyniki dotyczące sumowalności rozwinięć względem funkcji własnych operatora Schrödingera z wielomianowym potencjałem. Kolejnym obszarem badań były grupy typu NA. Ważne wyniki zawarte są w pracach [68], gdzie wykazano, że ograniczone funkcje harmoniczne dla operatorów Hörmanderowskich reprodukują się z tak zwanego brzegu maksymalnego, oraz w pracy [84], gdzie uzyskano dokładne oszacowania funkcji Greena w przypadku A jednowymiarowej. W ostatnich latach ważne prace to: artykuł [86], w którym funkcje pluriharmoniczne na obszarach Siegela II rodzaju są scharakteryzowane jako zera pewnych operatorów różniczkowych, oraz praca [92], w której rozważane są rekursje afiniczne. Organizator. Jak każdy matematyk, Andrzej Hulanicki myślał precyzyjnie. Ale Andrzej miał dodatkowo talent organizacyjny. Rozumiał ludzi i potrafił się z nimi dogadywać. Był otwarty, towarzyski, miał błyskotliwe poczucie humoru i cięty język. Wielu ludzi to denerwowało, ale jeszcze więcej ludzi Andrzeja uwielbiało. Miał przyjaciół wśród inżynierów, architektów, artystów. Był zaprzyjaźniony z kierownikiem wielkiego składu drewna, miał także zaprzyjaźnionych murarzy, hydraulików, ślusarzy. Całe to małe społeczeństwo bez przerwy coś robiło dla wrocławskiego środowiska matematycznego, bez przerwy ktoś coś projektował, ktoś coś kleił, ktoś inny spawał, a jeszcze ktoś inny ostrzył narzędzia. Andrzej też stale coś wykonywał i wszędzie, gdzie się pojawił zostawał ślad jego ręki. W czasie gdy w sklepach nic nie było, u Andrzeja w pokoju wisiała znakomita tablica i ścieraczki, wszystko jego pomysłu, jego konstrukcji i jego wykonania. Tablica była szklana, ale była zmatowiona, i miała ciemne tło, więc spisywała się świetnie. Tego typu proste, eleganckie i niekonwencjonalne rozwiązania stanowiły znak rozpoznawczy Andrzeja. Kiedy Andrzej został zmuszony do opuszczenia Uniwersytetu Wrocławskiego po wydarzeniach marcowych, został kierownikiem wrocławskiego oddziału IM PAN. Oddział ten mie-

6 148 Z żałobnej karty ści się w pięknej willi na samym skraju parku Szczytnickiego, skąd łatwo można na piechotę dojść na Uniwersytet. Andrzej zaadaptował piętro i poddasze pałacyku na małe pokoiki mieszkalne, wyremontował łazienki i urządził wspólną kuchnię. Powstał niewielki hotelik-akademik, który odegrał wielką rolę w życiu wrocławskiego środowiska matematycznego. Przez te pokoiki przewinęło się mnóstwo osób, na krócej lub dłużej, samotnie lub z rodzinami. Nietrudno docenić, jaką wagę w budowaniu środowiska matematycznego miało to zaplecze socjalne, w czasach, gdy młodzi naukowcy zarabiali grosze, i nie mieli szans na jakiekolwiek mieszkanie wynajmowane na wolnym rynku. Willa IM PAN w tym czasie wzbogaciła się też o sale seminaryjne z wielkimi, szklanymi oczywiście, tablicami. Tablice miały proste mechanizmy do przesuwania, zbudowane z rowerowych łańcuchów i zębatek. Konstrukcja jest nieskomplikowana, ale bardzo dobrze przemyślana. Podobnie skonstruowane są wielkie tablice w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu, które Andrzej zainstalował na początku lat 90 za pieniądze jednego z pierwszych europejskich programów Tempus. Zastosowanie części rowerowych, łańcuchów i zębatek było naprawdę strzałem w dziesiątkę. Części te były tanie, trwałe i powszechnie dostępne. Trzeba było tylko to zauważyć. Kiedy w późniejszych latach Andrzej nadzorował modernizację dużych audytoriów w Instytucie, żartowaliśmy sobie, że jeżeli nie znajdzie rozsądnych krzesełek w rozsądnej cenie, to w audytoriach zainstaluje siodełka rowerowe. Budynek Instytutu Matematycznego został w ciągu ostatnich 10 lat gruntownie zmodernizowany, w tym nadbudowano jedno piętro. Powstały nowe sale seminaryjne, nowe pokoje dla pracowników, kilka pokoi hotelowych. Całość aż kipi od aktywności i dzisiaj trudno sobie wyobrazić, jak Instytut dałby sobie radę, gdyby nie energia, zaangażowanie i pomysłowość Andrzeja. W swoim domu na Karłowicach Andrzej urządził prawdziwy warsztat stolarski. Wykonywane tam były wszelkie możliwe prace dla wrocławskiego środowiska. Wśród wrocławskich matematyków znana jest anegdota, jak to kiedyś na jakiejś imprezie dwie osoby wymieniają wspólnych znajomych. Kiedy pada nazwisko Hulanicki ożywia się córeczka jednego z rozmówców. Dziewczynka włącza się do dyskusji: Hulanicki to pan, który położył nam parkiety. Nie wydaje się, żeby prace stolarskie Andrzeja wynikały z jakiegoś szczególnego zamiłowania do drewna. Oczywiście Andrzej lubił i doceniał ładne drewno czy piękne meble. Ale jego pasją była matematyka, i jak mógł, starał się zaspokoić potrzeby ludzi nad nią pracujących.

7 Andrzej Hulanicki ( ) 149 Roli Andrzeja w budowaniu wrocławskiego ośrodka nie da się przecenić. Z wielką pasją rozmawiał o matematyce ze wszystkimi. Wiele energii poświęcił bibliotece Instytutu Matematycznego. Biblioteka jest dziś imponująca, i spora w tym zasługa Andrzeja. Rozumiał znaczenie dobrej biblioteki, rozumiał jej potrzeby, i zawsze się angażował. Brał udział w wyszukiwaniu odpowiednich pracowników, pozyskiwał fundusze, dbał o jej sprawne funkcjonowanie i wystrój, uzgadniając koncepcje i z pracownikami naukowymi, i bibliotekarzami. Kiedy było trzeba, z zakasanymi rękawami przenosił książki, przykręcał śruby i wbijał gwoździe. Dzięki jego staraniom, za pieniądze z funduszy europejskich programu Tempus, uzupełnione zostały braki w księgozbiorze powstałe w czasie kryzysu w latach 80. Wiele osób poznało Andrzeja będąc jeszcze w szkole średniej. Andrzej zapraszał do siebie do domu, ugaszczał w swoim olśniewającym gabinecie i dawał zadania do rozwiązania. Często były to zadania z kultowego zbioru zadań Polyá Szegő. Jeżeli młody człowiek radził sobie z zadaniami, nie musiał się już martwić o nic więcej. Ludzie będący pod jego opieką zarażali się jego energią i entuzjazmem. Jak wspomina jeden z jego uczniów: po rozmowie z Andrzejem człowiek chciał rzucić się i natychmiast przeczytać wszystkie książki. Wszyscy podkreślają, że Andrzej stawiał poprzeczkę wysoko, a potem ciągnął i popychał w górę. Wysyłał ludzi za granicę, kiedy była to jedyna droga na zarobienie pieniędzy na start w życiu. Jednocześnie wychodził ze skóry, żeby jego ludzie wracali do Polski. Kiedy jednak zdarzyło się, że któryś z jego uczniów, akurat bardzo mu bliski, jednak po doktoracie nie wrócił, Andrzej zerwał z uczniem wszelkie stosunki i nie odzywał się do niego przez 10 lat. Chciałbym zakończyć nawiązując do anegdoty z kładzeniem parkietów. Można spokojnie przyjąć, że jeżeli istotnie parkiety położył Andrzej, to zostały położone porządnie. Maciej Paluszyński (Wrocław) Doktoranci Andrzeja Hulanickiego Ernest Płonka, Operacje symetryczne w grupach, 1969 Zenobia Anusiak, Symetria algebry grupowej i uogólnione twierdzenie tauberowskie Wienera, 1971 Tadeusz Pytlik, Konstrukcja przestrzeni nuklearnych na grupach lokalnie zwartych, 1972 Eugeniusz Porada, Asymptotyka wzrostu miary Haara w grupach nilpotentnych Liego, 1977

8 150 Z żałobnej karty Jacek Cygan, Jądra równania ciepła dla nilpotentnych grup Liego 2 klasy, 1977 Aleksandra Grzegorek-Czuba, Algebry Liego dyskretnych grup nilpotentnych, 1980 Paweł Głowacki, Rachunek symboli i półgrupy splotowe na grupie Heisenberga, 1980 Jolanta Długosz, O pewnych metodach sumowania rozwinięć Laguerre a, 1984 Wiesław Cupała, Operatory Schrödingera na nilpotentnych grupach Liego, 1985 Ewa Damek, Lewoniezmiennicze operatory eliptyczne zdegenerowane na półprostych rozszerzeniach grup jednorodnych, 1987 Waldemar Hebisch, Oszacowanie dla półgrup generowanych przez operatory różniczkowe i ich zastosowania, 1990 Jacek Dziubański, Stabilne półgrupy operatorów na grupach jednorodnych, 1992 Adam Sikora, Metoda równania fali w badaniu eliptycznych i podeliptycznych operatorów różniczkowych drugiego rzędu, 1994 Jacek Zienkiewicz, Zagadnienia początkowe dla równań Schrödingera na grupie Heisenberga, 1996 Włodzimierz Bąk, Dyskretyzacja miar harmonicznych dla ruchu Browna na przestrzeniach hiperbolicznych, 2007 Małgorzata Letachowicz, od marca 2008 pod opieką Jacka Dziubańskiego Lista publikacji Andrzeja Hulanickiego [1] Algebraic characterisation of abelian groups which admits compact topologies, Bull. Acad. Polon. Sci. Cl. III. 4 (1956), [2] On locally compact topological groups of power of continuum, Fund. Math. 44 (1957), [3] Les sous-groupes purs et leurs duals, Bull. Acad. Polon. Sci. Cl. III. 5 (1957), 141, XIII (współautor: S. Hartman). [4] Algebraic characterization of abelian divisible groups which admit compact topologies, Fund. Math. 44 (1957), [5] Les sous-groupes purs et leurs duals, Fund. Math. 45 (1957), (współautor: S. Hartman). [6] Algebraic structure of compact Abelian groups, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astr. Phys. 6 (1958), [7] Note on a paper of de Groot, Nederl. Akad. Wetensch. Proc. Ser. A 61, Indag. Math. 20 (1958), 114.

9 Andrzej Hulanicki ( ) 151 [8] On cardinal numbers related with locally compact groups, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astr. Phys. 6 (1958), [9] The completeness of the homeomorphisms group of a complete space, Colloq. Math. 5 (1958), [10] Sur les ensembles denses de puissance minimum dans les groupes topologiques, Colloq. Math. 6 (1958), (współautor: S. Hartman). [11] On the topological structure of 0-dimensional topological groups., Fund. Math. 46 (1959), [12] On subsets of full outer measure in products of measure spaces, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astr. Phys. 7 (1959), [13] On the power of compact spaces, Colloq. Math. 7 (1959/1960), [14] Number of algebras with a given set of elements, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astronom. Phys. 8 (1960), (współautor: S. Świerczkowski). [15] On group operations other than xy or yx, Publ. Math. Debrecen 9 (1962), (współautor: S. Świerczkowski). [16] Invariant extensions of the Lebesgue measure, Fund. Math. 51 ( ), [17] On algebraically compact groups, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astronom. Phys. 10 (1962), [18] The structure of the factor group of the unrestricted sum by the restricted sum of Abelian groups, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astronom. Phys. 10 (1962), [19] Existence of unrestricted direct products with one amalgamated subgroup, J. London Math. Soc. 38 (1963), (współautor: M. F. Newman). [20] On symmetry in group algebras, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astronom. Phys. 11 (1963), 1 2. [21] The structure of the factor group of the unrestricted sum by the restricted sum of Abelian groups. II, Fund. Math. 53 (1963/1964), (współautor: K. Golema). [22] Corrigendum: Existence of unrestricted direct products with one amalgamated subgroup, J. London Math. Soc. 39 (1964), 672 (współautor: M. F. Newman). [23] W. Sierpiński, Elementary theory of numbers, tłum. A. Hulanicki. Monografie Matematyczne, Tom 42, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw, [24] Compact Abelian groups and extensions of Haar measures, Rozprawy Mat. 38 (1964). [25] Groups whose regular representation weakly contains all unitary representations, Studia Math. 24 (1964), [26] Exchange of independent sets in abstract algebras. I, Colloq. Math. 14 (1966), (współautorzy: E. Marczewski, J. Mycielski). [27] Means and Følner condition on locally compact groups, Studia Math. 27 (1966),

10 152 Z żałobnej karty [28] On the spectral radius of hermitian elements in group algebras, Pacific J. Math. 18 (1966), [29] Isomorphic embeddings of free products of compact groups, Colloq. Math. 16 (1967), [30] Some applications of tensor products of partially-ordered linear spaces, J. Functional Analysis 2 (1968), (współautor: R. R. Phelps). [31] On the spectral radius in group algebras, Studia Math. 34 (1970), [32] On symmetry of group algebras of discrete nilpotent groups, Studia Math. 35 (1970), [33] On positive functionals on a group algebra multiplicative on a subalgebra, Studia Math. 37 (1970/71), [34] Cyclic vectors of induced representations, Proc. Amer. Math. Soc. 31 (1972), (współautor: T. Pytlik). [35] On the spectrum of convolution operators on groups with polynomial growth, Invent. Math. 17 (1972), [36] Corrigendum to: Cyclic vectors of induced representations, Proc. Amer. Math. Soc. 31 (1972 ), , Proc. Amer. Math. Soc. 38 (1973), 220 (współautor: T. Pytlik). [37] On commutative approximate identities and cyclic vectors of induced representations, Studia Math. 48 (1973), (współautor: T. Pytlik). [38] On L p -spectra of the laplacian on a Lie group with polynomial growth, Proc. Amer. Math. Soc. 44 (1974), [39] Unipotent groups of automorphisms of abelian groups and free products of p-groups, Symposia Mathematica, Vol. XIII (Convegno di Gruppi Abeliani, INDAM, Rome, 1972), Academic Press, London, 1974, [40] Subalgebra of L 1 (G) associated with Laplacian on a Lie group, Colloq. Math. 31 (1974), [41] Commutative subalgebra of L 1 (G) associated with a subelliptic operator on a Lie group G, Bull. Amer. Math. Soc. 81 (1975), [42] On the spectrum of the Laplacian on the affine group of the real line, Studia Math. 54 (1975/76), no. 3, [43] Remarks on Wiener s Tauberian theorems for groups with polynomial growth, Colloq. Math. 35 (1976), no. 2, (współautorzy: J. W. Jenkins, H. Leptin, T. Pytlik). [44] The distribution of energy in the Brownian motion in the Gaussian field and analytic-hypoellipticity of certain subelliptic operators on the Heisenberg group, Studia Math. 56 (1976), no. 2, [45] On the domain of holomorphy of the heat-diffusion semigroup on a nilpotent Lie group, Bull. Acad. Polon. Sci. Sér. Sci. Math. Astronom. Phys. 24 (1976), no. 11, [46] Growth of the L 1 norm of the convolution powers of functions on nilpotent groups of class 2, Symposia Mathematica, Vol. XXII (Convegno sull Analisi Armonica e Spazi di Funzioni su Gruppi Localmente Compatti, INDAM, Rome, 1976), Academic Press, London, 1977,

11 Andrzej Hulanicki ( ) 153 [47] A Tauberian property of the convolution semigroup generated by X 2 Y γ on the Heisenberg group, Harmonic analysis in Euclidean spaces (Proc. Sympos. Pure Math., Williams Coll., Williamstown, Mass., 1978), Part 2, Proc. Sympos. Pure Math., XXXV, Part, Amer. Math. Soc., Providence, R.I., 1979, [48] Invariant extensions of the Haar measure, Colloq. Math. 42 (1979), (współautor: C. Ryll-Nardzewski). [49] A Tauberian theorem and tangential convergence for bounded harmonic functions on balls in C n, Invent. Math. 62 (1980/81), no. 2, (współautor: F. Ricci). [50] Convolution semigroups generated by some pseudodifferential operators on Lie groups, Rend. Sem. Mat. Fis. Milano 49 (1979), (1981). [51] A class of convolution semigroups of measures on a Lie group, Probability theory on vector spaces, II (Proc. Second Internat. Conf., Błażejewko, 1979), Lecture Notes in Math., vol. 828, Springer, Berlin, 1980, [52] Invariant subsets of nonsynthesis Leptin algebras and nonsymmetry, Colloq. Math. 43 (1980), no. 1, (1981). [53] Stochastic integral of Markov processess and the Heisenberg group, Proceedings of the Seminar on Harmonic Analysis (Pisa, 1980), 1981, [54] Marcinkiewicz multiplier theorem for stratified groups, Hardy Spaces on Homogeneous Groups (G. Folland, E. Stein, eds.), Princeton University Press, Princeton, N.J., Rozdział 6b (współautor: E. Stein). [55] On the support of the measures in a semigroup of probability measures on a locally compact group, Martingale theory in harmonic analysis and Banach spaces (Cleveland, Ohio, 1981), Lecture Notes in Math., vol. 939, Springer, Berlin, 1982, (współautor: H. Byczkowska). [56] Gaussian measure of normal subgroups, Ann. Probab. 11 (1983), no. 3, (współautor: T. Byczkowski). [57] Almost everywhere summability on nilmanifolds, Trans. Amer. Math. Soc. 278 (1983), no. 2, (współautor: J. W. Jenkins). [58] A functional calculus for Rockland operators on nilpotent Lie groups, Studia Math. 78 (1984), no. 3, [59] Nilpotent Lie groups and summability of eigenfunction expansions of Schrödinger operators, Studia Math. 80 (1984), no. 3, (współautor: J. W. Jenkins). [60] Minimum eigenvalues for positive, Rockland operators, Proc. Amer. Math. Soc. 94 (1985), no. 4, (współautorzy: J. W. Jenkins, J. Ludwig). [61] Eigenexpansions of some Schrödinger operators and nilpotent Lie groups, (North Ryde, 1986), Proc. Centre Math. Anal. Austral. Nat. Univ., vol. 14, Austral. Nat. Univ., Canberra, 1986 (współautor: J. W. Jenkins). [62] A semigroup of probability measures with nonsmooth differentiable densities on a Lie group, Colloq. Math. 51 (1987), (współautor: P. Głowacki). [63] Nilpotent Lie groups and eigenfunction expansions of Schrödinger operators. II, Studia Math. 87 (1987), no. 3,

12 154 Z żałobnej karty [64] Hardy-Littlewood maximal functions on some solvable Lie groups, J. Austral. Math. Soc. Ser. A 45 (1988), no. 1, (współautorzy: G. Gaudry, S. Giulini, A. M. Mantero). [65] Growth of the norms of products of randomly dilated functions from A(T ), Colloq. Math. 55 (1988), no. 2, (współautor: H. Garyga). [66] On semigroups generated by left-invariant positive differential operators on nilpotent Lie groups, Studia Math. 94 (1989), no. 1, [67] A functional calculus based on Feynman Kac formula, Probab. Math. Statist. 10 (1989), no. 2, [68] Boundaries for left-invariant subelliptic operators on semidirect products of nilpotent and abelian groups, J. Reine Angew. Math. 411 (1990), 1 38 (współautor: E. Damek). [69] Selected papers of Antoni Zygmund. Vol. 1, Mathematics and its Applications (East European Series), vol. 41/1, Kluwer Academic Publishers Group, Dordrecht, 1989 (Eds. A. Hulanicki, P. Wojtaszczyk, W. Żelazko). [70] Selected papers of Antoni Zygmund. Vol. 2, Mathematics and its Applications (East European Series), vol. 41/2, Kluwer Academic Publishers Group, Dordrecht, 1989 (Eds. A. Hulanicki, P. Wojtaszczyk, W. Żelazko). [71] Selected papers of Antoni Zygmund. Vol. 3, Mathematics and its Applications (East European Series), vol. 41/3, Kluwer Academic Publishers Group, Dordrecht, 1989 (Eds. A. Hulanicki, P. Wojtaszczyk, W. Żelazko). [72] Maximal functions related to subelliptic operators invariant under an action of a solvable Lie group, Studia Math. 101 (1991), no. 1, (współautor: E. Damek). [73] Maximal functions at infinity for Poisson integrals on NA, Harmonic analysis and discrete potential theory (Frascati, 1991), Plenum, New York, 1992, [74] Spectral multipliers for a distinguished Laplacian on certain groups of exponential growth, Studia Math. 111 (1994), no. 2, (współautorzy: M. Cowling, S. Giulini, G. Mauceri). [75] A nilpotent Lie algebra and eigenvalue estimates, Colloq. Math. 68 (1995), no. 1, [76] Admissible convergence for the Poisson Szegő integrals, J. Geom. Anal. 5 (1995), no. 1, (współautorzy: E. Damek, R. C. Penney). [77] Boundaries and the Fatou theorem for subelliptic second order operators on solvable Lie groups, Colloq. Math. 68 (1995), no. 1, [78] Estimates for the Poisson kernels and a Fatou type theorem. Applications to analysis on Siegel domains, Panoramas of mathematics (Warsaw, 1992/1994), Banach Center Publ., vol. 34, Polish Acad. Sci., Warsaw, 1995, [79] E. Marczewski, Collected mathematical papers, Polish Academy of Sciences Institute of Mathematics, Warsaw, 1996 (redakcja i wstęp: S. Hartman, A. Hulanicki, A. Iwanik, Z. Lipecki, C. Ryll-Nardzewski i K. Urbanik; biografia: R. Duda, S. Hartman).

13 Andrzej Hulanicki ( ) 155 [80] Estimates for the Poisson kernels and their derivatives on rank one NA groups, Studia Math. 126 (1997), no. 2, (współautorzy: E. Damek, J. Zienkiewicz). [81] Hua operators on bounded homogeneous domains in C n and alternative reproducing kernels for holomorphic functions, J. Funct. Anal. 151 (1997), no. 1, (współautorzy: E. Damek, R. Penney). [82] Invariant operators and pluriharmonic functions on symmetric irreducible Siegel domains, Studia Math. 139 (2000), no. 2, (współautor: E. Damek). [83] Pluriharmonic H 2 functions on symmetric irreducible Siegel domains, Geom. Funct. Anal. 10 (2000), no. 5, (współautorzy: E. Damek, D. Müller, M. M. Peloso). [84] Martin boundary for homogeneous Riemannian manifolds of negative curvature at the bottom of the spectrum, Rev. Mat. Iberoamericana 17 (2001), no. 2, (współautorzy: E. Damek, R. Urban). [85] Hua system and pluriharmonicity for symmetric irreducible Siegel domains of type II, J. Funct. Anal. 188 (2002), no. 1, (współautorzy: A. Bonami, D. Buraczewski, E. Damek, R. Penney, B. Trojan). [86] Bounded pluriharmonic functions on symmetric irreducible Siegel domains, Math. Z. 240 (2002), no. 1, (współautorzy: D. Buraczewski, E. Damek). [87] Pluriharmonic functions on symmetric tube domains with BMO boundary values, Colloq. Math. 94 (2002), no. 1, (współautorzy: E. Damek, J. Dziubański, J. L. Torrea). [88] Maximum boundary regularity of bounded Hua-harmonic functions on tube domains, J. Geom. Anal. 14 (2004), no. 3, (współautorzy: A. Bonami, D. Buraczewski, E. Damek, P. Jaming). [89] Asymptotic behavior of the invariant measure for a diffusion related to an NA group, Colloq. Math. 104 (2006), no. 2, (współautor: E. Damek). [90] Remarks on spectra and L 1 multipliers for convolution operators, Proc. Amer. Math. Soc. 134 (2006), no. 5, (współautor: W. Bąk). [91] Asymptotic behavior of Poisson kernels on NA groups, Comm. Partial Differential Equations 31 (2006), no , (współautorzy: D. Buraczewski, E. Damek). [92] On tail properties of stochastic recursions connected with generalized rigid motions, Probability Theory and Related Fields, w druku (współautorzy: D. Buraczewski, E. Damek, Y. Guivarc h, R. Urban). [93] Functional calculi for convolution operators on a discrete periodic solvable group, J. Funct. Anal., przyjęta do druku (współautor: M. Letachowicz).