(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) T3 (1) Int. Cl. A01N63/02 A01K67/033 (06.01) (06.01) (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Europejski Biuletyn Patentowy 08/41 EP B1 (4) Tytuł wynalazku: Kompozycja roztoczy, jej zastosowanie, sposób hodowania roztocza drapieżnego Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych, system hodowlany do hodowania wspomnianego roztocza z rodziny dobroczynkowatych oraz sposoby biologicznego zwalczania szkodników na uprawie () Pierwszeństwo: (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 06/32 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 04/09 (73) Uprawniony z patentu: Koppert B.V., Berkel en Rodenrijs, NL PL/EP T3 (72) Twórca (y) wynalazku: BOLCKMANS Karel Jozef Florent, Hoogstraten, BE HOUTEN Yvonne Maria van, Naaldwijk, NL (74) Pełnomocnik: Przedsiębiorstwo Rzeczników Patentowych Patpol Sp. z o.o. rzecz. pat. Kiciak Krzysztof Warszawa 1 skr. poczt. 37 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 Opis wynalazku [0001] Przedmiotem niniejszego wynalazku, zgodnie z pierwszym aspektem, jest nowa kompozycja roztoczy. [0002] Zgodnie z drugim aspektem, przedmiotem wynalazku jest nowy sposób hodowania roztocza drapieżnego z gatunku Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych (Phytoseiidae). [0003] Zgodnie z trzecim aspektem, przedmiotem wynalazku jest nowe zastosowanie roztocza z gatunku wybranego z rodziny Carpoglyphidae z podrzędu rozkruszków (Astigmata) jako sztucznego żywiciela do hodowania roztocza drapieżnego z gatunku Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych. [0004] Zgodnie z czwartym i piątym aspektem, przedmiotem wynalazku jest nowy system hodowlany do hodowania roztocza drapieżnego gatunku Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych oraz zastoso- wanie tego systemu hodowlanego do zwalczania szkodników upraw. [000] Zgodnie z jeszcze dalszymi aspektami, przedmiotem wynalazku jest sposób biologicznego zwalczania szkodników w uprawie wykorzystujący kompozycję roztoczy według wynalazku [0006] Roztocze drapieżne z rodziny dobroczynkowatych są szeroko stosowane do biologicznego zwalczania przędziorków i wciornastków w uprawach szklarniowych. Najważniejsze gatunki wciornastków w uprawach szklarniowych stanowią wciornastek zachodni (Frankliniella occidentalis) i wciornastek tytoniowiec (Thrips tabaci). Można je zwalczać przy użyciu roztoczy drapieżnych dobroczynka wielożernego Amblyseius cucumeris oraz Amblyseius barkeri (Hansen, L. S. i Geyti, J., 198; Ramakers, P. M. J. i van Lieburg, M. J., 1982; Ramakers, P. M. J., 1989; Sampson, C., 1998; i Jacobson, R. J., 199), oraz Iphiseius degenerans (Ramakers, P. M. J. i Voet, S. J. P., 1996). Pod nieobecność żeru te gatunki mogą osiedlać się i utrzymywać w uprawach, które zapewniają ciągłą dostępność pyłku, takich jak papryka słodka (Capsicum annuum L). W uprawach, gdzie pyłek nie jest swobodnie dostępny, takich jak na przykład ogórki i większość upraw ozdobnych, te gatunki nie mogą być stosowane, jeśli nie zapewni się pokarmu sztucznie. Można tego dokonać przez opylanie uprawy pyłkiem kwiatowym. [0007] Alternatywnie, dla dobroczynka wielożernego Amblyseius cucumeris można stosować system hodowlany o regulowanym uwalnianiu (jak ujawniono w publikacji Sampson, C. (1998) lub w opisie patentowym GB ). Ten system hodowlany o regulowanym uwalnianiu składa się z torebki z pomieszczeniem, które zawiera mieszankę pokarmową, złożoną z otrąb, drożdży i kiełków pszenicy; populacji rozkruszka drobnego Tyrophagus putrescentiae i populacji roztocza drapieżnego dobroczynka wielożernego Amblyseius cucumeris. Rozkruszek drobny Tyrophagus putrescentiae stworzy aktywną populację na mieszance pokarmowej i posłuży jako sztuczny żywiciel dla populacji roztoczy drapieżnych. Torebki wiesza się w uprawie na haczyku, i będą one uwalniać roztocze drapieżne ciągle przez okres 4 do 6 tygodni. [0008] Ponieważ dobroczynek wielożerny Amblyseius cucumeris wykazuje dość słabą odpowiedź liczbową na obecność pokarmu, to dla uzyskania dostatecznego zwalczania szkodników do uprawy trzeba uwalniać duże ilości roztoczy drapieżnych. Jest to ekonomicznie możliwe, ponieważ dobroczynka wielożernego Amblyseius cucumeris można ekonomicznie hodować w bardzo dużych ilościach na rozkruszku drobnym Tyrophagus putrescentiae, którego można hodować w dostatecznych ilościach na opisanej wyżej mieszance pokarmowej. 1

3 [0009] Chociaż istnieją znacznie bardziej skuteczne do zwalczania wciornastków roztocze drapieżne o wyższym nasileniu żerowania i odpowiedzi liczbowej, takie jak Typhlodromalus limonicus i Iphiseius degenerans, to dobroczynek wielożerny Amblyseius cucumeris wciąż stanowi gatunek stosowany najbardziej powszechnie, ponieważ można go łatwo hodować w bardzo dużych ilościach [00] Roztocza Iphiseius degenerans hoduje się masowo na roślinach rącznika pospolitego (Ricinus communis L., Euphorbiaceae), które zapewniają ciągłe dostarczanie pyłku, na którym roztocze mogą tworzyć duże populacje. Ze względu na dużą powierzchnię i wysokie inwestycje w szklarnie potrzebne do hodowli roślin, cena produkcji roztocza Iphiseius degenerans jest bardzo wysoka w porównaniu z dobroczynkiem wielożernym Amblyseius cucumeris. Wskutek tej wysokiej ceny produkcji hodowcy mogą uwalniać tylko bardzo małą liczbę, typowo roztoczy drapieżnych na hektar. Zatem zastosowanie roztocza Iphiseius degenerans jest ograniczone do papryki (Capsicum annuum L.), która zapewnia dostateczną ilość pyłku, na którym roztocze drapieżne mogą stworzyć populację, która jest dostateczna do zwalczania szkodników. Może to zająć kilka miesięcy, zanim populacja Iphiseius degenerans osiągnie pełną moc w uprawie, żeby mogła mieć znaczący wpływ na populacje szkodników wciornastków. [0011] Przędziorka chmielowca (Tetranychus urticae) skutecznie zwalcza się na świecie w uprawach w szklarniach i na terenie otwartym przez uwalnianie roztoczy drapieżnych. Najważniejsze gatunki stanowią dobroczynek szklarniowy (Phytoseiulus persimilis) (Hussey, N. W. i Scopes, N. E. A., 198), który jest najstarszym dostępnym w handlu roztoczem do zwalczania biologicznego, oraz dobroczynek kalifornijski Neoseiulus californicus (Wei-Lan Ma i Laing, J. E., 1973). Oba te roztocze drapieżne hoduje się masowo na ich naturalnym żywicielu przędziorku chmielowcu Tetranychus urticae na roślinach fasoli (Phaseolus vulgaris) w szklarniach. [0012] Literatura naukowa opisuje kilka roztoczy drapieżnych, które żerują na mączlikach (Teich, Y. 1966; Swirski, E. i in., 1967; Nomikou, M. i in., 01). Niestety, po dziś dzień nie ma dostępnych w handlu roztoczy drapieżnych do biologicznego zwalczania mączlików. Prawdopodobnie dlatego, że mimo znanego żerowania roztoczy drapieżnych na mączlikach ich użyteczność jako środków do zwiększanego zwalczania biologicznego przeciwko mączlikom nie została rozpoznana w stanie techniki. Przy zwiększanym zwalczaniu biologicznym środki biologiczne uwalnia się w uprawie w celu zwalczania szkodnika. Co ważniejsze, żadne ekonomiczne systemy masowej hodowli, niezbędne dla umożliwienia uwalniania dużych ilości roztoczy drapieżnych do uprawy, które mają największe znaczenie dla ich użyteczności jako środka do zwiększanego zwalczania biologicznego, nie są dostępne w stanie techniki dla tych gatunków roztoczy drapieżnych, które mogłyby potencjalnie być skuteczne przeciwko mączlikom. [0013] Zamiast tego mączliki zwalcza się przez uwalnianie os parazytoidalnych, takich jak dobrotnica szklarniowa Encarsia formosa i osiec mączlikowy Eretmocerus eremicus, przeciwko mączlikowi szklarniowemu Trialeurodes vaporariorum, oraz osy parazytoidalnej Eretmocerus mundus przeciwko mączlikowi ostroskrzydłemu Bemisia tabaci. Kilka drapieżników także hoduje się masowo i uwalnia, tak jak na przykład drapieżnego pluskwiaka dziubałeczka mączlikowego Macrolophus caliginosus z rodziny tasznikowatych oraz chrząszcza Delphastus catalinae z rodziny biedronkowatych. Masowe hodowanie wszystkich tych parazytoidów i drapieżników wymaga produkcji roślin i mączlików w szklarni, co pociąga za sobą znaczne inwestycje. [0014] Bardzo korzystne byłoby zwalczanie biologiczne mączlików i innych szkodników upraw przy użyciu roztoczy drapieżnych, które można ekonomicznie hodować w dużych ilościach na roztoczu będącym 2

4 sztucznym żywicielem w pożywce hodowlanej, ponieważ taki system hodowlany wykorzystuje ograniczoną powierzchnię. Ponadto w takim systemie hodowanie roztocza drapieżnego można prowadzić w pomieszczeniach klimatyzowanych. Jako taki, nie wymaga on dużych inwestycji w szklarnie i uprawy. 1 [001] Niedawne badania wykazały potencjał roztocza drapieżnego Amblyseius swirskii jako bardzo skutecznego środka do zwalczania biologicznego wciornastków (wciornastka tytoniowca Thrips tabaci i wciornastka zachodniego Frankliniella occidentalis) oraz mączlików (mączlika szklarniowego Trialeurodes vaporariorum i mączlika ostroskrzydłego Bemisia tabaci) (Nomikou, M., Janssen, A., Schraag, R. i Sabelis, M. W., 01; Messelink, G. & Steenpaal, S. 03; Messelink, G. 04; Messelink, G. & Steenpaal, S. 04; Bolckmans, K. & Moerman, M. 04; Messelink, G. & Pijnakker, J. 04). Wykazano, że Amblyseius swirskii ma bardzo mocną odpowiedź liczbową na obecność szkodników i pyłku kwiatowego. To znaczy, że w celu uzyskania dobrego zwalczania biologicznego trzeba wypuścić znacznie niższą liczbę roztoczy w porównaniu z dobroczynkiem wielożernym Amblyseius cucumeris. W jednym z testów uwolnienie 1 roztocza Amblyseius swirskii na liść roślin papryki słodkiej dawało ten sam poziom zwalczania wciornastka zachodniego co uwolnienie dobroczynków wielożernych Amblyseius cucumeris na liść (Bolckmans, K. & Moerman, M. 04). [0016] W stanie techniki ujawniono, że Amblyseius swirskii może żerować na protonimfach swojego własnego gatunku lub innych roztoczy drapieżnych, takich jak Agistemus exsertus lub Euseius scutalis (patrz Rasmy A. M. i in. "Cannibalism and Interspecific Predation of the Phytoseiid mite Ambliseius swiirski". Journal of Pesticide Science, Pesticide Science Society, Tokyo, JP. tom 77, nr 1, marzec 04, strony ISSN: ). [0017] GB-A ujawnia sposób i środki do rozmieszczania żywych stawonogów, w tym dobroczynka szklarniowego Phytoseiulus persimilis. 2 3 [0018] Ramakers, P. M. J. (Mass production and introduction of Amblyseius mckenziei and A. cucumeris, IOBC WPRS Bulletin 6(3): 3-6 (1983) ujawnia masowe hodowanie dobroczynka wielożernego Amblyseius cucumeris (obecnie sklasyfikowanego jako Neoseiulus cucumeris) i Amblyseius mckenziei (obecnie Neoseiulus mckenziei) przy użyciu rozkruszka polowo-magazynowego Acarus farris jako żywiciela zastępczego. [0019] Chmielewski, W. (Wyniki badań morfologicznych, biologicznych i ekologicznych nad roztoczkiem suszowym - Carpoglyphus lactis, Prace Nauk. Inst. Ochrony Roslin 13(1) (1971): 87-6, Morfologia, biologia i ekologia Carpoglyphus lactis (L., 178) (Glycyphagidae, Acarina), Prace Nauk. Inst. Ochrony Roslin 13(2): (1971)) podaje opis morfologii i biologii roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. [00] Noumikou, M. i in. (Phytoseiid predators suppress populations of Bemisia tabaci on cucumber plants with alternative food. Experimental and Applied Acarology 27: 7-68 (02)) ujawniają testy do badania, czy Euseius scutalis i Typhlodromips swirskii (także Amblyseius swirskii} są skuteczne przy zwalczaniu populacji mączlika ostroskrzydłego Bemisia tabaci na pojedynczych, bezpłodnych męskich roślinach ogórka. [0021] W stanie techniki zostało ujawnione hodowanie Amblyseius swirskii tylko przy użyciu pyłku (Messelink, G. & Pijnakker, J. 04), jaj motyli omacnicy ryżanki Corcyra cephalonica lub mklika mącznego Ephestia kuehniella (Romeih, A. H. M. i in., 04). 3

5 [0022] Hodowanie na pyłku albo angażuje duże tereny w szklarniach do produkcji roślin takich jak rącznik pospolity (Ricinus communis) w celu wytworzenia dostatecznej ilości pyłku, albo zbieranie przydatnego pyłku roślinnego takiego jak z rodzaju pałkowatych (Typha spp.) na otwartym terenie. Zbieranie pyłku roślinnego na otwartym terenie jest bardzo pracochłonne i można zebrać tylko ograniczone ilości. Pyłek roślinny zbierany przez pszczołę miodną jest nieprzydatny do hodowania roztoczy drapieżnych. [0023] Hodowanie na jajach motyli wymaga dużych inwestycji w produkcję jaj, a zatem jest bardzo kosztowne. 1 [0024] Wskutek mankamentów dostępnych substancji pokarmowych dla Amblyseius swirskii ten roztocz drapieżny nie jest dostępny na rynku w dużych ilościach. Tak więc korzystne byłyby alternatywne źródła pokarmu, które mogłyby umożliwić ekonomiczne masowe hodowanie Amblyseius swirskii, gdyż dzięki temu ten roztocz drapieżny mógłby się stać przydatny do stosowania jako środek do zwiększanego zwalczania biologicznego do stosowania przeciwko rozmaitym szkodnikom upraw. [002] Obecnie stwierdzono, że roztocza Amblyseius swirskii można hodować na populacji sztucznego żywiciela obejmującej co najmniej jeden gatunek roztoczy z podrzędu Astigmata. Tak więc zgodnie z pierwszym aspektem przedmiotem wynalazku jest kompozycja roztoczy zawierająca: - hodowaną populację roztoczy drapieżnych gatunku Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych; - populację sztucznego żywiciela obejmującą co najmniej jeden gatunek roztoczy z podrzędu Astigmata; - nośnik dla osobników z populacji; gdzie roztocza z podrzędu Astigmata wybiera się z rodziny Carpoglyphidae, tak jak z gatunku Carpoglyphus, np. roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. 2 [0026] Roztocza Amblyseius swirskii Atias-Henriot, 1962, (Chant D. A. i McMurtry J. A., 04), (= Typhlodromips swirskii (Atias-Henriot), 1962), (de Moraes G. J. i in., 04) można wyizolować z jego naturalnych roślin żywicielskich, jak opisali Swirski, E., i in., 1967 oraz Atias-Henriot, C., [0027] Roztocze z podrzędu Astigmata można izolować z ich siedlisk naturalnych, jak opisał Hughes A. M., 1977, i można je utrzymywać i hodować, jak opisali Parkinson, C. L. (1992) oraz Solomon, M. E. i Cunnington, A. M. (1963). 3 [0028] Gatunek będący sztucznym żywicielem to taki gatunek, który zasiedla siedlisko naturalne inne niż gatunek roztoczy drapieżnych z rodziny dobroczynkowatych, ale mimo to jedno lub więcej stadiów życiowych sztucznego żywiciela stanowi przydatny żer dla co najmniej jednego etapu życia roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych. Co najważniejsze, roztocz drapieżny z rodziny dobroczynkowatych ma zdolność do rozwoju i rozmnażania się, gdy żywi się na diecie ze sztucznego żywiciela tak, że liczba osobników w hodowanej populacji może rosnąć. [0029] Siedlisko naturalne roztocza Amblyseius swirskii znajduje się na roślinach, gdzie żeruje on na organizmach szkodników (owadów i roztoczy). Roztocze wybrane z rodziny Carpoglyphidae są zazwyczaj spotykane jako szkodniki na magazynowanych produktach spożywczych, takich jak zboże i produkty zbożowe, np. mące, otrębach, na suszonych owocach lub w innych obszarach domostw. 4

6 [00] Tak więc kompozycja według wynalazku zapewnia nowe połączenie roztoczy, które nie występuje w przyrodzie, gdyż roztocz drapieżny Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych zasiedla inne siedlisko niż roztocze z podrzędu Astigmata wybrane z rodziny Carpoglyphidae. 1 [0031] Kompozycja według wynalazku jest przydatna nie tylko do masowego hodowania Amblyseius swirskii. Skoro obejmuje ona także ruchome żerujące stadia życiowe roztocza Amblyseius swirskii, albo stadia życiowe, które mogą rozwinąć się w te ruchome stadia życiowe, może ona także być wykorzystywana jako środek ochrony biologicznej upraw. [0032] Kompozycja zawiera nośnik dla osobników obu populacji. Nośnikiem może być dowolny materiał stały, który jest przydatny dla zapewnienia powierzchni nośnika dla osobników. Korzystnie nośnik zapewnia środowisko porowate, które umożliwia wymiany gazów metabolicznych i ciepła, wytwarzanych przez populacje roztoczy. Przykłady przydatnych nośników stanowią materiały roślinne takie jak otręby (pszenne), łuski gryczane, łuski ryżowe, trociny, rozdrobnione kolby kukurydzy, itp. [0033] Następnie korzystne jest, jeżeli do kompozycji dodaje się substancję pokarmową przydatną dla populacji sztucznego żywiciela. Alternatywnie przydatną substancję pokarmową może stanowić sam nośnik. Przydatna substancja pokarmowa może być podobna do tej, którą opisali Parkinson, C. L., 1992; Solomon, M. E. i Cunnington, A. M., 1963; Chmielewski, W, 1971a; Chmielewski, W, 1971b, lub GB [0034] Sztuczny żywiciel obejmuje co najmniej jeden gatunek roztocza wybrany z rodziny [003] Carpoglyphidae, tak jak z rodzaju Carpoglyphus, np. roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. [0036] Między różnymi odmianami hodowlanymi Amblyseius swirskii można zauważyć różnice w akceptowaniu sztucznego żywiciela. Ponadto, wyhodowanie odmiany, która jest dostosowana do konkretnego sztucznego żywiciela, może być możliwe przez hodowanie wybiórcze. [0037] W niniejszym opisie określenie "hodowanie" należy rozumieć jako obejmujące rozprzestrzenianie i zwiększanie populacji drogą rozmnażania płciowego. 2 3 [0038] Hodowana populacja może obejmować dojrzałe płciowo osobniki dorosłe obu płci, i/lub osobniki obu płci w innych stadiach życiowych, np. jaja i/lub nimfy, które mogą dojrzewać do dojrzałych płciowo dorosłych. Alternatywnie, hodowana populacja może zawierać jedną lub więcej zapłodnionych samic. W istocie hodowana populacja ma zdolność do zwiększania liczby swoich osobników drogą rozmnażania płciowego. [0039] Korzystnie populację sztucznego żywiciela stanowi populacja hodowana, jak zdefiniowano wyżej, tak że może ona utrzymywać lub nawet rozwijać się w pewnym stopniu. Jeżeli sztuczny żywiciel jest dostarczany jako populacja hodowana, to korzystnie zapewnia się także substancję pokarmową dla sztucznego żywiciela. Substancja pokarmowa może być podobna do substancji pokarmowej, jaką ujawnili Solomon, M. E. i Cunnington, A. M., 1963; Parkinson, C. L., 1992; Ramakers, P. M. J. i van Lieburg, M. J., 1982; GB [0040] Sztucznego żywiciela wybiera się z rodziny Carpoglyphidae, tak jak z rodzaju Carpoglyphus, i jest to najkorzystniej roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis (Linneusz, 178) (Acari: Carpoglyphidae). [0041] Roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis stanowi gatunek kosmopolityczny, który rozwija się na i w rozmaitych magazynowanych substancjach organicznych. Spotyka się go głównie na suszonych owocach, takich jak suszone figi, śliwki, rodzynki, itp., i na odpadach usuwanych z uli pszczelich (Hughes, A. M., 1977;

7 Chmielewski, W., 1971(a); Chmielewski, W., 1971(b)). W przeciwieństwie do rozkruszka drobnego Tyrophagus putrescentiae, roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis nie powoduje niszczenia upraw. Zatem sztuczny żywiciel z tego korzystnego wyboru będzie mieć zalety, gdy kompozycja według wynalazku będzie stosowana do ochrony uprawy w taki sposób, że osobniki z populacji sztucznego żywiciela mogą wchodzić w kontakt z uprawą, np. gdy stosowane są bezpośrednio na lub w bliskości uprawy, lub gdy są stosowane w torebkach o powolnym/regulowanym/podtrzymywanym uwalnianiu. [0042] Dalszą zaletą roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis jest to, że uważa się go za gatunek kosmopolityczny. Skoro tak, to handel międzynarodowy zawierającymi go produktami będzie mniej ograniczany przepisami prawa, jakie w wielu krajach dotyczą gatunków obcych. [0043] Stwierdzono także, że roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis stanowi w szczególności przydatnego sztucznego żywiciela dla Amblyseius swirskii, gdyż ten drapieżnik może żerować na wielu stadiach życiowych, a w pewnych okolicznościach na wszystkich stadiach życiowych tego żywiciela. [0044] W korzystnym wariancie wykonania sztucznego żywiciela stanowi roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis [004] W kompozycji liczba osobników roztoczy drapieżnych gatunku z rodziny dobroczynkowatych w stosunku do liczby osobników sztucznego żywiciela może wynosić od około 00:1 do 1:, tak jak około 0:1 do 1:, np. 1:1 do 1:, korzystnie około 1:4, 1: lub 1:7. [0046] Liczby względne mogą zależeć od konkretnego zamierzonego zastosowania kompozycji i/lub etapu rozwoju populacji roztoczy z rodziny dobroczynkowatych na sztucznym żywicielu. W ogólności kompozycje, w których osobniki sztucznego żywiciela są obecne w nadmiarze w stosunku do osobników roztocza z rodziny dobroczynkowatych, są korzystne do hodowania gatunku roztocza z rodziny dobroczynkowatych, tak, że dla roztocza z rodziny dobroczynkowatych zapewnione jest dostatecznie dużo żeru. Jednak, w miarę jak populacja roztoczy z rodziny dobroczynkowatych zwiększy się podczas żerowania na sztucznym żywicielu, zmaleje liczba względna osobników gatunku roztocza z rodziny dobroczynkowatych. [0047] Kompozycję zawierającą wysoką liczbę względną osobników roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych można wytworzyć z kompozycji zawierającej mniejszą liczbę względną i umożliwiając hodowanej populacji roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych rozwijanie się przez żerowanie na sztucznym żywicielu. Alternatywnie kompozycję zawierającą względnie mniejszą liczbę osobników roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych można wytworzyć przez zmieszanie kompozycji zawierającej względnie wyższą liczbę z kompozycją zawierającą względnie mniejszą liczbę, włącznie z kompozycją zawierającą wyłącznie sztucznego żywiciela, ewentualnie w połączeniu z nośnikiem i/lub substancją pokarmową przydatną dla sztucznego żywiciela. [0048] Zgodnie z dalszym aspektem przedmiotem niniejszego wynalazku jest sposób hodowania z rodziny dobroczynkowatych roztocza drapieżnego gatunku Amblyseius swirskii. Sposób obejmuje dostarczenie kompozycji według wynalazku i umożliwienie osobnikom roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych żerowania na osobnikach wspomnianej populacji sztucznego żywiciela. [0049] Dla optymalnego rozwoju roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych, kompozycję utrzymuje się w temperaturze np C, korzystnie - C, korzystniej -2 C, najkorzystniej 22-2 C. Przydatne zakresy wilgotności względnej leżą między 7-9%, korzystnie 80-90%. Te przedziały 6

8 temperatury i wilgotności względnej są w ogólności przydatne także dla utrzymania gatunku będącego sztucznym żywicielem. 1 [000] Korzystnie kompozycja zawiera nośnik przydatny do zapewnienia środowiska porowatego oraz substancję pokarmową dla gatunku sztucznego żywiciela, a gatunek będący sztucznym żywicielem utrzymuje się jako hodowlę trójwymiarową na nośniku. W takiej hodowli trójwymiarowej osobniki gatunku będącego sztucznym żywicielem mogą swobodnie przemieszczać się w trzech wymiarach. W ten sposób mogą one zajmować większą objętość nośnika i wykorzystywać substancję pokarmową bardziej optymalnie. Rozważając rozmiary ruchomych stadiów życiowych Amblyseius swirskii w odniesieniu do osobników sztucznego żywiciela, ten organizm w ogólności także zajmie całą objętość nośnika, gdy żeruje na sztucznym żywicielu. Korzystnie hodowlę trójwymiarową otrzymuje się zapewniając nośnik w warstwie trójwymiarowej, tj., warstwie mającej trzy wymiary, z których dwa wymiary są większe niż jeden wymiar. Przykładem jest warstwa pozioma o długości i szerokości rzędu metrów, i pewnej grubości rzędu centymetrów. Warstwa trójwymiarowa jest korzystna, ponieważ pozwala ona na dostateczną wymianę ciepła metabolicznego i gazów, i zapewni większą objętość produkcji w porównaniu z warstwą dwuwymiarową. [001] Zgodnie z dalszym aspektem przedmiotem wynalazku jest zastosowanie gatunku roztocza z podrzędu Astigmata wybranego z rodziny Carpoglyphidae jako sztucznego żywiciela do hodowania roztocza drapieżnego Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych. Roztocz z podrzędu Astigmata wybierany jest korzystnie z rodziny [002] Carpoglyphidae, tak jak z rodzaju Carpoglyphus, np. roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis. [003] Roztoczem z podrzędu Astigmata jest najkorzystniej roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis, z przyczyn omówionych wyżej. [004] Zgodnie z dalszym aspektem przedmiotem wynalazku jest system hodowlany do hodowania roztocza drapieżnego Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych. 2 3 [00] System hodowlany obejmuje pojemnik utrzymujący kompozycję według wynalazku. Pojemnik może być dowolnego typu, który jest przydatny do ograniczania osobników obu populacji. System hodowlany może obejmować środki, które umożliwiają wymianę gazów metabolicznych i ciepła między jego wnętrzem i jego zewnętrzem, takie jak otwory wentylacyjne. Takie otwory wentylacyjne nie mogą pozwalać na ucieczkę osobników populacji z pojemnika. Można to osiągnąć przez przykrycie otworów wentylacyjnych np. siatką. [006] System hodowlany może być przydatny do masowego hodowania gatunków roztoczy z rodziny dobroczynkowatych. Alternatywnie system hodowlany może także być stosowany do uwalniania roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych w uprawie. W tym przypadku korzystne jest, żeby pojemnik mógł nadawać się do uwalniania ruchomych stadiów życiowych roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych w pewnym momencie. Można to osiągnąć przez zapewnienie w pojemniku zamkniętego otwarcia, które można otworzyć. Alternatywnie lub w połączeniu z tym, w pojemniku można zapewnić otwarcie uwalniające względnie mało roztoczy, tak że liczba ruchomych stadiów życiowych roztocza z rodziny dobroczynkowatych, które opuszczają pojemnik w danym przedziale czasu jest ograniczona. W ten sposób system hodowlany może działać podobnie do systemu o powolnym uwalnianiu lub podtrzymywanym uwalnianiu, jak ujawniono w publikacji Sampson, C., 1998 oraz w opisie patentowym GB

9 [007] W takim systemie hodowlanym do uwalniania roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych w uprawie korzystnie pojemnik ma takie wymiary, że można go zawiesić w uprawie lub umieścić u podstawy uprawy. W celu zawieszenia w uprawie pojemnik można zaopatrzyć w urządzenie do zawieszania, takie jak sznurek lub haczyk. 1 [008] Zgodnie z dalszym aspektem przedmiotem wynalazku jest zastosowanie kompozycji lub systemu hodowlanego do zwalczania szkodników upraw w uprawie gospodarczej. [009] Szkodnika można wybrać spośród mączlików, takich jak mączlik szklarniowy Trialeurodes vaporariorum lub mączlik ostroskrzydły Bemisia tabaci; wciornastków, takich jak wciornastek tytoniowiec Thrips tabaci lub wciornastki Frankliniella spp., takie jak wciornastek zachodni Frankliniella occidentalis, przędziorków takich jak przędziorek chmielowiec Tetranychus urticae, różnopazurkowców takich jak Polyphagotarsonemus latus. Wykazano dobrą skuteczność roztocza drapieżnego Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych do zwalczania tych szkodników. [0060] Uprawę można wybrać spośród, ale bez ograniczania do tego, (szklarniowych) upraw warzyw, takich jak papryka (Capsicum annuum, bakłażany (Solanum melogena), dyniowate (Cucurbitaceae), takie jak ogórki (Cucumis sativa), melony (Cucumis melo), arbuzy (Citrullus lanatus); owoców miękkich (takich jak truskawki (Fragaria x ananassa), maliny (Rubus idaeus)), (szklarniowych) upraw ozdobnych (takich jak róże, gerbery, chryzantemy), lub upraw drzew, takich jak Citrus spp. [0061] Dalej przedmiotem wynalazku jest sposób biologicznego zwalczania szkodników w uprawie obejmujący dostarczenie kompozycji według wynalazku do wspomnianej uprawy. 2 3 [0062] Szkodnika można wybrać podobnie jak podano przy zastosowaniu według wynalazku. [0063] W sposobie według wynalazku kompozycję można dostarczyć przez naniesienie ilości wspomnianej kompozycji w bliskości, tak jak na lub u podstawy pewnej liczby roślin uprawnych. Kompozycję można dostarczyć do rośliny uprawnej po prostu przez rozrzucanie jej na roślinę uprawną lub u podstawy rośliny uprawnej, jak zwykle praktykuje się przy wykorzystywaniu kompozycji roztoczy drapieżnych do zwiększanego biologicznego zwalczania szkodników. Ilość kompozycji, którą można dostarczyć do każdej osobnej rośliny uprawnej drogą rozrzucania, może leżeć w zakresie od 1- ml, tak jak 1- ml, korzystnie 2- ml. [0064] Alternatywnie kompozycję można dostarczyć do pewnej liczby roślin uprawnych w systemie hodowlanym według wynalazku, który jest przydatny do uwalniania w uprawie roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych. System hodowlany może być umieszczony w bliskości, tak jak w lub u podstawy, pewnej liczby roślin uprawnych. [006] W sposobie biologicznego zwalczania szkodników według wynalazku nie musi być konieczne dostarczenie kompozycji na wszystkie rośliny uprawne. Jako że uprawy gospodarcze normalnie uprawia się gęsto, roztocze drapieżne z rodziny dobroczynkowatych mogą rozprzestrzeniać się z jednej rośliny uprawnej na inną. Liczba roślin uprawnych, na które musi zostać dostarczona kompozycja według wynalazku w celu uzyskania dostatecznej ochrony uprawy, może zależeć od konkretnych okoliczności i może zostać łatwo określona przez specjalistę na podstawie jego doświadczenia w tej dziedzinie. Zazwyczaj bardziej krytyczna jest liczba roztoczy drapieżnych z rodziny dobroczynkowatych uwalnianych na hektar. Ta liczba może leżeć w zakresie od 00-3 miliony na hektar, typowo milion lub

10 [0066] W dalszym korzystnym wariancie wykonania sposobu biologicznego zwalczania szkodników według wynalazku uprawę wybiera się tak, jak opisano w odniesieniu do zastosowania kompozycji. [0067] Wynalazek zostanie obecnie dalej opisany w odniesieniu do następujących przykładów, które pokazują nie ograniczające wynalazku warianty wykonania różnych aspektów wynalazku. Przykład 1 Masowe hodowanie roztocza roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis z podrzędu Astigmata. [0068] Roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis masowo hodowano na pożywce zawierającej drożdże piekarnicze (Chmielewski, W., 1971(a); Chmielewski, W., 1971 (b)). 1 [0069] Hodowlę trzyma się w wentylowanych pojemnikach (na przykład wiadrach z dostateczną liczbą otworów wentylacyjnych z siatką o otworach 47 mikronów, żeby zapobiec ucieczce roztoczy) w temperaturze między 22 i 2 C i przy wilgotności względnej wynoszącej 8 do 90%. Skuteczne masowe hodowanie można uzyskać przez dodawanie świeżej pożywki co najmniej raz na tydzień. Ilość zależy od liczby roztoczy w pożywce, ale typowo dodaje się między 0 do 0% pożywki względem pierwotnej objętości hodowli. Grubość warstwy hodowlanej może wynosić 1 do cm, ale nie zbyt dużo, dla zapewnienia optymalnej wymiany gazów metabolicznych takich jak dwutlenek węgla i tlen oraz ciepła metabolicznego. Gdy na tej pożywce hodowano roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis, to osiągano procent wagowy biomasy roztoczy do pożywki między % a %. Typowo populacja powiększa się 2 do 4 razy na tydzień. Przykład 2 Masowe hodowanie Amblyseius swirskii na roztoczku suszowym Carpoglyphus lactis 2 3 [0070] Amblyseius swirskii hoduje się w wentylowanych pojemnikach (na przykład wiadrach z dostateczną liczbą otworów wentylacyjnych dla zapewnienia optymalnej wymiany gazów metabolicznych i ciepła z siatką o otworach 47 mikronów, żeby zapobiec ucieczce roztoczy) zawierających jako nośnik warstwę do 2 cm łusek gryczanych. [0071] Warstwa nośnika nie powinna być zbyt gruba, dla zapewnienia optymalnej wymiany gazów metabolicznych takich jak dwutlenek węgla oraz ciepła metabolicznego. Co najmniej raz na tydzień do pojemnika dodaje się hodowaną populację roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis przy procencie wagowym biomasy roztoczy do pożywki wynoszącym 1% do %. [0072] Ilość roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis do dodania oblicza się na podstawie liczby roztoczy drapieżnych z rodziny dobroczynkowatych oraz roztoczków suszowych Carpoglyphus lactis obecnych w pojemniku hodowlanym. Optymalnie po dodaniu świeżego roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis stosunek drapieżników do żeru powinien leżeć między 1:7 a 1:12. Hodowlę trzyma się w pojemniku hodowlanym w temperaturze między 22 i 2 C, przy wilgotności względnej 8 do 90% i poziomie CO 2 wynoszącym maksymalnie 70 ppm. Hodowana w ten sposób populacja Amblyseius swirskii może się co tydzień podwoić lub potroić. Typowo można osiągnąć gęstości 0 do 00 roztoczy drapieżnych na gram podłoża do hodowli. Przykład 3 Test składania jaj Amblyseius swirskii na młodzieńczych i dorosłych stadiach życiowych roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. 9

11 [0073] Celem tego doświadczenia jest zbadanie, czy Amblyseius swirskii ma preferencje wobec stadiów młodzieńczych (jaj, larw i nimf) roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis, czy też można go żywić także na dorosłych stadiach życiowych tego sztucznego żywiciela. W tym celu stworzono różne systemy hodowlane dla Amblyseius swirskii (niektóre z nich żywiono stadiami młodzieńczymi roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis, a inne żywiono stadiami dorosłymi roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis). Porównuje się różnice między średnią liczbą złożonych jaj na samicę Amblyseius swirskii na dzień w przypadku, gdy źródło pokarmu stanowią stadia dorosłe roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis, z przypadkiem, w którym źródło pokarmu stanowią stadia młodzieńcze roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. MATERIAŁY I SPOSOBY 1 2 [0074] Na początku doświadczenia stadia dorosłe Amblyseius swirskii pobrano z masowej hodowli Amblyseius swirskii, którą rozpoczęto parę tygodni wcześniej. Z tej hodowli masowej wybrano młodych dorosłych samic i 12 samców, i przeniesiono do sześciu świeżo przygotowanych pojemników hodowlanych. W każdym z nich umieszczono samic i 2 samce Amblyseius swirskii. W trzech z nich jako źródło pokarmu umieszczono dostateczną ilość stadiów młodzieńczych roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. Pozostałe trzy hodowle testowe żywiono stadiami dorosłymi roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. [007] Po wytworzeniu sześciu hodowli testowych umieszczono je w pomieszczeniu klimatyzowanym w warunkach regulowanej temperatury (2 C) i wilgotności (7%). Po upływie dwóch lub trzech dni w tych warunkach, wyjęto je. Przygotowano sześć nowych pojemników hodowlanych, podobnych do poprzednich, w celu przeniesienia tych samych samic i 2 samców, których użyto poprzednio. Jak w poprzednim etapie, do każdej hodowli testowej dodano jako źródło pokarmu dostateczną ilość stadiów młodzieńczych lub dorosłych roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. Po przeniesieniu samców i samic zliczano liczbę jaj w pojemnikach hodowlanych, z których je przeniesiono. [0076] Stare systemy hodowlane zachowywano w pomieszczeniu klimatyzowanym przez dwa lub trzy dni do drugiego zliczenia w celu wykrycia ewentualnego ukrytego potomstwa, po czym niszczono je. Podobnie jak stare systemy hodowlane, nowe także utrzymywano powtarzając tę samą procedurę. Codziennie w każdym z pojemników hodowlanych sprawdzano pozostałą ilość roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. Jeśli to konieczne, dodawano dostateczną ilość. [0077] Co dwa lub trzy dni otrzymywano dane przez oszacowanie liczby potomstwa zarówno w nowej hodowli (pierwsze zliczanie) jak i w starej hodowli (drugie zliczanie). Na podstawie liczby samic i całkowitej ilości potomstwa, które znaleziono w każdym z pojemników hodowlanych, uzyskiwano średnią liczbę złożonych jaj na samicę na dzień. WYNIKI Stadia dorosłe roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis jako źródło pokarmu 3 [0078] Przy porównywaniu rozwoju liczby złożonych jaj na samicę podczas całego doświadczenia (jedna ocena co 2-3 dni), średnia leży w zakresie od 1,27 do 2,07 jaj/samicę/dzień. [0079] Dla całego okresu średnia ogólna wynosi 1,80 jaj na samicę na dzień. Całkowita ilość złożonych jaj na samicę wynosi około 29 w okresie 16 dni. Przy porównaniu średniej liczby złożonych jaj na samicę na dzień dla pierwszego, drugiego i trzeciego niezależnego pojemnika hodowlanego, jest to odpowiednio 1,84, 1,72 i 1,8. Dane doświadczalne przedstawiono w Tabeli 1 poniżej.

12 Tabela 1. Źródło pokarmu: dorosłe stadia roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. Dane średniej liczby złożonych jaj na samicę Amblyseius swirskii na dzień dla 3 niezależnych systemów hodowlanych i dla całego doświadczenia. Dośw. Dzień Samice Potomstwo łącznie /11 1 1,0 1/ ,60 17/ ,70 Liczba 1 19/ , 1,84 22/11 2,00 24/ ,70 26/ , /11 1,00 1/ ,07 17/11 2, / , 1,72 22/ ,07 24/ , 26/11 1 1,0 / , 1/ ,27 17/ , 3 19/ ,80 1,8 22/11 2 1,67 24/ ,38 26/11 1,2 Dzień Okres Samice Potomstwo Liczba / dni ,27 1/11 3- dni ,98 17/ dni ,00 19/ dni ,07 1,80 22/11-12 dni ,91 24/ dni ,7 26/ dni ,64 Stadia młodzieńcze roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis jako źródło pokarmu Średnia liczba Średnia liczba [0080] Porównując rozwój liczby złożonych jaj na samicę podczas całego doświadczenia (jedna ocena co 2-3 dni), stwierdzono, że średnia leży w zakresie od 1,43 do 2,07 jaj/samicę/dzień. [0081] Dla całego okresu średnia wynosi 1,84 jaj na samicę na dzień. Całkowita ilość złożonych jaj na samicę wynosi około 33 w okresie 18 dni. Przy porównaniu średniej liczby złożonych jaj na samicę na dzień dla 3 niezależnych pojemników hodowlanych, średnie dla systemów hodowlanych pierwszego, drugiego i trzeciego wynoszą odpowiednio 1,72, 1,89 i 1,81. Wyniki są pokazane w Tabeli 2 poniżej. 11

13 Tabela 2. Źródło pokarmu: stadia młodzieńcze roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. Dane średniej liczby złożonych jaj na samicę Amblyseius swirskii na dzień dla 3 niezależnych systemów hodowlanych i dla całego doświadczenia. Dośw. Dzień Samice Potomstwo łącznie / ,80 12/ , 1/ ,07 Liczba 1 17/ ,70 1,72 19/ ,60 22/ , 24/11 4 1,2 26/ ,00 / ,2 12/ ,00 1/ , / ,08 1,89 19/ ,17 22/ ,00 24/ ,08 26/ ,83 /11 2,00 12/ , 1/ , / , 1,81 19/ ,70 22/ ,00 24/ ,63 26/11 4 1,2 Dzień Okres Samice Potomstwo Liczba / dni ,66 12/ dni ,06 1/11-7 dni ,83 17/ dni ,97 1,84 19/11-11 dni 1 9 1,97 22/ dni ,07 24/ dni ,71 26/ dni ,43 Średnia liczba Średnia liczba [0082] Wyniki pokazują, że Amblyseius swirskii może rozmnażać się na stadiach roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis zarówno młodzieńczych jak i dorosłych. 12

14 Przykład 4 [Poza zakresem zastrzeganego wynalazku] Składanie jaj Amblyseius swirskii na rozkruszku drobnym Tyrophagus putrescentiae. [0083] Kierując się ogólnym schematem doświadczalnym takim samym jak opisano w Przykładzie 3, oznaczano średnią liczbę złożonych jaj na samicę Amblyseius swirskii przy stosowaniu rozkruszka drobnego Tyrophagus putrescentiae jako źródła pokarmu. [0084] W tym doświadczeniu nie wykonywano jednak oznaczeń rozróżniających między stadiami sztucznego żywiciela młodzieńczymi i dorosłymi. Zamiast tego dodawano nieselektywnie osobniki z populacji rozkruszka drobnego Tyrophagus putrescentiae. WYNIKI 1 [008] Porównując rozwój liczby złożonych jaj na samicę podczas całego doświadczenia (jedna ocena co 2-3 dni), stwierdzono, że średnia leży w zakresie od 0,84 do 1,60 jaj/samicę/dzień. Dla całego okresu średnia końcowa wynosi 1,23 jaj na samicę na dzień. Całkowita ilość złożonych jaj na samicę wynosi około w okresie 17 dni. Przy porównaniu średniej liczby złożonych jaj na samicę na dzień dla 3 niezależnych pojemników hodowlanych, średnie dla pojemnika hodowlanego pierwszego, drugiego i trzeciego wynoszą odpowiednio 1,17, 1,28 i 1,23. Dane są przedstawione w Tabeli 3 poniżej. Tabela 3. Dane średniej liczby złożonych jaj na samicę na dzień dla 3 niezależnych systemów hodowlanych i dla całego doświadczenia. Dośw. Dzień Samice Potomstwo łącznie 1/11 6 4,0 17/11 9 9,0 19/11 1 1,0 Liczba 1 22/ ,60 1,17 24/11 1 1,0 26/ , 29/ ,07 1/11 1,33 17/11 8 0,80 19/ , /11 2 1,67 1,28 24/ ,60 26/ , 29/ ,87 1/11 1 1,00 17/ , 19/ , / ,3 1,23 24/ ,40 26/ ,40 29/11 9 0,60 Średnia liczba 13

15 Dzień Okres Samice Potomstwo Liczba 1/ dni ,91 17/11 4- dni ,93 19/ dni 1 4 1,0 22/11 8- dni ,60 1,23 24/ dni 1 4 1,0 26/ dni , 29/ dni ,84 Średnia liczba [0086] Wyniki pokazują, że Amblyseius swirskii może się rozmnażać na rozkruszku drobnym Tyrophagus putrescentiae. (Uwaga tłumacza: ze względu na znaczne rozbieżności w nazwach polskich roztoczy wymienionych w opisie, w razie wątpliwości decydujące są nazwy łacińskie tych roztoczy.) Odnośniki [0087] Athias-Henriot, C. (1962) Amblyseius swirskii, un nouveau phytoseiide voisin d'a. andersoni (Acariens anactinotriches). Annales de l'ecole Nationale d'agriculture d'alger, Algieria, 3, 1-7. Beglyarov i in., 1990, Flour mite for mass breeding of phytoseiids, Zashchita-Rastenii, nr, str. 2. Bennison, J. A. i Jacobson, R., 1991, Integrated control of Frankliniella occidentalis (Pergande) in UK cucumber crops - evaluation of a controlled release system of introducing Amblyseius cucumeris, Med. Fac. Landbouww. Rijksuniv. Gent, 6/2a, str Bolckmans, K. & Moerman, M. 04, Nieuwe roofmijt verandert bestrijding in paprika. Groenten & Fruit 41: 24-2 Castagnoli, M., 1989, Biologia e prospettive di allevamento massale di Amblyseius cucumeris (Oud.) (Acarina: Pyroglyphidae) com preda. Castagnoli, M. i Simoni, S., 1999, Effect of long-term feeding history on functional and numerical response of Neoseiulus californicus (Acari: Phytoseiidae), Experimental & Applied Acarology, 23, str Castagnoli M., Simoni S., Biliotti N., 1999, Mass-rearing of Amblyseius californicus on two alternative food source - w: J. Bruin, L. P. S. van der Geest i M. W. Sabelis (red.), Ecology and Evolution of the Acari, Kluwer Acad, Publ., Dordrecht, Holandia, str Chant, D. A., i J. A., McMurtry, 04, A review of the subfamily Amblyseiinae Muma (Acari: Phytoseiidae): Part III. The tribe Amblyseiini wainstein, subtribe Amblyseiina N. subtribe. Internat. J. Acarol., tom, nr 3, str Chmielewski, W., 1971(a), Wyniki badan morfologicznych, biologicznych i ekologicznych nad roztoczkiem suszowym, Carpoglyphus lactis (L.), Prace Naukowe Instytutu Ochrony Roślin. 1971, publ. 1972, 13: 1,

16 De Moraes, G. J., McMurtry, J. A., Denmark, H. A. & Campos, C. B., 04. A revised catalog of the mite family Phytoseiidae. Magnolia Press Auckland Nowa Zelandia, 494 str. Chmielewski, W., 1971(b), Morfologia, biologia i ekologia Carpoglyphus lactis (L., 178) (Glycyphagidae, Acarina), Prace Naukowe Instytutu Ochrony Roślin. 1971, publ. 1972, 13: 2, Hansen, L. S. i Geyti. J., 198, Possibilities and limitation of the use of Amblyseius McKenziei Sen. & Pr. for biological control of thrips (Thrips tabaci Lind.) On glasshouse corps of cucumber, Department of Zoology, Danish Research Centre for Plant Protection, Lyngby, Dania, str Hughes, A. M., 1977, The mites of stored food and houses. Ministry of Agriculture, Fisheries and Food, Technical Bulletin No. 9: 400 str. Hussey, N. W. i N. E. A. Scopes, 198, Biological Pest Control: the Glasshouse Experience. Poole, UK.: Blandford Press (Ithaca, N. Y.: Cornell University Press) Jacobson, R.J., 199, Integrated pest management in cucumbers-prevention of establishment of Frankliniella occidentalis (Pergande), Med. Fac. Landbouww. Univ. Gent, 60/3a, str Karg i in., 1987, Advantages of oligophagous predatory mites for biological control, Institute of Plant Protection Klenmachnow, str Karg i in., 1989, Fortschritte bei der Anwendung von Raubmilben zur biologischen Schädlingsbekämpfung in Gewachshausern, Gartenbau, 36, str Karg, W., 1989, Die ökologische Differenzierung der Faubmilbarten der Überfamilie Phytoseiidea KARG (Acarina, Parasitiformes), Zool. Jb. Syst. 116, str Messelink, G. & Steenpaal, S. 03, Nieuwe roofmijten tegen trips in komkommer. Groenten & Fruit 43: Messelink, G. 04, Nieuwe roofmijt wint met overmacht in komkommer. Groenten & Fruit 3: Messelink, G. & Pijnakker, J. 04, Roofmijten bestrijden wittevlieg. Vakblad voor de Bloemisterij 43: 62. Messelink, G. & Steenpaal, S. 04, Roofmijt nu ook kaswittevlieg de baas. Groenten & Fruit 4: McMurtry, J. A. i Croft B. A., 1997, Life-styles of phytoseiidae mites and their role in biological control, Annual Review of Entomology, tom 42: Nomikou, M., Janssen, A., Schraag, R. i Sabelis, M. W., 01, Phytoseiid predators as biological control agents for Bemisia tabaci. Exp. Appl. Acarol. 2: Parkinson, C. L., 1992, "Culturing free-living Astigmatid mites." Arachnida: Proceedings of a one day symposium on spiders and their allies held on Saturday 21st November 1987 at the Zoological Society of London, red. Cooper, J. E., Pearce-Kelly, P, Williams, D. L, str Ramakers, P. M. J. i Van Lieburg, M. J., 1982, Start of commercial production and introduction of Amblyseius mckenzei Sch. & Pr. (Acarina: Phytoseiidae) for the control of Thrips tabaci Lind. (Thysanoptera: Thripidae) in glasshouses, Med. Fac. Landbouww. Rijksuniv. Gent, 47/2, str Ramakers, P. M. J., 1989, Large scale introductions of Phytoseiid predators to control thrips on cucumber, Med. Fac. Landbouww. Rijksuniv. Gent, 4/3a, str

17 Ramakers, P. M. J. i Voet, S. J. P., 1996, Introduction of Amblyseius degenerans for thrips control in sweet peppers with potted castor beans as banker plants. IOBC/WPRS working group on integrated control in glasshouses 19(1): Rasmy i in., 1987, A new diet for reproduction of two predaceous mites Amblyseius gossipi and Agistemus exsertus (Acari: Phytoseiidae, Stigmaeidae), Entomophaga 32(3), str Romeih, A. H. M., EI-Saidy, E. M. A. i EI Arnaouty, S. A., 04, Suitability Of Two Lepidopteran Eggs As Alternative Preys For Rearing Some Predatory Mites. The first Arab Conference of Applied Biological Pest Control, Kair, Egipt, -7 kwietnia 04. Swirski, E., Amitai, S. i Dorzia, N. 1967, Laboratory studies on the feeding, development and oviposition of the predaceous mite Amblyseius rubini Swirski and Amitai an Amblyseius swirskii Athias-Henriot (Acarina: Phytoseiidae) on various kinds of food substances. Israel J. Agric. Res. 17:1-119 Sampson, C., 1998, The commercial development of an Amblyseius cucumeris controlled release method for the control of Frankliniella occidentalis in protected crops, The 1998 Brighton conference-pests & Diseases, B-4, str Solomon, M. E. i Cunnington, A. M., 1963, Rearing acaroid mites, Agricultural Research Council, Pest Infestation Laboratory, Slough, Anglia, str Teich, Y. 1966, Mites of the family of Phytoseiidae as predators of the tobacco whitefly, Bemisia tabaci Gennadius. Israel J. Agric. Res. 16: Wei-Lan Ma i J. E. Laing, 1973, Biology of Amblyseius (Neoseiulus) californicus, Entomophaga,

18 Zastrzeżenia patentowe 1. Kompozycja roztoczy zawierająca: - populację hodowaną roztocza drapieżnego gatunku Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych; - populację sztucznego żywiciela obejmującą co najmniej jeden gatunek roztoczy z podrzędu Astigmata; - nośnik dla osobników populacji; gdzie roztocza z podrzędu Astigmata wybiera się z rodziny Carpoglyphidae, tak jak z rodzaju Carpoglyphus, np. roztoczka suszowego Carpoglyphus lactis. 2. Kompozycja według zastrz. 1, zawierająca substancję pokarmową przydatną dla wspomnianej populacji sztucznego żywiciela. 3. Kompozycja według zastrz. 1-2, gdzie populację sztucznego żywiciela stanowi populacja hodowana Kompozycja według zastrz. 1-3, gdzie liczba osobników roztocza drapieżnego z gatunku z rodziny dobroczynkowatych w odniesieniu do liczby osobników sztucznego żywiciela wynosi od około 0:1 do 1:, tak jak około 1:1 do 1:, np. około 1:4, 1: lub 1:7.. Sposób hodowania roztocza drapieżnego z gatunku Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych obejmujący: - dostarczenie kompozycji określonej w zastrz. 1-4, - umożliwienie osobnikom wspomnianego roztocza drapieżnego z rodziny dobroczynkowatych żerowania na osobnikach wspomnianej populacji sztucznego żywiciela. 6. Sposób według zastrz., w którym kompozycję utrzymuje się w temperaturze 18-3 C i/lub przy wilgotności względnej 60-9%. 7. Sposób według zastrz. -6, w którym wspomniana kompozycja zawiera nośnik i przydatną substancję pokarmową, a populację sztucznego żywiciela utrzymuje się jako hodowlę trójwymiarową na nośniku Zastosowanie roztocza z podrzędu Astigmata jako sztucznego żywiciela do hodowania roztocza drapieżnego Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych, w którym roztocz z podrzędu Astigmata jest wybrany z rodziny Carpoglyphidae, tak jak z rodzaju Carpoglyphus, np. roztoczek suszowy Carpoglyphus lactis. 9. System hodowlany do hodowania roztocza drapieżnego Amblyseius swirskii z rodziny dobroczynkowatych, który to system obejmuje pojemnik utrzymujący kompozycję określoną w zastrz System hodowlany według zastrz. 9, w którym wspomniany pojemnik ma wyjście dla co najmniej jednego ruchomego stadium życiowego roztocza z rodziny dobroczynkowatych. 11. System hodowlany według zastrz., w którym wspomniane wyjście jest przydatne do zapewniania podtrzymywanego uwalniania wspomnianego co najmniej jednego ruchomego stadium życiowego Zastosowanie kompozycji określonej w zastrz. 1-4 do zwalczania szkodników upraw w uprawie gospodarczej. 17

19 13. Zastosowanie według zastrz. 12, w którym kompozycję dostarcza się w systemie hodowlanym określonym w zastrz Zastosowanie według zastrz , w którym szkodnika uprawy wybiera się spośród mączlików, takich jak mączlik szklarniowy Trialeurodes vaporariorum lub mączlik ostroskrzydły Bemisia tabaci, wciornastków, takich jak wciornastek tytoniowiec Thrips tabaci lub wciornastki Frankliniella spp., takie jak wciornastek zachodni Frankliniella occidentalis, przędziorków, takich jak przędziorek chmielowiec Tetranychus urticae, różnopazurkowców, takich jak Polyphagotarsonemus latus. 1. Zastosowanie według zastrz , w którym uprawę wybiera się spośród (szklarniowych) upraw warzyw, takich jak papryka (Capsicum annuum), bakłażany (Solanum melongena), dyniowate (Cucurbitaceae) takie jak ogórki (Cucumis sativa), melony (Cucumis melo), arbuzy (Citrullus lanatus); owoców miękkich (takich jak truskawki (Fragaria x ananassa), maliny (Rubus idaeus)), (szklarniowych) upraw ozdobnych (takich jak róże, gerbery, chryzantemy), lub upraw drzew, takich jak Citrus spp. 16. Sposób biologicznego zwalczania szkodników w uprawie obejmujący dostarczenie kompozycji określonej w zastrz. 1-4 do wspomnianej uprawy Sposób według zastrz. 16, w którym szkodnika wybiera się spośród mączlików, takich jak mączlik szklarniowy Trialeurodes vaporariorum lub mączlik ostroskrzydły Bemisia tabaci, wciornastków, takich jak wciornastek tytoniowiec Thrips tabaci lub wciornastki Frankliniella spp., takie jak wciornastek zachodni Frankliniella occidentalis, przędziorków, takich jak przędziorek chmielowiec Tetranychus urticae, różnopazurkowców, takich jak Polyphagotarsonemus latus. 18. Sposób według któregokolwiek z zastrz , w którym kompozycję dostarcza się przez naniesienie ilości wspomnianej kompozycji w bliskości, tak jak u podstawy, pewnej liczby roślin uprawnych, korzystnie każdej rośliny uprawnej. 19. Sposób według zastrz. 18, w którym ilość wynosi od 1- ml, korzystnie 2- ml. 2. Sposób według zastrz , w którym kompozycję dostarcza się w systemie hodowlanym określonym w zastrz. 9-12, przez umieszczenie wspomnianego systemu hodowlanego w bliskości pewnej liczby roślin uprawnych, korzystnie każdej rośliny uprawnej, tak jak przez zawieszenie wspomnianego systemu hodowlanego na wspomnianej liczbie roślin uprawnych. 21. Sposób według któregokolwiek z zastrz. 16-, w którym uprawę wybiera się spośród (szklarniowych) upraw warzyw, takich jak papryka (Capsicum annuum), bakłażany (Solanum melogena), dyniowate (Cucurbitaceae), takie jak ogórki (Cucumis sativa), melony (Cucumis melo), arbuzy (Citrullus lanatus), owoców miękkich (takich jak truskawki (Fragaria x ananassa), maliny (Rubus idaeus)), (szklarniowych) upraw ozdobnych (takich jak róże, gerbery, chryzantemy) lub upraw drzew, takich jak Citrus spp.. 18