KULTURALNY MAGAZYN MŁODYCH

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "KULTURALNY MAGAZYN MŁODYCH"

Transkrypt

1 TYG I E L NR 2 MAJ 2013 Magazyn bezpłatny KULTURALNY MAGAZYN MŁODYCH W Y D A W C A : C E N T R U M P R O M O C J I K U LT U R Y W D R E Z D E N K U

2 Re da gu je ze spół re dak cyj ny: Ewa Bu trym, Mag da Sa wic ka, Aga ta Sob kow ska, Do mi ni ka Sta cho wiak, An drzej Woch nik, Julia Neumer, Klaudyna Gil Opie ku no wie: Ire na Ku row ska; Jan Mać kow ski Zdję cia: Ja ro sław Pe szel, Ju lia Neu mer, Aga ta Sob kow ska oraz ze zbio rów CPK Okład ka przód: Statuetka przyznana Młodzieżowej Orkiestrze Dętaej z Drezdenka ALTE KAMERADEN 2013 Kon sul ta cja tech nicz na: Syl wia Czu pryń ska Pe szel Wy druk kom pu te ro wy: Wio let ta Hun ger Skład i ła ma nie: Mi chał Głę boc ki Wy daw ca: Cen trum Pro mo cji Kul tu ry w Drez den ku, Drez den ko, ul. Nie pod le gło ści 28, tel. (95) , fax (95) , e -ma il: dom kul tu ry4@wp.pl Na kład: 200 egz. VII MIĘDZYNARODOWE SPOTKANIA ORKIESTR DĘTYCH W GORZOWIE WLKP. Nasz dro gi czy tel nik pew - nie za sta na wia się, dla cze go taką rangę nada no wy da rze niu kul tu ral nemu, które odbyło się w Gorzowie Wielkopolskim. Otóż spie szę wy ja śnić, że w ten spo sób or ga ni za to rzy chcie li pod kre ślić, jak waż ny jest utwór wy bit ne go nie - miec kie go kom po zy to ra Car la Te ike, któ ry żył na prze ło mie XIX i XX w. Od 1909 r. miesz kał on w Lands ber gu/ War the (Go rzo wie Wlkp.) na uli cy Ko - sy nie rów Gdyń skich. W tym mie ście kom po no wał i dy ry go wał or kie strą dę - tą. W 1889 r. Te ike skom po no wał marsz Al te Ka me ra den, któ ry zdo był ogrom ną po pu lar ność. Gra no go mię dzy in ny mi pod czas roz po czę cia i za koń cze nia olim - piad, przed kró lo wą Elż bie tą, w No wym Jor ku na Broad wayu i w Pa ry żu. Bar dzo cie ka wa jest ge ne za te - go po pu lar ne go utwo ru mar szo we go. Uro dzo ny w Dą biu ko ło Szcze ci na kom - po zy tor w la tach mło do ści słu żył w re - gi men cie gre na die rów w Ulm. Grał na obo ju. Kie dy przed sta wił skom po no - wa ny przez sie bie utwór ka pel mi strzo - wi, ten nie za ak cep to wał ko lej ne go mar sza. Te ike zre zy gno wał wów czas ze służ by. Że gna jąc się w pi wiar ni z ko le ga mi wspól nie wy my śli li ty tuł utwo ru Al te Ka me ra den (Sta rzy Przy - ja cie le). Ten naj słyn niej szy w póź niej - szym cza sie marsz kom po zy tor sprze dał 2 TYGIEL maj 2013

3 wy daw cy za 25 ma rek, a więc bar dzo nie wiel ką kwo tę. W te go rocz nym Kon kur sie Mar szo wym oraz Kon kur sie na Pro gram Kon cer to wy, któ re od by ły się ma ja, udział wzię ło 11 or kiestr dę tych wy - ty po wa nych spo śród 90 ze spo łów zgło szo nych do kon kur su. To wy róż nie nie spo tka ło tak że na szą Mło dzie żo wą Or kie strę Dę tą z Drez den ka pod ba tu - tą ka pel mi strza pa na Mie czy sła wa Sor ba la oraz gru - pę Dziew cząt z Bu ła wa mi pod kie row nic twem ar ty stycz nym pa ni Na ta lii Na dwor nej. Oprócz na szej gru py by ły: Wrze siń ska Or kie stra Dę ta lau re - at VI Mię dzy na ro do wych Spo tkań Or kiestr Dę tych z 2012 r. Or kie stra Dę ta Świe cie; Po wia to wa Wolsz - tyń ska Or kie stra Dę ta; Or kie stra Za kła do wa Hu ty Mie - dzi Gło gów ; Or kie stra Woj sko wa w To ru niu; Or kie stra Dę ta K W K My sło wi ce We so ła ; Go rzow - ska Or kie stra Dę ta; Ko nin klijk Jeugd mu ziek korps On ze Lie ve Vro uwe col le ge Oosten de z Bel gii; De - cho vy or chestr Ostra va z Czech; Fan fa ren gar de Frank - furt a. d. Oder z Nie miec. W skład kon kur so we go ju ry wcho dzi li eks - per ci: pan ppłk dr Pa weł Le wan dow ski in spek tor or - kiestr Woj ska Pol skie go z War sza wy; pan płk Fran ci szek Su wa ła dy ry gent, by ły ko men dant Woj - sko we go Li ceum Mu zycz ne go w Gdań sku; pan Edward Tom ków dy ry gent, by ły ka pel mistrz Or kie - stry Re pre zen ta cyj nej Ślą skie go Okrę gu Woj sko we go z Wro cła wia; pa ni Han na Ma lic ka wy kła dow ca Aka - de mii Mu zycz nej w Po zna niu oraz pan Szcze pan Ka - szyń ski dy ry gent Go rzow skiej Or kie stry Ka me ral nej. Praw da, że to im po nu ją cy ze spół znaw ców. Dla te go też mie li śmy tre mę przed wy stę pem. Ale mo - że po ko lei. Z Drez den ka na sza czter dzie sto oso bo wa eki - pa wy ru szy ła ran kiem w so bo tę. Po dro dze za je cha li - śmy jesz cze do Go ści mia, gdzie od by wa ły się za wo dy stra żac kie. Prze ma sze ro wa li śmy na sta dion i za gra li - śmy niedługi kon cert. Do Go rzo wa Wlkp. do tar li śmy przed po łu dniem. Na sza or kie stra na czas po by tu w tym mie ście do sta ła me na dże ra sym pa tycz ną pa - nią Syl wię, któ ra po kie ro wa ła nas do dwóch ho te - li tak, nie ste ty dwóch. Chłop cy i dziew czę ta mie li osob ne ho te le, co nas bar dzo za smu ci ło, po nie waż je ste śmy ze so bą wszy scy za przy jaź nie ni. Póź niej po - je cha li śmy na obiad, gdzie mie li śmy oka zję po znać po zo sta łe or kie stry. Po sił ki je dli śmy ra zem w Miej skim Cen trum Kul tu ry na Zawar ciu. O 13: 30 wszyst kie or - kie stry roz po czę ły swo je kon cer ty w prze strze ni miej - skiej. Na sza or kie stra wy stę po wa ła na jed nym z osie dli. Gdy roz po czę li śmy kon cert miesz kań cy za - czę li wy glą dać z okien, wy cho dzić na bal ko ny, przy - TYGIEL maj

4 sia dać na ła wecz kach - wszy scy chęt nie słu cha li, a okla ski sta wa ły się co raz gło - śniej sze. Wo kół nas cho dzi ła pa ra z lu do - we go ze spo łu ta necz ne go, któ ra no si ła ta blicz kę z na zwą or kie stry. Wkradł się ma ły błąd, po nie waż na ta blicz ce wid niał na pis Mło dzie żo wa Or kie stra Dę ta w Derz den ku. Dłu go się z te go śmia li - śmy. O go dzi nie 15: 30 na stą pi ło ofi - cjal ne otwar cie fe sti wa lu. Wszyst kie or - kie stry w su mie 11 za gra ły wspól nie dwa mar sze Al te Ka me ra den i Marsz Sty czeń Póź niej od by ła się pa ra da or kiestr po ko lei każ da or kie stra ma - sze ro wa ła ul. Ha we lań ską i Si kor skie go. Zro bi li śmy dwa okrą że nia. Ju ro rzy znaj - do wa li się w róż nych miej scach i oce nia li pa ra dę. Po za koń cze niu tej czę ści prze je cha li śmy na Plac Grun waldz ki, gdzie od był się po kaz musz try pa rad nej. W prezentacji mia ły brać udział tyl ko trzy or - kie stry, my by li śmy wi dza mi. Jed nak nie spo dzie wa nie w pew nym mo men cie or ga ni za to rzy po pro si li o nasz wy stęp, po nie waż or kie stry się spóź nia ły. Szyb ko chwy ci li śmy za in stru men ty, na ło ży li śmy mun du ry i ru szy li śmy. Za czę li śmy wi do wi sko wą pa ra dę, póź niej wy ko na li śmy pa rę zna nych, roz ryw ko wych utwo rów. Pu blicz ność by ła za chwy co na, zwłasz cza na szą ży wą sek cją per ku si stów, któ ra tań czy ła i gra ła jed no cze - śnie. Wszyst kich do za ba wy po rwa li: nasz wspa nia ły bęb ni sta Ma te usz Fran cu zik, Ka sia Ra biej, gra ją ca na wer blach i Da mian Pasz kow ski na ta ler zach. Za ten wy stęp otrzy ma li śmy wy róż nie nie ja ko sek cja per ku - syj na. Dzień skoń czy li śmy prze pysz ną ko la cją. Po je - cha li śmy do ho te li i grzecz nie po szli śmy spać Ra no, po śnia da niu od by ły się pró by na Bul - wa rze Za chod nim. Au to bus stał przed ho te lem dziew - cząt, więc trze ba by ło po je chać jesz cze po mę ską część ze spo łu. Gdy pod je cha li śmy pod ich ho tel usły - sza ły śmy Marsz Po wi tal ny na si ko le dzy tak nas przy - wi ta li. By ły śmy w szo ku, to był bar dzo mi ły gest! Uda li śmy się na pró by. Mie li śmy też czas wol ny, w koń cu mo gli śmy tro chę od sap nąć. O 14: 00 za czy na ły się kon cer ty kon kur so we, nasz był do pie ro o 16: 15. Przed wy stę pem udzie la li - śmy wy wia dów, mo gli śmy po czuć się jak gwiaz dy. Nasz kon cert trwał 30 mi nut, za pre zen to wa li śmy pu - blicz no ści sześć utwo rów: Spe edy Gon za les, Ti ger Rag, Smo oth, Sko da La ski, Te qu ila i Jam ba laya. Ze sce ny ze szli śmy z uśmie chem na ustach, by li śmy za - do wo le ni z na sze go wy stę pu. Cze ka li śmy na ogło sze - nie wy ni ków, słu cha jąc swo jej kon ku ren cji. O 19: 30 nad szedł w koń cu ten mo ment, wszyst kie or kie stry wy szły na plac. Od był się ofi cjal ny kon kurs pu blicz no - ści - wi dzo wie okla ska mi wy bie ra li zwy cięz ców mi ło nam by ło, gdy to wła śnie nas na gro dzi li naj gło śniej - szy mi okla ska mi. Na gro da pu blicz no ści by ła na sza! Na stęp nie od czy ty wa no sze reg wy róż nień. Zdo by li śmy dwa. Otrzy ma ła je sek cja per ku syj - na za en tu zjazm i wi gor oraz za atrak cyj ny układ cho re ogra ficz ny i wi do wi sko wość pre zen ta cji. Z nie - cier pli wo ścią cze ka li śmy na ogło sze nie naj waż niej - szych wy ni ków. Z wro dzo nej skrom no ści są dzi li śmy, że wśród tych wspa nia łych or kiestr nie ma my szans na na gro dę. A tu na gle pro wa dzą cy prze czy tał: Głów ną na gro dę w kon kur sie mar szo wym otrzy - mu je Mło dzie żo wa Or kie stra Dę ta z Drez den ka. Zo - sta li śmy lau re ata mi kon kur su. Naj pierw by ło wiel kie zdzi wie nie, po tem wiel ka ra dość! Pięk na chwi la, w któ rą dłu go nie mo gli śmy uwie rzyć. Głów ną na gro dę w kon kur sie na pro gram kon cer to wy przy zna no Or kie strze Dę tej KHW S.A. KWK My sło wi ce -Wie ro ta. Grand Prix otrzy ma ła Or - kie stra Dę ta Świe cie. My zo sta li śmy lau re ata - mi VII Mię dzy na ro do wych Spo tkań Or kiestr Dę tych Al te Ka me ra den w Go rzo wie Wlkp. Wrę czo no nam pięk ną sta tu et kę, na któ rej są in stru men ty mu zycz - ne. Przy wieź li śmy tak że dy plo my: I miej sce za musz - trę w cho dze niu mar szo wym, Wy róż nie nie dla sek cji per ku syj nej Mło dzie żo wej Or kie stry Dę tej w Drez - den ku za en tu zjazm i wi gor, no i oczy wi ście dy plom Lau re ata kon kur su Mar szo we go VII Mię dzy na ro do - wych Spo tkań Or kiestr Dę tych Al te Ka me ra - den Ma my też za pro sze nie do Świe cia. Na ko niec po now nie za gra li śmy wspól nie dwa utwo ry i or kie stry za czę ły od jeż dżać. Jed nak my zo sta li śmy, da jąc spon ta nicz ny kon cert, któ ry moż - na na zwać kon cer tem szczę ścia. Go rzo wia nie świet - nie się ba wi li, kla ska li i tań czy li. Wró ci li śmy do do mu roz ba wie ni i szczę śli wi. Wszyst ko się uda ło, na wet po - go da do pi sa ła. Ma my na dzie ję, że za rok po now nie 4 TYGIEL maj 2013

5 weź mie my udział w tym kon kur sie i znów wy je dzie - my z nie go ta cy szczę śli wi. Dzię ku je my pa nu ka pel mi strzo wi na szej or - kie stry za wspa nia łą at mos fe rę, mi strzo stwo i za an ga - żo wa nie. Bez pa na nie mie li by śmy szan s na suk ces. W imie niu Dziew cząt z Bu ła wa mi dzię ku ję tak że pa ni Na ta lii Na dwor nej. Ju lia Neu mer Czy młodym potrzebne są autorytety? Czy mło dym po trzeb ne są au to ry te ty? Ostat nio nur to wał mnie pro blem, czym kie - ru ją się mło dzi lu dzie przy wy bo rze au to ry te tów. Już dzie ci czę sto mó wią: Chcę być ta ki jak ona/on, W przy szło ści bę dę wła śnie ta ka/ta ki. Są dzę, że w dzi siej szych cza sach chy ba każ dy ma ido la, za - rów no dzie ci, jak i lu dzie star si. My ślę jed - nak, że naj czę ściej to wła śnie mło dzież mó wi o swo ich au to ry te tach. Mło dy czło wiek ma róż ne pa sje, ma rze nia, czę sto sta wia so bie wie le ce lów, do któ rych dą ży i któ re chce osią gnąć. Ota cza ją go lu dzie, któ rzy prze cież bar dzo się róż nią. Każ dy in dy wi du al nie od bie ra dru gie go czło wie ka. Wy ra bia so bie zda nie o nim na pod sta wie cha rak te ru, wy glą du, za cho wa nia, te go, czym się zaj - mu je czy też, ja kie ma za in te re so wa nia. Nie wąt pli wie wła śnie te aspek ty ma ją de cy - du ją cy wpływ na to, czy da ne go czło wie ka lu - bi my, czy też nie, czy po do ba nam się i chce my być jak on, czy wręcz prze ciw nie. Au to ry te ta mi mło dych są za zwy czaj lu dzie star si od nich, lu dzie, któ rzy dzię ki swo - jej cięż kiej pra cy, ak tyw no ści, zdą ży li już coś w ży - ciu osią gnąć, co mo ty wu je mło dych do dzia ła nia. Dla mło de go czło wie ka po sia da nie wła śnie ta kie go ido la, któ ry swą po sta wą wpły wa na nie go po zy tyw nie, da - je mu chę ci i za pał do pra cy nad so bą, bez wąt pie nia jest do bre. Przy kła dem oso by bez resz ty od da nej in - nym jest ak tor ka An na Dym na, któ ra wie le cza su i ener gii po świę ca oso bom nie peł no spraw nym. Czę sto jed nak, nie ste ty, mło dzież chce na śla - do wać lu dzi, któ rzy nie są te go god ni, gdyż kie ru ją się war to ścia mi, któ re nie po win ny być nad rzęd ne w ży - ciu czło wie ka. Przed sta wia ją bo wiem pe sy mi stycz ną wi zję świa ta, a do swo ich suk ce sów (któ re zresz tą nie za słu gu ją na to mia no) do szli przez oszu stwa, krę tac - twa, ma tac twa, bo tak ła twiej. Pew nie każ dy z czy tel - ni ków zna ta kie oso by, dla te go nie bę dę po da wać przy kła dów. Nie za wsze jed nak wzo rem do na śla do wa nia dla mło de go jest oso ba star sza. Czę sto rów nież są to ró wie śni cy: ko le żan ka, ko le ga, któ rzy np. do brze się uczą, po tra fią efek tyw nie za pla no wać swój wol ny czas, czy do - brze go spo da ro wać pie niędz mi. W tym przy pad ku czę sto przez czło - wie ka prze ma wia za zdrość, uczu cie, któ re to wa rzy szy mu od za ra nia dzie jów, ale któ re nie za wsze jest złym, bo rów nież mo że stać się bodź - cem mo ty wu ją cym do osią gnię cia ce - lów i sta wa nia się lep szym. Prze cież oczy wi stym jest, że czło wiek uczy się nie tyl ko na swo ich błę dach, prze ży ciach, do - świad cze niach, ale rów nież mo że wie le na - uczyć się od in nych. Ktoś mógł by po wie dzieć, że po sia da nie au to - ry te tu wią że się z po wie la niem wzor ców oso - bo wych ko goś in ne go. Czło wiek, któ ry nie po sia da au to ry te tu, od po cząt ku do koń ca kreu je sie bie jak chce, sta je się bar dziej in dy wi - du al ną po sta cią. Jed nak, czy au to ry tet to oso ba, któ - rą na le ży ko pio wać? Nie, nie i jesz cze raz nie! To ra czej oso ba, któ rą ce ni my i wzo ru je my się na niej, ale nie ko piu je my. Uwa żam, że we współ cze snym świe cie mło - dym lu dziom po trzeb ne są au to ry te ty. Bra nie przy kła - du z in nych, bez wąt pie nia, jest rze czą po zy tyw ną, po ma ga czło wie ko wi, jed nak tyl ko wte dy, gdy tym wzo rem do na śla do wa nia jest oso ba te go god na. Mag da Sa wic ka TYGIEL maj

6 Wywiad z dr n. hum. Janem Maćkowskim, dyrektorem Centrum Promocji Kultury w Drezdenku 1. Wie my, że Drez den ko jest pa na ma łą oj czy - zną dla cze go? Ow szem tak, jed nak ten pro - blem wy ma ga do okre śle nia, bo wiem uro dzi łem się w po bli skich Tu czę - pach, któ re sta no wią część zie mi drez de nec kiej, a więc pew ne go ob - sza ru, na któ rym wcze śniej za miesz - ka ła mo ja ro dzi na, co we dług so cjo lo ga S. Ossow skie go rów no - znacz ne jest z po ję ciem ma łej czy lo - kal nej oj czy zny. Nie wda jąc się jed nak w dys kurs so cjo lo - gicz ny praw dą jest to, iż z Drez den kiem zwią za ny je stem nie mal od za wsze, a kon kre ty zu jąc od 1952 ro ku. Osie dli łem się wów czas wraz z ro dzi ną w ob sza rze daw nej twier dzy drez de nec kiej, w są siedz twie hi sto rycz ne go pa ła cu Trep p ma che - ra i ta jem ni cze go, przed wo jen ne go bro wa ru. Wspo mnia ne ro man tycz ne oto cze nie by ło dla mnie naj cie kaw szym do świad cze niem z okre su dzie cię ce go i naj bar dziej emo cjo nu ją cym miej scem za baw, lecz na le ży do dać, że tak że nie bez piecz nym. Fa scy na cja tą szcze gól ną prze strze nią cha rak te ry - zu ją cą się ru dy men ta mi bu dow li obron nej, stwa - rza ła nie ogra ni czo ne wprost moż li wo ści spę dza nia wol ne go cza su. Jed nak że ta idyl la zo sta ła wkrót ce za bu rzo na ko niecz no ścią roz po czę cia edu ka cji szkol nej: po cząt ko wo w Szko le Pod sta wo wej nr 1, a po re mon cie i ada pta cji Trep p ma che row skie go pa ła cu na szko łę, w tzw. dwój ce. 2. Ja ki mi wspo mnie nia mi z mło do - ści po dzie lił by się pan, mo że ja kieś cie ka we zda rze nia z okre su na uki w li - ceum wry ły się w pa na pa mięć? Kon ty nu acja na uki w tej ostat niej pla ców - ce oświa to wej by ła cie kaw szą i uroz ma ico ną, bo - wiem uczest ni czy li śmy w tzw. wów czas ak cji od zy sko wej, po le ga ją cej na po zy ski wa niu ma te ria - łów bu dow la nych na po trze by od bu do wy wa nia miast pol skich z roz biór ki po nie miec kich obiek tów, głów nie po prze my sło wych i in nych. Ten szczyt ny cel re ali zo wa li śmy w cza sie lek cji i po le gał on na oczysz cza niu ce gieł z za pra wy wa pien no ce men to wej i ukła da niu ich w pry zmy. W póź niej szym cza sie ana lo gicz ne czyn no ści wy ko - ny wa li śmy w związ ku z bu do wą w tej szko le sa li 6 TYGIEL maj 2013 gim na stycz nej. Z te go okre su wspo mi nam naj bar - dziej lek cje mu zy ki na zy wa ne wów - czas śpie wem, pro wa dzo ne przez nie ży ją cą już prof. dr hab. Ire nę Mar - ci niak (zm. 2 kwiet nia 2013 ro ku). Mu zycz ny przed miot in te re so wał mnie szcze gól nie z ra cji wy jąt ko wej fa scy na cji świa tem dźwię ków. Rów no le gle do edu ka cji szkol nej uczęsz cza łem do Spo łecz ne go Ogni - ska Mu zycz ne go pro wa dzo ne go przez To wa rzy stwo Mu zycz ne im. H. Wie niaw skie - go w Drez den ku, do kla sy for te pia nu. Po ukoń cze niu szko ły pod sta wo wej po sta - no wi łem kon ty nu ować swe za mi ło wa nie do mu zy - ki w Li ceum Mu zycz nym w Po zna niu. Jed nak że mo je pla ny nie mo gły być zre ali zo wa ne z uwa gi na uwa run ko wa nia fi nan so we mo ich ro dzi ców. Z ko niecz no ści więc dal szy etap edu ka cji na po zio - mie szko ły śred niej re ali zo wa łem w Li ceum Ogól - no kształ cą cym w Drez den ku. Okres ten nie jest dla mnie po wo dem do du my, po nie waż szko ła ogól no kształ cą ca nie da - wa ła mi żad nej sa tys fak cji a głów nie moż li wo ści kon kre ty za cji dal szej edu ka cji mu zycz nej. Mo ja nie chęć do spe cy fi ki kształ ce nia ogól ne go w wy mie nio nym drez de nec kim li ceum, zneu tra li - zo wa na zo sta ła moż li wo ścią mu zy ko wa nia w szkol - nym ze spo le big be ato wym pn. Czer cze ri, w któ rym gra łem na per ku sji, a tak że śpie wa łem w nim par tie wo kal ne. Do dat ko wo do war to ścio wy - wa łem się do mo wym mu zy ko wa niem na for te pia - nie, rów nież ćwi cze niem i śpie wa niem arii ope ro wych, co wy pro wa dza ło z rów no wa gi mo ich są sia dów. Jed nak że spe cjal nych emo cji do star czy ła mi i mo im ko le gom dzia łal ność kon spi ra cyj na, po - le ga ją ca na dru ko wa niu i kol por ta żu ulo tek o tre - ściach an ty ustro jo wych. Z tej pa sji re wo lu cjo ni sty sku tecz nie wy le czy li mnie i ko le gów funk cjo na - riu sze ów cze snej służ by bez pie czeń stwa. Jak moż na wy wnio sko wać z po wyż szej nar - ra cji, nie wie le cza su po świę ci łem na uce szkol nej, co sta ło się po wo dem pew nych per tur ba cji ze zda - niem ma tu ry. 3. Z wy kształ ce nia jest pan mu zy - kiem, na to miast od wie lu lat pra cu je

7 w dzie dzi nie kul tu ry. Czy te za kre sy ak tyw no ści w ja kiś spo sób uzu peł nia - ją się, za zę bia ją, da ją lep sze wy czu cie chwi li, po zwa la ją na pra wi dło we wy - bo ry i kon struk tyw ne de cy zje? Choć nie speł ni ło się mo je ma rze nie o za - wo dzie śpie wa ka ope ro we go, to jed nak od by te stu - dia ar ty stycz ne by ły usy tu owa ne bli sko mu zy ki wo kal nej. Ukoń czy łem Wy dział Edu ka cji Mu zycz nej i Dy ry gen tu ry Chó ral nej Aka de mii Mu zycz nej w Po - zna niu. Je stem wy cho wan kiem prof. Ste fa na Stu li - gro sza naj wy bit niej sze go znaw cy chó ra li sty ki. Pra cę za wo do wą roz po czą łem w Mię dzy - cho dzie, gdzie peł ni łem róż ne funk cje: na uczy cie la mu zy ki w szko le pod sta wo wej i li ceum, w Spo łecz - nym Ogni sku Mu zycz nym, a tak że dy ry gen ta sześć - dzie się cio oso bo we go chó ru dzie cię ce go Echo, zna ne go wów czas w Wiel ko pol sce. Do Drez den ka wró ci łem po kil ku la tach z in spi ra cji by łe go po lo ni sty i dy rek to ra L. O. w Drez den ku, pa na Edwar da Urba na. Po wo ła no mnie wów czas na sta no wi sko dy rek to ra Miej - sko Gmin ne go Ośrod ka Kul tu ry. W tej in sty tu cji ak tyw nie uczest ni czy łem w kre owa niu ama tor skie - go ru chu ar ty stycz ne go, m.in. pro wa dzi łem dziew - czę cy ze spół wo kal no in stru men tal ny, re kru tu ją cy się z uczen nic by łe go Li ceum Me dycz ne go, póź niej dziew czę cy chór Con Gra zia, któ ry za ło ży łem, pra - cu jąc w Li ceum Ogól no kształ cą cym ja ko na uczy ciel mu zy ki. Przy wo ła ne wcze śniej do świad cze nia i róż - no rod ne ob sza ry mo jej ak tyw no ści od kre owa nia ama tor skie go ru chu ar ty stycz ne go przez upo - wszech nia nie kul tu ry po pu lar nej, ar ty stycz nej i czyn no ści za rząd czych in sty tu cją kul tu ry wza - jem nie się uzu peł nia ły i prze ni ka ły. Spo iwem wy mie nio nej ak tyw no ści by ła mu zy ka, któ ra sta no wi war tość uni wer sal ną, pod - le ga ją cą sze ro kiej apro ba cie, po nie waż jest ona wy - jąt ko wo płod ną płasz czy zną wy mia ny war to ści. Bo wiem mu zy ka ja ko ar ty stycz na wy po wiedź, sta - no wi es te tycz ną for mę po ro zu mie waw czą, a w szcze gól no ści ko mu ni ku je zna cze nia emo cjo - nal ne, es te tycz ne i in te lek tu al ne. Two rzy więc wspól ną prze strzeń z in ny mi dzie dzi na mi sztu ki: po ezją, tań cem czy sztu ka mi pla stycz ny mi, po nie - waż łą czy je ten sam przed miot za in te re so wań, tzn. ota cza ją cy nas świat, choć wy ra ża ny in nym ję zy - kiem wy po wie dzi ar ty stycz nej. 4. Któ re ini cja ty wy kul tu ral ne uwa - ża pan za naj bar dziej uda ne? By ło ich bar dzo wie le, wiec od nio sę się wy - łącz nie do wy bra ne go ob sza ru upo wszech nia nia uczest nic twa w kul tu rze, do ty czą ce go edu ka cji ar - ty stycz no es te tycz nej. Na pierw szym miej scu usy tu ował bym kon - cep cję utwo rze nia kla sy or kie stral nej w 2002 ro ku przy Gim na zjum nr 1 w Drez den ku, któ ra po wsta ła dzię ki przy chyl no ści dy rek to ra tej szko ły pa na Zbi - gnie wa Ku ba si ka, a tak że wcze śniej szą trans lo ka cję tra dy cji tań ca mar szo we go (o ro do wo dzie kul tu ry fran cu skiej). W tej dzie dzi nie sta li śmy się pio nie ra - mi w re gio nie lu bu skim. Dzi siaj już wia do mo, iż no wa tor ski po mysł usy tu owa nia dę te go mu zy ko wa nia w gim na zjum, przy czy nił się do kon ty nu acji sześć dzie się cio let niej lo kal nej tra dy cji mu zycz nej i po zwo lił na wyj ście mło dzie żo wej or kie stry oraz dziew czę cej gru py tań - ca mar szo we go po za bra my lo kal nej oj czy zny i za ist nie nia tych for ma cji w naj więk szych ośrod - kach kul tu ro wych w Pol sce i Eu ro pie. Zna czą cą ini cja ty wą by ło rów nież stwo rze - nie przy Li ceum Ogól no kształ cą cym chó ru dziew - czę ce go Con Gra zia, któ ry uobec nił swój kunszt ar ty stycz ny nie tyl ko w wy da rze niach lo kal nych, ale tak że na wo je wódz kich i ogól no pol skich prze glą - dach chó rów w Go rzo wie Wlkp. i Gnieź nie, gdzie uzna ny zo stał za je den z naj lep szych chó rów mło - dzie żo wych w Pol sce. Nie ste ty, w związ ku z po now - nym po wo ła niem mnie w 1996 ro ku na dy rek to ra Do mu Kul tu ry trud no by ło po go dzić pra cę dy ry gen - ta z urzęd ni czą. W kon se kwen cji chór prze stał funk - cjo no wać, nad czym zresz tą ubo le wam do dnia dzi siej sze go. 5. Wie my, że przez wie le lat pra co - wał pan z mło dzie żą. Czy do świad cze - nia z tej pra cy mia ły wpływ na pa na? Co ta kie go waż ne go prze ka zał pan mło dzie ży i co chciał by jesz cze jej dać? To praw da, już w okre sie mię dzy chodz kim pra co wa łem z mło dzie żą Li ceum Ogól no kształ cą - ce go w tym mie ście, a tak że w Tech ni kum Rol ni - czym, w któ rym pro wa dzi łem dziew czę cy ze spół wo kal ny. Kon ty nu acją ak tyw no ści z na sto let nią ge - ne ra cją by ły tak że no we do świad cze nia w Drez den - ku, o czym już wspo mnia łem. Mo ją mi sją w tym za kre sie był za miar uświa do mie nia im, że od twór - czość mu zycz na jest wy jąt ko wą war to ścią, po nie - waż stwa rza im spo sob ność prze ży wa nia i do świad cza nia emo cji i uczuć za war tych w mu zy - ce i prze ka zy wa nia ich od bior com. Za tem stwa rza - łem mło dym wy ko naw com oka zję do wy ra ża nia swo ich uczuć i eks pre sji ję zy kiem wy po wie dzi ar ty - stycz nej. To wła śnie owi mło dzi od twór cy war to ści, uczy ni li w mo im ro zu mie niu świat wiel kim i barw - TYGIEL maj

8 nym, a ich uta len to wa nie ar ty stycz ne umoż li wi ło prze ło że nie na ję zyk dźwię ków wszel kich od cie ni i wy róż ni ków za war tych w sztu ce mu zycz nej. 6. Nie daw no otrzy mał pan ty tuł dok to ra na uk hu ma ni stycz nych na Uni wer sy te cie im. A. Mic kie wi cza w Po zna niu. Jest to du że osią gnię cie, czy mógł by pan przy bli żyć za kres pa - na na uko wych za in te re so wań. Czy ba da nia na uko we prze ra dza ją się w ja kiś spo sób w prak tycz ne dzia ła nia? Ja ko kre ator spo łecz ne go za an ga żo wa nia, po szu ki wa łem w dzie dzic twie kul tu ro wym zie mi drez de nec kiej ta kich war to ści ma te rial nych i du - cho wych, któ re ma ją zna cze nie uni wer sal ne i bę dą stwa rza ły szan se wy ko rzy sta nia ich w kształ - to wa niu lo kal nej tra dy cji. W eks plo ra cji te go ro dza ju war to ści, do ty - czą cej oma wia ne go za gad nie nia, po zna łem nie zna - ny mi wcze śniej frag ment kul tu ry sym bo licz nej zie mi drez de nec kiej, do ty czą cy uro dze nia w tej miej sco wo ści w XVII wie ku przy szłe go po ety i kom - po zy to ra Ada ma Krie ge ra. Twór ca ten w swo jej epo ce był wiel ce ce nio nym, w szcze gól no ści w Niem czech, z uwa gi na je go do ko na nia ar ty stycz - no for mal ne w za kre sie roz wo ju pie śni so lo wej z akom pa nia men tem. Na zwi sko te go ar ty sty jest nie ob ce zwłasz cza w kra jach Eu ro py Za chod niej, a tak że w Sta nach Zjed no czo nych, gdzie je go dzie - ła umiesz cza ne są w re per tu arze kon cer to wym, a tak że utrwa la ne na no śni kach CD. W Pol sce (rów - nież obec nie) w śro do wi sku mu zycz nym i mu zy ko - lo gicz nym, mi mo je go za sług ja ko naj waż niej sze go kla sy ka pie śni zwrot ko wej, jest na dal ma ło zna ny. Na to miast w ma łej oj czyź nie Drez den - ku Krie ger do 2005 ro ku po zo sta wał zu peł nie nie - zna ny. Fakt je go uro dze nia w tym nie wiel kim mia stecz ku, a ści ślej w ob sza rze twier dzy drez de - nec kiej i spę dze nia tu wcze sne go dzie ciń stwa, stał się dla mnie po wo dem pod ję cia po głę bio nych przed mio to wych stu diów. By ły one nie zbęd nym wa run kiem, aby wy ka zać, iż oso ba twór cy, a przede wszyst kim treść utwo rów mu zycz nych (zwa nych przez nie go aria mi) z ich war stwą po etyc ką oraz war to ścia mi for mal no es te tycz ny mi, na da ją się do za szcze pie nia przez te raź niej szych i przy szłych od bior ców. W efek cie wie lo let niej pra cy ba daw czej po wsta ła pra ca dok tor ska nt. Kształ to wa nie tra dy - cji spo łecz no ści lo kal nej na przy kła dzie re cep cji twór czo ści Ada ma Krie ge ra. Po wyż sza dy ser ta cja o cha rak te rze teo re - tycz no prak tycz nym usy tu owa na jest na po gra ni - czu kil ku dys cy plin na uko wych: mu zy ko lo gii, so cjo - lo gii, hi sto rii kul tu ry i do ty czy rów nież sze ro kie go kon tek stu kul tu ry mu zycz nej XVII wie ku na pol skich Ziemiach Za chod nich. Je den z re cen zen tów owej pra cy na pi sał: re cen zo wa na dy ser ta cja jest naj - ob szer niej szą i naj peł niej szą pre zen ta cją twór czo - ści Ada ma Krie ge ra w ję zy ku pol skim i wy peł nia jed ną z wie lu bo le snych luk w na szym pi śmien nic - twie hi sto rycz no mu zycz nym. Po sia da za tem istot ną za le tę, tj. pio nier ski cha rak ter. Przy bli żo na nie co pro ble ma ty ka mo ich za - in te re so wań, do ty czą cych dzie dzic twa sztu ki mu - zycz nej, po sia da cha rak ter prak tycz ny. W jed nym z roz dzia łów rze czo nej pra cy przed sta wiam kon - cep cję udo stęp nia nia, a tak że re cep cji twór czo ści A. Krie ge ra i jej prak tycz ną re ali za cję. Naj ogól niej mó wiąc, w owej czę ści pra cy pre zen tu ję róż no rod - ne for my prak ty ki upo wszech nia nia i za przy jaź nia - nia się z mu zy ką no wo mar chij skie go twór cy w Drez den ku w la tach Wy pa da w tym mo men cie wspo mnieć o dal szej mo jej ak tyw no ści na uko wej, wy daw ni czej i upo wszech nia nia uczest nic twa w kul tu rze mu - zycz nej. W ro ku 2014 pla nu ję wy da nie mo no gra fii Adam Krie ger po eta i kom po zy tor Bę - dzie ona prze re da go wa ną pra cą dok tor ską wzbo - ga co ną o ilu stra cje i przy kła dy nu to we. W związ ku z od na le zie niem do pie ro w 2012 ro ku za gi nio nych rę ko pi sów kan tat re li gij - nych A. Krie ge ra obec nie pra cu ję nad pu bli ka cją Obec ność twór cy w kan ta tach so lo wych i ze spo ło - wych Ada ma Krie ge ra. Przy go to wu ję tak że edy cję wy mie nio nych kan tat re li gij nych oraz kon cep cję ich pra wy ko na nia w ko ście le pa ra fial nym pw. Prze mie nie nia Pań skie - go w 2014 ro ku. Moż na by rzec, iż w mo im do ro słym ży ciu prze pla ta się i wza jem nie uzu peł nia dzia łal ność na - uko wa, wy daw ni cza i sze ro ko po ję te upo wszech - nia nie kul tu ry. 7. Czy nie ża łu je pan swo ich ży cio - wych wy bo rów? Tak na praw dę ubo le wam wy łącz nie z jed - ne go po wo du, że uro dzi łem się za wcze śnie. Po wo - dem ta kie go sta no wi ska jest fakt, iż do cza sów trans for ma cji ustro jo wej nie moż li we by ło pod ję cie wy żej opi sa nych prac ba daw czych, do ty czą cych Ziem Za chod nich, gdyż obo wią zy wał wów czas po - gląd, że na wy mie nio nym ob sza rze nie wy stę pu ją żad ne mniej szo ści na ro do we czy kul tu ro we. Do pie - ro zmia ny po li tycz ne po 1989 ro ku stwo rzy ły wa - run ki do roz wo ju ini cja tyw lo kal nych. Dla te go też 8 TYGIEL maj 2013

9 ja ko oso ba wol na, mo gę sam kre ować prze strzeń mo ich za in te re so wań i okre ślać wła sną kon cep cję ży cia, któ ra do dat ko wo do star cza mi sa tys fak cji. 8. Co da je pa nu naj więk szą sa tys - fak cję? Czło wiek ze swej na tu ry jest oso bo wo ścią skom pli ko wa ną w ta kim ro zu mie niu, iż każ dy je go suk ces: za wo do wy, spo łecz ny, ar ty stycz ny czy na - uko wy, a głów nie sa tys fak cja pły ną ca z nich, jest krót ko trwa ła. Ta kie zja wi sko wy mu sza na czło wie - ku dal sze dzia ła nie, któ re po now nie do star czy mu ko lej nych unie sień i ra do ści z do brze wy peł nio ne - go za da nia. Po wsta je więc swo isty łań cuch wzlo - tów i pew nej sta gna cji, któ ry w efek cie jest czyn ni kiem spraw czym ak tyw no ści czło wie ka. W związ ku z tym trud no jed no znacz nie od po wie - dzieć na to py ta nie. Nie tak daw no wy da wa ło mi się, iż pod ję - cie dzia ła nia po le ga ją ce go na na pi sa niu pra cy dok - tor skiej sta no wić bę dzie naj więk sze wy zwa nie mo je go ży cia. Ow szem obro na dy ser ta cji do star - czy ła mi wiel kiej sa tys fak cji i pew ne go uzna nia spo - łecz ne go, ale to już prze cież prze szłość. Za tem po ra pod jąć no we za da nie, co zresz tą czy nię. 9. Co ra dził by pan nam i na szym ró - wie śni kom, a więc lu dziom, któ rzy wcho dzą w do ro słe ży cie. Przede wszyst kim za cho wać ra cjo nal ność w wy bo rze przy szłe go za wo du czy spe cjal no ści. W tym wzglę dzie kie ruj cie się wła sną in tu icją. Do - ko naj cie swo istej in tro spek cji, a więc wnik nij cie do wa sze go wnę trza psy chicz ne go i od po wiedz cie na py ta nie w kwe stii prio ry te tów wa sze go przy szłe - go ży cia, z uwzględ nie niem mo że mgli stych jesz cze i nie zi den ty fi ko wa nych do koń ca za in te re so wań i pa sji. Mu si cie jed nak do ko nać wy bo ru po mię dzy waż ny mi dla was war to ścia mi (któ re nie za wsze prze ro dzą się na efek ty ma te rial ne) a no śny mi i czę - sto prze re kla mo wa ny mi kie run ka mi stu diów, któ - rych ukoń cze nie za pew ni wam je dy nie miej sce, lecz na li ście bez ro bot nych, w urzę dzie pra cy. Na le ży tak że uzmy sło wić so bie istot ną kwe stię, czy każ dy mło dy czło wiek mu si za wszel - ką ce nę ukoń czyć stu dia ma gi ster skie? Czy nie wy star czy edu ka cja na po zio mie śred niej czy po ma tu ral nej szko ły, w któ rej zdo bę - dzie się spe cjal ność szcze gól nie po szu ki wa ną na ryn ku pra cy? My ślę, iż do bry rze mieśl nik czy spe cja li sta w okre ślo nej dzie dzi nie, bę dzie rów nież, a mo że szcze gól nie sza no wa nym, uzna nym i ce nio nym przed sta wi cie lem swej spo łecz no ści. Wy wiad prze pro wa dzi ła i opra co wa ła Do mi ni ka Sta cho wiak Pani Magdalena Wiśniewska Kobieta Przedsiębiorcza 2012 roku Mło da in struk tor ka, Ko bie ta Przed się bior - cza 2012 ro ku w po wie cie mię dzy chodz kim Mag da le - na Wi śniew ska. Dnia 6 mar ca za koń czo no ple bi scyt na Ko bie - tę Przed się bior czą Wiel ko pol ski, co by ło rów no znacz - ne z za koń cze niem kon kur su na eta pie po wia tu mię dzy chodz kie go. Do ple bi scy tu no mi no wa nych by - ło 9 ko biet, któ re ka pi tu ła uzna ła za wy róż nia ją ce się w na szym spo łe czeń stwie. Każ dy mógł gło so wać na wy - bra ną z ko biet. Osta tecz nie Mag da le na Wi śniew ska zdo - by ła naj więk szą licz bę gło sów. My ślę, że war to przy bli - żyć Wam, dro dzy czy tel ni cy, czym zaj mu je się zwy cięż czy ni kon kur su. Pa ni Mag da le na od 10 lat pra cu je z gru pą Wi - sie nek w Sie ra ko wie. Jej po czą tek pra cy ja ko in struk - tor ki za czął się, gdy zo sta ła po pro szo na o po moc w ze spo le wo kal no -ta necz nym Prym ki. Mia ła zo stać tyl ko chwi lę, zo sta ła dłu żej. Po cząt ki nie by ły pro ste. Mia - ła ona wów czas za le d wie 20 lat, a naj star sze dziew czy - ny z ze spo łu 16 lat, co utrud nia ło mło dej ko bie cie uzyskanie sza cun ku od dziew cząt i ich ro dzi ców. Mie rzy - ła się z kry ty ką i wąt pli wo ścia mi. Jed nak pierw szy kon - cert po ka zał, że i ona, i dzie ci po tra fią po do łać wy zwa niu. Dziś ze spół li czy 120 osób. Wi sien ki dzia ła ją od 10 lat i dzię ki kie row nic twu pa ni Mag da le ny wciąż prą do przo - du. Ich mo ty wa cją są one sa me. Mło da ko bie ta jest otwar ta na ich po my sły i pra cę nad no wy mi rze cza mi. Dwa ra zy w ty go dniu spę dza ją na sa li po 2 go dzi ny. Dziew czy ny da rzą Ją ogrom nym za ufa niem. Czę sto szu - ka ją wspar cia, któ re u Niej znaj du ją. Wie dzą, że na wet TYGIEL maj

10 po tre nin gach mo gą li czyć na Jej po moc. Pa ni Mag da le - na zy ska ła au to ry tet. Gdy jest pra ca, pra cu ją, jed nak kie dy moż na so bie na to po zwo lić, od pusz cza dziew czy - nom. Dzię ki te mu wza jem nie się do ga du ją. We dług in - struk tor ki sza cu nek wy ni ka z Jej do świad cze nia za wo do we go i wy kształ ce nia. Mło da ko bie ta szko łę ba le to wą roz po czę ła w wie ku 12 lat i jak sa ma stwier dzi ła ta niec to ca łe Jej ży cie. Pa ni Mag da le na uwa ża, że to za ufa nie i sza cu nek jest jed nym z suk ce sów. In nym jest peł na sa la i moż li - wość prze ka zy wa nia mło dym oso bom swo jej wie dzy. Jej ucznio wie wciąż od no szą suk ce sy. Pro wa dze nie ze - spo łu to nie tyl ko tre nin gi i wy stę py. To tak że sta łe ubie - ga nie się o spon so rów. Stro je pro jek tu je sa ma in struk tor ka lub z po mo cą dziew cząt z ze spo łu, jed nak po zo sta je koszt ich uszy cia. Mło da ko bie ta mia ła pro po - 10 TYGIEL maj 2013 zy cję przy łą cze nia się do Ma zow sza, jed nak dłu go nie za sta na wia ła się nad pod ję ciem de cy zji, zo sta ła z Wi - sien ka mi w Sie ra ko wie. Wię cej satysfakcji da je Jej ra - dość dzie ci, ro dzi ców i dziad ków z osią gnięć ze spo łu, niż ta necz na ka rie ra. Na ra zie cie szy się, że mo że być jed ną z Wi sie nek. Pa ni Mag da le na za do wo lo na jest z otrzy - ma ne go ty tu łu Ko bie ty Przed się bior czej. Po ka zu je to przede wszyst kim, że in ni do ce nia ją i sza nu ją Jej pra cę. To wy ra ża ak cep ta cję i za ufa nie, co jest na praw dę waż - ne w pra cy in struk to ra. Od kil ku lat pa ni Mag da le na pra cu je w Cen - trum Pro mo cji Kul tu ry w Drez den ku. Pro wa dzi tu taj dzie cię ce gru py ba le to we i ze spół taneczny Pa ra di se. W każ dą śro dę od by wa ją się pró by mło dych adep tów tań ca. Nie trud no roz po znać dzień, w któ rym są pró by, po nie waż przed Cen trum Pro mo cji Kul tu ry par ku je wie - le sa mo cho dów. To ro dzi ce przy wo żą swo je po cie chy na lek cje tań ca i są świad ka mi prze mian swo ich dzie ci, któ re sta ją się praw dzi wy mi ar ty sta mi sztu ki ba le to wej. Eks pre sja, piękno, ko or dy na cja i płynność ru chów, pięk - no i płyn ność ru chów tań czą cych w rytm mu zy ki to wa - rzy szą każ de mu spo tka niu. Waż ny jest rów nież wy raz za do wo le nia, za an ga żo wa nia, któ ry moż na od czy tać z twa rzy uczest ni ków te go mi ste rium. My, ja ko mło dzi dzien ni ka rze, gra tu lu je my suk - ce sów, dzię ku je my pa ni Mag da le nie i ży czy my Jej jesz - cze wie lu zna czą cych osią gnięć w tej trud nej, ale jak że pięk nej dro dze kształ to wa nia mło dych tan ce rzy. Klau dy na Gil Centrum Promocji Kultury w Drezdenku zaprasza na I WARSZTATY CERAMICZNE lipiec (sobota)-praca w glinie od godz do 18.00, zajęcia dla dzieci: grupa I, II, III, IV (po 60 minut dla każdej z grup), zajęcia dla młodzieży i dorosłych: grupa I, II, III, IV (po 60 minut dla każdej z grup). Uczestnicy zajęć wykonają prace na zadane tematy: 1. Mała miseczka z kuli - metoda wygniatania. 2. Wazon - metoda wałeczków 3. Aniołek - metoda wydrążania. 4. Temat dowolny - realizacja własnych pomysłów. 5. Miska z formy gipsowej - temat dodatkowy. Uczestnicy zapoznają się z pracą w masie szamotowej drobnoziarnistej i gruboziarnistej. Nauczą się obróbki gliny, jej łączenia różnymi metodami, wyrównywania, wygładzania przy pomocy narzędzi ceramicznych. 27 lipiec (sobota)-szkliwienie od godz. 10 do Uczestnicy warsztatów nauczą się ozdabiać wykonane przez siebie prace. Własnoręcznie pomalują rzeczy szkliwami ceramicznymi. Zapoznają się z techniką postarzania za pomocą tlenków oraz z techniką sgraffito i rysowania w glinie na sucho. Warsztaty są bezpłatne (symboliczna opłata w wysokości 5zł od osoby za wszystkie wykonane prace). Prace będzie można odebrać we wrześniu.

11 Wywiad z kierownikiem artystycznym pracowni ceramiki panią Magdą Kowalczyk W ostat nim cza sie za in te re so wa ła mnie dzia - łal ność ar ty stycz na zwią za na z ce ra mi ką. Chcia łam do - wie dzieć się kil ku cie kawych rze czy w tej dzie dzi nie. W tym ce lu uda łam się do pra cow ni ce ra mi ki dzia ła - ją cej przy Cen trum Pro mo cji Kul tu ry w Drez den ku. Mia łam przy jem ność roz ma wiać z kie row ni kiem ar ty - stycz nym pa nią Mag dą Ko wal czyk i do wie dzieć się pa - ru in te re su ją cych rze czy. Czy mo że nam pa ni zdra dzić, co jest pa ni pa sją? Mo ją pa sją jest ce ra mi ka. Zaj mu ję się nią już od kil ku na stu lat. Ce ra mi ką za in te re so wa łam się w Li - ceum Pla stycz nym, któ re ukoń czy łam w 1999 r. w Go - rzo wie Wiel ko pol skim. Mo ja pra ca dy plo mo wa w czę ści obej mo wa ła wy ko na nie rzeźb ce ra micz nych. Swo ją wie dzę na ten te mat po głę bia łam w cza sie stu - diów na Aka de mii Sztuk Pięk nych we Wro cła wiu (Wy - dział Ma lar stwa i Rzeź by). Tam za po zna łam się z tech no lo gią i tech ni ka mi ce ra micz ny mi, z pro ce sem wy pa la nia, szkli wie nia czy ob rób ki gli ny. Obec nie zaj - mu ję się ce ra mi ką ar ty stycz ną i użyt ko wą. Wy ko nu ję na za mó wie nie róż ne przed mio ty, po cząw szy od wa - zo nów, pa ter, po lu stra, lam pio ny, ze ga ry czy rzeź by. Pro wa dzi pa ni za ję cia w pra cow ni ce ra mi - ki, czy ta pra ca da je Pa ni sa tys fak cję? Tak, da je mi to wiel ką sa tys fak cję, zwłasz cza gdy dzie ci zdo by wa ją wy róż nie nia w kon kur sach ogól - no pol skich. Tu mu szę się po chwa lić, mo ja uczen ni ca We ro ni ka Bo rek od nio sła suk ces, zaj mu jąc I miej sce w I Ogól no pol skim Kon kur sie Ce ra micz - nym Zwie rzę ta Afry ki, or ga ni zo wa nym przez MDK w Kra ko wie. Na to miast Ka ro li - na Ta ta ła oraz Pa try cja Kwi ka zdo by ły wy - róż nie nia w IV Ogól no pol skim Kon kur sie Pla stycz nym Świat Di no zau rów (ka te go - ria -for my prze strzen ne), or ga ni zo wa nym przez Cen trum Edu ka cji Kul tu ral nej Dzie ci i Mło dzie ży we Wro cła wiu. Kil ka osób za - kwa li fi ko wa ło się rów nież do wy sta wy po kon kur so wej, re pre zen tu jąc na szą drez - de nec ką pra cow nię (Adaś Bo ka ła, Be ata Be nech, We ro ni ka Bo rek, Okta wia Pre is). Pra ce dzie ci moż na by ło oglą dać w CEKDIM we Wro cła wiu aż do wrze śnia. Co zde cy do wa ło o wy bo rze przez pa nią ta - kie go ro dza ju za ję cia. Czy tyl ko ta ką for mą dzia łal no ści zaj mu je się pa ni na co dzień? Za mi ło wa nia, po pro stu uwiel biam to ro bić. Oprócz ce ra mi ki zaj mu ję się ma lar stwem szta lu go - wym i ry sun kiem. Pra cu ję w tech ni ce akry lo wej, olej - nej, olej no -ży wicz nej, tem pe ro wej, en kau stycz nej. Ulu bio nym te ma tem mo ich ob ra zów jest mo tyw czło wie ka, zwłasz cza por tret, akt. Rów no cze śnie z ma lar stwem re ali stycz nym upra wiam ma lar stwo abs trak cyj ne -ba lan su ją ce na gra ni cy abs trak cji i re ali - zmu. Moż na do szu kać się w nim od nie sień do ku bi - zmu. In spi ra cją by ły dla mnie ob ra zy Pa bla Pi cas sa po cho dzą ce z fa zy ku bi zmu ana li tycz ne go, jak na przy - kład Por tret Vol lar da. Za in te re so wa ło mnie roz bi cie na czę ści, ka wał ki, je go de for ma cja, geo me try za cja i uka zy wa nie go z róż nych punk tów wi dze nia jed no - cze śnie. Jak to się sta ło, że tra fi ła pa ni do tej pra - cow ni? Do wie dzia łam się, że pan dy rek tor Jan Mać kow - ski za mie rza za ło żyć pra cow nię ce ra mi ki w Drez den - ku, więc po sta no wi łam po móc w jej two rze niu. Za pla no wa łam ca ły wy strój pra cow ni, od re ga łów po sto ły, do ra dzi łam też w kwe stii pie ca i wy po sa że - nia pra cow ni w przy bo ry, na rzę dzia, szkli wa czy ma sę ce ra micz ną. Ja kie gru py wie ko we uczest ni czą w za ję - ciach? TYGIEL maj

12 (na stę pu je ostry wy pał). Wresz cie po wy stu dze niu pie ca, dzie ci za - bie ra ją swo je pra ce do do mu, aby po chwa lić się ro dzi com. Czy or ga ni zo wa ne są wy sta wy prac? Czy w naj bliż szym cza sie bę dzie my mie li oka zję obej rzeć pra ce? Pra ce moż na oglą dać na wy sta - wie pra cow ni w oknie wy sta wo - wym, moż na je zo ba czyć tak - że w ga le rii in ter ne to wej. W naj bliż szym cza sie pla nu ję zor gani zo wać wy sta wę prac na VIII Jar mar ku Kasz te lań - skim. W za ję ciach uczest ni czą trzy gru py wie ko we. Dzie ci młod sze od 0 do III kla sy sta no wią gru pę pierw - szą. Do dru giej gru py uczęsz cza ją dzie ci star sze od IV do VI kla sy, zaś w gru pie trze ciej są gim na zja li ści oraz oso by do ro słe. Jak wy glą da pro ces pro duk cyj ny rę ko - dzieł? To jest pra cow nia rzeź by ce ra micz nej, wszyst kie pra ce wy ko na ne są ręcz nie, bez uży cia ko ła garn car - skie go. Na sa mym po cząt ku dzie ci po zna ją róż ne me - to dy kształ to wa nia gli ny, np. me to dę wa łecz ków czy wy drą ża nia z li tej for my, uczą się rów nież uży wać na - rzę dzi ce ra micz nych. Ma li adep ci ce ra mi ki wy ko nu ją pra ce na za da ny te mat, cza sem mo gą coś wy rzeź bić na te mat, któ ry sa mi wy my ślą. Po wy ko na niu pra cy i peł nym wy su sze niu, zo sta je ona wstęp nie wy pa lo - na. Na stęp nie dzie ci przy stę pu ją do szkli wie nia swo - ich dzieł. Ostat nim eta pem jest po wtór ne wy pa le nie Czy CPK za pew nia pa - ni re ali za cję pla nów i ja ki ma ją one wy miar? Jak naj bar dziej, bar dzo do brze mi się tu pra cu je. Cie szę się, bo w tym ro ku zo sta nie zre ali zo wa - ny mój po mysł, aby za ję cia z ce ra mi ki by ły rów nież w wa - ka cje. W lip cu od bę dą się warsz ta ty ce ra micz ne, ser decz - nie za pra szam wszyst kich za in - te re so wa nych. Jak wi dzi my pra cow nia ce ra - mi ki tęt ni ży ciem. Dzię ku ję pa ni Mag dzie Ko wal czyk za wszyst kie in for ma cje, dzię ki któ rym do wie dzie li śmy się, jak wy glą da ją za ję cia w pra cow ni ce ra mi ki, jak wie le sił trze ba wło żyć w wy ko na nie da ne go przed - mio tu. Za miesz czo ne zdję cia świad czą o bo gac twie za - jęć. Za pra szam do ich obej rze nia. Mam na dzie ję, że zo ba czy li Pań stwo, jak bo - ga tą ofer tę przed sta wia na sze mia sto w za kre sie kul - tu ry. Każ dy z nas mo że roz wi jać swo je pa sje, uczest ni czyć w róż no rod nych ko łach za in te re so wań, któ re po wsta ły przy CPK. Aga ta Sob kow ska 12 TYGIEL maj 2013

13 Niech Jej wciąż gra muzyka Ta ką de dy ka cję na wiecz ność chcia ła bym prze ka zać pa ni prof. Ire - nie Mar ci niak ko bie cie uzdol nio nej, uta len to wa nej, któ ra pod bi ła na sze ser ca swo ją pa sją i po świę ce niem. Chcia ła bym przed sta wić Wam, dro dzy czy tel ni cy, syl wet kę i hi - sto rię ko bie ty, któ rej nie ste ty, nie ma już wśród nas. Pa ni prof. Ire na Mar ci niak, zna ko mi ty mu zyk, uro dzi ła się 27 sierp nia 1938 ro ku w Sie ra ko wie. W rok po uro dze niu pa ni Ire ny ro dzi - na Mar ci nia ków zo sta ła ze sła na przez nie miec kie go oku pan ta na przy mu so - we ro bo ty do go spo dar stwa w Le im nitz w po bli - żu Świe bo dzi na, gdzie po zo sta ła do koń ca woj ny. Oj ciec ma łej Ire ny był żoł nie rzem i po za koń cze - niu woj ny ja ko re kom pen sa tę otrzy mał pro po zy - cję osie dle nia się wraz z ro dzi ną na Zie miach Od zy ska nych. Ro dzi na Mar ci nia ków za miesz ka ła w Trze bi czu Mły nie, a póź niej w Trze bi czu przy ul. Po znań skiej. Edu ka cję szkol ną pa ni Ire na za czę ła w Szko le Pod sta wo wej w Trze bi czu, gdzie dy rek - to rem był Sta ni sław Ła buń ski. Był on pierw szym na uczy cie lem mu zy ki mło dej uczen ni cy. Uczył ją gry na skrzyp cach. Na to miast gry na for te pia nie uczy ła ją sio stra za kon na Sa le zja. Mło da dziew czy - na by ła uta len to wa ną uczen ni cą, a swo je zdol no - ści odzie dzi czy ła po ro dzi nie ze stro ny mat ki. Po ukoń cze niu Szko ły Pod sta wo wej Ire - na za czę ła na ukę w Li ceum Pe da go gicz nym w Ośnie Lu bu skim. Spo śród gro na ró wie śni ków wy róż nia ły ją: du ży zmysł or ga ni za cyj ny i pe da go - gicz ny oraz mu zy kal ność. Po ukoń cze niu Li ceum Pe da go gicz ne go w 1955 ro ku do sta ła na kaz pra - cy w Szko le Pod sta wo wej w Wit ni cy. By ła za ła ma - na tą wia do mo ścią, po nie waż by ła mło dą i nie do świad czo ną jesz cze na uczy ciel ką, a mia ła zo stać ode sła na da le ko od ro dzi ny. Jed nak gdy zna la zła się już na miej scu spo tka ła ko le gę z Li - ceum Pe da go gicz ne go. Miał on na kaz pra cy w szko le w Drez den ku. Za je go zgo dą oraz Ku ra - to rium Oświa ty w Zie lo nej Gó rze na ka zy zo sta ły za mie nio ne. I wła śnie w ten spo sób pa ni Ire na zna - la zła się w ma łym mia stecz ku nie da le ko od Trze - bi cza, gdzie miesz ka ła jej ro dzi na. Od 1 wrze śnia 1955 ro ku sie dem na sto lat - ka za czę ła pra co wać w Szko le Pod sta wo wej w Drez den ku ja ko na uczy ciel ka śpie wu i hi sto rii. Dy rek to rem szko ły był wów czas Hen ryk Ga cek. W szko le or ga ni zo wa ne by ły róż ne przed się wzię - cia kul tu ral ne, ta kie jak: spek ta kle te atral ne, ba - le to we, qu asi -ope ro we. Ca łe gro no pe da go gicz ne by ło za an ga żo wa ne w przy go to wa nia do nich. Opra wą mu zycz ną zaj mo wa - ła się oczy wi ście pa ni Ire na Mar ci niak. Na le ży zwró cić uwa gę na to, że wów - czas nie ist niał Dom Kul tu ry, a przed - sta wie nia by ły wy sta wia ne w szko łach i miej sco wych za kła dach pra cy. Dzię - ki wspar ciu dy rek to ra Hen ry ka Gac ka i za chę cie do dal szej edu ka cji mu zycz nej mło da na uczy ciel ka Ire - na ukoń czy ła w od le głym Ra ci bo rzu Stu dium Na uczy ciel skie o kie run ku wy cho wa nie mu zycz ne. W 1958 ro ku po wsta ła w Drez - den ku Szko ła Pod sta wo wa nr 2, któ - rej dy rek to rem zo stał Sta ni sław Ta lar czyk. Iwtej szko le pa ni Ire na zo sta ła na uczy ciel ką śpie wu. Od po cząt ku swo jej pra cy w Je dyn ce jak iw Dwój ce pro wa dzi ła ona chó ry, któ re ry wa li - zo wa ły ze so bą, mi mo te go sa me go kie row nic twa ar ty stycz ne go. Wy stę py chó rów uświet nia ły róż - ne im pre zy szkol ne i miej skie. Uczest ni czy ły rów - nież w róż nych prze glą dach po wia to wych, gdzie zaj mo wa ły pierw sze miej sca. Na le ży do dać, że mło da ko bie ta uczy ła nie tyl ko w Szko łach Pod sta - wo wych, ale tak że w Li ceum Ogól no kształ cą cym. W 1962 ro ku za na mo wą Fran cisz ka Czar - nec kie go z Go rzo wa Wiel ko pol skie go pa ni Ire - na opu ści ła Drez den ko i pod ję ła pra cę w Stu dium i Li ceum Pe da go gicz nym. Pod czas pra cy w tych pla ców kach zdo by ła wyż sze kwa li fi ka cje mu zycz - ne i ar ty stycz ne w ów cze snej Pań stwo wej Wyż szej Szko le Mu zycz nej w Po zna niu, któ rą ukoń czy ła w 1968 ro ku ja ko ma gi ster sztu ki. Kie dy zli kwi do wa no wie le Stu diów Na - uczy ciel skich w 1970 ro ku pa ni Ire na otrzy ma ła pro po zy cję pra cy w Wyż szej Szko le Na uczy ciel - skiej w Słup sku, lecz po upły wie ro ku zre zy gno wa - ła z niej i przy ję ła po sa dę wy kła dow cy na Wy dzia le Pe da go gicz nym w WSP. W 1982 ro ku uzy ska ła ona ko lej ny sto pień kwa li fi ka cji w Aka de mii Mu zycz nej w Po zna niu, aw1988 ro ku otrzy ma ła ko lej ne kwa li fi ka cje mu - zycz ne oraz sta no wi sko do cen ta. W 2000 ro ku pre zy dent Rze czy po spo li tej na dał jej ty tuł pro fe - so ra sztu ki mu zycz nej. Pa ni prof. zaj mo wa ła się prak ty ką wy ko naw czą ja ko dy ry gent i chór mistrz, pro wa dząc chór stu denc ki, a tak że wy dzia ło we ze spo ły wo kal ne. Wraz z chó ra mi kon cer to wa ła m.in. w Niem czech, na Bia ło ru si, we Fran cji, Wło - szech, w Cze chach i w Ho lan dii. Jej ca łe ży cie za wo do we zdo mi no wa ła twór cza pra ca i cią gle no we wy zwa nia. By ła jed nym z naj lep szych znaw ców chó ra li sty ki i wy bit nym dy ry gen tem o nie prze cięt nej in tu icji TYGIEL maj

14 i in dy wi du al no ści ar ty stycz nej. Mu zy ka by ła jej ce - lem i tre ścią ży cia. Dnia 2 kwiet nia 2013 ro ku ta zna ko mi ta ar tyst ka ode szła na wiecz ny spo czy nek. Ostat nie po że gna nie od by ło się 5 kwiet nia 2013 ro ku w Mię dzy cho dzie. Wy ra zy współ czu cia ro dzi nie zło ży ły wła dze, pra cow ni cy i stu den ci Wy dzia łu Ar ty stycz ne go Uni wer sy te tu Zie lo no gór skie go. Ze spół re dak cyj ny mło dzie żo we go pi sma Ty giel rów nież do łą cza się do kon do len cji z na dzie ją, TWÓRCZOŚĆ MŁODYCH że ho ra cjań ska mak sy ma: Non omnis mo riar (łac. Nie wszy stek umrę) tej wy bit nej oso bo wo - ści bę dzie to wa rzy szyć po wsze cza sy. Re qu iem aeter nam do na ei, Do mi ne, et lux per - pe tua lu ce at ei. (łac. Wiecz ny od po czy nek racz Jej dać Pa nie, a świa tłość wie ku ista nie chaj Jej świe ci.) Klau dy na Gil Marcowe słońce Przebiega między nami Niespiesznie, mimowolnie Kochając się z naturą Powoli kroczy pośród nas Młoda panna Zalewa nas rumieńcami Myśli wietrzeją Życie jakieś lepsze. Aleksandra Wysocka Wio sna, słoń ce, mło da pan na, ru - mień ce są atry bu ta mi te go, co każ de mu ko ja - rzy się ze szczę ściem, uczu ciem ra do ści i po go dy du cha. W mar cu, po dłu giej zi mie, bu - dzą się do ży cia uczu cia ocze ki wa nia na lep sze, ja śniej sze dni. Wiersz Mar co we słoń ce jest opty mi stycz ną afir ma cją by tu ludz kie go. Ro dzi się na dzie ja na lep szy czas, któ ry, jak wie rzy zbio ro wy pod miot li rycz ny, a więc my na - dej dzie: nie spiesz nie, mi mo wol nie, tzn. nie - za leż nie od na szej wo li. Do mi nan tę te go tek stu sta no wi wszech ogar nia ją ca mi łość do na tu ry i świa ta, do dru gie go czło wie ka. Odu rze nie zmia na mi w przy ro dzie jest tak wiel kie, że na - wet trud no ze brać my śli, któ re: wie trze ją. Bo ha ter wier sza oży wio ne mar co we słoń - ce sta ra się do trzeć do każ de go za kąt ka świa - ta i po zy tyw nie na stro ić lu dzi do ży cia. Gra tu lu ję mło dej au tor ce te go wier sza i za chę cam do two rze nia. Alek san dro, by le tak da lej! Ire na Ku row ska Nienawidzić może każdy ja, ty, on. Ale pomyślcie, ile to krzywdy wywoła. Ktoś zabije kogoś, a ten ktoś miał dzieci i rodzinę. I właśnie tak wybuchła wojna. Ach, czemu wojna! Przez głupie uczucie, które nie ma sensu. Piotr Ruta Nie na wiść jest uczu ciem, któ re, jak pod kre - śla au tor wier sza, krzyw dzi in nych lu dzi. I cho ciaż ma on świa do mość, że nie moż na z na szej rze czy wi sto - ści wy kre ślić ne ga tyw nych sta nów psy chicz nych, to jed nak wy raź nie od rzu ca ta kie na sta wie nie do świa - ta: Ale po my śl cie, ile to krzyw dy wy wo ła. Piotr wo - ła o za sta no wie nie się nad wła sny mi emo cja mi, bo przez głu pie uczu cie nie na wi ści jak sam pod kre - śla dzie ci bę dą opła ki wać bli skich, a na wet mo że wy buch nąć woj na. We dług mło de go po ety świat bez mi ło ści nie ma sen su. Pio tro wi ży czy my, by w Je go po etyc kich wy - po wie dziach nie za bra kło ta kich głę bo kich prze my - śleń. Ire na Ku row ska 14 TYGIEL maj 2013

15 SUBKULTURY Młodzież dzisiejszego świata Dro dzy czy tel ni cy, po now nie po wra cam do wcze śniej za po - wie dzia nej te ma ty ki, do ty czą cej sub kul tur. Tym ra zem pra gnę za pre zen to wać czte ry kul tu ry by cia, od bie ga ją ce od ogól nie przy - ję tych stan dar dów. Jed ną z ta kich for ma cji jest grun ge. Ogól nie rzecz uj mu jąc ter min ten ozna cza styl mu zycz ny, któ ry po ja wił się w po - ło wie lat osiem dzie sią tych. Swo im brzmie niem na wią zy wał do roc ka lat sześć dzie sią tych, jed - nak był bar dziej agre syw ny. Ze spo ły gra ły tak jak czu ły, nie przej mo wa ły się oce ną lu dzi, kry - ty ków czy firm fo no gra ficz nych. Dzię ki te mu mu zy ka szyb ko zdo by ła ser ca lu dzi i prze trwa - ła pró bę cza su. Do strze żo no od mien ność grun ge. Ta sub kul tu ra sta ła się bar dzo po pu - lar na na świe cie. Lu dzie, któ rzy się z nią utoż sa mia ją pa ła ją nie na wi ścią do świa ta i sa mych sie bie, co czę sto do pro wa dza ich do sa mo oka le czeń i sa mo bójstw. Sub kul tu ra ta wy ra ża się nie ła - dem. Człon ko wie no szą wy cie ru chy, po wy cią - ga ne ko szu le, mar ten sy lub sta re tramp ki. Ich zna kiem roz po znaw czym są kol - czy ki na ca łej twa rzy, oraz na szyw ki i ko szul ki ulu bio nych ze spo łów. Ulu bio ne ko lo ry to czar - ny, czer wo ny i fio le to wy. Sce na mu zycz na fa - nów tej for ma cji kul tu ro wej jest bar dzo bo ga ta. Naj waż niej sze ze spo ły to: Ni - rva na, Ali ce in Cha ins, Pe arl Jam czy też Me lvis. Moż - na po wie dzieć, że hym nem sub kul tu ry jest utwór Smells Li ke Te en Spi rit. Ko lej ną gru pę sta no wią emo. Jest ona jed ną z naj bar dziej po pu lar nych sub kul tur w dzi siej - szych cza sach. Ma wie lu zwo len ni ków, ale rów nież wie lu wro gów. Emo moż na uznać za kontr kul tu rę. Po ja wi ła się ona ja ko prze ci - wień stwo ame ry kań - skich ra pe rów. Jej człon ków ce chu je prze ciw sta wia nie się ma te ria li zmo wi. We dług mi ło - ś n i k ó w emo styl ży cia jest j e d n o - znacz ny ze s t a n e m d u c h a. Wśród nich są oso by bar dzo emo cjo nal ne, wraż li we i to le ran cyj ne. Ak cep tu ją sie bie wza jem nie i bi - sek su alizm ni ko go wśród nich nie dzi wi. Wol - ny czas spę dza ją ze so bą pi sząc wier sze, słu cha jąc mu zy ki, przy tu la jąc się. Na po rząd - ku dzien nym w ich sub kul tu rze jest sa mo oka - le cza nie się. Zda rza ją się sa mo bój stwa, ale czę sto człon ko wie grup tyl ko my ślą i mó wią o tym, nie prze cho dząc do czy nu. Emo bar dzo przy wią zu ją wa gę do swo je go wy glą du. Ubie - ra ją się schlud nie i czy sto. Do mi nu ją cą bar wą jest ko lor czar ny, ale wy stę pu je rów nież bia ły, czer wo ny, ró żo wy, fio le to wy. Człon ko wie gru - py no szą ciem ne spodnie rur ki i ob ci słe ko - szul ki. Cho dzą w tramp kach. Wło sy far bu ją na czar no, czer wo no. Fry zu ry są po my sło wo po cie nio wa ne, po strzę pio ne i cha otycz nie po - ukła da ne. Grzyw ki są dłu gie i ma ją na ce lu za - sło nić pół twa rzy. Pa znok cie rów nież są po ma lo wa ne na czar no. Ma ki jaż emo jest ostry i rzu ca się w oczy. Naj bar dziej zna nym ze spo łem iden ty fi ku ją cym się z tym ga tun kiem jest nie miec ka gru pa To kio Ho tel. Na le ży wspo mnieć tak że o ska - te owcach, któ rzy wy wo dzą się z Ka li for nii. TYGIEL maj

16 Da li się oni po znać w la tach sie dem dzie - sią tych XX wie ku. Obec nie zrze sza ją gru - pę lu dzi jeż dżą cych na de sko rol kach, rol - kach oraz ro we - rach. W Pol sce czę sto są oni my le ni z hip - -hop owca mi l u b g r u p ą emo. S k a - te owcy są ge - ne ral nie oso ba mi po god ny mi i za do wo lo ny mi z ży cia. Nie sta no wią dla ni ko go za gro że nia i ich za - cho wa nia nie są agre syw ne, chociaż czę sto źle są od bie ra ni przez in nych i prze ga nia ni z miejsc, w któ rych ćwi czą. Waż ny dla nich jest wy so ki po ziom jaz dy na de sce i co raz to now sze tri ki. Wie le cza su spę dza ją w spe cjal - nie dla nich urzą dzo nych ska te par kach. Roz - po znać ich mo że my po luź nych mar ko wych ubra niach, któ re nie ogra ni cza ją ru chów. Du - że blu zy, ko szul ki, czap ki z dasz kiem i spor - to we bu ty to znak roz po znaw czy. Słu cha ją oni tak zwa ne go ska te pun ku, gra ne go przez ta kie ze spo ły, jak: The Of fspring czy też NOFX. Ostat nią już z pre zen to wa nych grup sta no wią hio -hop owcy naj bar dziej zna - na sub kul tu ra, któ ra jest ne ga tyw nie po strze - ga na przez lu dzi. Sub kul tu ra ta po ja wi ła się na po cząt ku lat sie dem dzie sią tych w czar nej dziel ni cy No we go Yor ku. Stwo rzy li ją ra pe rzy, bre ak dan ce rzy i graf fi cia rze, któ rzy ra po wa - nie uzna li za naj lep szy śro dek do roz ła do wa - nia agre sji. Tek sty ich utwo rów mia ły się prze ciw sta wić dys kry mi na cji ra so wej, któ ra (jak sa mi są dzi li) do tknę ła wła śnie ich. Hip - -hop owcy to lu dzie wy lu zo wa ni, sta wia ją cy czło wie ka i spra wie dli wość na pierw szym miej scu. Wal czą oni z agre sją, dys kry mi na cją oraz sza rą rze czy wi sto ścią. Naj waż niej szy dla nich jest luź ny, nie - ko mer cyj ny styl ży cia. Nie bo ją się i nie wsty - dzą swo ich ma rzeń i pla nów. Ma ją lek ce wa żą cy sto su nek do in sty tu cji i nie wie - rzą w spo łecz ną mą drość. Chcą się do brze ba wić w swo im krę gu. Ich ulu bio nym za ję ciem jest ry mo wa nie i ma lo wa nie po ścia nach, przez co nie są ak cep to wa ni przez spo łe czeń stwo. Po - dob nie jak ska - t e o w c y ubie ra ją się w luź ne ubra - nia. Dla nich sa - mych hip -hop to bar dziej po gląd fi lo zo ficz - ny niż mo da. Kul tu ra ta jest do syć roz bu do wa na, szcze - gól nie je śli cho dzi o kwe - stię mu zycz ną. Jed nak naj bar dziej zna ny mi są: Emi nem, 50Cent, Akon czy Sno op Dog, a je śli cho dzi o pol skich wy ko - naw ców to: Fi sza, O. S. T. R., Me zo Ver ba czy też Je den Osiem L. Mam na dzie ję, że przed sta wio ne prze ze mnie sub kul tu ry współ cze sne go świa ta po zwo lą Pań stwu le piej zo rien to - wać się w tren dach, któ re ma ją wpływ na mło dzież. Mo je ko le żan ki i moi ko le dzy czę sto utoż sa mia ją się z róż ny mi ugru po - wa nia mi, po nie waż po szu ku ją swo je go sty lu, spo so bu na ży cie. Ży czę po wo dze - nia wszyst kim tym i tyl ko tym, któ rzy nie szko dzą so bie i in nym. Ewa Bu trym 16 TYGIEL maj 2013

17 MY I RZECZYWISTOŚĆ ŚWIĘTO ZAKOCHANYCH - WALENTYNKI Wa len tyn ki? Co to ta kie go? W XXI wie ku pew - nie każ dy z nas wie, że to świę to za ko cha nych, ob cho dzo ne 14 lu te go. Zwy cza jem w tym dniu jest wy sy ła nie li stów za wie ra ją cych wy zna nia mi ło sne (czę sto pi sa ne wier szem). Na Za cho - dzie, zwłasz cza w Wiel kiej Bry ta nii i Sta nach Zjed no czo nych, czczo no św. Wa len te go ja ko pa tro na za ko cha nych. Dzień 14 lu te go stał się więc oka zją do ob da ro wy wa nia się drob ny mi upo min ka mi. A czy ktoś z nas za sta na wiał się skąd wzię ło się to świę to? Wa len tyn ki są ob cho - dzo ne w po łu dnio wej i za chod niej Eu ro pie od śre dnio wie cza. Eu ro pa pół noc na i wschod - nia do łą czy ła do wa len tyn ko we go gro na znacz - nie póź niej. Moż li we, że zwy cza je zwią za ne z tym dniem na wią zu ją do sta ro żyt ne go świę ta rzym skie go, zwa ne go Lu per ka lia mi, ob cho dzo - ne go lu te go ku czci Ju no ny, rzym skiej bo gi ni ko biet i mał żeń stwa oraz Pa na, bo ga przy ro dy. Do Pol ski ob cho dy Wa len ty nek tra fi ły w la tach 90. XX wie ku z kul tu ry fran cu skiej i kra - jów an glo sa skich, a tak że wraz z kul tem świę - te go Wa len te go z Ba wa rii i Ty ro lu. Świę to to kon ku ru je o mia no tzw. świę ta za ko cha nych z ro dzi mym świę tem sło wiań skim, zwa nym po - tocz nie No cą Ku pa ły lub So bót ką, ob cho dzo - nym w no cy z dnia 21 na 22 czerw ca. Ca ły świat od wie ków uwiel bia Wa len - tyn ki i mniej lub bar dziej pod da je się ich uro ko - wi. W Pol sce, gdzie wa len tyn ko wa tra dy cja wciąż po zo sta je mło da, nie wszy scy da li się sku sić czer wo nym ser com, ro man tycz nym pocz tów ko wym i eks plo zji wy ra zów mi ło ści. Część spo łe czeń stwa nie zmien nie bun tu je się prze ciw no we mu oby cza jo wi, uzna jąc go za prze jaw ame ry ka ni za cji i ko mer cji. We dług nich śle po po dą ża my za Za cho dem i da je my so bą ma ni pu lo wać ro dzi mym me diom i re ki nom biz ne su, dzię ki cze mu po mię dzy Bo żym Na ro - dze niem a Wiel ka no cą coś się na ryn ku dzie - je. Słod kie amor ki, pysz nią ce się czer wie nią ró że, ogni ste wy zna nia, rze czo we sms -y i kart - ki oko licz no ścio we da ją nam tyl ko chwi lo we szczę ście. Aby do wie dzieć się, jak Wa len tyn ki po strze ga ne są przez in nych lu dzi spy ta łam zna jo mych, co są dzą o tym dniu. Przy ta czam nie któ re wy po wie dzi. My - ślę, że za in te re su ją one czy tel ni ka na szej ga ze ty. Mo ni ka (25 lat): Wa len tyn ki to bar dzo do bry chwyt mar ke tin go wy. 14 lu ty, ku be czek z ser - dusz kiem, czer wo na ró ża i obo wią zek od bęb - nio ny, a port fel od chu dzo ny. Nie ne gu ję idei, ale uwa żam, że o zwią zek trze ba dbać co dzien nie, a nie raz w ro ku. Ku po wa nie upo min ków nie jest złe, je śli nie jest to wy bryk jed no ra zo wy, raz do ro ku. Dziś cię ko cham, bo świat try ska mi ło - ścią, a ju tro znów zu pa bę dzie za sło na. To nie dla mnie. Źle na mnie dzia ła ta skon den so wa - na sło dycz, ale je śli in ni to lu bią, nic mi do te go, do pó ki nikt nie ocze ku je te go ode mnie. Ro man - tyzm sam w so bie w na szym związ ku prak tycz - nie nie ist nie je. Wbić mu pa lec w że bra to mo je: ko cham cię, a je go: ład nie wy glą dasz to klep - nię cie w po śla dek. Gdy ra no wsta ję, on stoi już z ka wą, po po wro cie z pra cy na nie go cze ka ko - la cja to ta kie co dzien ne dro bia zgi, któ re zna - czą wię cej niż 14 lu te go. Wa len tyn ki to dzień, jak każ dy in ny. Za to obo wiąz ko wo świę tu je my rocz ni cę pierw szej rand ki jest to dla nas waż - niej szy dzień, niż ogól no świa to wy dzień wy da - wa nia pie nię dzy na pier do ły. Iwo na (21 lat): Wa len tyn ki są świę tem hucz - nie ob cho dzo nym w Wiel kiej Bry ta nii. Tak jak i w Sta nach Zjed no czo nych, tak i tu taj sza leń - stwo wa len tyn ko we za czy na się za raz na po cząt ku stycz nia. Zni ka ją wte dy ozdo by świą - tecz ne, a na ich miej sce wcho dzi ogni sta czer - wień i ser ca w każ dym roz mia rze. Sza leń stwo! Czy je lu bię? Mam do nich obo jęt ny sto su nek. Nie ob cho dzi my te go świę ta w ja kiś szcze gól - ny spo sób, ale mi ło mi, gdy do sta nę od na rze - czo ne go czer wo ną ró żę. Kie dyś, gdy mia łam na ście lat, pew nie na wet cze ka łam na ten dzień, na Wa len tyn kę od ta jem ni cze go wiel bi - cie la. Dziś uśmie cham się, jak wi dzę lu dzi, któ - rzy w ja kiś szcze gól ny spo sób ce le bru ją ten TYGIEL maj

18 dzień. To mi łe, jed nak nie wi dzę ko niecz no - ści, aby ten wła śnie dzień ob cho dzić w ja kiś wy - jąt ko wy spo sób. Każ dy dzień jest do bry, by po wie dzieć swej dru giej po łów ce, co się czu je. Nie ko niecz nie trze ba cze kać do 14 lu te go. Do ro ta (30 lat): Wa len tyn ki lu bię, to ta kie faj - ne ser dusz ko we świę to, do bry pre tekst do ob - da ro wa nia bli skich ja kimś dro bia zgiem. Od lat ro bię ma łe, wa len tyn ko we pre zen ci ki dla dzie - cia ków i mę ża w mo jej sza fie już cze ka ją na nich od po wied nio do bra ne te ma tycz - ne, w prze wa dze bie liź nia ne, po dar ki. Ja w ogó le uwa żam, że każ dy pre tekst do ob da ro - wa nia bli skich, do spra wie nia im przy jem no ści jest do bry. Świę tu ję za tem nie tyl ko ich uro dzi - ny i imie ni ny, Gwiazd kę i Za jącz ka, ale też Wa - len tyn ki i Dzień Ko biet. Asia (18 lat): 14 lu ty ob cho dzę co ro ku. Lu bię to świę to, po nie waż lu bię uśmiech nię tych lu dzi. Przy jem nie jest, gdy idąc chod ni kiem mi jam męż czy znę, któ ry pę dzi po kwiat ka czy cze ko - lad ki. Te go dnia sza ra rze czy wi stość na bie ra barw. Wszę dzie czer wo no, aż roi się od ser du - szek. Wa len tyn ki to dzień pe łen ra do ści i mi ło - ści. Mam jed nak na dzie ję, że każ dy, kto sta ra się, by ten dzień prze żyć w mi łej at mos fe rze ze swo ją dru gą po łów ką, ro bi to z ser ca, a nie: bo tak trze ba. Re asu mu jąc, na le ży stwier dzić, że z punk tu wi dze nia ad wer sa rzy 14 lu ty to bar dzo mi ły, przy jem ny dzień dla za ko cha nej w so bie pa ry. Mo ją wąt pli wość bu dzą, po zo sta ją ce bez od po wie dzi, py ta nia: czy 14 lu ty nie jest dniem za bar dzo sko mer cja li zo wa nym? Czy nie po - win ni śmy być waż ni dla uko cha nych przez po - zo sta łe 365 dni? Czy nie po win ni śmy żyć w szczę ściu, za do wo le niu przez ca ły rok, a nie tyl ko, gdy do sta nie my kwiat ka, czy drob ny upo - mi nek? Na sta ły cza sy, w któ rych to wła śnie pre - zen ta mi mie rzy się si łę mi ło ści. A prze cież Pa weł z Tar su pięk nie okre ślił, że: Mi łość nie za zdro ści, nie szu ka po kla sku, nie uno si się py - chą... Z ra cji te go, że Dzień św. Wa len te go jest waż ny dla mło dzie ży, ona tak że po sta no wi - ła dać dla mia sta coś od sie bie. Już 15 lu te go w CPK mo gli śmy zo ba czyć przed sta wie nie pt. Mi łość nie jed no ma imię. Przy go to wa li je ucznio wie z ZSP w Drez den ku. Ko le żan ki i ko le dzy pod kie row nic twem p. Ka mi li Za mer luk przed sta wi li pięk ne po łą cze - nie wier szy oraz pio se nek, oczy wi ście o te ma - ty ce mi ło snej. Wśród śpie wa nych pio se nek zna la zły się m. in.: Ten je den raz Ani Wy szko ni, Do nie ba, do pie kła Blue Ca fe, Nie do ka zuj Mar - ka Gre chu ty, Mo dli twa Bu ła ta Oku dża wy. Z re - cy to wa nych wier szy i tre ści śpie wa nych utwo rów moż na by ło od czy tać wie le prze słań, któ re skie ro wa ne zo sta ły do wszyst kich lu dzi wraż li wych du cho wo i po szu ku ją cych war to ści, ta kich jak: zro zu mie nie, po trze ba wspar cia, wo - ła nie o uwa gę i przede wszyst kim mi łość, np.: Wiem, że masz na gło wie wie le spraw. Pro szę Cię, za trzy maj się! lub: Gdy się ko cha wszyst - ko jest praw dą al bo: Jak jest smut no i sza - ro to za ko chaj się, bo mi łość to ta kie świę to, któ re przy da rza się w sza ry dzień. Pięk nym zwień cze niem przed sta wie nia by ło wy ko na nie pio sen ki Ce li ne Dion My He art Will Go On. Nie ste ty, mi mo ogło szeń wy wie szo nych w na szym mie ście, nie wszyst kie miej sca na wi - dow ni by ły za ję te. Swo ją obec no ścią uro czy stość za - szczy ci li ro dzi ce, przy ja cie le, ale tak że na uczy - cie le i dy rek cja ZSP. Przy szli do CPK, by po dzi wiać, by prze żyć coś in ne go, uciec od mo - no to nii, od co dzien no ści. Po raz ko lej ny drez - de nec ka mło dzież po ka za ła, że nie jest bier na, że ma w so bie wie le moż li wo ści i kon se kwent - nie re ali zu je za mie rze nia. Bra wo jej za to. Aga ta Sobkowska 18 TYGIEL maj 2013

19 Dzień kobiet Je stem mło dym męż czy zną, któ ry do pie ro po zna je świat nie tyl ko swo ich ko le gów, ale też ko le ża nek. Kie dy zbli ża się Świę to Ko biet w na szym śro do wi sku dys ku tu je się nad je go za sad no ścią. Nie wie lu wie jed nak, że ten wy jąt ko wy dzień ma swo ją hi sto rię. Po sta no wi łem więc przyj rzeć się fak tom i zdo by te in for ma cje przed sta wić w ar ty ku le. Mam na dzie ję, że po mo że on zro zu mieć wa gę te go świę ta. Nie któ rzy twier dzą, że Dzień Ko biet ob cho - dzo ny był już w sta ro żyt no ści, w Rzy mie. Ob cho dzo - no wte dy Ma tro na lia, przy pa da ją ce w pierw szym ty go dniu mar ca. Przez uli ce mia sta wę dro wa ła pro - ce sja, na uli cach ka pła ni wy ko ny wa li sta ro ital skie tań ce i pie śni ku czci bo ga woj ny Mar sa. Pod czas gdy ko bie ty uda wa ły się do świą ty ni Ju no ny i skła da ły kwia ty w ofie rze bo skie mu uoso bie niu cnót żo ny, mat ki i nie wia sty. Z oka zji te go świę ta ko bie ty by ły ob da ro wy wa ne pre zen ta mi przez swo ich mę żów. In ni zaś uwa ża ją, że świę to się ga 1857 ro - ku, kie dy w No wym Yor ku ko bie ty w fa bry ce ba weł - ny zor ga ni zo wa ły strajk i do ma ga ły się krót sze go dnia pra cy oraz ta kie go sa me go wy na gro dze nia za pra cę, ja kie otrzy my wa li męż czyź ni. W 1910 ro ku Mię dzy na ro dów ka So cja li - stycz na w Ko pen ha dze usta no wi ła ob cho dzo ny na ca łym świe cie Dzień Ko biet. Naj czę ściej spo ty ka - ny mi in ter pre ta cja mi Dnia Ko biet są straj ki ko biet w S. Pe ters bur gu i dzia ła nia an giel skich su fra ży stek. W Pol sce Świę to Ko biet zo sta ło za uwa żo ne do pie ro po II woj nie świa to wej. Wie lu oso bom ko - ja rzy się ono z cza sa mi PRL-u i wrę cza ny mi wte dy goź dzi ka mi. W za kła dach pra cy czy szko łach ob cho - dzo ne by ło obo wiąz ko wo. W ra mach pre zen tów da - wa no ko bie tom raj sto py, my dła czy też ka wę. Dziś Dzień Ko biet jest ofi cjal nym świę tem w oko ło 55 kra jach. Na Bia ło ru si or ga ni zo wa ne są aka de mie i od by wa ją się to wa rzy skie spo tka nia. W Por tu ga lii i Ru mu nii 8 mar ca gru py ko biet uczest - ni czą w przy ję ciach tyl ko dla pań. Na Ukra inie ten dzień jest wol ny od pra cy. Pa nie oprócz tra dy cyj - nego upo min ku czy kwiat ka mo gą li czyć na pier ścio nek lub lo dów kę. Wte dy sprze daw - cy AGD da ją naj więk sze upu sty na ten to war. We Wło szech ko bie ty ob da ro wy wa ne są ga łąz ka mi aka - cji sre brzy stej. We dług ba dań prze pro wa dzo nych przez ro syj skie Cen trum Ana li tycz ne Ju ri ja Le wa dy wy ni ka, że naj gor szym pre zen tem dla Ro sjan ki te go dnia jest książ ka, naj lep szym zaś bu kiet kwia tów i bi żu te ria oraz fu tro. W Pol sce zna jo me ko bie ty ob da ro wu je się kwia ta mi lub po da run ka mi, ale nie tak świet ny mi jak za cza sów PRL-u. Goź dzi ki za mie nio no na tu li pa - ny lub ró że, a raj sto py na cze ko lad ki. Bar dziej fu tu ry stycz nym świę to wa niem są co rocz nie or ga ni - zo wa ne przez fe mi nist ki ma ni fy, czy li de mon stra cje po łą czo ne z hap pe nin giem na rzecz rów ne go trak - to wa nia ko biet i męż czyzn. Czy ob cho dzić to świę to zda nia są po dzie - lo ne. Wie lu męż czyzn wy krę ca się, twier dząc, że to świę to ko mu ni stycz ne. Wcze śniej już jed nak wspo mnia łem, że po raz pierw szy Dzień Ko biet ob cho dzo no w kra ju ka pi ta li zmu Sta nach Zjed no - czo nych co nie zwal nia męż czyzn od pod kre śla nia ro li ko biet w na szym ży ciu. Czę sto spo ty kam się z okre śle niem, że Dzień Ko biet po wi nien trwać przez ca ły rok, co jest bar dzo myl ne, bo wte dy to by ła by co dzien ność i 8 ma rzec stał by się zwy czaj nym sza - rym dniem. Dzień Ko biet jest dniem, w któ rym mo że my po dzię ko wać na szym ma mom, bab ciom, na uczy - ciel kom, ko le żan kom i dziew czy nom za to, że są i ob - da rza ją nas mi ło ścią. Wie le osób roz da je kwia ty czy też upo min ki, lecz ja pre fe ru ję in ne go ro dza ju pre - zen ty. Czyż nie pięk niej szym pre zen tem niż kwia ty jest uścisk i sło wa? Czy nie le piej jest za re cy to wać wiersz lub za śpie wać pieśń mi ło sną niż ku po wać cze ko lad ki? Czy nie bar dziej szcze rym pre zen tem jest śnia da nie do łóż ka niż kart ka z ży cze nia mi? O tym mu si cie za de cy do wać sa mi, a naj lep szym spo so bem bę dzie da nie ko bie tom te go, co chcą. A ko bie ty chcą tyl ko jed ne go wszyst kie go. An drzej Woch nik TYGIEL maj

20 FESTIWALE MUZYCZNE Śpie wać każ dy mo że, tro chę le piej lub tro chę go rzej to sło wa zna ne na pew no przez wszyst kich. Słu cha my w ra dio róż nych ar ty stów, gor szych, lep szych i za sta na wia my się, czy my też ma my szan sę na ka rie rę. Otóż, każ dy ma szan sę. Wy star czy chcieć. Na wiąż my jed nak do Ogól no - pol skie go Fe sti wa lu Pio sen ki, w któ rym bra ły udział uczen ni ce z Ze spo łu Szkół Po nad gim na zjal - nych w Drez den ku. Ogól no pol ski Fe sti wal Pio sen ki Wy daw - nic twa Mac Edu ka cja już po raz szó sty od był się w Do bie gnie wie. Po my sło daw cą i kie row ni kiem ar ty stycz nym jest pan Adam De ne ka z Bierzw ni - ka, któ ry rów nież pro wa dzi Ze spół Mu zy ki Daw - nej Flau to Do lce, dzia ła ją cy w Drez den ku. Co ro ku przy jeż dża ją na fe sti wal mło dzi wy ko naw cy z ca - łej Pol ski. Rów nież te raz moż na by ło spo tkać dzie - ci i mło dzież z róż nych stron na sze go kra ju. Go ściem spe cjal nym by ła jed nak Li lian ne Wolf z Osnabrűk, 15-let nia Po lka miesz ka ją ca za gra ni - cą, któ ra ma wiel ki ta lent i po ten cjał. Za śpie wa ła pol skie prze bo je, ta kie jak: Te sto ste ron Kay ah, Mo je je dy ne ma rze nie An ny Jan tar, Brzyd cy Gra - ży ny Ło ba szew skiej, czy też Świat się po my lił z re - per tu aru Pa try cji Mar kow skiej. W jej wy ko na niu po an giel sku mo gli śmy na przy kład usły szeć utwo - ry: Sky fall Adel le, Ma ma do Pi xie Lott oraz We are the World -pio sen kę na gra ną w 1985r. przez wie - lu zna nych ar ty stów na rzecz Afry ki. W fe sti wa lu udział wzię ły Edy ta Trusz, Ewa Bu trym, Klau dia Fej dyś, Klau dia No wak, Mag - da le na Dem ska i Mar le na Gil. Wszyst kie dziew czę - ta za pre zen to wa ły swo je zdol no ści na bar dzo wy so kim po zio mie, jed nak tyl ko trzem uda ło się wy stą pić w kon cer cie ga lo wym i otrzy mać na gro - dy. Edy cie przy zna no wy róż nie nie w ka te go rii klas po nad gim na zjal nych. Otrzy ma ła ona rów nież Na - gro dę Kie row ni ka Ar ty stycz ne go. W tej sa mej ka - te go rii ja za ję łam trze cie miej sce, a Klau dia Fej dyś dru gie. GRAND PRIX fe sti wa lu mi kro - fon do ka rie ry w sty lu re tro oraz apa rat cy fro wy ufun do wa ny przez wy daw nic two Mac Edu ka cja zdo by ła Oli wia Kró li kow ska z Bog dań ca, uczest - nicz ka ka te go rii klas gim na zjal nych. Fe sti wal ten jest waż nym ele men tem w ży ciu wie lu mło dych ar ty stów. Moż na stwier - dzić, że to ich ta ka dro ga do ka rie ry. Kto wie, mo - że kie dyś miesz kań cy Drez den ka bę dą mie li przy jem ność usły szeć wo ka li stę wła śnie z ich miej - sco wo ści kto wie? Twier dzę tak, po nie waż sta ram się pod - kre ślić ak tyw ność człon ków Ze spo łu Mu zy ki Daw - nej Flau to Do lce. Dzia ła on od ma ja 2009 r. i kon cer tu je w ca łej Pol sce oraz w Niem czech. Pra - gnę do dać, że jest on lau re atem Wo je wódz kie go Kon kur su Mu zycz ne go woj. Lu bu skie go oraz Brą - zo wej Har fy Eola 2011 w Ka li szu. Flau to Do lce bie - rze czyn ny udział w Fe sti wa lu Mu zy ki Daw nej w Pel pli nie, Re czu, gdzie jest go spo da rzem ar ty - stycz nym oraz w Warsz ta tach Mu zy ki Daw nej w Ka li szu Po mor skim. Scho la Can to rum jest jed nym z naj bar - dziej pre sti żo wych fe sti wa li w Pol sce, któ ry od by - wa się od trzy dzie stu pię ciu lat w Ka li szu. W ju ry za sia da ją naj wy bit niej si mu zy cy w na szym kra ju: pa ni Aga ta Sa pie cha z Uni wer sy te tu Mu zycz ne go im. Fry de ry ka Cho pi na w War sza wie oraz przed sta wi ciel ka Fun da cji Con cert Spi ri tu el w War sza wie prze wod ni czą ca ju ry; pa ni Kry sty - na Stań czak -Pa ły ga z Mi ni ster stwa Edu ka cji Na ro - do wej; pan To masz Do brzań ski z Aka de mii Mu zycz nej im. Ka ro la Li piń skie go we Wro cła wiu; pan Ja cek Urba niak z Pol skie go To wa rzy stwa Mu - zy ki Daw nej Od dział w War sza wie; pan Mar cin Bor nus -Szczy ciń ski, re pre zen tu ją cy fe sti wal Pie śni Na szych Ko rze ni w Ja ro sła wiu; pan An drzej Rył ko z Uni wer sy te tu Ada ma Mic kie wi cza w Po zna niu, Wy dzia łu Pe da go gicz no -Ar ty stycz ne go w Ka li szu oraz Uni wer sy te tu Łódz kie go; pa ni Ro ma na Agnel 20 TYGIEL maj 2013

21 z Aka de mii Mu zycz nej w Kra ko wie oraz dy rek tor na czel ny i ar ty stycz ny ba le - tu dwor skie go Cra co via Dan za- kon sul tant ds. tań - ca; pa ni Ma ria Pa we lec z Pań stwo wej Szko ły Mu - zycz nej IiII stop nia im. Hen - ry ka Mel ce ra w Ka li szu (se kre tarz ju ry). Dy rek to - rem fe sti wa lu jest pa ni Gra - ży na Dzie dziak. To dość dłu ga, ale jak że im po nu ją ca li sta znaw ców mu - zy ki. W tym ro ku Ze spół Mu zy ki Daw - nej Flau to Do lce, pod kie run kiem pa - na Ada ma De ne ki, po raz trze ci brał udział w fe sti wa lu. Po wie lu mie sią cach prób, ćwi czeń i cięż kiej pra cy uda li śmy się do Ka li sza w skła dzie: Alek san dra Sau er - mann, Agniesz ka Gru ziń ska, Pau li na Stu - be, Da ria Je nek oraz ja Ewa Bu trym. Już pierw sze go dnia po czu ły śmy wspa nia łą at mos fe rę fe sti wa lu. Spo tka ły śmy się z przy ja ciół mi z in nych ze spo łów z róż nych czę ści Polski oraz ich in struk - to ra mi. Pod czas ty go dnia spę dzo ne go w Ka li szu na uczest ni ków fe sti wa lu cze ka ło wie le atrak cji, mię dzy in ny mi: kon cert in au gu ra cyj ny wraz z lau - re ata mi po przed niej edy cji Scho li Can to rum; kon - cert spe cjal ny je dy ne go pro fe sjo nal ne go ba le tu dwor skie go Cra co via Dan za z Kra ko wa; wy sta wa in stru men tów mu zycz nych zro bio nych przez pa - na Ry szar da Do mi ni ka Dę biń skie go ze Świe ra do wa Zdro ju; warsz ta ty, do ty czą ce wy ro bu fle tów pro - wa dzo ne przez nie miec ką fir mę Mol len hau er oraz prze słu cha nia po szcze gól nych uczest ni ków fe sti - wa lu. Koncert galowy festiwalu w Kaliszu Pan Adam Deneka z podopiecznymi z Zespołu Muzyki Dawnej Flauto Dolce na festiwalu w Kaliszu Muzycy zespołu Flauto Dolce Aleksandra Sauermann i Agnieszka Gruzińska Po uda nym wy stę pie nasz ze spół do stał się do kon cer tu ga lo we go, na któ rym od czy ta no wer dykt ju ry. Zdo by ły śmy jed ną z na gród spe cjal - nych. Szczę śli we i za do wo lo ne z przy zna ne go wy - róż nie nia po ty go dniu wró ci ły śmy do do mów. Chcia ła bym, przed sta wia jąc zdję cia, choć w nie - wiel kiej mie rze prze ka zać Pań stwu at mos fe rę tych nie za po mnia nych dni. Ewa Bu trym Ewa Butrym autorka artykułu i muzyk zespołu Flauto Dolce TYGIEL maj

22 KSIĄŻKA, TEATR, FILM NASZE FASCYNACJE Recenzja filmu: Sala Samobójców Ja kiś czas te mu wraz z przy ja ciół ką obej rza łam film Ja na Ko ma sa z 2011 r. pt. Sa - la Sa mo bój ców. Chcia ła bym za chę cić Was, dro dzy czy tel ni cy, do za po zna nia się z je go tre ścią. Do mi nik (w tej ro li Ja kub Gier szał) jest chło pa kiem, któ ry ma za miar przy stą pić do ma tu ry. Ma on bo ga tych ro dzi ców, dro gie ciu chy, mod ne ga dże ty, zna jo mych, kum pli. Jed nak nie ma naj waż niej sze go, a mia no wi - cie za in te re so wa nia ze stro ny ro dzi ców. Mat - ka Do mi ni ka (gra na przez Aga tę Ku le szę) dzień i noc pra cu je ja ko sze fo wa zna nej fir my pro jek tu ją cej naj mod niej sze ubra nia, z ko lei je go oj ciec (w ro lę któ re go wcie lił się Krzysz - tof Pie czyń ski) jest po li ty kiem. Mło dy chło pak od czu wa sa mot ność i brak do ce nie nia ze stro ny ro dzi ców. Uda je się w świat wir tu al ny, gdzie po zna je ta jem ni czą Syl wię (Ro ma Gą - sio row ska). Dziew czy na wpro wa dza go do tak zwa nej Sa li Sa mo bój ców, gdzie imię jest nic kiem, czło wiek awa ta rem, a ży cie grą, z któ rej w każ dej chwi li moż na się wy lo go wać. Do mi nik za głę bia się w no - wy dla sie bie świat. Skut ki te go są tra gicz ne Za rów - no dla nie go jak i lu dzi, któ - rzy go ota cza ją Film jest nie wąt pli - wie od zwier cie dle niem dzi siej sze go świa ta. W po - zor nie do brych do mach, gdzie bo gac two jest wi docz - ne z da le ka, dziec ko czę sto jest za nie dba ne przez ro dzi - ców. Mło dzi lu dzie nie czu ją się ko cha ni i po trzeb ni, przez co po pa da ją w na ło gi, de pre sje czy złe to wa rzy - stwo. My ślę, że film jest war - ty obej rze nia przez mło dzież jak i ro dzi ców, aby zo ba czyć, ja kie błę dy moż na po peł nić, mi mo wiel kiej mi ło ści. Sa la Sa mo bój ców by ła no mi no wa - na do wie lu na gród. Na gro dę Or ła za naj lep - szy mon taż otrzy mał Bar tosz Pie tras, zaś to sa mo wy róż nie nie otrzy mał re ży ser na zwa ny Od kry ciem ro ku. Na gro dę Zło tej Kacz ki zdo - był Ra do sław Ład czuk za naj lep sze zdję cia, na to miast od twór cy głów nych ról: Ro ma Gą - sio row ska i Ja kub Gier szał w ka te go rii naj lep - szy ak tor i ak tor ka. War to ścio wą mu zy kę, któ ra od da je emo cje fil mu, po bu dza we wnętrz ne od czu cia i skła nia do prze my śleń skom po no wał Mi chał Ja ca szek. Tę sztu kę fil mo wą moż na za li czyć do ro man su, thi le ru oraz ani ma cji. We dług mnie, ten jak że in te re su ją cy film, za słu gu je na uwa gę i war to go obej rzeć. Nie któ re sce ny skła nia ją nas do prze my śleń na te mat ży cia, po bu dza ją re flek sje o tym, jak mo gło by ono wy glą dać, co zro bić, by by ło lep - sze. Mło dzi lu dzie, jak i do ro śli mo gą wie le się z nie go na uczyć. Ży cie to nie jest gra, nie moż na usu nąć kon ta i za - ło żyć no we go. Trze ba dbać o to, co jest nam da - ne przez los, pie lę gno wać mi łość, przy jaźń i wię zi, któ re two rzo ne są mie sią - ca mi lub na wet la ta mi. Dbaj my o to, co tak na - praw dę jest naj waż niej sze w na szym ży ciu. Ewa Bu trym Klau dy na Gil 22 TYGIEL maj 2013

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11 SPIS TRE ŚCI WSTĘP.....................................................9 ROZ DZIAŁ I ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI.......................11 1. TEO RIE OR GA NI ZA CJI A NA UKI O ZAR ZĄ

Bardziej szczegółowo

Wilno: magia historii

Wilno: magia historii Wilno: magia historii Są miejsca magiczne na ziemi, ale drugiego takiego jak Wilno nie ma JAROSŁAW DUMANOWSKI Wil no by ło i jest mia stem ma gicz - nym, nie zwy kle waż nym dla wszyst kich za miesz ku

Bardziej szczegółowo

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Europejski Dzień Wiosny Eu ro pej ski Dzień Wio sny w Szko le Pod sta wo wej nr 59 im. Ja na Ma tej ki w kla sach na ucza nia zin te gro wa ne go za ini cjo wa li na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li?

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Drę czy ciel nie jest ani ta ki zły, ani ta ki sil ny, na ja kie go wy glą da. Sam, bez po mo cy dzie ci, drę czy ciel jest ni kim. q Si ła drę czy cie la bie rze

Bardziej szczegółowo

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni?

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? 2 Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? biuletyn informacyjny dotyczący ochrony praw pracowników USTA WA z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze

Bardziej szczegółowo

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych BE ATA DZIE WIĘC KA Głów nym za da niem wy cho waw czo dy - dak tycz nym re ali zo wa nym przez pla - ców ki przed szkol ne jest stwo rze

Bardziej szczegółowo

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Zajęcia zgodne z niniejszym konspektem przeprowadzono z uczniami klasy I gimnazjum podczas Klubu Młodego Odkrywcy DawBas, działającego przy Zespole Szkół w Górsku.

Bardziej szczegółowo

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się ZE ŚWIATA Wspieranie rozwoju dziecka na Litwie Na świe cie za uwa ża się wy raź ną ten den cję do wspie ra nia roz wo ju dziec ka. Uza leż nio ne jest to jed nak od tra dy cji edu ka cyj nych, kul tu ro

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

w umowach dotyczących

w umowach dotyczących Niezbędne postanowienia w umowach dotyczących utworów audiowizualnych Produkcja utworu audiowizualnego wymaga nie tylko sporych nakładów finansowych i organizacyjnych, ale również współpracy wielu podmiotów

Bardziej szczegółowo

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą,

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą, DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Ratujmy kasztanowce Metoda projektu Istota metody projektów polega na tym, że grupa osób uczących się samodzielnie inicjuje, planuje i wykonuje pewne przedsięwzięcia, a następnie

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia masazyk_layout 1 10/9/13 2:29 PM Page 1 Ćwi cze nie Spo sób wy ko na nia Ma su je te ra peu ta lub sa mo dziec ko ko lej no każ dą rę kę od od ra mie nia w kie run ku dło ni po stro nie ze wnętrz nej ra

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp ZANIM SIĘ ZAPRZYJAŹNISZ DZIESIĘĆ CECH PRAWDZIWEJ PRZYJAŹNI... 18

Spis treści. Wstęp ZANIM SIĘ ZAPRZYJAŹNISZ DZIESIĘĆ CECH PRAWDZIWEJ PRZYJAŹNI... 18 Spis treści Wstęp.................................................................... 7 Po co nam przyjaźnie?.................................................... 7 Kim jestem? Moje wewnętrzne JA....................................

Bardziej szczegółowo

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Rozdział 1 Lu dzie uwa ża ją, że... In na książ ka dla na sto lat ków Więk szość lu dzi uwa ża, że nie je ste ście w sta nie zro zu mieć te go, co przed sta

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia Gwarantowana Renta Kapitałowa Ogólne warunki ubezpieczenia OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA GWARANTOWANEJ RENTY KAPITAŁOWEJ GRK/R/4/2007 1. DE FI NI CJE Ile kroć w ni niej szych ogól nych wa run kach

Bardziej szczegółowo

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim Jaki podatek zapłaci twórca? Zbliża się czas rozliczenia z fiskusem. Wielu twórcom rozliczenia podatkowe mogą nastręczać trudności, zwłaszcza, gdy prowadzą kilka rodzajów działalności, albo osiągają przychody

Bardziej szczegółowo

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny Ogól ne za sa dy za miesz cza nia ogło szeń wy mia ro wych i re klam w Par kie cie i je go do dat kach oraz wkład ko wa nia I. PO STA NO WIE NIA OGÓL NE 1 Ile kroć w ni niej szych za sa dach ogól nych

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Wojciech Świątek Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Praktyczne wskazówki dla specjalistów ds. ochrony środowiska Ochrona środowiska VERLAG DASHÖFER www.dashofer.pl Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp.

Bardziej szczegółowo

Przywracanie PAMIĘCI. GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17. godz Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY

Przywracanie PAMIĘCI. GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17. godz Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY Przywracanie PAMIĘCI GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17 godz. 17.00 Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY Opracowanie Karol Chwastek Prace ze zbiorów Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do

Bardziej szczegółowo

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry Tomasz LATAWIEC członek SIDiR Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry pod ziem nej miesz czą się w sze ro ko ro zu mia nej dzie - dzi nie in ży nie rii sa ni tar nej i ochro nie śro

Bardziej szczegółowo

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji czwartek, 14 sierpnia 2014 Z życia Gminy 3 Pra co wi te la ta W cią gu mi ja ją cej ka den cji (2010 2014) wój ta Zbi gnie wa Grzy ba i rad nych Gmi ny dzię ki wspar ciu środ ków ze wnętrz nych uda ło

Bardziej szczegółowo

1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej

1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej 1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej MałgorzataChojak Lublin Współpraca rodziców i nauczycieli trud ne, waż ne i ko niecz ne za da nie N ie ule ga wąt pli wo ści pi sze M. Ło boc ki iż współ

Bardziej szczegółowo

250 pytań rekrutacyjnych

250 pytań rekrutacyjnych 250 pytań rekrutacyjnych które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi 250 pytań rekrutacyjnych, które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi Autorzy Katarzyna Chudzińska dyrektor zarządzający zasobami ludzkimi

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2010 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Statut Zwi zku Kynologicznego w Polsce 2/ 1 STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Roz dzia³ I Po sta no wie nia og l ne 1 Sto wa rzy sze nie no si na zw Zwi zek Ky no lo gicz ny w Pol sceµ zwa ny

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od.

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI Rozdział Blokada nadgarstka PODSTAWY Blo ka da nad garst ka po le ga na znie czu le niu trzech ner wów: pro mie nio we go, po środ ko we go oraz łok cio we go. 1. Nerw łok cio wy ma ga łąz kę czu cio wą

Bardziej szczegółowo

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach BAR BA RA WOY NA ROW SKA, MA RIA SO KO OW SKA, MAG DA LE NA WOY NA ROW SKA -SO DAN Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach W nowej podstawie programowej kszta³cenia

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych Ubezpieczenie Składki OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA SKŁAD KI US/J/3/2007 Ni niej sze ogól ne wa run ki ubez pie cze nia sto su je się wy

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ogólne Warunki Ubezpieczenia Ryzyka Śmierci lub Kalectwa

Bardziej szczegółowo

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon -

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon - 1 Plan wy ni ko wy Pol ska we współ - cze snym świe cie NA TO od zim nej woj ny do współ - ist nie nia In te gra cja eu ro - pej ska Pol ska w sys te - mie po li tycz nym i go spo dar czym Świat współczesny

Bardziej szczegółowo

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA w po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w STOCZ NI GDYNIA S.A., pro wa dzo nym na pod sta wie prze pi sów usta wy z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze gól

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejk z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Instrukcja dla zdajàcego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Spraw dê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 11 stron (zadania

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

u j e d n o l i co ny te kst u staw y

u j e d n o l i co ny te kst u staw y CIT NOWE PRAWO 2012 u j e d n o l i co ny te kst u staw y Czwartek nr 302 (9118) 29 grudnia 2011 TOMASZ WAWER Czwartek G 2 CIT 2012 29 grudnia 2011 rp.pl/prawo Ujednolicony tekst ustawy o podatku dochodowym

Bardziej szczegółowo

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Lublin moje miasto Forum edukacyjne (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Ome to dzie pro jek tu sły szał chy ba każ dy z nas. Wie

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia. Ogólne warunki dodatkowego ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego i całkowitego inwalidztwa w wyniku nieszczęśliwego wypadku Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 Rada Unii Europejskiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 1 Autorzy: Aleksander Parzych, Aureliusz Wlaź Projekt graficzny serii: Techna Studio www.techna.pl Zdjęcia na okładce i w tekście: The Audiovisual

Bardziej szczegółowo

StReFA UmIeJętnoścI CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2!

StReFA UmIeJętnoścI CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2! O szkolnictwie dualnym i Programie K2 (Kariera i Kompetencje) rozmawiano podczas Konferencji z udziałem minister Joanny Kluzik-Rostkowskiej CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2! KatowicKa specjalna strefa ekonomiczna wraz

Bardziej szczegółowo

potrzebna jest wiedza o umyśle?

potrzebna jest wiedza o umyśle? Dlaczego przedszkolakom potrzebna jest wiedza o umyśle? MAR TA BIA ŁEC KA -PI KUL, AR KA DIUSZ BIA ŁEK Gdy na zy wa my dziec ko ma łym psy cho lo - giem i mó wi my, że ma na iw ną wie dzę o umy śle, czy

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym szpachelka (15 cm) NARZĘDZIA piła długa linijka drobnoziarnisty papier ścierny nóż z wymiennym ostrzem kuweta na zaprawę kuweta na klej

Bardziej szczegółowo

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej aparatura i technika Dr n. farm. Sławomir Wilczyński Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego z OML w Sosnowcu, SUM w Katowicach Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa

Bardziej szczegółowo

FIDIC a polskie regulacje prawne czy stosowanie warunków kontraktowych FIDIC przeszkadza w sprawnej realizacji kontraktów?

FIDIC a polskie regulacje prawne czy stosowanie warunków kontraktowych FIDIC przeszkadza w sprawnej realizacji kontraktów? Tomasz LATAWIEC Członek Zarządu SIDiR FI DIC a pol skie re gu la cje praw ne. Od dłu ższe go cza su w śro do wi sku in fra struk tu ral nym trwa dys ku sja na te mat te go, czy wa run ki kon trak to we

Bardziej szczegółowo

www.nie bo na zie mi.pl

www.nie bo na zie mi.pl Nie bo Na Zie mi www.nie bo na zie mi.pl Kon rad Mi lew ski Wszel kie pra wa za strze żo ne. Nie au to ry zo wa ne roz po wszech nia nie ca ło ści lub frag men tu ni niej szej pu bli ka cji w ja kiej kol

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 46 Wybrane problemy dojrzałości szkolnej. * Wojciech Brejnak. 52 Atmosfera w klasie czynnik ważny czy też nie * Ewa Zagórska

SPIS TREŚCI. 46 Wybrane problemy dojrzałości szkolnej. * Wojciech Brejnak. 52 Atmosfera w klasie czynnik ważny czy też nie * Ewa Zagórska 82020300905005 SPIS TREŚCI 4 Od Re dak cji TEORETYCZNE PODSTAWY EDUKACJI 5 Optymalizacja systemu edukacji wczesnoszkolnej (część II) * Gabriela Kapica 10 Szkoła wiejska w środowisku * Jolanta Junkiert

Bardziej szczegółowo

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem War sza wa 2010 Pro jekt okład ki Do ro ta Za jąc Zdję cie na okład ce Wojciech Sternak Opra co wa nie re dak cyj ne Iza bel la Skrzecz Re dak cja

Bardziej szczegółowo

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE Pu bli ka cja po wsta ła w ra mach pro jek tu re ali zo wa ne go z do fi nan so wa niem NFOŚiGW w ra mach pro gra mu prio ry te to we go Edu ka cja eko lo gicz na Lider projektu: Wyż sza Szko ła Eko lo

Bardziej szczegółowo

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so -

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so - Metoda projekt w badawczych Me to da pro jek t w jest spo so bem wspie ra nia ak tyw ne go za an ga o wa nia i ce lo we go ucze nia siê oraz roz wo ju in te lek tu al ne go, a dla nie kt rych na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe Niezbędnik finansowy Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel Produkty oszczędnościowe Pro duk ty ofe ro wa ne przez ban ki są two rzo ne z my ślą o klien tach i ich po - trze bach. Planując co miesiąc

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi

Bardziej szczegółowo

Sze ścio la tek w szko le

Sze ścio la tek w szko le TEORETYCZNE PODSTAWY EDUKACJI Sze ścio la tek w szko le Kon cep cja wdra Ŝa nej re for my pro gra mo wej trak tu je kształ ce nie ogól ne ja ko fun da ment do dal sze go wszechstronnego roz wo ju dziec

Bardziej szczegółowo

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Mi ro sław No wak, Ja cek Za jąc In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Wy daj ność sys te mów dys try bu cji

Bardziej szczegółowo

Koncepcje i strategie logistyczne

Koncepcje i strategie logistyczne Ewa Ku liń ska 1 Agniesz ka Do rn fel d 2 Za rzą dza nie ry zy kiem pro ce sów lo gi stycz nych - studium przypadku 3 Przed mio tem pu bli ka cji jest oce na ry - zy ka to wa rzy szą ce go re ali za cji

Bardziej szczegółowo

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da postęp hodowlany Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da Ho dow la to skom pli ko wa ny, dłu go trwa

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Język polski Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Język polski Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Język polski Poziom podstawowy Listopad 2010 Mo del za wie ra prze wi dy wa ne od po wie dzi. Od po wie dzi zda ją ce go mo gą przy bie rać róż ną

Bardziej szczegółowo

Układanie wykładzin podłogowych

Układanie wykładzin podłogowych Układanie wykładzin podłogowych Sposoby układania Sposób układania Układanie swobodne Zastosowanie Zalety Wady W małych pomieszczeniach, tam gdzie wystarcza jeden arkusz lub rzadko odwiedzanych Szybkie

Bardziej szczegółowo

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej 3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej Te mat: Pod sta wo we ćwiczenia gimnastyczne Zbiór ka, przy wi ta nie, po da nie te ma tu i celów zajęć. Za po znanie dzieci z za sa da mi bez

Bardziej szczegółowo

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej

za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej Kształcenie na etapie edukacji wczesnoszkolnej ma charakter edukacji zintegrowanej. Jest łagodnym przejściem od wychowania przedszkolnego do edukacji

Bardziej szczegółowo

Pro to kół Zwy czaj ne go Ogól ne go Ze bra nia Pol skie go. dnia 1 wrze śnia 2010 r. w Pu ła wach. Po rzą dek ze bra nia: Prze bieg Ze bra nia:

Pro to kół Zwy czaj ne go Ogól ne go Ze bra nia Pol skie go. dnia 1 wrze śnia 2010 r. w Pu ła wach. Po rzą dek ze bra nia: Prze bieg Ze bra nia: Wiadomoœci Parazytologiczne 2010, 56(4), 355 359 Copyright 2010 Polskie Towarzystwo Parazytologiczne Pro to kół Zwy czaj ne go Ogól ne go Ze bra nia Pol skie go To wa rzy stwa Pa ra zy to lo gicz ne go,

Bardziej szczegółowo

Kandydatka do Rady Miasta TAK. BĘDZIN 2010 plus. Okręg wyborczy nr 2 Śródmieście Warpie. lista nr 27. miejsce na liście.

Kandydatka do Rady Miasta TAK. BĘDZIN 2010 plus. Okręg wyborczy nr 2 Śródmieście Warpie. lista nr 27. miejsce na liście. Kandydatka do Rady Miasta TAK BĘDZIN 2010 plus Okręg wyborczy nr 2 Śródmieście Warpie lista nr 27 1 miejsce na liście Anna Koczur Sza now ni Pań stwo Mam za szczyt ubie gać się o man dat rad nej Ra dy

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki Elżbieta Judasz Prawo pra cy pierwsze kroki War sza wa 2012 Aktualizacja Katarzyna Piecyk Pro jekt okład ki www.jsphoto.eu Opra co wa nie re dak cyj ne Izabella Skrzecz Opra co wa nie ty po gra ficz ne

Bardziej szczegółowo

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Mi chał Gra bia, Grze gorz So ko łow ski, Piotr Ho łu bo wicz In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia GS1 Polska Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Śle dząc

Bardziej szczegółowo

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele 1 3Przyj 0 1cie W E S E L N E 58 magazyn wesele 1 3 Tortowy zawr t g 0 0owy C o fantazjach w 0 2wiecie s 0 0odko 0 2ci C u kier ni czy 0 2wiat roz wi ja si 0 1 w b 0 0y ska wicz - nym tem pie, ofe ru j

Bardziej szczegółowo

Bliskie i dalekie krajobrazy sportu program alternatywny

Bliskie i dalekie krajobrazy sportu program alternatywny MAGDALENA BREŃKO, KATARZYNA RESZTA Bliskie i dalekie krajobrazy sportu program alternatywny Prezentujemy kolejny autorski program wyróżniony w IV edycji konkursu na Alternatywne programy realizacji wychowania

Bardziej szczegółowo

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK.

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK. PRZEWODNIK Rozdzia³ 1, str. 1 SKUTECZNE ZARZ DZANIE SPÓ DZIELNI MIESZKANIOW Spis treœci 1. PRZEWODNIK 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 43 Metody nauczania języka obcego. * Izabela Kabzińska. 50 Maski karnawałowe. * Joanna Syndoman. 52 Wyprawa naukowa, od której boli głowa

SPIS TREŚCI. 43 Metody nauczania języka obcego. * Izabela Kabzińska. 50 Maski karnawałowe. * Joanna Syndoman. 52 Wyprawa naukowa, od której boli głowa 82020300901001 SPIS TREŚCI 4 Od Re dak cji TEORETYCZNE PODSTAWY EDUKACJI 5 Wychowanie estetyczne w szkole * Agnieszka Konarczak-Stachowiak 10 Dziecko a edukacja muzyczna * Katarzyna Wojciechowska 43 Metody

Bardziej szczegółowo

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 2 Przydatne pojęcia Czas pra cy to czas, w któ rym po zo sta jesz w dys - pozycji

Bardziej szczegółowo

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w I. DEKLARACJA WYDAWCY II. OKREعLENIA Ago ra SA, wy daw ca Ga ze ty Wy bor czej wiad czy kom plek so wà usùu gو Ne kro lo gi, po le ga jà cà na za miesz cza niu ne

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Ćwi cze nia na to rze prze szkód wrot ki, ro we ry, kół ka hu la - ho op, słup ki, ła wecz ki, rów no waż nia Zbiór ka na

Bardziej szczegółowo

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA hodowla Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Kontrola inbredu Terminem inbred, chów wsobny albo kojarzenie krewniacze określa się kojarzenia spokrewnionych

Bardziej szczegółowo

Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów

Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów Mi ro sław An to no wicz, Hen ryk Zie la skie wicz Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów Bran ża au to mo ti ve wy ko rzy stu je no wo cze sne roz wią za nia lo gi stycz ne,

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 Na świe cie trwa ci cha re wo lu cja: zmie nia się ro la ko biet w no wych tech no lo giach. Ich wpływ, do tych czas nie wiel ki, za czy

Bardziej szczegółowo

XXV Międzynarodowy SALON EDUKACYJNY

XXV Międzynarodowy SALON EDUKACYJNY XXV Międzynarodowy SALON EDUKACYJNY Salon Szkół Wyższych Idee, dla których warto się uczyć! Salon Liceów i Szkół Zawodowych salon.perspektywy.pl, salon.perspektywy.pl Mię dzy na ro do wy to największe

Bardziej szczegółowo

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym.

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym. Sztuka i komputer Jak już wie cie, za po mo cą kom pu te ro wych pro gra mów gra ficz nych moż na wy ko ny wać róż ne dzie ła pla stycz ne, czy li two rzyć gra fi kę kom pu te ro wą. Ta ki ob raz moż na

Bardziej szczegółowo

Ubie gło rocz na, wie lo wy mia ro wa pro mo cja Idy na kon ty nen cie ame ry kań skim przy czy ni ła się do suk -

Ubie gło rocz na, wie lo wy mia ro wa pro mo cja Idy na kon ty nen cie ame ry kań skim przy czy ni ła się do suk - Utrzymać dobry czas Oscarowy sukces Idy uświadomił nam, że o powodzeniu polskiego filmu za granicą decyduje wiele czynników. Oprócz niezaprzeczalnie walorów artystycznych, ważne są: odpowiednia promocja

Bardziej szczegółowo

Osta nie przy go to wań no wych

Osta nie przy go to wań no wych XXVIII Seminarium Techniczne PSWNA W ocze ki wa niu na no we do ku men ty tech nicz ne Najbliższe miesiące przyniosą długo wyczekiwane przez branżę drogową zmiany w dokumentach technicznych. Eksperci,

Bardziej szczegółowo

Układanie paneli z PCV

Układanie paneli z PCV Układanie paneli z PCV Wybór paneli 1. Panele z PVC są produktem gotowym do użytku. Można kłaść je we wszystkich rodzajach pomieszczeń. Szczególnie dobrze sprawdzają się w pomieszczeniach wilgotnych (łazienki,

Bardziej szczegółowo

Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym?

Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym? Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym? Dziecko sześcioletnie rozpoczyna naukę czytania i pisania. W tym okresie po raz pierwszy podejmuje również wiele innych zadań, w wykonywaniu których

Bardziej szczegółowo