Wprowadzenie do systemu Windows 2000 Professional

Transkrypt

1 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona 1 Ćwiczenie nr 1 Wprowadzenie do systemu Windows 2000 Professional Windows 2000 Professional łączy niezawodność i bezpieczeństwo dostarczane przez Windows NT 4.0 oraz łatwość obsługi Windows Architektura Windows 2000 System operacyjny Windows 2000 jest oparty na technologii Windows NT. Składa się z dwóch warstw : trybu użytkownika i trybu jądra. 1.1 Warstwa użytkownika - jest nieuprzywilejowana to w niej wykonywane są aplikacje interaktywne i procesy. Warstwa ta jest całkowicie odizolowana od sprzętu, a dostęp do zasobów odbywa się poprzez usługi wykonawcze warstwy jądra. 1.2 Warstwa jądra - jest uprzywilejowana w niej są wykonywane usługi i procesy należące do systemu i jądra systemu. Tryb jądra ma pełną kontrolę nad sprzętem i udostępnia go procesom trybu użytkownika. Tryb ten sprawuje ochronę nad stabilnością środowiska systemu operacyjnego i kontroluje zasoby sprzętowe. 2. Architektura pamięci W Windows 2000 ma 32-bitową pamięć, która zapewnia stabilne środowisko dla uruchamianych aplikacji. Windows 2000 Professional i Windows 2000 Server mogą adresować do 4 GB pamięci.. Pamięć wirtualna to połączenie fizycznej pamięci RAM z zaalokowanym miejscem na dysku twardym. Obszary dysku wykorzystywane dla pamięci wirtualnej są nazwane plikiem stronicowania. Windows tworzy plik stronicowania o rozmiarze 1,5 raza większym niż ilość fizycznej pamięci RAM dostępnej podczas instalacji. Menadżer pamięci wirtualnej (VMM) zarządza pamięcią wirtualną przenosząc strony (bloki pamięci o rozmiarze 4 KB) do i z fizycznej pamięci RAM, w miarę potrzeb aktywnych procesów. Windows 2000 Professional umożliwia zmianę rozmiaru pliku stronicowania ( zwanego też plikiem wymiany) i jego położenia. Rozmiar pliku stronicowania można sprawdzić w Panelu Sterowania /System / zakładka Zaawansowane / Opcje wydajności 3. Partycja startowa i partycja systemowa Partycja systemowa jest to aktywna partycja podstawowa dysku twardego. Na partycji systemowej znajdują się pliki specjalne: NTLDR, BOOT.INI, NTDETECT.COM, NTBOOTDD.SYS (tylko w przypadku uruchomienia z kontrolera SCSI z wyłączonym na płycie BIOS-em), BOOTSECT.DOS (używany tylko jeśli na dysku istnieje poprzedni sektor rozruchowy). W pierwszym sektorze dysku twardego (sektor 1, cylinder 0, głowica 0) jest umieszczony Główny rekord Startowy MBR (Master Boot Record). MBR zawiera kod wykonywalny zwany głównym kodem startowym, podpis dysku oraz tablicę partycji. Posiada zatem wszystkie informacje potrzebne do uruchomienia systemu operacyjnego. BIOS ładuje MBR do pamięci, uruchamia go i przekazuje sterowanie programowi NTLDR. Partycja startowa to z niej ładuje się jadro, przechowywane w katalogu System32 w postaci pliku NTOSKRNL.EXE. Pozostałe katalogi znajdujace się na partycji startowej : WINNT, Program Files, Documents and Settings, Temp. Katalogi te, z wyjątkiem ukrytego pliku

2 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona 2 PAGEFILE.SYS, znajdującego się w katalogu macierzystym partycji startowej, składają się na partycję startową. Plik PAGEFILE.SYS powinien mieć rozmiar zainstalowanej w komputerze pamięci RAM, używany jako pamięć wirtualna komputera. 4. Plik boot.ini Plik boot.ini jest zwykłym plikiem tekstowym informującym NTLDR, jakie systemy operacyjne są zainstalowane w komputerze, gdzie się znajdują, który z nich powinien zostać domyślnie uruchomiony oraz jaki ma być czas oczekiwania na dokonanie wyboru. W pliku boot.ini można użyć kilku przełączników np. /basevideo uruchamia system operacyjny ze standardowymi sterownikami VGA. Tę metodę uruchamiania obsługują wszystkie karty graficzne VGA /maxmem:x ogranicza ilość pamięci, jaka może zostać użyta przez Windows Przełącznik ten używany jest gdy podejrzewa się używanie uszkodzonych kości pamięci /debug ładuje debugger, dzięki czemu można go użyć po nawiązaniu połączenia z serwerm /sos wyświetla na ekranie wszystkie ładowane sterowniki urządzeń. Używany do wyszukiwania urządzenia mogącego powodować problemy z siecią. /baudrate=xx - Używane do debuggowania. Ustawia prędkość transmisji podczas debuggowania serwera. Automatycznie zostanie użyta także opcja /debug. /crashdebug Ładuje debugger, ale nie uruchamia go aż do momentu wystąpienia błędu jądra Windows 2000 debugport=comx Wybiera port komunikacyjny używany do debuggowania. Automatycznie zostanie użyta także opcja /debug. /fastdetect=comx program ntdetect.com nie próbuje wykryć myszy w podanym porcie komunikacyjnym. Ten przełącznik jest używany wtedy, gdy do portu szeregowego jest podłączony kabel sterujący UPS-em /notebug wyłącza debuggowanie /numpoc=x ogranicza ilość procesów używanych w wieloprocesorowym systemie /pae włącza rozszerzenie adresu fizycznego Przykładowy plik boot.ini [boot loader] timeout=30 default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\winnt [operating systems] multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\winnt="microsoft 2000 Professional" /fastdetect Windows Posiada on dwie sekcje pierwsza boot loader definuje czas wyświetlania menu startowego oraz domyślny system operacyjny, który należy załadować. Sekcja Operating systems zawiera wyszczególnione systemy operacyjne zainstalowane na komputerze.

3 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona 3 Multi lub SCSI definuje którą z magistral (IDE, SCSI) wykorzystuje system przy dostępie do parycji systemowej Windows Pierwszy kontroler IDE oznaczmy multi(0), a drugi multi(1). Disk identyfikator SCSI urządzenia końcowego. Disk dla urządzeń multi jest zawsze równy zero. Rdisk definiuje urządzenie dyskowe podłączone do kontrolera multi. Pierwszy napęd magistrali kontrolera jest urządzeniem 0, drugi urządzeniem 1. Partition definiuje partycję dysku z której startować będzie system operacyjny. 5. Systemy plików System Windows 2000 obsługuje cztery systemy plików używanych na dyskach zapisywalnych: NTFS oraz trzy rodzaje systemu plików FAT (file allocation table): FAT12, FAT16 oraz FAT32. Windows 2000 obsługuje także dwa systemy plików używanych na dyskach CD-ROM oraz cyfrowych dyskach wideo (DVD): CDFS (Compact Disc File System) oraz UDF (Universal Disk Format). W każdym komputerze można używać systemu FAT16, FAT32, NTFS lub dowolnej ich kombinacji, jednakże w jednym woluminie może być zainstalowany tylko jeden system plików. Cechy systemu FAT : Dostępny w systemach MS-DOS, OS/2 i Windows 95/98/NT/2000 Format nazw plików 8.3 W Windows 95/98/NT/2000 możliwe jest nadawanie plikom nazw do 255 znaków Nie ma lokalnych zabezpieczeń Rozmiar pliku nie większy niż 4 GB System ten jest najmniej wydajny, ale gwarantuje największą kompatybilność. Zmiana systemu FAT na FAT32 (32 bitowa wersja systemu FAT) lub NTFS może zwiększyć efektywne wykorzystanie pojemności nawet o 30%. FAT nie pozwala na określenie praw dostępu do poszczególnych plików i katalogów. Woluminy FAT16 o rozmiarze pomiędzy od 2 do 4 GB korzystają z klastrów o rozmiarze 64 KB, natomiast w systemie FAT32 woluminy o rozmiarze od 256 MB do 8 GB używają klastra o wielkości 4 KB. Największy plik, jaki może zostać utworzony w woluminie FAT32, ma rozmiar 4 GB minus 2 bajty. Cechy systemu NTFS: Dostępny wyłącznie w Windows NT, Windows 2000 Nazwy plików do 255 znaków Automatyczne generowanie nazw plików w formacie 8.3, aby umożliwić aplikacjom w systemie MS-DOS pracę z plikami o długich nazwach Dostępne zabezpieczenia lokalne Wymaga 2 MB przestrzeni na dysku. Nie jest zalecany dla dysków o małej pojemności Klastry o rozmiarach od 512 bajtów do 64 KB Dopuszczalny rozmiar partycji w NTFS ma 2 terabajty. Dostępny mechanizm quoty tzn. przydzielenie danemu użytkownikowi do wykorzystania określonego miejsca na dysku.

4 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona 4 Wady NTFS Niekompatybilny z większością systemów operacyjnych Na małych dyskach NTFS się nie sprawdza przy zapisie niewielkich plików okazuje się że dostęp do danych trwa dłużej niż na partycjach FAT16 i FAT32 6. Atrybuty plików oraz katalogów Każdy katalog oraz plik posiadają cztery specjalne atrybuty, których Windows używa do kontroli dostępu. Nowo utworzony plik ma wszystkie atrybuty domyślnie wyłączone. Atrybut tylko do odczytu (Read- only) uniemożliwia zmianę zawartości pliku czy katalogu przez użytkownika. Użytkownik może zmieniać atrybuty obiektów o ile sam je stworzył, lub które może modyfikować. Atrybut ukryty (Hidden) powoduje że ikona pliku nie jest wyświetlana w oknie Eksploratora ( otworzyć taki plik można jeżeli znasz jego nazwę) Atrybut systemowy (System) Windows nadaje niektórym plikom atrybut System, co powoduje że nie są wyświetlane w Eksploratorze, dopóki nie ustawisz odpowiednich opcji powodujących ich wyświetlenie. Atrybut Archiwalny (Archive) są nim oznaczone pliki, których zawartość zmieniła się od czasu wykonywania ostatniej kopii bezpieczeństwa 7. Szyfrowanie i deszyfrowanie plików Szyfrowanie systemu plików EFS (Encrypting File System) jest technologią umożliwiającą przechowywanie zaszyfrowanych plików w woluminach NTFS. Proces szyfrowania i deszyfrowania jest niewidoczny dla użytkownika następuje w momencie zapisywania i otwierania plików. Dla każdego użytkownika komputera generowany jest oddzielny klucz, tak aby nikt inny nie mógł otworzyć zaszyfrowanych plików ( oczywiści o ile nikt nie zaloguje się pod nazwą użytkownika, który zaszyfrował dany plik i poda jego hasło) Szyfrowanie plików i folderów w linii poleceń Cipher /e nazwa_pliku lub folderu Lub Używając Eksploratora, zaznacz plik lub folder, który ma być zaszyfrowany kliknij go prawym przyciskiem myszki wybierz Właściwości, przejdź na zakładkę Ogólne / Zaawansowane. Na ekranie pojawi się okno Atrybuty zaawansowane należy zaznaczyć opcję Szyfruj zawartość, aby zabezpieczyć dane Chcąc odszyfrować plik należy odznaczyć opcję Szyfruj zawartość, aby zabezpieczyć dane 8. Kompresja danych Kompresja danych pozwala zaoszczędzić miejsce na dysku. Może być stosowana tylko i wyłącznie w przypadku dysków z systemem NTFS. Aby skompresować wybrany folder, zaznacz go, kliknij go prawym przyciskiem myszki i z menu wybierz Właściwości. Przejdź na zakładkę Ogólne / Zaawansowane. Na ekranie pojawi się okno Atrybuty zaawansowane. Zaznacz opcję Kompresuj zawartość, aby zaoszczędzić miejsce na dysku 9. Zarządzanie plikami i folderami Korzystanie z Eksploratora Windows Eksplorator Windows to najczęściej wykorzystywane narzędzie do pracy z folderami i plikami. W systemie Windows 2000 Professional Eksplorator Windows znajduje się w folderze Akcesoria. Kolumny Eksploratora Windows można łatwo dodać, usunąć,

5 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona 5 przestawić, sortować, powiększyć i pomniejszyć poprzez kliknięcie nagłówka dowolnej kolumny prawym przyciskiem myszy. Operacje na obiektach Zaznaczanie obiektów Pojedynczy obiekt wybieramy klikając raz myszką, większą liczbę obiektów zaznaczamy używając dodatkowo klawisza [Shift] lub [Ctrl]. [Shift] używamy aby zaznaczyć grupę sąsiadujących ze sobą plików, zaznaczamy pierwszy plik, wciskamy przycisk [Shift] i przytrzymujemy go, następnie zaznaczamy ostatni obiekt. Wszystkie pliki znajdujące się pomiędzy nimi zostaną zaznaczone. [Ctrl] używamy aby zaznaczyć grupę plików, które są porozrzucane po całym katalogu, zaznaczamy pierwszy plik, wciskamy i przytrzymujemy klawisz [Ctrl], następnie klikamy kolejne pliki, które chcemy zaznaczyć. Jeżeli któryś z plików zaznaczyliśmy omyłkowo, cały czas trzymamy wciśnięty klawisz [Ctrl] klikamy go ponownie. Inny sposób (tzw.markiza) wyboru grupy obiektów polega na utworzeniu za pomocą myszki prostokąta, w którego polu zaznaczone będą wszystkie obiekty. Metodę z prostokątem do zaznaczania grupy obiektów można również zastosować przy wciśniętym klawiszu [Ctrl]. Jeżeli chcemy szybko zaznaczyć wszystkie pliki w danym folderze, naciskamy kombinację klawiszy [Ctrl]+A (możemy wybrać też z menu Eksploratora polecenie Edycja/ Zaznacz wszystko ) Tworzenie nowych obiektów Klikamy prawym przyciskiem myszy w oknie folderu, w którym chcemy utworzyć nowy folder. Z menu kontekstowego wybieramy podmenu Nowy/Folder Z menu edycja wybieramy Nowy/Folder. Nie klikając nigdzie myszą wpisujemy nazwę nowego folderu i naciskamy Enter Zmiana nazwy obiektów Klikamy prawym przyciskiem myszy na ikonce folderu, któremu chcemy zmienić nazwę, z menu kontekstowego wybieramy polecenie Zmień nazwę. Klikamy dwukrotnie nazwę umieszczoną pod jego ikonką. Usuwamy starą nazwę i wpisujemy nową za pomocą klawiatury Kopiowanie obiektów Podczas kopiowania dany obiekt pozostaje nie zmieniony w folderze źródłowym, a jego kopia zostaje przeniesiona do foldera docelowego. Podczas kopiowania w obrębie tego samego napędu należy trzymać wciśnięty klawisz [Ctrl] gdyż w przeciwnym przypadku obiekt zostanie przeniesiony do innego foldera. Podczas kopiowania przy ikonie obiektu pojawia się mały znaczek "+" oznaczający proces kopiowania. Do kopiowania plików można wykorzystać również Schowek. Po zaznaczaniu danego pliku kopiujemy go do pamięci podręcznej za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl][C]. Następnie zawartość Schowka możemy skopiować do dowolnego foldera. W tym celu zaznaczamy odpowiedni folder i wklejamy obiekt klawiszami [Ctrl][V]. Opcja ta znajduje się także w menu Edycja. Przenoszenie obiektów Jest to usunięcie pliku z jednego foldera i zapisanie go w innym. W obrębie tego samego napędu Eksplorator domyślnie wykonuje operację przenoszenia. Należy zaznaczyć dany

6 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona 6 obiekt i przeciągnąć go za pomocą myszki do foldera, w którym ma się znaleźć. Do przenoszenia obiektów można także posłużyć się schowkiem. W takim przypadku zaznaczamy żądany obiekt i wycinamy go za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl][X] lub przez polecenie z menu Edycja/Wytnij. Wycięte w ten sposób pliki można wklejać do wybranych folderów (nawet większej liczby) w dowolnych napędach: wystarczy kliknąć żądany folder i wkleić plik za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl][V].Czynność tę możemy wykonać wykorzystując opcję menu Edycja Wklej. Usuwanie obiektów Klikamy prawym przyciskiem myszy na ikonce pliku, który chcemy usunąć i wybieramy z menu polecenie Usuń Zaznaczamy dany obiekt i z menu Plik wybieramy Usuń Zaznaczamy obiekt i naciskamy klawisz Delete na klawiaturze Łapiemy element i upuszczamy go do kosza UWAGA : Należy zachować szczególną ostrożność podczas usuwania katalogów i plików gdyż skasowanie niektórych z nich (szczególnie z folderu WINNT i Program Files) może doprowadzić do awarii całego systemu lub niektórych aplikacji Skróty Windows 2000 Professional umożliwia tworzenie tzw. skrótów do obiektów. Skrót jest informacją o miejscu położenia danego obiektu. Skróty można rozpoznać po małej strzałce znajdującej się w lewym dolnym rogu ikony. Skróty można tworzyć w dowolnym miejscu pulpitu i wybranych katalogach stamtąd można je otwierać bądź uruchamiać, podczas gdy właściwa aplikacja znajduje się stale w tym samym miejscu na dysku. Windows 2000 nie posiada mechanizmu uniemożliwiającego skasowanie lub usunięcie plików, do których została utworzona większa liczba skrótów. Jeżeli plik, do którego odnosi się dany skrót został usunięty z nośnika lub przeniesiony, Windows próbuje automatycznie go odnaleźć. Na ekranie pojawia się wtedy mały symbol przedstawiający latarkę poruszającą w prawo i w lewo symbolizującą poszukiwanie zaginionego obiektu. Windows wyszukuje plik najbardziej zbliżony pod względem rozmiaru, daty i typu oraz proponuje, aby dany skrót wskazywał właśnie na ten plik. W praktyce rzadko się zdarza, aby zaproponowany plik miał wiele wspólnego z oryginałem. Podstawowe skróty klawiaturowe do pracy na obiektach: CTRL+C kopiowanie, CTRL+X wycinanie, CTRL+V wklejanie, CTRL+Z - cofanie 10. Organizacja zasobów plikowych w systemie Windows 2000 System Windows używa katalogów zapisanych na dysku twardym do których dostęp mają wszyscy użytkownicy. Pulpit to jeden z głównych katalogów systemowych widać jego zawartość zaraz po uruchomieniu komputera. Użytkownik może tworzyć i zapisywać pliki bezpośrednio na Pulpicie. Windows 2000 przechowuje pliki zapisane na pulpicie w profilu danego użytkownika. Moje dokumenty przeznaczony jest do przechowywania osobistych plików każdego użytkownika. Mój komputer tu znajdują się ikony reprezentujące wszystkie dyski lokalne komputera, oraz zamapowane dyski sieciowe oraz Panel Sterowania. Nie można w nim tworzyć nowych plików jest to zatem katalog wirtualny.

7 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona 7 Moje miejsce sieciowe to też wirtualny katalog zawiera ikony reprezentujące wszystkie komputery (serwery i stacje robocze) pracujące w sieci. Kosz przechowuje pliki usunięte. Daje możliwość przywrócenia plików w ich dawnej lokalizacji. 11. Zamyknięcie systemu Zawsze przed wyłączeniem komputera należy zakończyć pracę systemu Windows 2000, gdyż w innym wypadku można utracić pliki, nad którymi użytkownik pracował podczas ostatniej sesji lub nawet spowodować poważne uszkodzenie całego systemu. Metody zamykania systemu : Z menu Start (Start/Zamknij) z rozwijalnej listy wybierz Zamknij system Wciśnij kombinację klawiszy Ctrl+Alt+Del kliknij Zamknij system Zagadnienia do przemyślenia 1. Do czego służy pamięć wirtualna. 2. Funkcje pliku boot.ini 3. Wymień różnice pomiędzy poszczególnymi systemami plików 4. Który z systemów plików pozwala na kompresje danych 5. Za co odpowiedzialne są warstwy jądra i użytkownika 6. Co to jest szyfrowanie 7. Wymień atrybuty plików i katalogów. Zadania do samodzielnego wykonania 1. Stwórz dowolny plik i zaszyfruj go w systemie NTFS. Następnie skopiuj plik na dyskietkę. Czy plik jest nadal zaszyfrowany? Uzasadnij wynik. 2. Zaszyfruj stworzony przez siebie folder i skopiuj jakiś plik z tego foldera do foldera niezaszyfrowanego (oba znajdują się na dysku NTFS). Jaki jest atrybut skopiowanego pliku? Uzasadnij wynik. 3. Skompresuj stworzony przez siebie folder po czym przenieś jakiś zaszyfrowany plik do skompresowanego folderu. Czy plik będzie nadal zaszyfrowany i skompresowany? 4. Skompresowane wcześniej pliki i foldery zdekompresuj 5. Zaszyfrowane wcześniej pliki i foldery odszyfruj 6. Stwórz folder nadaj mu atrybut ukryty, sprawdź czy znajduje się w Eksploratorze Windows. Otwórz go usuń atrybut ukryty, sprawdź czy znajduje się w Eksploratorze. 7. Skonfiguruj Eksploratora Windows, aby zarówno pasek adresu jak i na pasku tytułowym okna była wyświetlona pełna ścieżka bieżącego katalogu. 8. Sprawdź jaki atrybuty mają wybrane przez Ciebie pliki na dysku C 9. Przytrzymaj przez chwilę wskaźnik myszy na dowolnie wybranym przez ciebie dokumencie tekstowym. Jakie informacje zostaną wyświetlone? 10. Zmień wygląd interfejsu Windows (Właściwości ekranu) tak aby pasek zadań składał się z dwóch wierszy. 11. Dostosuj pulpit aby wyglądał i działał jak strona www 12. Posortuj pliki według Rozmiarów od największego do najmniejszego w folderze Moje dokumenty. 13. Sprawdź jaki jest rozmiar kosza. Jaka jest proporcja w stosunku do wielkości dysku.

8 Katedra Inżynierii Komputerowej Windows 2000, Ćw 1, strona Utwórz na pulpicie skrót do np. dysku C. Sprawdź czy da się utworzyć skrót do skrótu zrobionego wcześniej. Skopiuj skrót na dyskietkę, czy da się go otworzyć i jaką ma lokalizację. 15. Czy jest możliwe skopiowanie skrótu do innego skrótu.