Konspekt warsztatów Symetria kalejdoskopów Warsztaty realizowane 10 i 11 maja 2012 w ramach projektu Sztuki policzalne

Transkrypt

1 Konspekt warsztatów Symetria kalejdoskopów Warsztaty realizowane 10 i 11 maja 2012 w ramach projektu Sztuki policzalne Chyba każdy pamięta tą zabawkę z dzieciństwa. Dziś, dzięki naszym warsztatom przeżywa ona swoją drugą młodość. Uczestnicy warsztatów, niezależnie od wieku z przyjemnością wracają do kolorowych, mieniących się obrazów, które nigdy się nie powtarzają. Do wytworzenia kalejdoskopu używamy tektury, luster, plastikowych resztek.. w tej zabawce mieści się chyba wszystko. Zjawisko fizyczne i matematyczne, które zobaczyć można w kalejdoskopie to symetria. Cele: wskazanie na istotę lustra i odbicia na powstawanie zjawisk fizycznych i matematycznych zrozumienie pojęcia: symetria(symetria osiowa I symetria środkowa) umiejętność zastosowania pojęć w praktyce Metody: prezentacja praktyczne działalnie, własnoręcznie tworzenie kalejdoskopów Materiały potrzebne do stworzenia własnych kalejdoskopów: Kartonowe tuby (z bardzo grubej tektury) o średnicy 6-10 cm Folia przezroczysta (dość sztywna np. astralon) Folia matowa polipropylenowa Kawałki luster Guziki, koraliki, kawałki opakowań, (wszystkie przepuszczające światło) Klej (typu wikol) Czas: 1,5 2h 1

2 SYMETRIA Symetria to w najprostszych słowach przekształcenie obrazu w pewnym sensie odbicie obrazu. Czyli zjawisko w którym każdy punkt obrazu ma swój odpowiednik na płaszczyźnie - jak w lustrze ten sam obraz, który postawimy przed lustrem widzimy na tafli zwierciadła. Podstawowe rodzaje symetrii t symetria osiowa oraz środkowa. Symetria osiowa to odbicie wzdłuż linii, jak w przypadku odbitki z farby na złożonej na pół kartce. Załóżmy że składanie kartki to linia k czyli oś symetrii: Symetria osiowa względem prostej k to przekształcenie płaszczyzny, w którym każdemu punktowi po lewej stronie przyporządkowany jest punkt po prawej stronie, leżący na prostej prostopadłej do tej prostej k przechodzącej przez punkty w tej samej odległości. Prostą k nazywamy osią symetrii. Jeśli punkty po jednej stronie nie mają swojego odbicia po drugiej stronie obraz nie jest symetryczny taki obraz nazywamy asymetrycznym. 2

3 Jak na obrazkach poniżej: 3

4 Symetrię obserwujemy w wielu miejscach w przestrzeni w której żyjemy: W naturze Źródło: wikipedia.org CC-BY W symbolach 4

5 W naturze Źródłó: Flickr, By: xprogrammer, Symmetry CC-BY 5

6 W architekturze Katedra w Notre Dame Plan Katedry w Reims Żródło: ArtFolie, picasaweb 6

7 KALEJDOSKOPY Kalejdoskop - urządzenie optyczne (zabawka), w którym dzięki wielokrotnym odbiciom obrazów różnokolorowych szkiełek, w odpowiednio rozmieszczonych zwierciadłach, obserwuje się różnobarwne, symetryczne figury, zmieniające się przy obracaniu kalejdoskopu, wywołującym przemieszczanie się szkiełek. Zazwyczaj stosuje się dwa zwierciadła ustawione pod kątem 22.5, 30 lub 45 stopni lub trzy zwierciadła tworzące graniastosłup równoboczny o kątach 60 stopni. W pierwszym przypadku uzyskuje się obraz w kształcie wieloboku odpowiednio 16-, 12 lub 8-bocznego, w drugim rozciągający się w nieskończoność układ sześcioboków. Zaleca się stosowanie zwierciadeł srebrzonych powierzchniowo, gdyż przy użyciu zwyczajnych zwierciadeł występują odbicia od obu powierzchni szkła, pogarszające jakość obrazu. Kalejdoskop został wynaleziony przez szkockiego fizyka Davida Brewstera w 1816 r. podczas przeprowadzania doświadczeń z polaryzacją światła (opatentowany w 1817 r.). Początkowo używany był jako przyrząd naukowy, szybko rozpowszechnił się jako zabawka. Źródło: (Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach). Zasada tworzenia się obrazu kalejdoskopowego źródło: wikipedia.org CC-By Zasada tworzenia kalejdoskpu: Aby zobrazować powstawanie obrazu kalejdoskopowego wykorzystać można zamieszczony na kanale międzynarodowej interdyscyplinarnej konferencji TED, film w którym obraz tworzą tancerze umieszczeni między lustrami stanowiącymi mechanizm kalejdoskopu (TEDBlogVideo's channel): Źródło: youtube.com Materiał zamieszczony na standardowej licencji YouTube 7

8 Schemat odbicia w kalejdoskopie 8

9 Jak będziemy konstruować kalejdoskop?: Część A: Kartonowa tuba, o średnicy od 6 do 10 cm i długości ok. 20 cm. Od tuby należy odciąć pierścień grubości ok. 1,5 cm. Pierścień posłuży jako serce kalejdoskopu, do którego wrzucimy przezroczyste kolorowe elementy, tworzące obraz. 3 lusterka przycięte na wymiar długość taka jak długość tuby (bez pierścienia), zaś szerokość w zależności od średnicy tuby musi być dopasowana tak aby lusterka włożone (zwierciadłem do wewnątrz) wzdłuż tuby zaklinowały się, tworząc trójkąt (jak na obrazku A.). 9

10 Część B. Do krążka odciętego od kartonu przyklejamy jedną z folii przezroczysty astralon, po wyschnięciu wsypujemy do środka kolorowe przezroczyste elementy (fragmenty folii, guziki, korale etc.), nakrywamy drugą folią matową folą PP i przyklejamy. (Jak na obrazku B. Po wyschnięciu całość przyklejamy do wcześniej przygotowanej tuby z lustrami tak aby folia przezroczysta zwrócona była do wewnątrz tuby (obrazek A). 10

11 Materiał został przygotowany w ramach projektu Sztuki policzalne realizowanego przez Zespół Szkół ogólnokształcących nr 3 w Gliwicach oraz Gliwickie Centrum Organizacji Pozarządowych. Niniejszy materiał jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone. Co oznacza możliwość kopiowania, i rozpowszechniania, oraz tworzenie utworów zależnych na następujących warunkach: Uznanie autorstwa Utwór należy oznaczyć w sposób określony przez Twórcę lub Licencjodawcę Użycie niekomercyjne Nie wolno używać tego utworu do celów komercyjnych. Organizatorzy projektu 11