PL B1. UNIWERSYTET ŁÓDZKI, Łódź, PL BUP 03/05. STANISŁAW BEDNAREK, Łódź, PL WUP 09/10

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) Int.Cl. G09B 23/22 ( ) G02B 27/22 ( ) G09F 19/12 ( ) G09F 13/12 ( ) (54) Przyrząd do obserwacji zjawiska mirażu (73) Uprawniony z patentu: UNIWERSYTET ŁÓDZKI, Łódź, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 03/05 (72) Twórca(y) wynalazku: STANISŁAW BEDNAREK, Łódź, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 09/10 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Rózga Błażej Uniwersytet Łódzki Regionalny Ośrodek Informacji Patentowej PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest przyrząd do obserwacji zjawiska mirażu, mający zastosowanie w laboratoriach fizycznych, szczególnie studenckich i szkolnych oraz jako zabawka edukacyjna i środek do popularyzacji fizyki. Przyrząd będący przedmiotem wynalazku może być także używany do reklamy niektórych produktów oraz do uzyskania efektów specjalnych, np. w technice filmowej. Znany do tego celu przyrząd, przedstawiony w katalogu pt. "Edmund Scientific 1994 Annual Reference Catalog for Optics, Science and Education", wydanym przez firmę Edmund Scientific w Barington w USA, stanowi dwa nałożone poziomo na siebie paraboliczne zwierciadła wklęsłe, o takich samych ogniskowych i średnicach zewnętrznych, zwrócone powierzchniami odbijającymi do wewnątrz, z których dolne zwierciadło zaopatrzone jest we wsporniki ułatwiające zachowanie pozycji poziomej, a górne zwierciadło ma wycięty w części środkowej niewielki kołowy otwór. Rozmiary i kształt zwierciadeł zostały tak dobrane, że ognisko optyczne układu znajduje się w środku otworu w górnym zwierciadle, natomiast zewnętrzne powierzchnie zwierciadeł są poczernione dla uniknięcia niepożądanych refleksów świetlnych. Przez otwór wkładany jest przedmiot, umieszczany na dolnym zwierciadle w jego środkowej części. Przez ten sam otwór wchodzą promienie świetlne, które po rozproszeniu od przedmiotu i odbiciu od górnego, a następnie dolnego zwierciadła dają rzeczywisty i prosty obraz przedmiotu, zwany mirażem, widoczny nad otworem. Taki sam przyrząd ujawniony jest również w katalogach tej samej firmy wydanych w latach 1995 oraz 1996 w Barington w USA i zatytułowanych: "Edmund Scientific 1995 Annual Reference Catalog for Optics, Science and Education" i "Edmund Scientific 1996 Optics and Optical Components Catalog 16N1". Podobnie zbudowane i tak samo działające przyrządy do obserwacji zjawiska mirażu ujawnione są w katalogu amerykańskiej firmy Arbor Scientific pt. Arbor Scientifics Innovation for Science and Education Catalog 2001", dostępnym w internecie pod adresem - oraz w katalogu niemieckiej firmy Stark Verlag pt. Stark fur Physik-Boptutique", dostępnym w internecie pod adresem - Best Nr Również tak samo zbudowane i tak samo działające przyrządy, przeznaczone do tego samego celu przedstawione są na jednej ze stron internetowych Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, dotyczącej zabawek fizycznych i dostępnej pod adresem - oraz w katalogu sklepu internetowego z zabawkami edukacyjnymi, funkcjonującym przy amerykańskiego eksploratorium fizycznym pt. Exploratorium Store: Educational Toys", dostępnym pod adresem - Znany z wymienionych źródeł stanu techniki przyrząd wykorzystuje do oświetlenia przedmiotu światło, wchodzące z zewnątrz przez otwór w górnym zwierciadle. Istota rozwiązania według wynalazku polega na tym, że przyrząd do obserwacji zjawiska mirażu składający się z dwóch nałożonych poziomo na siebie, parabolicznych zwierciadeł wklęsłych o takich samych ogniskowych i średnicach zewnętrznych, zwróconych powierzchniami odbijającymi do wewnątrz, z których dolne zwierciadło zaopatrzone jest od spodu we wsporniki ułatwiające zachowanie pozycji poziomej, a górne zwierciadło ma wycięty w środkowej części niewielki otwór kołowy. Rozmiary i kształt zwierciadeł są tak dobrane, że ognisko optyczne układu znajduje się w środku otworu w górnym zwierciadle. W pobliżu brzegu otworu w górnym zwierciadle umieszczono pierścieniową rynienkę zwróconą wklęsłą stroną w dół, w której umieszczone są elementy oświetlające, korzystnie 4-6 symetrycznie rozmieszczonych, niewielkich żarówek lub pierścieniowa świetlówka. Światło emitowane przez te elementy oświetla przedmiot i ulega rozproszeniu od niego, a następnie, po odbiciach od zwierciadeł, daje miraż. Zaletą rozwiązania według wynalazku jest wytwarzanie jasnego i wyraźnego mirażu. Dodatkową zaletą jest prawidłowe działanie przyrządu w zaciemnionym otoczeniu, co pozwala na jego zastosowanie do reklamy niektórych produktów oraz do uzyskiwania efektów specjalnych, np. w technice filmowej. Przedmiot wynalazku pokazany jest w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przyrząd w widoku z góry, fig. 2 w przekroju osiowym płaszczyzną A-A, a fig. 3 pokazuje bieg promieni świetlnych, tworzących miraż na tym samym przekroju, co fig. 2. Przyrząd do obserwacji zjawiska mirażu według wynalazku składa się z dwóch nałożonych poziomo na siebie, parabolicznych zwierciadeł wklęsłych 1, 2 o takich samych ogniskowych i średnicach

3 PL B1 3 zewnętrznych, zwróconych powierzchniami odbijającymi do wewnątrz, z których dolne zwierciadło zaopatrzone jest od spodu we wsporniki 3, ułatwiające zachowanie pozycji poziomej. Górne zwierciadło 2 ma wycięty w środkowej części niewielki otwór kołowy 4, przy czym rozmiary i kształt zwierciadeł są tak dobrane, że ognisko optyczne układu znajduje się w środku otworu 4 w górnym zwierciadle 2, natomiast w pobliżu brzegu otworu 4 znajduje się pierścieniowa rynienka 5, zwrócona wklęsłą stroną w dół, w której umieszczone są elementy oświetlające 6, korzystnie 4-6 symetrycznie rozmieszczonych niewielkich żarówek lub pierścieniowa świetlówka. Działanie przyrządu według wynalazku polega na tym, że przedmiot 7, którego miraż ma być zaobserwowany, umieszcza się na dolnym zwierciadle w jego środkowej części, a elementy oświetlające 6 wysyłają promienie świetlne OA, padające na przedmiot i ulegające na nim rozproszeniu, a następnie odbijające się kolejno zwierciadła górnego 2 oraz dolnego 3 i przecinające w punktach A 1 nad powierzchnią otworu 4 w górnym zwierciadle 2, gdzie tworzy się miraż 8 przedmiotu 7. Zastrzeżenie patentowe Przyrząd do obserwacji zjawiska mirażu składający się z dwóch nałożonych poziomo na siebie, parabolicznych zwierciadeł wklęsłych o takich samych ogniskowych i średnicach zewnętrznych, zwróconych powierzchniami odbijającymi do wewnątrz, z których dolne zwierciadło zaopatrzone jest od spodu we wsporniki ułatwiające zachowanie pozycji poziomej, a górne zwierciadło ma wycięty w środkowej części niewielki otwór kołowy, przy czym rozmiary i kształt zwierciadeł są tak dobrane, że ognisko optyczne układu znajduje się w środku otworu w górnym zwierciadle, znamienny tym, że w pobliżu brzegu otworu (4) ma pierścieniową rynienkę (5), zwróconą wklęsłą stroną w dół, w której umieszczone są elementy oświetlające (6), korzystnie 4-6 symetrycznie rozmieszczonych niewielkich żarówek lub pierścieniowa świetlówka.

4 4 PL B1 Rysunki

5 PL B1 5

6 6 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,00 zł.