Niektóre zagadnienia zdroirotne u; śuuietle praktyki pryiratnej lekarza

Transkrypt

1 TADEUSZ GARLEJ Niektóre zagadnienia zdrirtne u; śuuietle praktyki pryiratnej lekarza Dan, dtyczące chrych, krzystających z prywatnej praktyki lekarskiej nie są nagół publikwane. Pmijam tu pamiętniki lekarzy, zajmujące się raczej inną strną zagadnienia. Państw nasze rezygnuje w zasadzie z tej frmy leczenia. Wbec jednak niedsknałści spłecznej służby zdrwia ciągle jeszcze praktyka ta spełnia dść ważką rlę. Sądzę też, że bserwując skład scjalny ludzi, leczących się prywatnie, wiek, bjawy chrbwe, prcent różneg rdzaju zachrwań itp. mżna wyciągnąć wniski, które być mże uzupełnią dane statystyczne, zbierane przez GUS. Kartteka mja przedstawia drbek 15 lat, t znaczy zawiera materiał d r d Nie bejmuje niestety lat pprzednich (1945 d 1951), zstała bwiem zlikwidwana, kiedy, na skutek nacisku, wielu lekarzy a wśród nich i ja przerwał praktykę. Materiał zawarty w kartkach bejmuje pza nazwiskami i imieniem adres, wiek chreg, wywiady, biektywne zmiany chrbwe, rzpznanie i leczenie. Dtyczy n ludnści, zamieszkującej pwiat płński raz części przylegających dń pwiatów ciechanwskieg, mławskieg, płckieg i sierpe>ckieg. W wielu przypadkach kartki zawierają bserwację wiel- nawet 15-letnie, niektórzy bwiem chrzy leczyli się u mnie stale. W pracy niniejszej chcę mówić: zgłaszalnść chrych według płci i wieku na przestrzeni 15 lat, pdawane bjawy chrbwe i częstść ich występwania, rzpznania według płci ze szczególnym zwróceniem uwagi na chrbę nadciśnieniwą. ANALIZA MATERIAŁU W pdanym wyżej kresie leczył się u mnie sób, a więc średni 742 sby rcznie. Jest t liczba zbliżna d liczby sób, lecznych równlegle na ddziale wewnętrznym Szpitala Pwiatweg w Płńsku (średni kł 900 sób rcznie). Oczywiście wiele sób zgłaszał się wielkrtnie. Kbiety stanwiły 60"/ gółu pajccntów. Liczba lecznych w pszczególnych latach zmieniała się znacznie (rye. 1). Jeśli nie brać pd uwagę lat skrajnych (1954 pczątek praktyki p przerwie, 1969 przeprwadzka d Płcka), t widzimy, że maximum zgłaszalnści przypada na rk 1957, a minimum na rk 1962, przy czym d teg rku utrzymuje się stale bniżny już pzim. W kresie tym następwał stpniwe nasycanie miasta Płńska i pwiatu lekarzami, a jedncześnie zwiększał się craz bardziej krąg ludnści, bjętej pieką spłecznej służby zdrwia. Znikły wtedy z praktyki prywatnej lekarzy gólnych dzieci, nad którymi rztczyli piekę pediatrzy. "Klnit/j. Z^tanalnsc.' us p^jau^trujck tukuji ptu> rye. 1

2 Zi^CtAŁainJt «W A uytkjkcv w cuóch M h a f W ^ h W * i 1968 ryc. 2 i 3 Na przestrzeni 15 lat mżna zauważyć duże zmiany dnśnie wieku chrych (ryc. 2 i 3). W r dminwały niemwlęta, które musiał leczyć każdy lekarz, na drugim miejscu stali pacjenci w wieku lat. W r natmiast ilść dzieci lecznych spadla d Zera, dminują natmiast ludzie starzy (pwyżej 60 lat). Ilść ich wzrsła z 8,8% d 27,6%. Ciekawe wniski wyciągnąć mżna, śledząc zgłaszalnść chrych wg płci i wieku (ryc. 4 i 5). Okazuje się, i u mężczyzn i u kbiet występują dwa kresu większej stabilizacji zdrwia: kres d 12 d 19 lat (najniższa liczba lecznych) i kres d 40 d 49 r. życia. Jest t tym bardziej dziwne, że są t kresy intensywneg rzwju i rzpczynająceg się przekwitania. Niektórzy chrzy przez całe lata pzstawali w mim leczeniu. Ryc. 6 pkazuje, ile sób zarejestrwanych w latach pprzednich zgłaszał się aż d r Okazuje się, że jest ich w sumie 41%, przyczym czywiście im większa dległść czasu, tym mniej zgłaszał się sób. Jednak z lat przed 1964 stale pzstawał w mim leczeniu kł 1,5% uprzedni już rejestrwanych chrych. Dlegliwści, jakie pdawali chrzy były rzliczne, niekiedy dziwaczne. Na przykład jeden z pacjentów skarżył się, że mu symetrie" przychdzą d głwy. Dlegliwści mżna uszeregwać wg częstści ich zgłaszania. Różnią się ne znacznie u bu płci. Ot zestawienie : MĘŻCZYŹNI kaszel, bóle w klatce piersiwej, zadyszka, utrata łaknienia, bóle w nadbrzuszu, dbijania, mdłści, wymity, wzdęcia i zaparcie, bóle głwy, słabienie gólne, wyczerpanie, bóle klicy lędżwiw-krzyżwej, gólne załamanie i grączka itd. KOBIETY bóle głwy, bóle w klatce piersiwej, bóle wędrujące, parestezje, uczucie zamierania i drętwienia, słabienie gólne, zaburzenia snu, zawrty, szum, huk w głwic, bicie i kłatanie serca, dusznść, niepkój nerwwy, utrata łaknienia, bóle w dłku i pd prawym łukiem żebrwym, dbijania, mdłści, wymity, wzdęcia i zaparcie, bóle klicy lędżwiw-krzyżwcj, kaszel, gólne rzlamanie i grączka, zaburzenia miesiączkwania, uderzenia grąca itd. Z zestawienia widać dść isttne różnice między bu płciami: u mężczyzn dminują bjawy, dnszące się d narządu trawienia, u kbiet zaś bjawy, dtyczące układu nerwweg i gry naczyniwej. 39

3 Ze^hüxairiit <«/ fhepacá cùhu. íá. : íaéach /9SV-69 ryc. 4 i 5 d 600 t t SO r k MO J _ s r ' Zyümrfníc n n cyiéna. \ 4 0 t 10 l > <r» v Jt thtyca t t&s&uxufi L*> *tui 1968» O f -O Ir, VC r» \ ryc. 6 40

4 41 <ło 30 Zun^Oc bcin.uurz.ux. tąłntziąc ptc -C iajotiut ** prurtta-ck. ' K v 300 ^ /? a te,in. / > i' /. ' / ; z ZOO l' ił. 1Q i ". 100 Os < <S\ li > ł» * V v <*> Si er V.c ryc. 7 ryc. 8 SCHORZENIA NARZĄDÓW U MĘ/.CZYZN I U KOBIET NARZĄDY JEDNOSTKI CHOROBOWE MĘZCZYŻNI narząd krążenia 18% nadciśnienie tętnicze 5.4% zwyrdnienie mięśnia sercweg 5.1% wady serca 1.3% narząd ddechwy 17% zespół dychawicw-rzedm. 4.1% gruźlica 3.4% zapalenie płuc 2.5% narząd trawienia 17% chrba wrzdwa 6.0% układ nerwwy 15% nerwice 10.0% narząd ruchu 9.5% rwa kulszwa 3.3% lumbag 1.8% narzrd mcz-plciwy 4,2% przerst gruczłu krkweg 1.1% zapalenie nerek 0.7% kamica 0.6% narządy krwitwórcze 0,5% niedkrwistść 0.4% gruczły dkrewne 0.5% cukrzyca 0.2% nwtwry 2.4% rak żłądka 1.0% stany urazwe 2.2% KOBIETY narząd krążenia 22.0% nadciśnienie tętnicze 9.0% zwyrdnienie mięśnia sercweg 5.3% wady serca 2.1% układ nerwwy 19.2% nerwice gólne 14.5% narząd trawienia 14.2% schrzenie dróg żółciwych 6.4% narząd rdny 12.0% przekwitanie 6.2% ciąża 2.2% narząd ddechwy 90% gruźlica 1.2% narząd ruchu 8.1% rwa kulszwa 1.8% lumbag 1.1% gruczły dkrewne 3.2% wle 2.0% narząd mczwy 2.9% zakażenia dróg mczwych 2.1% narządy krwitwórcze 2.0% niedkrwistść 1.8% nwtwry 1.1% stany urazwe 0.9%

5 Z tymi statnimi wiążą się bserwwane u chrych zwyżki ciśnienia tętniczeg. Badanie ciśnienia stanwi dla lekarza jeden z isttnych elementów diagnstycznych. Ryc. 7 i 8 pkazują jak częst wystąpwały ne u bu pici w różnych grupach wieku. U mężczyzn zaburzenia ciśnienia (zwyżki) dminują w wieku lat i następnie pwyżej 60 rku życia, u kebiet zaś bserwuje się d 30 rku życia stały wzrst ilści sób, wykazujących nadciśnienie tętnicze. W grupie sób, które przekrczyły 60 lat, znajdujemy ich aż 35 /. Pmim t kbiety jak wiadm żyją dłużej. Gimnastyka więc naczyniwa nie stanwi chyba isttneg bciążenia dla ustrju (mże nawet hamuje prcesy miażdżycwe). Schrzenia jakich narządów dminują u bu płci, pkazuje zestawienie nr str. 41. U mężczyzn jak widać dminują schrzenia narządów krążenia ddechweg i trawienia z chrbą wrzdwą jak dść typwą męską sprawą. Na czwartym miejscu są dpier schrzenia układu nerwweg z nerwicami. U kbiet przeważają chrby narządu krążenia i układu nerwweg z prawie 15% nerwic. Na trzecim miejscu są schrzenia narządu trawienia a przedewszystkim dróg żółciwych, na dalszych chrby narządu rdneg, narządu ddechweg i narządu ruchu. Udział czynnika nerwweg w pwstawaniu różnrakich schrzeń jest lbrzymi, dlateg niektórzy praktycy rzpznają nerwic znacznie więcej. Należy jednak przyjąć za zasadę, że gdzie są zmiany rganiczne, tam nie ma już nerwicy jak chrby zasadniczej, c najwyżej sten nerwicwy wikła chrbę rganiczną. WNIOSKI Czy na pdstawie przedstawineg materiału mżna się pkusić pstawienie jakichś wnisków? Sądzę, że tak. Mżna stwierdzić, że: prywatna praktyka lekarska jest uuzpełnieniem cpieki lekarskiej, sprawwanej przez spłeczną służbę zdrwia, która jest zbyt. sztywna na t, aby wyjść naprzeciw wszystkim pragnienim chreg; chry chce mieć zaufaneg lekarza i ptrafii mu być wirny przez długie lata. Funkcję takieg lekarza mże pełnić tylk lekarz gólny, który zrzumie wszystkie skargi i bjawy chrbwe pacjenta; w ciągu statnich 15 lat wyrósł prblem ludzi starych, których lcczenie wymaga specjalnych kwalifikacji. TADEUSZ ZUK NOT i Stwarzyszenia Naczelna Organizacja Techniczna jednczy d chwili pwstania tj. d 12 grudnia 1945 r. wszystkie Stwarzyszenia Naukw-Techniczne SNT dla wspólneg, zrganizwaneg działania na rzecz budwy scjalizmu w Plsce. W pracy nad rzwjem pszczególnych dziedzin gspdarki nardwej NOT i zrzeszne w niej SNT dążą d: pdnszenia kwalifikacji zawdwych i spłecznych kadry techn.; kształtwania pglądu śrdwiska techniczneg na pedstawwe prblemy rzwju gspdarczeg; współudziału z rganami administracji przy przy pracwywaniu i realizacji planów gspdarczych, zwłaszcza w rzwju techniki i wynalazczści; rzwijania spłecznych frm działania w zakresie pstępu techn. O pczątkach ruchu Stwarzyszeń Naukw-Technicznych w Plsce niewiele mamy danych, nawet jeśli chdzi ujęcia krnikarskie, nie wiemy nawet w jakim czasie i w jakiej dziedzinie techniki szukać należy pierwszych śladów rganizacyjnych naszeg ruchu. Mżna natmiast z całą pewnścią stwierdzić, że sięgają ne pczątków ubiegłeg stulecia, a wyraźnie występują już w latach O celach pierwszych stwarzyszeń naukwtechnicznych w Plsce jednznacznie mówi Naukw-Techniczne pi: rwszy Statut Stwarzyszenia Techników Plskich wydany w 1989 r.' 1 )... zbliżenie techników między sbą, ppieranie rzwju wiedzy technicznej, teretycznej i praktycznej, jak również dstarczanie stvim człnkm i ich rdzinm spsbnści spędzania czasu wlneg d zajęć, wygdne, przyjemne i pżyteczne". NOT i branżwe stwarzyszenia naukwtechniczne w Płcku pwstały na bazie rganizacji zwanej Związek Zawdwy Techników i Zawdów Pkrewnych" -'). Bezpśredni p wyzwleniu Płcka, już dnia 23 stycznia 1945 rku dbył się zebranie kadry technicznej (inżynierów, techników i majstrów). Na zebraniu tym, w którym uczestniczył 38 sób, pwłan kmitet rganizacyjny, któreg zadaniem miał być pwłanie d życia rganizacji reprezentującej kadrę techniczną Płcka w rganach administracji państwwej. Na czele kmitetu rganizacyjneg stanęli: inż. Mateusz Kzielski, inż. Seweryn Wirkutwicz i Stanisław Swiński. Dnia 2 luteg 1945 rku dbywa się pierwsze walne zebranie Związku, w którym uczestniczy 30 sób. Zatwierdzny zstaje Statut Związku Zawdweg Techników i Zawdów Pkrewnych raz wybrany pierwszy Zarząd Związku w sbach: Przewdniczący Zarządu 42