"Zatoki przynosowe oraz inne zakażenia układu oddechowego - komentarz eksperta"

Transkrypt

1 "Zatki przynswe raz inne zakażenia układu ddechweg - kmentarz eksperta" Zbigniew Dniec Klinika Pneumnlgii, Instytut Gruźlicy i Chrób Płuc, OT w Rabce- Zdrju

2 Ostre zapalenie zatk przynswych (OZZP) W świetle najnwszych badań każde stre zapalenie błny śluzwej nsa jedncześnie bejmuje błnę śluzwą zatk rhinitis = rhinsinusitis W strym zapaleniu zatk przynswych bjawy trwają krócej niż 12 tygdni. Prces zapalny nie pzstawia w brębie zatk przynswych trwałych zmian.

3 Pdział OZZP Przeziębienie, czyli stre wiruswe zapalenie zatk przynswych - bjawy samistnie stpniw ustępują i trwają krócej niż 10 dni. Ostre pwiruswe zapalenie zatk przynswych - bjawy nasilają się p 5 dniach trwania, lub utrzymują się dłużej niż 10 dni. Ostre bakteryjne zapalenie zatk przynswych - bjawy nasilają się p 5 dniach trwania, lub utrzymują się dłużej niż 10 dni, a ddatkw występują: katar zmieninym klrze, silny ból (z przewagą jednej strny) grączka pwyżej 38 C pdwyższne parametry stanu zapalneg (CRP, OB) pgrszenie dtychczasweg przebiegu chrby

4 Prces patlgiczny w brębie zatk w przeziębieniu, OZZP pwiruswym i bakteryjnym Infekcja wiruswa zniszczenie nabłnka, uwlnienie mediatrów zapalnych upśledzenie transprtu śluzu, drenażu i wentylacji zatk Bakteryjne zapalenie błny śluzwej hipksja, wzrst bakterii Zdrwienie + brzęk, zaleganie śluzu (zapalenie)

5 Rzpznanie czym należy pamiętać: Rzpznanie na pdstawie bjawów klinicznych Badanie przedmitwe uzupełnine rynskpią przednią Brak wskazań d RTG lub TK zatk przynswych

6 Rzpznanie OZZP bjawy kliniczne Wiruswe upśledzenie lub blkada drżnści nsa, becnść wydzieliny w nsie lub spływającej p tylnej ścianie gardła, raz (niebligatryjnie) ból twarzy lub uczucia rzpierania w rzucie zatk przynswych upśledzenie lub brak pwnienia, ddatkw: pdrażnienie gardła, krtani i tchawicy wywłujące suchy kaszel, zaburzenia głsu, sennść, złe sampczucie i gólne słabienie Pwiruswe Bakteryjne Objawy jak w wiruswym OZZP utrzymują się dłużej (pwyżej 10 dni) min. 3 z następujących bjawów: zmiana klru wydzieliny (rpny katar z przewagą w jednej jamie nsa), silny miejscwy ból twarzy z przewagą jednej strny, grączka pwyżej 38 C, pdwyższne parametry streg zapalenia (CRP, OB) pgrszenie dtychczas łagdneg przebiegu chrby.

7 Leczenie OTC W leczeniu OZZP zastswanie mają: Rztwry sli fizjlgicznej, zwłaszcza hipertniczne NLPZ i paracetaml, również w płączeniu z fenylefryną lub pseudefedryną Alfa-adrenmimetyki w krplach d nsa Leki rślinne, preparaty z cynkiem i wit. C, jeżówka brak udwdninej skutecznści klinicznej, Muklityki i sekretlityki Leki antyhistaminwe skuteczne, ale brak wskazań w CHPL Steridy dnswe (dngks) Antybityki Rx

8 Leczenie wirusweg OZZP (przeziębienia) Najczęściej samleczenie pacjenta lekami OTC Leczenie ma na celu złagdzenie bjawów udrżnienie nsa, zmniejszenie prdukcji wdnistej wydzieliny, a w klejnych dniach rzrzedzenie gęsteg śluzu, zmniejszenie bólu głwy, gardła, kaszlu, etc. Należy pamiętać zagrżeniu płynącym z nadużywania alfa-adrenmimetyków

9 Leczenie pwirusweg OZZP Gdy bjawy trwają pwyżej 10 dni, lub nasilają się p 5 dniach trwania, ale bez cech zakażenia bakteryjneg, należy włączyć sterid dnswy* Jedynym lekiem psiadającym aktualnie rejestrację w OZZP jest furinian mmetaznu (dawkwanie w OZZP 2x2 rzpylenia/dbę, całkwita dawka dbwa 400mcg) *1. Fkkens WJ, Lund VJ, Mulll J et al. EPOS 2012: Eurpean psitin paper n rhinsinusitis and nasal plyps A summary fr trhinlarynglgists. Rhinlgy. 2012;50:1-12. *2. Pstępwanie w strym zapaleniu zatk przynswych w praktyce lekarza rdzinneg. Stanwisk 4 Twarzystw (StanFrT) Rekmendacje Plskieg Twarzystwa Alerglgiczneg, Plskieg Twarzystwa Otlarynglgów Chirurgów Głwy i Szyi, Plskieg Twarzystwa Medycyny Rdzinnej raz Klegium Lekarzy Rdzinnych w Plsce, Warszawa, 2014

10 Leczenie bakteryjneg OZZP Według: Rekmendacji pstępwania w pzaszpitalnych zakażeniach układu ddechweg 2010, Nardwy Prgram Ochrny Antybityków Fkkens WJ, Lund VJ, Mulll J et al. EPOS 2012: Eurpean psitin paper n rhinsinusitis and nasal plyps A summary fr trhinlarynglgists. Rhinlgy. 2012;50:1-12. Pstępwanie w strym zapaleniu zatk przynswych w praktyce lekarza rdzinneg. Stanwisk 4 Twarzystw (StanFrT) Rekmendacje Plskieg Twarzystwa Alerglgiczneg, Plskieg Twarzystwa Otlarynglgów Chirurgów Głwy i Szyi, Plskieg Twarzystwa Medycyny Rdzinnej raz Klegium Lekarzy Rdzinnych w Plsce, Warszawa, 2014

11 Leczenie bakteryjneg OZZP- c.d. Antybityk stswany w OZZP musi wykazywać skutecznść wbec S. pneumniae (również wbec szczepów zmniejsznej wrażliwści na penicylinę) raz H. influenzae Leczenie I rzutu Amksycylina: 1,5-2,0 g c 12 gdzin (4g/dbę), przez dni W przypadku nadwrażliwści na beta-laktamy: typu późneg cefalspryny (cefurksym) mg c 12 gdzin typu natychmiastweg chinlny antypneumkkwe (mksyflksacyna 400mg/dbę, lewflksacyna 500mg/dbę, c 24 gdz., przez 5-10 dni) Makrlidy głównie klarytrmycyna 2x mg przez 10 dni, ew. azytrmycyna mikrsferyczna w jednrazwej dawce 2g/dbę* Brak skutecznści włączneg leczenia mżna cenić dpier w 7 dbie (w 3-5 dbie antybitykterapia ma umiarkwany wpływ na przebieg zakażenia) *Murray J., Emparanza P., Lesinskas K., et al.: Ef ficacy and safety f a nvel, single dse azithrmycin micrsphere frmulatin verus 10 days f levflxacin fr the treatment f acute bacterial sinusitis in adults.. Otlaryngl Head Neck Surg 2005;133:

12 Leczenie bakteryjneg OZZP-cd. Leczenie skrygwane (II rzutu) Przyczyną braku reakcji na antybityk I rzutu mże być: zakażenie szczepem prnym, wystąpienie pwikłań zakażenia niebakteryjna przyczyna dlegliwści Drbnustrje prne na amksycylinę, które mgą pwdwać OZZP t pneumkki wysce prne na penicylinę, H. influenzae prdukujący beta-laktamazy, S. aureus raz bakterie beztlenwe. C mżna zastswać: Amksycylinę z klawulanianem (dawka amksycyliny 1,5-2,0g, klawulanian w stsunku 14:1) cefurksym flurchinlny przeciwpneumkkwe (mksyflksacyna, lewflksacyna)

13 Leczenie bakteryjneg OZZP c.d. Oprócz włączenia antybitykterapii, należy kntynuwać leczenie steridem dnswym przez dni Leczenie bjawwe według ptrzeb (grączka, ból głwy nlpz) Brak danych skutecznści innych metd pstępwania

14 Steridy dnswe (dngks) w leczeniu OZZP Stswane we wszystkich pstaciach OZZP w przeziębieniu w przypadku znaczneg nasilenia bjawów lub braku pprawy p 5 dniach W pwiruswym OZZP lek z wybru - pdstawa terapii W bakteryjnym OZZP leczenie uzupełniające d antybitykterapii Leczenie OZZP dngks ma isttne pdstawy patfizjlgiczne, wykrzystuje bwiem silne miejscwe działanie przeciwzapalne tych leków. Miejscw stswane dngks nie wykazują działania immunsupresyjneg. Działania niepżądane występują rzadk bjawy miejscwe pdrażnienie śluzówki nsa, kichanie Wpływ na ś przysadka-pdwzgórze-nadnercza u dzieci ryzyk tylk w przypadku długtrwałeg stswania dużych dawek

15 Schemat pstępwania terapeutyczneg w strym zapaleniu zatk przynswych Objawy trwają krócej niż 5 dni lub mają mniejsze nasilenie p tym kresie Przeziębienie (wiruswe OZZP) Umiarkwane (pwiruswe OZZP) Objawy trwają dłużej niż 10 dni lub nasilają się p 5 dniach Ciężkie* (bakteryjne OZZP) * jeśli występują c najmniej 3 z następujących bjawów: -zmiana zabarwienia wydzieliny -silny ból twarzy, zwykle zlkalizwany p jednej strnie, -grączka pwyżej 38 C, -pdwyższenie parametrów stanu zapalneg (OB/CRP) -pgrszenie p wstępnym łagdnym przebiegu chrby Leczenie bjawwe: analgetyki, płukanie NaCl, α-mimetyki, fitterapia Glikkrtyksterid dnswy (dngks) dngks przez dni, rzważyć antybitykterapię Brak pprawy p 10 dniach leczenia Brak pprawy p 14 dniach leczenia Pprawa w ciągu 48 gdzin Brak pprawy w ciągu 48 gdzin Rzważyć skierwanie d specjalisty Kntynuwać terapię dngks przez dni (antybitykterapię przez 14 dni) Skierwanie d specjalisty Pstępwanie w strym zapaleniu zatk przynswych w praktyce lekarza rdzinneg. Stanwisk 4 Twarzystw (StanFrT) Rekmendacje Plskieg Twarzystwa Alerglgiczneg, Plskieg Twarzystwa Otlarynglgów Chirurgów Głwy i Szyi, Plskieg Twarzystwa Medycyny Rdzinnej raz Klegium Lekarzy Rdzinnych w Plsce, Warszawa, 2014

16 Objawy alarmwe przemieszczeni e gałki cznej Pdwójne widzenie zaburzna ruchmść gałki cznej Obrzęk i zaczerwienienie pwiek PILNE SKIEROWANIE DO SPECJALISTY (HOSPITALIZACJA) pgrszenie strści wzrku bjawy zapalenia pn mózgwych lub gniskwe bj. neurlgiczne brzęk tkanek miękkich w klicy człwej silny jedn- lub bustrnny ból w klicy człwej