BUDOWLANA DACHU. INWESTOR: GMINA WROCŁAW ZARZĄD INWESTYCJI MIEJSKICH WROCŁAW, UL. JANUSZOWICKA 15 a

Transkrypt

1 UMOWA NR NZU G14 Z DNIA r. DATA: r. EGZ. NR TEMAT: EKSPERTYZA MYKOLOGICZNO BUDOWLANA DACHU OBIEKT: BUDYNEK GIMNAZJUM NR 14 ADRES: WROCŁAW, UL. KOŁŁĄTAJA NR 1/6 INWESTOR: GMINA WROCŁAW ZARZĄD INWESTYCJI MIEJSKICH WROCŁAW, UL. JANUSZOWICKA 15 a Autor Imię i nazwisko Podpis Opracował Rzeczoznawca mykologiczno-budowlany mgr inŝ. Jan KUNERT Nr 58/2009 i 39 / 2000 Upr. bud. 376/01/DUW Zaświadczenie DOŚ/BO/0656/02 WROCŁAW, LIPIEC 2013

2 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA STRONA 1. DANE OGÓLNE Obiekt Podstawa opracowania Cel opracowania Badania OPIS OGÓLNY BUDYNKU OPIS ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH I WYKOŃCZENIOWYCH WIĘŹBY DACHOWEJ OCENA STANU TECHNICZNEGO ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH I WYKOŃCZENIOWYCH WIĘŹBY DACHOWEJ Kryteria oceny Ocena stanu technicznego Podsumowanie IDENTYFIKACJA MAKROSKOPOWA WYKRYTYCH GRZYBÓW DOMOWYCH IDENTYFIKACJA MAKROSKOPOWA WYKRYTYCH OWADÓW NISZCZĄCYCH DREWNO PRZYCZYNY ZAWILGOCENIA, ZAGRZYBIENIA I PORAśENIA PRZEZ OWADY ANALIZA ZAKRESU ROBÓT I ROZWIĄZAŃ PRZEDSTAWIONYCH W DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ REMONTU DACHU BUDYNKU GŁÓWNEGO GIMNAZJUM NR 14 WE WROCŁAWIU OPRACOWANEJ W 2006 r SPOSOBY NAPRAWCZE. ŚRODKI DO ODGRZYBIANIA I IMPREGNACJI ŚRODKI OSTROśNOŚCI PRZY ODGRZYBIANIU I IMPREGNACJI WNIOSKI ZALECENIA LITERATURA ZAŚWIADCZENIA zaświadczenia o przynaleŝności do DOIIB, - decyzja o nadaniu uprawnień budowlanych, - zaświadczenie o nadaniu tytułów rzeczoznawcy mikologicznego i mykologiczno-budowlanego. 15. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA ZAŁĄCZNIK DO EKSPERTYZY RYSUNKI plan sytuacyjny, szkic rzutu więźby dachowej

3 1.DANE OGÓLNE 1.1. Obiekt Przedmiotem opracowania jest ekspertyza mykologiczno budowlana więźby dachowej budynku Gimnazjum nr 14 przy ul. Kołłątaja 1/6 we Wrocławiu Podstawa opracowania Podstawą formalną wykonania ekspertyzy jest umowa nr NZU G14 zawarta w dniu 27 czerwca 2013 roku pomiędzy Gminą Wrocław Zarząd Inwestycji Miejskich Wrocław, ul. Januszowicka 15 a, a mgr inŝ. Janem Kunertem zam. Przy ul. Obornickiej 41 m Wrocław rzeczoznawcą mykologiczno - budowlanym. Podstawą merytoryczną wykonania ekspertyzy są: - oględziny więźby dachowej budynku w dniu r. - badania mykologiczne o charakterze makroskopowym, - badania poraŝenia przez owady niszczące drewno o charakterze makroskopowym, - niezbędne pomiary, - ocena stanu technicznego elementów konstrukcyjnych i wykończeniowych więźby dachowej, - dokumentacja projektowa opracowana we wrześniu 2006 r. przez Architektoniczną Pracownię Projektową MODULO Wojciech Wawrzyniak we Wrocławiu, - Opinia mykologiczno budowlana więźby dachowej budynku Gimnazjum nr 14 we Wrocławiu opr. przez p. Franciszka Szklarskiego rzeczoznawcę mykologiczno budowlanego ze sierpnia 2006r. - dokumentacja fotograficzna Cel opracowania Ekspertyzę opracowano w celu: - oceny stanu technicznego więźby dachowej budynku i poddasza, - wykonania analizy zakresu robót i rozwiązań przedstawionych w dokumentacji projektowej remontu dachu budynku Gimnazjum nr 14 z 2006 r. - określenia zagroŝeń biologicznych tj. wykonania oceny stanu zagrzybienia i poraŝenia przez owady niszczące drewno oraz podania środków i sposobów zaradczych w formie wniosków i zaleceń.

4 1.4. Badania W budynku w dniach r. wykonano oględziny, makroskopowe badania zagrzybienia i poraŝenia przez owady niszczące drewno oraz ocenę stanu technicznego elementów konstrukcyjnych i wykończeniowych więźby dachowej. 2. OPIS OGÓLNY Budynek Gimnazjum nr 14 przy ul. Kołłątaja nr 1/6 we Wrocławiu został wybudowany na przełomie lat 1960/1970 XX wieku. Budynek usytuowany jest w zabudowie wolnostojącej w centralnej części Wrocławia. Jest to budynek całkowicie podpiwniczony o dachu stromym wielospadowym. Budynek jest obiektem czterokondygnacyjnym z nieuŝytkowym poddaszem. Kształt budynku w rzucie poziomym zbliŝony jest do trzech prostokątów symetrycznie usytuowanych z nieco mniejszym pod względem szerokości prostokątem środkowym. Od strony południowo zachodniej do budynku przylegają dobudówki, których niniejsze opracowanie nie obejmuje. Wejście główne do budynku znajduje się w elewacji frontowej wschodniej(od ul. Kołłątaja), wejście w elewacji zachodniej prowadzi na zaplecze sportowe budynku. Komunikacja pionowa odbywa się poprzez dwie klatki schodowe usytuowane w południowej i północnej części budynku. Konstrukcja budynku jest tradycyjna trójtraktowa o układzie nośnym podłuŝnym, murowana o ścianach z cegły i stropach oraz klatkach schodowych masywnych. Konstrukcja więźby dachowej jest drewniana płatwiowo kleszczowa, zasadniczo czterotraktowa. W części środkowej więźbę dachową tworzą wiązary pełne(szt.7) i puste pomiędzy wiązarami pełnymi. W częściach bocznych (południowej i północnej) zasadniczą konstrukcją nośną jest równieŝ układ płatwiowo kleszczowy. Pomieszczenia budynku są obecnie wykorzystywane na cele dydaktyczne. Poddasze budynku jest nie uŝytkowane. Dostęp na poddasze jest realizowany ze schodów usytuowanych w północnej i południowej części budynku. Na fotografiach nr 1-10 w załączniku na końcu ekspertyzy przedstawia się widok elewacji i dachu budynku. 3. OPIS ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH I WYKOŃCZENIOWYCH WIĘŹBY DACHOWEJ 3.1. Strop pod poddaszem (na podstawie projektu) Strop pod poddaszem jest masywny, ogniotrwały.

5 3.2. Więźba dachowa Drewniana więźba dachowa jest stroma, wielospadowa o konstrukcji płatwiowo - kleszczowej w części środkowej i płatwiowo krokwiowej w częściach północnej i południowej. Elementy konstrukcyjne więźby dachowej wykonano z drewna iglastego. Więźbę dachową tworzą wiązary pełne i wiązary puste. Wiązarów pełnych w części środkowej jest 7 a puste występują pomiędzy wiązarami pełnymi w ilości od trzech do czterech. Ponad to, na krawędziach dachu są krawęŝnice usytuowane zgodnie z ukształtowaniem poszczególnych połaci dachu. Poszczególne krokwie wyznaczające płaszczyzny wiązarów pełnych i pustych opierają się na następujących płatwiach: - płatew dolna tzw. murłata(opierająca się na ścianach zewnętrznych) o przekroju - ok. 15 x 15 cm, - płatwie środkowe (opierające się na słupach) o wymiarach przekroju poprzecznego 16 x 18 cm, - płatew kalenicowa (opierająca się na słupach środkowych) o wymiarach przekroju poprzecznego 16 x18 cm. Elementem nośnym i stęŝającym w płaszczyźnie wiązara pełnego są kleszcze 2 x 8 x 16 cm oraz zastrzały w traktach bocznych 12 x 14 cm, natomiast w płaszczyźnie podłuŝnej elementem nośnym i stęŝającym są miecze 14 x 12 cm. Poszczególne płatwie podparte są słupami o róŝnych wysokościach i przekrojach (10 x12 cm, 16 x1 6 cm, 15 x 17 cm) Gzymsy dachowe Gzymsy dachowe są ceglane otynkowane Pokrycie dachowe Pokrycie dachowe stanowi dachówka karpiówka kładziona w koronkę. Na krawędziach znajdują się ceramiczne gąsiory Posadzki Posadzki w pomieszczeniach poddasza wykonano z jastrychu wapienno cementowego Blacharka obróbki blacharskie, pasy podrynnowe, rynny dachowe i rury spustowe wykonano z blachy ocynkowanej. Nad połacie dachowe wyprowadzono wywiewki z blachy stalowej ocynkowanej Kominy, ławy kominiarskie

6 Kominy wykonano z cegły ceramicznej klinkierowej na zaprawie cementowo-wapiennej i wyspoinowano. Na kominach połoŝone betonowe czapki kominowe. Ławy kominiarskie wykonano z drewna i osadzono na stalowych wspornikach Lukarny okienne Lukarny okienne w poszczególnych połaciach dachowych wykonano drewniane i pokryto dachówką ceramiczną. Okna w lukarnach PVC Zabezpieczenia (płotki) przeciwśniegowe W dolnych częściach połaci dachowych usytuowano zabezpieczenia przeciwśniegowe w postaci stalowych płotków mocowanych do konstrukcji dachu przy pomocy stalowych wsporników Instalacje W przestrzeni poddasza występuje instalacja elektryczna, oświetleniowa a na dachu piorunochronna Obudowa zbiornika c.o. w części północnej budynku Zbiornik c.o. w części północnej budynku obudowano deskami, które uległy zagrzybieniu (fot.14). Na fotografiach nr załączniku na końcu ekspertyzy przedstawia się elementy konstrukcyjne i wykończeniowe więźby dachowej i poddasza(lokalizacja zdjęć fotograficznych patrz rys. nr 2). 4. OCENA STANU TECHNICZNEGO ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH I WYKOŃCZENIOWYCH WIĘŹB DACHOWYCH 4.1. Kryteria oceny W ocenie stanu technicznego przyjęto następującą klasyfikację ocen: stan techniczny dobry element budynku (lub rodzaj konstrukcji, wykończenia, wyposaŝenia) jest dobrze utrzymany, konserwowany, nie wykazuje zuŝycia i uszkodzenia; cechy i właściwości materiałów odpowiadają wymaganiom normy, stan techniczny zadowalający element budynku utrzymany jest naleŝycie; celowy jest remont bieŝący polegający na drobnych naprawach, uzupełnieniach, konserwacji itp., stan techniczny średni w elementach budynku występują niewielkie uszkodzenia i ubytki nie zagraŝające bezpieczeństwu uŝytkowania; celowy jest częściowy remont kapitalny,

7 stan techniczny mierny (niezadowalający) - w elementach obiektu występują uszkodzenia o charakterze lokalnym mogące stanowić zagroŝenie bezpieczeństwa uŝytkowania; celowy jest remont kapitalny, stan techniczny zły - w elementach budynku występują znaczne uszkodzenia, ubytki; cechy i właściwości wbudowanych materiałów mają obniŝoną klasę, obiekt jest zagroŝony awaria budowlaną Ocena stanu technicznego Więźba dachowa W celu jednoznacznego usytuowania uszkodzonych elementów konstrukcyjnych więźby dachowej oznaczono poszczególne osie wiązarów od 1 7(patrz rys. nr 2). Połacie dachowe nazwano zgodnie z ich usytuowaniem w stosunku do stron świata tj.: W części środkowej: - południowo wschodnią (PW), - północno zachodnią (PZ), oraz w częściach skrajnych północną (N) i południową (S). Nie stwierdzono poraŝenia elementów konstrukcji więźby dachowej, we wszystkich częściach dachu przez czynniki biokorozji (owady, grzyby domowe i pleśniowe oraz bakterie gnilne, które w sposób istotny mogły wpłynąć na nośność, uŝytkowalność i stateczność elementów konstrukcji więźby dachowej). Stwierdzono nieliczne pojedyncze otwory chodników larwalnych przypuszczalnie z okresu budowy obiektu, które prawdopodobnie powstały przed zabezpieczeniem drewna przed korozją biologiczną. Więźbę dachową (poza nielicznymi fragmentami konstrukcji drewnianych lukarn okiennych i murłat zaimpregnowano przy pomocy środka chemicznego oleistego o czym świadczy ciemno - brązowa barwa drewna i specyficzny, utrzymujący się zapach impregnatu. Część elementów więźby dachowej wykonano z nie okorowanych elementów drewnianych np. krokwie lub elementy konstrukcji drewnianej lukarn. W tych elementach pod warstwą kory rozwinęły się powierzchniowe utwory mało szkodliwych grzybów domowych np. powłocznika gładkiego. Obecnie nie stwierdzono aktywnych form rozwoju zarówno owadów niszczących drewno jak i grzybów domowych lub pleśniowych. Część elementów wykonano z drewna mokrego, które wysychając doznało spękań wzdłuŝ włókien. Spękania takie występują w około 20% drewnianych(szczególnie w słupach i płatwiach) a w 5% spękania posiadają znaczne rozwartości, które dochodzą do 6-10 mm co moŝe sprzyjać opadnięciu tych elementów w przyszłości przez owady.

8 PoniŜej podaje się stwierdzone nieprawidłowości i uszkodzenia(jednocześnie przedstawia się zdjęcie fotograficzne dotyczące nieprawidłowości lub uszkodzenia): 1) część południowa(s): - nie stwierdzono aktywnych form rozwoju korozji biologicznej(fot. 18,19), - nie stwierdzono oznak przeciąŝenia elementów konstrukcyjnych w postaci widocznych ugięć i przemieszczeń, - widoczne natomiast są podłuŝne spękania wzdłuŝ włókien drewna szczególnie słupów, w słupie (fot24) w tej części są takŝe spękania skrętne związane z wadą drewna nadmierny skręt włókien. Ponad to stwierdzono: - fot.20. Podparcie przy pomocy okrąglaka, brak podwaliny. Nagromadzone zanieczyszczenia w naroŝniku. - fot.21,22,23 i 24. PodłuŜne spękania słupów. - fot.25 i 26. Krótki słupek w sposób niewłaściwy podpiera płatew słupek ten naleŝy wymienić. 2) część środkowa: - nie stwierdzono aktywnych form rozwoju korozji biologicznej, - nie stwierdzono oznak przeciąŝenia elementów konstrukcyjnych w postaci widocznych ugięć i przemieszczeń, - w płatewce lukarny dachowej stwierdzono nieaktywne Ŝerowisko owadów niszczących drewno(fot.50), Ponad to, stwierdzono: - fot.27. Brak oznak korozji biologicznej w górnej części dachu, widoczne ślady zacieków na kominie, korozja tynku, - fot.28. Brak oznak korozji biologicznej w kleszczach. - fot.29. Oś wiązara nr 1. Niewielki ubytek przekroju w kleszczach, spowodowany osłabieniem jego struktury pod wpływem bakterii gnilnych. Obecnie stan korozyjny jest zahamowany. - fot.30. Przestrzeń pomiędzy wiązarami nr 3 i 4 uszkodzone pokrycie dachowe, brak gąsiora. - fot.31. Przestrzeń pomiędzy wiązarami nr 3 i 4 w połaci dachowej PZ. Uszkodzona krokiew kwalifikująca się do wymiany - fot.32. Przestrzeń pomiędzy wiązarami nr 6 i 2 w połaci dachowej PW, brak oznak korozyjnych. - fot.33. Oś wiązara nr 5 w połaci dachowej PZ. Uszkodzona wywiewka kanalizacyjna. - fot.34. Oś wiązara nr 5 w połaci dachowej PZ. Uszkodzona wywiewka kanalizacyjna. Ślady wysoleń na drewnie. - fot.35. Oś wiązara nr 7 w połaci dachowej PZ, podłuŝne spękania słupa. - fot.36. Oś wiązara nr 7 w połaci dachowej PW, podłuŝne spękania słupa. - fot.37. Oś wiązara nr 7 w połaci dachowej PW, brak uszkodzeń.

9 3) część północna (N): - nie stwierdzono aktywnych form rozwoju korozji biologicznej; - w deskach, stanowiących deskowanie osłonowe zbiornika c.o. stwierdzono rozwój grzyba domowego białego, którego stan rozwoju jest obecnie zahamowany (fot.14), - w płatewce lukarny dachowej stwierdzono nieaktywne Ŝerowisko kołatka domowego(fot.45), - nie stwierdzono oznak przeciąŝenia elementów konstrukcyjnych w postaci widocznych ugięć i przemieszczeń. Ponad to, stwierdzono: - fot.38. Brak oznak korozji biologicznej w górnej części więźby dachowej. - fot.39. Krokiew. Nadmierny skręt włókien, krokiew kwalifikuje się do wymiany. - fot.40. Krokwie, brak oznak korozji biologicznej. - fot.41. Podparcie płatwi słupem, brak podwaliny. - fot.42. Brak oznak korozji biologicznej. - fot.43. Podparcie płatwi nad klatka schodową północną przy pomocy krótkiego słupka, brak uszkodzeń. - fot. 44. Spękana głowica słupa. Wysunięty zastrzał z zamka. - fot Korozja płatwi konstrukcji lukarny. Ślady Ŝerowania kołatka domowego, stan rozwoju zahamowany, uszkodzenia na głębokość do 1 cm. - fot. 46. PodłuŜne spękania słupów oraz elementu nakładki, wzmacniającej krokiew. - fot. 47, 48,49. Brak oznak korozji biologicznej. W części górnej więźby dachowej nie stwierdzono śladów rozwoju owadów niszczących drewno w poszczególnych elementach konstrukcyjnych. Nie stwierdzono odkształceń i przemieszczeń elementów oraz ubytków przekroju. Stan techniczny elementów konstrukcji więźby dachowej jest zadowalający Gzymsy dachowe Na gzymsach dachowych występują nieliczne uszkodzenia tynku (fot.8 i 9). Stan techniczny gzymsów dachowych jest zadowalający Pokrycie dachowe Stan techniczny pokrycia dachowego jest zły. Dachówki są spękane, rozwarstwione ze śladami przesączania się wód opadowych. Występują znaczne ubytki dachówek i gąsiorów oraz nieszczelności pomiędzy poszczególnymi dachówkami, widoczne są prześwity (fot.25,27,30,31 itp). Na pokryciu dachowym widoczne są ślady zawilgoceń.

10 Posadzki Posadzka na stropie poddasza jest w stanie zadowalającym Blacharka Rynny dachowe i rury spustowe są w średnim stanie technicznym. Obróbki blacharskie wykazują nieszczelności oraz są lokalnie skorodowane, szczególnie obróbki blacharskie kominów. W koszach dachowych stwierdzono ślady uszczelniania przestrzeni pomiędzy obróbkami blacharskimi a pokryciem dachowym. Stan techniczny obróbek blacharskich jest mierny Kominy, ławy kominiarskie Kominy są lokalnie uszkodzone w strefie nad dachem. Stwierdzono ubytki zaprawy w spoinach(15 20%), Czapki kominiarskie (głowice kominów) wykonane z betonu wykazują ubytki i inne uszkodzenia. W przestrzeni poddasza na kominach jest rapówka. Na kominach widoczne są ślady zacieków a w górnych częściach kominów widoczne są efekty korozyjne tynku(fot. 63 i 64). Stan techniczny kominów w przestrzeni poddasza jest zadowalający nad dachem jest średni. Uszkodzone są betonowe czapki kominiarskie. Część czapek kominiarskich wykazuje ubytki betonu. Kominy kwalifikują się do odbudowy w przestrzeni nad dachem. Ławy kominiarskie są z drewna skorodowanego abiotycznie i biologicznie w wyniku działania czynników atmosferycznych i bakterii gnilnych oraz glonów. Stan techniczny ław kominiarskich jest mierny. Nie wszystkie kominy wyposaŝono w ławy kominiarskie, stąd utrudniony dostęp do pionów kominowych i utrudnione ich czyszczenie. W tym celu w dolnych częściach kominów na poddaszu wykonano otwory w miejscach wyczystek(fot. 59 i 60), które umoŝliwiają czyszczenie kominów Lukarny okienne dachowe, okna połaciowe Stan techniczny lukarn dachowych jest średni. W lukarnach osadzono okna PVC. Niektóre płetewki lukarn są skorodowane powierzchniowo na głębokość około 1,0 cm przez owady niszczące drewno (fot. 45 i 50) Strop pod poddaszem Nie stwierdzono poraŝenia stropu przez czynniki biologiczne. Nie stwierdzono odkształceń i przemieszczeń stropu, które mogłyby oznaczać zmniejszenie nośności lub nie spełnienie warunku uŝytkowalności. Stan techniczny stropu jest dobry.

11 4.3. Podsumowanie Stan techniczny elementów konstrukcji i wykończeniowych w obrębie poddaszy budynku jest następujący: - więźba dachowa stan zadowalający, - strop pod poddaszem dobry, - kominy nad dachem średni, zadowalający w przestrzeni poddasza, - ławy kominiarskie mierny, - gzymsy dachowe - zadowalający - pokrycie dachowe zły, - posadzka na poddaszu zadowalający, - blacharka rynny dachowe i rury spustowe średni, - obróbki blacharskie mierny, - lukarny dachowe - średni. Uszkodzone, nieszczelne jest pokrycie dachowe i obróbki blacharskie wraz z rynnami dachowymi i rurami spustowymi. Kominy są uszkodzone z lokalnie wypłukanymi i wykruszonymi spoinami w części nad dachem oraz uszkodzonymi z ubytkami czapami kominowymi. W więźbie dachowej budynku zidentyfikowano czynniki biokorozji, takie jak: - owady niszczące drewno z gatunku spuszczel pospolity i kołatek domowy - w elementach konstrukcji płatewek lukarn okiennych w stanie nie aktywnym, które nie spowodowały istotnych uszkodzeń; - powierzchniowe pozostałości Ŝerowania owadów stwierdzono pod pozostawioną korą na niektórych elementach konstrukcji więźby dachowej, uszkodzenia spowodowane przez te owady są znikome i nieistotne dla nośności tych elementów; - pojedyncze, nieliczne otwory chodników larwalnych zidentyfikowano w elementach konstrukcji, są to jednak znikome uszkodzenia i nie maja istotnego wpływu na nośność elementów i pochodzą przypuszczalnie z okresu przed impregnacją więźby dachowej, Ŝerowiska owadów są w stanie nieaktywnym. W obudowie z desek zbiornika c.o. zidentyfikowano: - grzyby domowe z gatunku grzyb domowy biały w stanie rozwoju zahamowanym, uszkodzone deski obudowy zbiornika kwalifikują się do usunięcia. Owady niszczące drewno występują w elementach konstrukcji więźby dachowej sporadycznie powszechnie a ich stan rozwoju jest nie aktywny. Zakres uszkodzeń spowodowany przez te czynniki korozyjne jest niewielki, powierzchniowy i nie ma istotnego wpływu na nośność elementów.

12 Na fotografiach nr 36, 39, 40, 41, 45, 50,61 i 62 w załączniku na końcu ekspertyzy przedstawia się stan techniczny, efekty korozyjne i biologiczne stwierdzone w więźbie dachowej budynku. 5. IDENTYFIKACJA MAKROSKOPOWA WYKRYTYCH GRZYBÓW DOMOWYCH W obudowie z desek zbiornika c.o. zidentyfikowano grzyby domowe z gatunku grzyb domowy biały w stanie rozwoju zahamowanym. Gatunek grzyba domowego rozpoznano na podstawie charakterystycznego wyglądu zasuszonej białej grzybni. Grzyb ten nie wykształcił sznurów i owocników a jego rozwój został zahamowany we wczesnym stadium rozwoju pozostawiając powierzchniowe utwory grzybni. PoniŜej przedstawia się charakterystykę zidentyfikowanego grzyba domowego. Grzyb domowy biały porzyca inspektowa ( Poria Fibroporia Vaillantii ) nazywany równieŝ ( Poria Vaporaria). Systematyka: klasa Basidiomycotina ( podstawczaki ), rząd Hymenomycotina ( obłoczaki), rodzina Polyporacease ( wieloporowe). Występuje na drewnie: gatunków iglastych, w budynkach na stropach, elementach podłogowych, więźbie dachowej, a takŝe w szklarniach, kopalniach, na składach, mostach, pokładach kolejowych itp. Rozkład drewna: występuje silny destrukcyjny rozkład drewna, poraŝone drewno staje się jasnobrunatne i pęka podłuŝnie i poprzecznie na drobne pryzmatyczne klocki, jest miękkie i łatwo rozciera się na proszek. Drewno sosnowe po 6 miesiącach tracie 40% cięŝaru, wytrzymałość na ściskanie zmniejsza się w tym czasie do 60% w stosunku do drewna zdrowego. Warunki jego rozwoju: wilgotność drewna: min. 20%, opt. 35%, maks. Ok. 60%. Temperatura: min. 5 0 C, opt C, maks C. ph podłoŝa: min. 3, OPT. 7, MAKS.9. Opis grzyba białego: grzybnia biała lub śnieŝnobiała, puszysta, watowata, czasem układa się we wzorzyste utwory przypominające kwiaty mrozowe na szybach. Stara grzybnia zachowuje swój kolor, zbudowana ze strzępek o średnicy 5 6 mm, z wyraźnymi sprząŝkami i przegrodami poprzecznymi, często z medalionami. Sznury: białe, rozgałęziające się, na przekroju okrągłe, wiotkie, elastyczne, niełamliwe, o średnicy 2 7 mm, układają się we wzorzyste fantazyjne rysunki, zbudowane z trzech rodzajów strzępek: cienkościennych, przewodzących i wzmacniających. Owocnik: płaski o nieregularnym kształcie i wielkości, koloru białego lub kremowego, górna powierzchnia pokryta rurkami o przekroju okrągłym lub wielokątnym i średnicy 0,2 10 mm, zarodniki białe lub bezbarwne, cylindryczne, słabo zagięte, o wymiarach ( 4 6 ) x ( 1 3,5)µ. Znaczenie gospodarcze: jest to pospolity gatunek grzyba domowego, moŝe wrastać w mury lub beton i powodować ich powolną korozję. Dzienny przyrost grzybni wynosi 12,5 mm w warunkach optymalnych. W warunkach niekorzystnych grzybni zachowuje swoją Ŝywotność przez ponad 1,5 roku.

13 6. IDENTYFIKACJA MAKROSKOPOWA WYKRYTYCH OWADÓW NISZCZĄCYCH DREWNO W więźbie dachowej budynku zidentyfikowano niewielkie uszkodzenia w postaci pojedynczych nielicznych otworów wylotowych chodników larwalnych spowodowane przez owady niszczące drewno z gatunku spuszczel pospolity i kołatek domowy - w elementach konstrukcji płatewek lukarn okiennych. Nie stwierdzono aktywnych form owadów, a istniejące nieliczne otwory wylotowe chodników larwalnych nie spowodowały istotnych uszkodzeń. Powierzchniowe pozostałości Ŝerowania owadów stwierdzono pod pozostawioną korą (korniki) na niektórych elementach konstrukcji więźby dachowej, uszkodzenia spowodowane przez te owady są znikome i nieistotne dla nośności tych elementów; Pojedyncze, nieliczne otwory chodników larwalnych zidentyfikowano w elementach konstrukcji, są to jednak znikome uszkodzenia i nie maja istotnego wpływu na nośność elementów i pochodzą przypuszczalnie z okresu przed impregnacją więźby dachowej, Ŝerowiska owadów są w stanie nie aktywnym. PoniŜej przedstawia się charakterystyki zidentyfikowanych owadów niszczących drewno Spuszczel pospolity (Hylotrupes bajulus) Postać doskonała wygryza się na zewnątrz przez owalne otwory wylotowe o wymiarach 2-4 x 5 11 mm o brzegach regularnych lub nieco postrzępionych. Przy dostatecznej wartości odŝywczej, larwy owadów, rozwijają się najszybciej w bielastej części drewna w poszczególnych elementach konstrukcyjnych w temperaturze od 25 o C, wilgotności drewna 26-50% i wilgotności względnej powietrza do 95%. Szerokość chodników larwalnych w poraŝonym drewnie przez młode larwy wynosi około 1 mm, a przeciętna szerokość chodników, spowodowanych przez wyrośnięte larwy wynosi około 6 mm. Dolna granica rozwoju larw stanowi temperatura około 10 o C oraz 8 10% zawartości wody w drewnie, co odpowiada 40-50% wilgotności względnej powietrza. Całe Ŝerowisko jest szczelnie wypełnione mączką drzewną i kałem. Ekskrementy larw spuszczela maja kształt regularnych walców. Szkodliwość tej grupy owadów polega na mechanicznym zniszczeniu struktury drewna, które przyjmuje łatwo wilgoć, jest silnie higroskopijne i staje się bardzo podatne na infekcję grzyba domowego. Ponadto owady drąŝą w drewnie chodniki i osłabiają jego wytrzymałość, co moŝe stać się

14 przyczyną katastrofy. Spuszczel pospolity jest najczęściej występującym i najgroźniejszym szkodnikiem budowli drewnianych. Szczególnie chętnie atakuje wszystkie konstrukcje drewniane, jeśli są one dobrze nasłonecznione. W Polsce spuszczel jest najczęściej występującym szkodnikiem drewnianych budynków i budowli Kołatek domowy (Anobium punctatum Deg.) Larwy jego Ŝyją w drewnie drzew iglastych i liściastych. Chodniki larwalne wzdłuŝ słoi rocznych o szerokości od 1/3 mm młodej larwy do średnicy ok. 2 mm larwy dojrzałej. Całe Ŝerowisko zapełnione jest sypką mączką drzewną pomieszaną z ekskrementami kształtu jajowatego. Chodnik wygryza larwa, pozostawiając tylko cienką maskującą ściankę, którą przegryza i opuszcza drewno chrząszcz przez okrągłe otwory wylotowe o średnicy 0,7 2,2 mm. Temperatura optymalna dla rozwoju larw jest C, górna 28 0 C. Minimum wilgotności względnej powietrza dla larw młodszych wynosi ok. 50%, a dla starszych ok. 60%. DuŜa zaleŝność od wilgotności drewna i umiarkowane wymagania względem temperatury sprawiają, Ŝe kołatek domowy znajduje najdogodniejsze warunki rozwoju w piwnicach i innych chłodnych, wilgotnych pomieszczeniach. Rzadko znajduje się ich na strychach oraz w pomieszczeniach z ogrzewaniem centralnym. Kołatek domowy jest najgroźniejszym ( obok spuszczela ) szkodnikiem drewnianych budynków, mebli i innych wyrobów z drewna, uszkadzającym przede wszystkim belki przyziemia, legary, podłogi, rzeźby, meble itp. Znaczenia kołatka domowego, jako szkodnika np. zabytkowego budowli jest większe od innych owadów niszczących drewno. 7. PRZYCZYNY ZAWILGOCENIA, ZAGRZYBIENIA I PORAśENIA PRZEZ OWADY 7.1. Przyczyny zawilgocenia Wpływ na zawilgocenie więźb dachowych i przestrzeni poddaszy mają : 1) Nieszczelności obróbek blacharskich, 2) Nieszczelności rynien dachowych i rur spustowych, 3) Nieszczelności pokrycia dachowego Przyczyny zagrzybienia 1). Długotrwałe zawilgocenie w wyniku nieszczelności zbiornika c.o.. 2). Sprzyjające warunki rozwoju tj. obecność czynnika pokarmowego itp.

15 Obecnie brak jest aktywnych form grzybów a uszkodzenia przez nie spowodowane dotyczą tylko desek obiciowych zbiornika c.o Przyczyny poraŝenia przez owady niszczące drewno 1). Przypuszczalnie wbudowanie drewna wcześniej poraŝonego przez korniki na zrębie w trakcie wyrębu drewna. 2). Przypuszczalnie wbudowanie drewna wcześniej poraŝonego przez kołatki i spuszczele w konstrukcję lukarn okiennych korniki. Obecnie brak jest aktywnych Ŝerowisk owadów a uszkodzenia spowodowane przez są znikome. Impregnacja drewna więźby dachowej nie ustalonym środkiem chemicznym(przypuszczalnie jest to środek oleisty z grupy Imprexów obecnie nie są stosowane) skutecznie powstrzymała korozję biologiczną elementów więźby dachowej 8. ANALIZA ZAKRESU ROBÓT I ROZWIĄZAŃ PRZEDSTAWIONYCH W DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ REMONTU DACHU BUDYNKU GŁÓWNEGO GIMNAZJUM NR 14 WE WROCŁAWIU OPRACOWANEJ W 2006 r. LP ROZWIĄZANIA PRZYJĘTE W ROZWIĄZANIA OBECNIE UZASADNIENIE UWAGI PROJEKCIE BUDOWLANYM ZALECANE Stan techniczny więźby dachowej jest zadowalający. PoraŜenie drewna więźby dachowej nie występuje. PoraŜone są elementy deskowania lukarn okiennych. Występują uszkodzenia powierzchniowe przez owady Ŝerujące pod korą. Zalecono oczyszczenie elementów drewnianych więźby dachowej przy uŝyciu druciaków a następnie zaimpregnowanie przy pomocy FOBOSU M-4 (w STWiOR na str. 26 podano środek FOBOS M-2 a w projekcie wykonawczym w p. VII p.2 zarówno FOBOS M-14 jak i FOBOS M-4). Potwierdza się stan techniczny więźby dachowej i zasięg korozji biologicznej. NaleŜy tu dodać, Ŝe ślady nie aktywne choć sporadyczne owadów występują a zatem potwierdza się diagnozę z 2006 r. Do impregnacji elementów istniejących i nowo wbudowanych zaleca się zastosować środek chemiczny o nazwie FOBOS M-4 (lub o równowaŝnym działaniu) a zatem taki sam jak podano w rozwiązaniach z 2006 r. Zastosowany środek chemiczny powinien zabezpieczać przeciw korozji biologicznej i ogniu Powierzchnię elementów konstrukcyjnych naleŝy oczyścić tak jak podano w uzasadnieniu w ekspertyzie i projekcie z 2006 r. w celu otwarcia powierzchni drewna i dla przyjęcia nowego środka chemicznego przez drewno. MoŜna równieŝ do zabezpieczenia konstrukcji przed korozja biologiczną i ogniem zastosować środek chemiczny o nazwie FIRE SMART BIO/POś

16 2 Zaleca się wymienić jedną z krokwi 3 Około 10% elementów nie zostało dokładnie oczyszczonych z kory 4 Niektóre elementy wykazują niebezpieczne spękania 5 Przy klatkach schodowych płatwie są podparte słupami bez podwalin a dodatkowo płatew przy kl. schodowej południowej ma przekrój okrągły(jest okrąglakiem) 6 Nad południową klatką schodową płatew podparto nieprawidłowo krótkim słupkiem występuje uszkodzone połączenie krokwi z krokwią koszową. 7 Rozebrać obudowę z desek zbiornika c.o. Deski z rozbiórki spalić 8 Wszystkie deski wokół okien lukarn naleŝy wymienić na płytę OSB gr. 22 mm(punkt VII projektu) Wymienić krokiew pokazaną na fot. 31, na krokiew o przekroju b x h = 12 x 14 cm Potwierdza się stan z projektu Potwierdza się, Ŝe część elementów posiada spękania podłuŝne o znacznej rozwartości - szczególnie słupy (fot w części południowej, 35 i 36 w części środkowej). Część elementów np. zastrzały są wysunięte z zamków (np. fot.44 w części północnej budynku), które naleŝy naprawić tj. we właściwy sposób osadzić w połączeniu. Potwierdza się tę sytuację. Słup okrąglak(fot.20) wymienić na słup o przekroju 16 x 16 cm z drewna kl. C 30 a pod oba słupy (drugi słup fot. 41) zastosować podwaliny poprzeczne do osi budynku o wymiarach b x h = 20 x 16 cm Potwierdza się tę sytuację(fot.25 i 26). Krótki słupek naleŝy wymienić a połączenie krokwi koszowej z kulawką naprawić. Podtrzymuje się konieczność rozbiórki deskowania zbiornika c.o. Deski naleŝy zutylizować (wywieźć na składowisko odpadów) a zbiornik zdemontować. Podtrzymuje się konieczność wymiany deskowania lukarn lecz równieŝ płatewek i krokiewek oraz łat 9 NaleŜy uwzględnić wykonanie w kominach drzwiczek do wyczystek ( Fot. 59 i 60) 10 Proponuje się wykonać nowe ławy kominiarskie (stalowe, systemowe) i dojścia do nich z okien wyłazowych w postaci systemowych schodków mocowanych do połaci dachowych PodłuŜne spękania osłabiają przekrój elementu i jednocześnie ułatwiają złoŝenie jaj przez owady. Płatewki zostały uszkodzone przez owady niszczące drewno. Konieczne jest wykonanie bezpiecznych dojść do kominów w celu przeprowadzenia okresowej kontroli kominiarskiej i ich W STWiOR i w Projekcie występują pomyłki pisarskie (FOBOS M-2 nie był zalecany a FOBOS M-14 nie był produkowany). Słupy naleŝy wzmocnić przez obicie ich nakładkami gr. 36 mm z drewna kl. C 30 (przy zastosowaniu gwoździ ze stali nierdzewnej 4x100 mm w dwóch rzędach co 20 cm) lub wzmocnić przy uŝyciu obustronnych bali (patrz projekt)

17 11 W STWiOR str.27 przyjęto klasę drewna K27 12 Nie podano w sposób szczegółowy sposobu murowania kominów 13 Drewno nowo wbudowane ma być wysuszone do wilgotności istniejącego drewna tj. ok % Klasę drewna skorygować zgodnie z obowiązującymi przepisami (np. C30) tj.np. PN-EN 338:2004 NaleŜy kominy z cegły klinkierowej murować na zaprawie do klinkieru. Nie zaleca się stosować zwykłej zaprawy cementowo wapiennej. Brak w SST na str.21 24, wymagań odnośnie cegły klinkierowej i zaprawy do murowania kominów. Drewno nowo wbudowano ma być wysuszone do wilgotności istniejącego drewna tj. ok % tj. odpowiadać wilgotności masowej istniejących elementów konstrukcji 14 Elementy drewniane naraŝone na działanie czynników zewnętrznych (np. elementy lukarn okiennych) naleŝy pokryć środkiem przeciw wymywaniu środków chemicznych. Takim środkiem jest np. PINIASOL, DREWNOCHRON, LAKIEROBEJCA itp. Do środka takiego moŝna zastosować odpowiednią bejcę (barwnik), który nada elementowi drewnianemu określony i poŝądany kolor. 15 Rura odpowietrzająca (fot.33,34) jest uszkodzona a para wydobywająca się z niej moŝe doprowadzić do rozwoju korozji biologicznej w elementach konstrukcji więźby dachowej. NaleŜy dokonać naprawy rury odpowietrzającej. 16 W punkcie VI, VII i VIII projektu wykonawczego podano zalecenia wynikające ze stanu technicznego i obowiązujących przepisów dotyczące pokrycia dachowego, łat, wyłazów dachowych, drabinek przeciwśniegowych, kominków odpowietrzających czap Wszystkie zalecenia podtrzymuje się. czyszczenia. JeŜeli nie zastosuje się zaprawy do klinkieru, na gzymsach dachowych i na kominach wystąpić mogą białe nie estetyczne przebarwienia węglanu wapnia JeŜeli zastosuje się drewno o znacznej wilgotności to w miarę jego wysychania elementy konstrukcyjne mogą się deformować, paczyć i pękać. Powstaną w nich dodatkowe napręŝenia. Słupy, zastrzały itp. mogą ulec znacznemu skróceniu Konieczne jest uŝycie środków chemicznych zabezpieczających przeciw wymywaniu w przypadku zastosowania podstawowego impregnatu solnego (np. FOBOSU M-4, OGNIOCHRONU itp.)

18 kominowych, instalacji odgromowej, obróbek blacharskich, rynien dachowych, tynków na kominach, drzwiczek rewizyjnych, stalowej drabiny prowadzącej do wyłazu dachowego itd 9. SPOSOBY NAPRAWCZE. ŚRODKI DO ODGRZYBIANIA I IMPREGNACJI 9.1. Więźba dachowa NaleŜy zdemontować pokrycie dachowe a następnie elementy konstrukcji więźby dachowej budynku oczyścić z ewentualnych zabrudzeń i istniejącej warstewki nasączonej dotychczasowym impregnatem. np. przy pomocy szczotek stalowych itp. (pracownicy powinni mieć odpowiedni sprzęt ochrony osobistej, tzn. okulary ochronne, maski itp.). Na wszystkie istniejące elementy drewniane więźby dachowej i nowo wbudowane naleŝy zastosować środek przeciw korozji bionicznej i ogniu tj środek chemiczny czterofunkcyjny (zabezpieczający przeciw grzybom domowym, grzybom pleśniowym, owadom niszczącym drewno i ogniu) np. FOBOS M-4, OGNIOCHRON lub FIRE SMART BIO/POś lub inny środek chemiczny o równowaŝnych właściwościach i działaniu. PoniŜsze elementy naleŝy wymienić lub wzmocnić: W części południowej: - słupy (fot ) w części południowej, słupy naleŝy wzmocnić przez obicie ich nakładkami gr. 36 mm z drewna kl. C 30 (przy zastosowaniu gwoździ ze stali nierdzewnej 4x100 mm w dwóch rzędach co 20 cm) lub wzmocnić przy uŝyciu obustronnych bali (patrz projekt), - słup okrąglak(fot.20) przy klatce schodowej południowej wymienić na słup o przekroju 16 x 16 cm z drewna kl. C 30 a pod słup zastosować podwalinę poprzeczne do osi budynku o wymiarach b x h = 20 x 16 cm, - Krótki słupek(fot.25 i 26) naleŝy wymienić a połączenie krokwi koszowej z kulawką naprawić. W części środkowej: - Wymienić krokiew pokazaną na fot. 31, na krokiew o przekroju b x h = 12 x 14 cm z drewna kl. C 30 o wilgotności masowej 12 14%. - wzmocnić słupy posiadających podłuŝne spękania - fot.35 w osi wiązara nr 7 w połaci dachowej PZ oraz fot.36 w osi wiązara nr 7 w połaci dachowej PW przez obicie ich nakładkami gr. 36 mm z

19 drewna kl. C 30 (przy zastosowaniu gwoździ ze stali nierdzewnej 4x100 mm w dwóch rzędach co 20 cm) lub wzmocnić przy uŝyciu obustronnych bali tak jak to wskazano w projekcie z 2006 r. W części północnej: - słup (fot.41 ) przy klatce schodowej północnej - pod słup zastosować podwalinę poprzeczne do osi budynku o wymiarach b x h = 20 x 16 cm, - zastrzały są wysunięte z zamków (np. fot.44 w części północnej budynku), które naleŝy naprawić tj. we właściwy sposób osadzić w połączeniu, - dokonać wymiany krokwi fot.39 na krokiew o przekroju b x h = 12 x 14 cm z drewna kl. C 30 o wilgotności masowej 12 14%. - Dokonać naprawy wysuniętego z zamka zastrzału fot. 44. oraz spękanej głowicy słupa. Wysunięty zastrzał z zamka osadzić we właściwy sposób oraz wykonać obejmę stalową głowicy słupa z płaskownika 3 x 50 mm ze stali nierdzewnej 9.2. Lukarny okienne Dokonać wymiany deskowania lukarn na np. płyty OSB. Płetewki i krokiewki oraz łaty wymienić.z uwagi NATO, Ŝe w lukarnach SA nowe okna PCV, dokonać ich ostroŝnego demontaŝu a po wykonaniu lukarn ponownie zamontować Pokrycie dachowe Z uwagi na daleko posunięty proces uszkodzeń dachówek i gąsiorów naleŝy je w całości wymienić Obróbki blacharskie, rynny dachowe i rury spustowe NaleŜy wymienić wszystkie obróbki blacharskie. Wymienić naleŝy równieŝ wszystkie rynny dachowe, rury spustowe Zabezpieczenia przeciwśniegowe, ławy kominiarskie Wykonać zabezpieczenia przeciwśniegowe (płotki przeciwśniegowe). Ławy kominiarskie systemowe, usytuować przy wszystkich kominach i zapewnić do nich dostęp stosując np. systemowe stopnie połaciowe Gzymsy dachowe Uzupełnić odspojone tynku na gzymsach dachowych Instalacja piorunochronna Dokonać wymiany instalacji piorunochronnej.

20 9.8. Kominy Dokonać rozbiórki kominów w przestrzeni nad dachem (minimum 5 warstw licząc od góry). Wykonać nowe kominy z cegieł klinkierowych na zaprawie do klinkieru. Wykonać nowe głowice kominów(czapki kominowe). Pozostałe wykruszone spoiny wyspoinować przy pomocy zaprawy do klinkieru. W dolnych częściach kominów w przestrzeni poddasza dokonać wymiany drzwiczek rewizyjnych do wyczystek. W miejscach wykonanych otworów w kominach na poddaszu zamontować drzwiczki rewizyjne Pozostałe roboty W punktach VI, VII i VIII projektu wykonawczego podano zalecenia wynikające ze stanu technicznego i obowiązujących przepisów dotyczące, pokrycia dachowego, łat, wyłazów dachowych, drabinek przeciwśniegowych, kominków odpowietrzających, czap kominowych, instalacji odgromowej, obróbek blacharskich, rynien dachowych, tynków na kominach, drzwiczek rewizyjnych, stalowej drabiny prowadzącej do wyłazu dachowego, wykonanie wymianów przy oknach wyłazowych i wymiana wymianów przy kominach itd. Wszystkie te elementy wykończeniowe naleŝy wymienić Środki biobójcze przeciw owadom i zabezpieczające przeciw korozji biologicznej oraz przeciw ogniowe Na wszystkie istniejące elementy drewniane więźby dachowej i nowo wbudowane naleŝy zastosować środek zabezpieczający przeciw grzybom domowym, grzybom pleśniowym, owadom niszczącym drewno i ogniu np. środek chemiczny o nazwie FOBOS M-4, OGNIOCHRON, FIRE SMART BIO/POś lub środek chemiczny o równowaŝnych właściwościach i działaniu. Ponad to, elementy naraŝone na działanie czynników zewnętrznych (np. elementy lukarn okiennych) naleŝy pokryć środkiem przeciw wymywaniu środków chemicznych. Takim środkiem jest np. PINIASOL, DREWNOCHRON, LAKIEROBEJCA itp. Do środka takiego moŝna zastosować odpowiednią bejcę (barwnik), który nada elementowi drewnianemu określony i poŝądany kolor. UWAGI: 1. Aplikacja środków chemicznych musi być wykonywana zgodnie z kartą techniczną środka. 2. Wszystkie środki chemiczne naleŝy stosować zgodnie a przepisami bhp podanymi w punkcie nr 10 ekspertyzy. 3. Wszystkie środki chemiczne powinny być dopuszczone do stosowania i obrotu przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

21 10. ŚRODKI OSTROśNOŚCI PRZY ODGRZYBIANIU I IMPREGNACJI W trakcie wykonywania zabiegów odgrzybieniowych ( zabezpieczających) i impregnacyjnych naleŝy przestrzegać przepisy BHP i p. poŝ. zawarte w: - Ustawie z dnia 7. VII 1994 r. Prawo budowlane ( Dz. U. Nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami ), - Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych ( Dz. U. z dnia r. Nr 47 poz. 401), - Przepisach zawartych w instrukcjach i ulotkach informacyjnych producenta danego środka. W szczególności naleŝy zwrócić uwagę na to, iŝ: wszelkie prace powinny być wykonywane w warunkach przewiewu z dala od ognia, środki rozcieńczane rozpuszczalnikami winny być uŝywane z dala od ognia, w czasie pracy stosować odzieŝ ochronną i sprzęt ochrony osobistej ( okulary ochronne, fartuchy, rękawice itp. ), zwrócić uwagę na higienę osobistą: przerywając lub kończąc pracę umyć ręce i twarz mydłem w ciepłej wodzie, w czasie pracy nie spoŝywać posiłków i nie palić tytoniu, stanowisko pracy zabezpieczyć podsypką z trocin, a nasycone trociny ostroŝnie spalić porcjami w wydzielonym miejscu, opróŝnionych opakowań nie uŝywać do przechowywania materiałów spoŝywczych lub wody, nie dopuszczać do skaŝenia gruntu, studni i wód gruntowych otwartych. Uwaga: osoby mające uszkodzony naskórek lub alergiczną chorobę skóry nie powinny wykonywać prac impregnacyjno odgrzybieniowych. 11. WNIOSKI Na podstawie przeprowadzonej oceny stanu technicznego więźby dachowej i poddasza, wykonania analizy zakresu robót i rozwiązań przedstawionych w dokumentacji projektowej remontu dachu budynku

22 Gimnazjum nr 14 we Wrocławiu opracowanej w 2006 r. oraz określenia zagroŝeń biologicznych tj. wykonania oceny stanu zagrzybienia i poraŝenia przez owady niszczące drewno stwierdza się : 1).Stan techniczny elementów konstrukcji i wykończeniowych w obrębie dachu i poddasza budynku jest zróŝnicowany od dobrego po zły i przedstawia się następująco: - więźba dachowa stan zadowalający, - strop pod poddaszem dobry, - kominy nad dachem średni, zadowalający w przestrzeni poddasza, - ławy kominiarskie mierny, - gzymsy dachowe - zadowalający - pokrycie dachowe zły, - posadzka na poddaszu zadowalający, - blacharka rynny dachowe i rury spustowe średni, - obróbki blacharskie mierny, - lukarny dachowe - średni. 2). Uszkodzone, nieszczelne jest pokrycie dachowe i obróbki blacharskie wraz z rynnami dachowymi i rurami spustowymi. Niektóre kominy są uszkodzone, W obrębie poddasza na kominach w górnych częściach kominów występuje korozja i ubytki tynku. 3).Nie stwierdzono poraŝenia elementów konstrukcji więźby dachowej, we wszystkich częściach dachu przez czynniki biokorozji (owady, grzyby domowe i pleśniowe oraz bakterie gnilne, które w sposób istotny mogły wpłynąć na nośność, uŝytkowalność i stateczność elementów konstrukcji więźby dachowej). Stwierdzono nieliczne pojedyncze otwory chodników larwalnych przypuszczalnie z okresu budowy obiektu, które prawdopodobnie powstały przed zabezpieczeniem drewna przed korozją biologiczną. 4).Więźbę dachową (poza nielicznymi fragmentami konstrukcji drewnianych lukarn okiennych i murłat zaimpregnowano przy pomocy środka chemicznego oleistego o czym świadczy ciemno brązowa barwa drewna i specyficzny, utrzymujący się zapach impregnatu. Murłaty obetonowano 5).Część elementów więźby dachowej wykonano z nie okorowanych elementów drewnianych np. krokwie lub elementy konstrukcji drewnianej lukarn. W tych elementach pod warstwą kory rozwinęły się powierzchniowe utwory mało szkodliwych grzybów domowych np. powłocznika gładkiego. 6).Obecnie nie stwierdzono aktywnych form rozwoju zarówno owadów niszczących drewno jak i grzybów domowych lub pleśniowych. 7).Część elementów wykonano z drewna mokrego, które wysychając doznało spękań wzdłuŝ włókien. Spękania takie występują w około 20% drewnianych(szczególnie w słupach i płatwiach) a w 5% spękania posiadają znaczne rozwartości, które dochodzą do 6-10 mm co moŝe sprzyjać opadnięciu

23 tych elementów w przyszłości przez owady. 8). Stan techniczny lukarn dachowych jest średni. W lukarnach osadzono okna PVC. Niektóre płetewki i krokiewki lukarn są skorodowane powierzchniowo na głębokość około 1,0 cm przez owady niszczące drewno. Skorodowane jest równieŝ deskowanie lukarn. 9). Na gzymsach dachowych występują nieliczne uszkodzenia tynku (fot.8 i 9).Stan techniczny gzymsów dachowych jest zadowalający. 10). Stan techniczny pokrycia dachowego jest zły. Dachówki są spękane, rozwarstwione ze śladami przesączania się wód opadowych. Występują znaczne ubytki dachówek i gąsiorów oraz nieszczelności pomiędzy poszczególnymi dachówkami, widoczne są prześwity (fot.25,27,30,31 itp). Na pokryciu dachowym widoczne są ślady zawilgoceń. 11). Posadzka na stropie poddasza jest w stanie zadowalającym. 12). Rynny dachowe i rury spustowe są w średnim stanie technicznym. Obróbki blacharskie wykazują nieszczelności i są lokalnie skorodowane, szczególnie obróbki blacharskie kominów. W koszach dachowych stwierdzono ślady uszczelniania przestrzeni pomiędzy obróbkami blacharskimi a pokryciem dachowym. Stan techniczny obróbek blacharskich jest mierny. 13). Kominy są lokalnie uszkodzone w strefie nad dachem. Stwierdzono ubytki zaprawy w spoinach(15 20%), Czapki kominiarskie (głowice kominów) wykonane z betonu wykazują ubytki i inne uszkodzenia. W przestrzeni poddasza na kominach jest rapówka. Na kominach widoczne są ślady zacieków a w górnych częściach kominów widoczne są efekty korozyjne tynku(fot. 63 i 64). Stan techniczny kominów w przestrzeni poddasza jest zadowalający nad dachem jest średni. Uszkodzone są betonowe czapki kominiarskie. Część czapek kominiarskich wykazuje ubytki betonu. Kominy kwalifikują się do odbudowy w przestrzeni nad dachem. 14). Ławy kominiarskie są z drewna skorodowanego abiotycznie i biologicznie w wyniku działania czynników atmosferycznych i bakterii gnilnych oraz glonów. Stan techniczny ław kominiarskich jest mierny. Nie wszystkie kominy wyposaŝono w ławy kominiarskie, stąd utrudniony dostęp do pionów kominowych i utrudnione ich czyszczenie. W tym celu w dolnych częściach kominów na poddaszu wykonano otwory (fot. 59 i 60), które umoŝliwiają czyszczenie kominów. 15). Nie stwierdzono poraŝenia stropu przez czynniki biologiczne. Nie stwierdzono odkształceń i przemieszczeń stropu, które mogłyby oznaczać zmniejszenie nośności lub nie spełnienie warunku uŝytkowalności. Stan techniczny stropu jest dobry. 16). Analizę zakresu robót i rozwiązań przedstawionych w dokumentacji projektowej remontu dachu budynku Gimnazjum nr 14 opracowanej w 2006 r. przedstawia się w punkcie nr 8 ekspertyzy.

24 12. ZALECENIA 1). NaleŜy zdemontować pokrycie dachowe a następnie elementy konstrukcji więźby dachowej budynku oczyścić z ewentualnych zabrudzeń i istniejącej warstewki nasączonej dotychczasowym impregnatem. np. przy pomocy szczotek stalowych itp. (pracownicy powinni mieć odpowiedni sprzęt ochrony osobistej, tzn. okulary ochronne, maski itp.). 2). Na wszystkie istniejące elementy drewniane więźby dachowej(równieŝ na murłaty) i nowo wbudowane naleŝy zastosować środek przeciw korozji bionicznej i ogniu tj środek chemiczny czterofunkcyjny (zabezpieczający przeciw grzybom domowym, grzybom pleśniowym, owadom niszczącym drewno i ogniu) np. FOBOS M-4, OGNIOCHRON lub FIRE SMART BIO/POś lub inny środek chemiczny o równowaŝnych właściwościach i działaniu. 3). Część elementów konstrukcyjnych więźby dachowej wskazaną w punkcie 9.1. ekspertyzy naleŝy wymienić lub wzmocnić. 4).Dokonać wymiany deskowania lukarn na np. płyty OSB. Płetewki i krokiewki oraz łaty wymienić.z uwagi NATO, Ŝe w lukarnach SA nowe okna PCV, dokonać ich ostroŝnego demontaŝu a po wykonaniu lukarn ponownie zamontować. 5). Z uwagi na daleko posunięty proces uszkodzeń dachówek i gąsiorów naleŝy je w całości wymienić. 6). NaleŜy wymienić wszystkie obróbki blacharskie. Wymienić naleŝy równieŝ wszystkie rynny dachowe, rury spustowe. 7). Wykonać zabezpieczenia przeciwśniegowe (płotki przeciwśniegowe). Ławy kominiarskie systemowe, usytuować przy wszystkich kominach i zapewnić do nich dostęp stosując np. systemowe stopnie połaciowe. 8). Uzupełnić odspojone tynki na gzymsach dachowych. 9).Dokonać wymiany instalacji piorunochronnej. 10). Dokonać rozbiórki kominów w przestrzeni nad dachem (minimum 5 warstw licząc od góry). Wykonać nowe warstwy z cegieł klinkierowych na zaprawie do klinkieru. Wykonać nowe głowice kominów(czapki kominowe). Pozostałe wykruszone spoiny kominów wyspoinować przy pomocy zaprawy do klinkieru. W dolnych częściach kominów w przestrzeni poddasza dokonać wymiany drzwiczek rewizyjnych do wyczystek. W miejscach wykonanych otworów w kominach na poddaszu zamontować drzwiczki rewizyjne. 11).W punktach VI, VII i VIII projektu wykonawczego podano zalecenia wynikające ze stanu technicznego i obowiązujących przepisów dotyczące, pokrycia dachowego, łat, wyłazów dachowych, drabinek przeciwśniegowych, kominków odpowietrzających, czap kominowych, instalacji odgromowej, obróbek blacharskich, rynien dachowych, tynków na kominach, drzwiczek rewizyjnych, stalowej drabiny prowadzącej do wyłazu dachowego, wykonanie wymianów przy

25 oknach wyłazowych i wymiana wymianów przy kominach i itd. Wszystkie te elementy wykończeniowe naleŝy wymienić. Ponad to naleŝy zamontować drabiny stalowe do wszystkich wyłazów dachowych. 12). Na wszystkie istniejące elementy drewniane więźby dachowej i nowo wbudowane naleŝy zastosować środek chemiczny 4 funkcyjny tj. zabezpieczający przeciw grzybom domowym, grzybom pleśniowym, owadom niszczącym drewno i ogniu np. środek chemiczny o nazwie FOBOS M-4, OGNIOCHRON, FIRE SMART BIO/POś lub środek chemiczny o równowaŝnych właściwościach i działaniu. Ponad to, elementy naraŝone na działanie czynników zewnętrznych (np. elementy lukarn okiennych) naleŝy pokryć środkiem przeciw wymywaniu środków chemicznych. Takim środkiem jest np. PINIASOL, DREWNOCHRON, LAKIEROBEJCA itp. Do środka takiego moŝna zastosować odpowiednią bejcę (barwnik), który nada elementowi drewnianemu określony i poŝądany kolor.\ 13). Aplikacja środków chemicznych musi być wykonywana zgodnie z kartą techniczną środka. 14). Wszystkie środki chemiczne naleŝy stosować zgodnie a przepisami bhp podanymi w punkcie nr 10 ekspertyzy. 15). Wszystkie środki chemiczne powinny być dopuszczone do stosowania i obrotu przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. 16).Zgodnie z sugestią zawartą w projekcie wykonawczym z 2006 r. naleŝy na klatkach schodowych zamontować klapy oddymiające o powierzchni czynnej równej 5% rzutu klatki schodowej. 17). Wszystkie wyroby budowlane uŝyte w czasie robót remontowych muszą posiadać stosowne dopuszczenia do stosowania w budownictwie (atesty higieniczne Państwowego Zakładu Higieny, aprobaty techniczne, certyfikaty, deklaracje zgodności itp.), natomiast środki chemiczne zabezpieczające i biobójcze odpowiednie pozwolenia (wpis do rejestru leków i środków biobójczych) wydane przez Ministra Zdrowia. 18). Wnioski i zalecenia ekspertyzy naleŝy uwzględnić przy realizacji robót wg dokumentacji projektowej opracowanej w 2006 r. Wszystkie roboty naleŝy prowadzić pod fachowym nadzorem. Wszystkie roboty powinny uzyskać akceptację Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu jeŝeli budynek wpisany jest do rejestru zabytków lub znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej. 19).Wszelkie roboty impregnacyjne, odgrzybieniowe i dezynfekcyjne przy uŝyciu środków chemicznych biobójczych i zabezpieczających prowadzić zgodnie z zasadami podanymi w punkcie 10 ekspertyzy i zasadami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. 20).JeŜeli w czasie prac remontowych itp. pojawią się nowe okoliczności nie uwzględnione w ekspertyzie, o dodatkowe wyjaśnienia naleŝy zwrócić się do Wykonawcy ekspertyzy.