Ocena zagrożenia chorobami układu krążenia w oparciu o realizację programu profilaktyki w podstawowej opiece zdrowotnej
|
|
- Konrad Cichoń
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Pędziński Probl Artykuły Hig B Epidemiol i wsp. oryginalne Ocena 2011, zagrożenia 92(3): / original chorobami papers układu krążenia w oparciu o realizację programu profilaktyki Ocena zagrożenia chorobami układu krążenia w oparciu o realizację programu profilaktyki w podstawowej opiece zdrowotnej Cardiovascular disease risk assessment based on prophylactic program realised in primary health care Bartosz Pędziński 1/, Adam Kurianiuk 2/, Waldemar Pędziński 3/, Andrzej Szpak 1/ 1/ Zakład Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 2/ Zakład Higieny i Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 3/ Zakład Pielęgniarstwa Ogólnego, Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży Wprowadzenie. Choroby układu krążenia (ChUK) stanowią wciąż jedno z najpoważniejszych zagrożeń zdrowia i życia Polaków. Doświadczenia płynące ze Stanów Zjednoczonych oraz krajów europejskich wskazują, że profilaktyczne programy zdrowotne w znacznym stopniu przyczyniają się do redukcji zgonów obywateli tych państw. Cel pracy. Ocena rozpowszechnienia czynników ryzyka ChUK oraz ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego według algorytmu SCORE w populacji pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) uczestniczących w Programie Profilaktyki Chorób Układu Krążenia finansowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Materiał i metody. Analiza czynników ryzyka ChUK oraz ryzyka incydentu sercowo-naczyniowego według algorytmu SCORE została przeprowadzana na podstawie 1168 osób wywiadów lekarskich zebranych od pacjentów POZ będących mieszkańcami powiatów łomżyńskiego oraz kolneńskiego. Wyniki. Czynniki ryzyka takie jak nikotynizm występował u 25,6% badanych, hipercholesterolemia u 17%, a nadciśnienie u 25,1% podopiecznych lekarza POZ. Zwiększone ryzyko incydentu sercowonaczyniowego zgodnie z algorytmem SCORE dotyczy 1,1% kobiet i 11,4% mężczyzn. Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii jest niższe niż w badaniach ogólno-populacyjnych co wynika z faktu, iż badaną populację stanowiły wyłącznie osoby w wieku lat bez dotychczas rozpoznanej ChUK. Odsetek osób palących był mniejszy niż w badaniu WOBASZ a osiągnął wyższe wartości niż w badaniu POLSCREEN. Podobnie jak w porównywanych badaniach palących mężczyzn było 2 krotnie więcej niż kobiet. Wnioski. Program profilaktyczny ChUK realizowany w podstawowej opiece zdrowotnej spełnia swoją funkcję skriningową pozwalając na wczesną identyfikację osób zagrożonych chorobą oraz objęcie ich profilaktyką pierwotną, a wnioski co do skuteczności i efektywności podejmowanych przez lekarza POZ interwencji wymagają prospektywnej obserwacji i stanowić będą przedmiot dalszych badań. Słowa kluczowe: czynniki ryzyka ChUK, SCORE, choroby układu krążenia, prewencja ChUK Introduction. Cardiovascular diseases are still one of the most serious health and life threats to the population of Poland. Experiences from the United States and European countries suggest that preventive health programs greatly contribute to the reduction of mortality in these countries. Aim. To assess the prevalence of CVD risk factors and the risk of a cardiovascular event occurrence, according to the SCORE algorithm, in the population of primary health care patients, participating in the Cardiovascular Diseases Prevention Program, funded by the National Health Fund. Materials and methods. The analysis of cardiovascular risk factors and the risk of cardiovascular event occurrence according to the SCORE algorithm was carried out based on the 1168 medical records of primary health care patients, residents of Łomża and Kolno counties. Results. Such risk factors as smoking, hypercholesterolemia and hypertension apply to accordingly 25.6%, 17% and 25.1% of patients. An increased risk of cardiovascular event, according to the SCORE algorithm, applies to 1.1% of women and 11.4% of men. The prevalence of hypertension and hypercholesterolemia is lower than in the generalpopulation studies, which presumably stems from the fact that the program only affected the people without previously diagnosed CVD, aged years. The percentage of smokers was lower than in the WOBASZ study but reached higher values than in the POLSCREEN study, similarly, male smokers were twice as numerous as female ones. Conclusions. The CVD preventive program fulfills its implemented function in primary health care, allowing early identification of people in risk of CVD, however, conclusions about the efficiency and effectiveness of interventions undertaken by the primary health care physicians should be subjected to additional testing. Keywords: CVD risk factors, SCORE, cardiovascular disease, CVD prevention Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence mgr Bartosz Pędziński Zakład Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku ul. I Armii Wojska Polskiego 2/2, Białystok tel , fax , bartosz@pedzinski.pl
2 398 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): Wykaz skrótów ChUK choroby układu krążenia SCORE Systematic Coronary Risk Evaluation NFZ Narodowy Fundusz Zdrowia POZ podstawowa opieka zdrowotna Wprowadzenie Korzystne trendy w spadku umieralności z powodu chorób układu krążenia (ChUK) obserwowane są w Polsce od 1991 roku, mimo to choroby te stanowią jedno z najpoważniejszych zagrożeń życia Polaków [1]. Umieralność przedwczesna z powodu ChUK w Polsce jest nadal wyższa niż średnia dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Wartości współczynników przedwczesnej umieralności z powodu ChUK w roku 2005 wynosiły 233 zgony na 100 tys. wśród mężczyzn i 66 wśród kobiet, co stanowi odpowiednio o 97 i 23 zgony na 100 tys. więcej niż w Unii Europejskiej. Doświadczenia ze Stanów Zjednoczonych oraz krajów Europy północnej i zachodniej wskazują, że znaczną redukcję zgonów z powodu ChUK udaje się osiągnąć dzięki dobrze zorganizowanym programom profilaktyki i promocji zdrowia. Poparciem tej tezy może być analiza płynąca ze Stanów Zjednoczonych, gdzie w okresie lat zmniejszenie zgonów z powodu ChUK w 47% przypisuje się zastosowaniu terapii medycznych, a w 44% modyfikacji czynników ryzyka takich jak wysokie stężenie cholesterolu, nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów oraz niska aktywność fizyczna [2]. Podobnie znaczne spadki w umieralności związanej z ChUK rzędu 51% w Szkocji [3], 58% w Anglii i Walii lub 65% w Finlandii [4] są wynikiem działań z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia. W Polsce od 4 lat funkcjonuje ogólno-populacyjny program interwencji w zakresie problematyki chorób sercowo-naczyniowych realizowany w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ), a finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Jedną z podstawowych funkcji tego programu, zgodnie ze strategią wysokiego ryzyka, jest rola skriningowa polegająca na aktywnej identyfikacji osób zagrożonych. Ewaluacja tego programu jest podstawowym narzędziem w ocenie jego efektywności. Cel pracy Ocena rozpowszechnienia czynników ryzyka ChUK oraz oszacowanie ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego według algorytmu Systematic Coronary Risk Evaluation (SCORE) w populacji podopiecznych POZ uczestniczących w Programie Profilaktyki Chorób Układu Krążenia finansowanym przez NFZ. Materiał i metoda Analiza czynników ryzyka ChUK oraz ryzyka incydentu sercowo-naczyniowego dotyczyła populacji objętej Programem Profilaktyki Chorób Układu Krążenia w 2007 roku, liczącej 1168 osób, w tym 765 kobiet oraz 403 mężczyzn. Badaną populację stanowili mieszkańcy wsi i miast powiatów łomżyńskiego oraz kolneńskiego objęci opieką przychodni POZ Łomżyńskiego Centrum Medycznego NZOZ. Wiek badanych wynosił lat, w tym średnia wieku kobiet wynosiła 46,13 lat, a mężczyzn 45,73 lat. Kryterium wykluczającym do objęcia badaniem było rozpoznanie ChUK w dotychczasowym wywiadzie lekarskim oraz realizacja porady profilaktycznej ChUK w ciągu ostatnich 36 miesięcy. Pacjenci zostali zaproszeni do badania w wyniku szeroko prowadzonej akcji medialnej, indywidualnych zaproszeń listownych oraz informacji uzyskanych w przychodni POZ. Badanie pacjentów przebiegało dwuetapowo. W pierwszym etapie realizowanym przez pielęgniarki POZ zebrano wywiad dotyczący czynników ryzyka ChUK: obciążenia rodzinnego ChUK, palenia tytoniu aktualnie i w przeszłości, rozpoznania cukrzycy i aktywności fizycznej. Podczas tej samej wizyty dokonano 2-krotnego pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, pomiarów antropometrycznych (obwód ramienia, obwód pasa, wzrost i masa ciała) oraz pobrano krew do badań biochemicznych (stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, HDL-cholesterolu, trójglicerydów i glukozy na czczo). Podczas drugiej wizyty realizowanej przez lekarza POZ dokonano kolejnego pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, oszacowano czynniki ryzyka ChUK oraz globalne ryzyko wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego według algorytmu SCORE, a także postawiono rozpoznanie w zakresie występowania ChUK. Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego oraz Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dla potrzeb praktyki klinicznej przyjęto w badaniu następujące kryteria klasyfikacji ciśnienia tętniczego [6]: ciśnienie optymalne (SBP < 120, DBP < 80) ciśnienie prawidłowe (SBP: , DBP: 80 84) ciśnienie wysokie prawidłowe (SBP: , DBP: 85-89) nadciśnienie stopień 1 (SBP: , DBP: 90 99) nadciśnienie stopień 2 (SBP: , DBP: ) nadciśnienie stopień 3 (SBP 180, DBP 110) nadciśnienie izolowane skurczowe (SBP 140, DBP< 90).
3 Pędziński B i wsp. Ocena zagrożenia chorobami układu krążenia w oparciu o realizację programu profilaktyki W przypadku rozbieżności w kategoriach wartości skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego przyjęto kategorię wyższą. Wyniki W badanej populacji odsetek osób palących papierosy (powyżej 1 dziennie) aktualnie wyniósł 25,6%, w tym paliło 19,9% kobiet i prawie dwukrotnie więcej 36,5% mężczyzn, natomiast odsetek osób palących jedynie w przeszłości był wyraźnie niższy (16,5% w obu grupach płci, 12,8% w grupie kobiet i 23,6% w grupie mężczyzn) (tab. I). Zgodnie z wytycznymi realizacji programu opublikowanymi przez NFZ [5] w analizowanej populacji za czynniki ryzyka w zakresie gospodarki lipidowej przyjęto: stężenie cholesterolu całkowitego równe lub powyżej 200 mg/dl, LDL-cholesterolu równe lub wyższe od 130 mg/dl, HDL-cholesterolu niższe od 40 mg/dl, trójglicerydów równe lub wyższe od 180 mg/dl (u pacjentów z rozpoznaną cukrzycą przyjmowano stężenie trójglicerydów równe lub wyższe od 150 mg/dl). Podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego odnotowano u 17% badanych, w tym u 18,8% kobiet i 13,4% mężczyzn, LDL-cholesterolu u 7,8% badanych (u 8,9% kobiet i u 7,2 mężczyzn), stężenie HDLcholesterolu poniżej 40 mg/dl stwierdzono u 2,7% osób, bez wyraźnego zróżnicowania w grupach płci. Podwyższone stężenie trójglicerydów występowało ponad dwukrotnie częściej w grupie mężczyzn 7,4% niż w grupie kobiet 3,3% (tab. II). Kryteriami klasyfikacji ciśnienia tętniczego były zalecenia Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego oraz Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dla potrzeb praktyki klinicznej [6]. Rozkład ciśnienia tętniczego w badanej populacji zgodnie z powyższą systematyką przedstawia tabela III. Nadciśnienie tętnicze I, II i III stopnia łącznie rozpoznano u 25,1% badanej populacji, w tym w grupie mężczyzn odsetek ten był wyższy niż w grupie kobiet (34,0% vs 20,4%). Izolowane nadciśnienie tętnicze, charakterystyczne w starszym wieku, w całej populacji występowało u 2,6% badanych, których wiek zawierał się w przedziale lat (średnia wieku 48,3±5,56 lat) (tab. III). Rozkład ryzyka SCORE w badanej podgrupie kobiet i mężczyzn, zgodnie z klasyfikacją kategorii ryzyka ogólnego małego, umiarkowanego, zwiększonego, oraz znacznie zwiększonego przedstawia ryc. 1. Ryzyko małe i umiarkowane (mniejsze lub równe 4%) dotyczyło 98.9% kobiet oraz 88.3% mężczyzn. Ryzyko zwiększone i znacznie zwiększone (większe lub równe 5%) występowało u 1,1% kobiet i u 11,4% mężczyzn (ryc. 1). Tabela I. Rozpowszechnienie palenia papierosów w badanej populacji Table I. Cigarette smoking in the studied population Palenie papierosów Ogółem (n=1168) Kobiety (n=765) Mężczyźni (n=403) Palący aktualnie ,6% ,9% ,5% Palący w przeszłości ,5% 98 12,8% 95 23,6% Nigdy nie palący ,9% ,3% ,9% Tabela II. Częstość występowania zaburzeń lipidowych w badanej populacji Table II. Lipid disorder frequency in the studied population Lipidy i ich kryterium Ogółem (n=1168) Kobiety (n=765) Mężczyźni (n=403) TC 200 mg/dl % ,8% 54 13,4% LDL 130 mg/dl 91 7,8% 55 7,2% 36 8,9% HDL < 40 mg/dl 31 2,7% 20 2,6% 11 2,7% TG 180 mg/dl* 55 4,7% 25 3,3% 30 7,4% *u pacjentów z rozpoznaną cukrzycą TG 150 mg/dl Tabela III. Rozkład ciśnienia tętniczego w badanej populacji Table III. Arterial blood pressure in the studied population Kategorie ciśnienia Ogółem (n=1168) Kobiety (n=765) Mężczyźni (n=403) Optymalne ,3% ,3% 60 14,9% Prawidłowe ,5% ,2% ,0% Wysokie prawidłowe ,6% ,6% 82 20,3% Nadciśnienie tętnicze ,1% ,4% ,0% (stopień I, II, III) Izolowane nadciśnienie skurczowe 30 2,6% 19 2,5% 11 2,7% małe <1% umiarkowane 1-4% zwiększone 5-9% znacznie zwiększone >10% kobiety mężczyźni Ryc. 1. Rozkład ryzyka SCORE według kategorii ryzyka w badanej populacji Fig. 1. SCORE risk distribution by risk category in the studied population Dyskusja Szereg światowych badań epidemiologicznych wskazuje na silny związek palenia papierosów z chorobami sercowo-naczyniowymi takimi jak zawał serca, udar i choroby naczyń obwodowych [7]. Szkodliwe skutki zdrowotne palenia tytoniu zależą od liczby wypalanych papierosów dziennie i czasu
4 400 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): trwania nałogu. Istnieje szereg dowodów naukowych dotyczących korzyści płynących z zaprzestania palenia tytoniu, gdzie niektóre z nich obserwowane są natychmiast, inne natomiast wymagają dłuższego okresu niepalenia [8]. W badanej populacji odsetek palaczy (36,5% u mężczyzn, 19,9% u kobiet) był mniejszy niż w projekcie WOBASZ (42% u mężczyzn, 25% u kobiet, wiek badanych lata), [9] a osiągnął wyższe wartości niż w badaniu POLSCREEN (27,3% u mężczyzn, 14,3% u kobiet, wiek badanych powyżej 35 r.ż.) [10]. Cechą wspólną wyników niniejszego badania z wynikami z innych badań epidemiologicznych w Polsce (NATPOL PLUS 2002, WOBASZ, POLSCREEN) jest proporcja palących mężczyzn do kobiet, wskazująca na 2-krotnie częstsze palenie przez mężczyzn w porównaniu do kobiet [11]. Klasycznym przykładem związku przyczynowoskutkowego w epidemiologii jest związek pomiędzy wysokim stężeniem cholesterolu, a rozwojem miażdżycy naczyń. Jednocześnie istnieje szereg publikacji wskazujących, iż obniżenie stężenia cholesterolu powoduje zmniejszenie ryzyka ChUK. Przykładem jest meta-analiza dotycząca stosowania statyn, która wykazała, że obniżenie osoczowego poziomu cholesterolu całkowitego o 10% skutkuje redukcją częstości choroby wieńcowej po 5 latach o 25%, natomiast zmniejszeniu stężenia cholesterolu LDL o 1 mmol/l towarzyszyło obniżenie odsetka zdarzeń związanych z chorobami serca i naczyń o 20% [12]. Aktualne europejskie wytyczne dotyczące prewencji chorób sercowo-naczyniowych określają, że stężenie cholesterolu całkowitego w osoczu w populacji ogólnej powinno wynosić <5 mmol/l (190 mg/dl), a cholesterolu LDL <3 mmol/l (115 mg/dl). U osób z grupy najwyższego ryzyka, szczególnie z ustaloną klinicznie chorobą sercowo-naczyniową na podłożu miażdżycowym oraz z cukrzycą, docelowe wartości muszą być jeszcze niższe jeżeli jest to osiągalne. Pomimo, że w europejskich wytycznych nie określono szczegółowych wartości docelowych dla cholesterolu HDL oraz trójglicerydów, stężenie cholesterolu HDL <1,0 mmol/l ( 40 mg/dl) u mężczyzn oraz <1,2 mmol/l ( 45 mg/dl) u kobiet, a także stężenie trójglicerydów na czczo >1,7 mmol/l ( 150 mg/dl) są traktowane jako markery podwyższonego ryzyka sercowo-naczyniowego [13]. Zgodnie z wytycznymi realizacji programu określonymi przez NFZ [5] za czynnik ryzyka w zakresie gospodarki lipidowej przyjęto między innymi stężenie cholesterolu całkowitego równe lub powyżej 200 mg/ dl. Wynik taki uzyskano w badanej populacji u 18,8% kobiet oraz u 13,4% mężczyzn, co stanowi kilkakrotnie niższy odsetek osób z hipercholesterolemią niż w badaniach POLSCREEN [14] oraz WOBASZ [15] w podobnych grupach wieku. Przyczyną tego jest zapewne fakt, że w badaniu profilaktyki ChUK NFZ kwalifikowane do badania były osoby zdrowe (bez dotychczasowego rozpoznania ChUK) natomiast w porównywanych badaniach udział wzięły osoby zarówno zdrowe, jak i chore stanowiące reprezentatywną próbę z populacji Polski. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że dla badania POLSCREEN oraz WOBASZ podwyższony poziom cholesterolu uznano jako stężenie równe lub wyższe 190 mg/dl (5,0 mg/dl), co stanowi o 10mg/dl mniej niż w badaniu CHUK NFZ. Liniowy charakter zależności między ciśnieniem tętniczym, a chorobowością i umieralnością sercowo-naczyniową [16,17] oraz znaczne obciążenie nadciśnieniem tętniczym w populacji ogólnej sprawia, że szereg publikacji nadciśnienie tętnicze wymienia na pierwszym miejscu wśród przyczyn zgonów na świecie [18]. Pomimo, że wiek i płeć są głównymi i niemodyfikowalnymi czynnikami warunkującymi wysokość ciśnienia tętniczego, to w gestii lekarza POZ pozostaje duży obszar oddziaływania poprzez modyfikację czynników ryzyka oraz zastosowanie leczenia farmakologicznego [19]. Wymiernym efektem takiego założenia są coraz bardziej popularne tabele stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego oraz wynikające z nich algorytmy postępowania z pacjentami z nadciśnieniem tętniczym. Za kryterium rozpoznania nadciśnienia tętniczego w badanej populacji przyjęto RRs 140 mm Hg lub RRs 90 mm Hg jako wynik średniej arytmetycznej z trzech niezależnych pomiarów. Wynik taki rozpoznano u 25,1% badanej populacji, gdzie w grupie mężczyzn odsetek ten był wyższy (34%) niż w grupie kobiet (20,4%). Wyższy odsetek osób z nadciśnieniem w populacji ogólnej obserwowano w badaniach WOBASZ, POLSCREEN oraz Pol-MONICA, jednak należy zaznaczyć, iż do badań tych włączono osoby ze starszej grupy wieku, leczone hipotensyjnie oraz obciążone ChUK [20]. Z uwagi na fakt, iż analiza pojedynczych czynników ryzyka ma ograniczone znaczenie prognostyczne w określaniu prawdopodobieństwa wystąpienia choroby bądź zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, bardzo istotne w oszacowaniu całkowitego ryzyka jest traktowanie czynników łącznie. Istnieje synergiczny wpływ czynników ryzyka na ChUK, gdzie każdy kolejny w dużym stopniu potęguje to ryzyko. Związek z ChUK przypisuje się ponad 300 czynnikom, jednakże 75% chorób sercowo-naczyniowych można wiązać z kilkoma głównymi czynnikami ryzyka [21]. Wśród wielu systemów oceny ryzyka ogólnego szczególne znaczenie zajmuje system SCORE, ogłoszony w 2003 roku i stanowiący podstawę podejmowania decyzji odnośnie profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych w Europie. Szacowanie 10-letniego ryzyka zgonu sercowo-naczyniowego z zastosowaniem algorytmu SCORE staje się coraz popularniejsze w praktyce lekarza POZ, gdyż
5 Pędziński B i wsp. Ocena zagrożenia chorobami układu krążenia w oparciu o realizację programu profilaktyki pozwala na oszacowanie ryzyka aktualnego oraz przyszłego a także pozwala na wskazanie pacjentom w jaki sposób poprzez niwelowanie czynników ryzyka mogą statystycznie obniżyć prawdopodobieństwo zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Należy jednak pamiętać, że system SCORE ma swoje ograniczenia i tak w grupie wieku do lat 49 nie ma osób z wysokim 10- letnim ryzykiem zgonu ( 5%). W badanej populacji ryzyko SCORE większe lub równe 5% dotyczyło 1,1% kobiet i 11,4% mężczyzn, podczas gdy dla porównania w badaniu POLSCREEN ryzyko SCORE większe lub równe 5% występowało u 2,7% kobiet i u 6,9% mężczyzn w wieku lat. Przyczyna różnic w takim rozkładzie ryzyka może wynikać z indywidualnej klasyfikacji pacjentów do różnych grup ryzyka przez lekarzy co przewidują tablice SCORE. Podsumowanie i wnioski Program profilaktyczny ChUK realizowany w POZ jest pierwszym przykładem ogólno-populacyjnego programu interwencyjnego finansowanego ze środków NFZ, który swoim zasięgiem obejmuje całą populację Polski w perspektywie długookresowej. Realizacja programu daje możliwość lekarzowi POZ rozpoznania czynników ryzyka ChUK oraz wychwycenia osób objętych chorobą. Przedstawione wyniki wskazują, że takie czynniki ryzyka jak nikotynizm występował u 25,6%, hipercholesterolemia u 17%, nadciśnienie tętnicze u 25,1% pacjentów potencjalnie zdrowych, tj. tych u których dotychczas nie rozpoznano ChUK. Zwiększone ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego w perspektywie 10-letniej zgodnie z algorytmem SCORE dotyczyło 1,1% kobiet i 11,4% mężczyzn. Rozpowszechnienie hipercholesterolemii i nadciśnienia jest niższe niż w badaniach ogólno-populacyjnych co wynika z faktu, że badana populacja obejmowała wyłącznie osoby bez dotychczas rozpoznanej ChUK oraz grupę wieku lat. Częstość palenia tytoniu w badanej populacji jest zbliżone do innych badań ogólno-populacyjnych. Trzy kluczowe czynniki ryzyka ChUK będące przedmiotem analizy stanowią klasyczny przykład czynników modyfikowalnych, to jest takich które można skutecznie minimalizować poprzez edukację i promocję zdrowia pacjentów na szczeblu POZ. Prezentowane badanie wskazuje, że program profilaktyczny ChUK realizowany w POZ niewątpliwie spełnia swą funkcję skriningową, jednak wnioski co do jego skuteczności i ekonomiczności będą przedmiotem dalszych analiz, gdyż wymagają obserwacji longitudialnej. Piśmiennictwo / References 1. Wojtyniak B, Goryński P. Sytuacja zdrowotna ludności polski. NIZP PZH, Warszawa 2008: Ford ES, Ajani UA, Croft JB, et al. Explaining the decrease in U.S. deaths from coronary disease N Engl J Med 2007, 356: Capewell S, Morrison CE, McMurray JJ. Contribution of modern cardiovascular treatment and risk factor changes to the decline in coronary heart disease mortality in Scotland between 1975 and Heart : Vartiainen E, Jousilahti P, Alfthan G, et al. Cardiovascular risk factor changes in Finland, Int J Epidemiol 2000, 29(1): Narodowy Fundusz Zdrowia. Zarządzenie nr 53/2006 z dnia 25 sierpnia 2006 r. w sprawie zatwierdzenia do realizacji profilaktycznych programów zdrowotnych. 6. The Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC), Guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J 2007, 28(12): Nathan D. Wong, Henry R. Black, Julius M. Gardin. Kardiologia Prewencyjna. Centrum Wyd Med, Warszawa 2000: McEwen A, Hajek P, Mc Robbic H, et al. Manual of Smoking Cessation. Blockwell Publishers, Oxford Polakowska M, Piotrowski W, Tykarski A i wsp. Nałóg palenia tytoniu w populacji polskiej. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol Pol 2005, 63, 6 (supl. 4). 10. Podolec P, Kopeć G. Rozpowszechnienie palenia tytoniu wśród dorosłych Polaków wyniki badania POLSCREEN. [w:] Ogólnopolski Program Prewencji Choroby Wieńcowej POLSCREEN. Cieśliński A (red). Termedia, Poznań 2006: Zatoński W. Rozwój sytuacji zdrowotnej w Polsce na tle innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Centrum Onkologii Instytut Onkologii, Warszawa Baigent C, Keech A, Kearney PM, et al. Cholesterol Treatment Trialists (CTT) Collaborators. Efficacy and safety of cholesterollowering treatment: prospective meta-analysis of data from 90,056 participants in 14 randomised trials of statins. Lancet 2005, 366(9493): The European Society of Cardiology, Europejskie wytyczne dotyczące prewencji chorób sercowo-naczyniowych w praktyce klinicznej wersja skrócona. Eur Heart J 2007, 28(19): S z o s t a k W B, C y bu l s k a B. R o z pow s z e ch n i en i e hipercholesterolemii wśród pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. [w:] Ogólnopolski Program Prewencji Choroby Wieńcowej POLSCREEN. Cieśliński A (red). Termedia, Poznań 2006: Pająk A, Wiercińska E, Polakowska M i wsp. Rozpowszechnienie dyslipidemii u mężczyzn i kobiet w wieku lat w Polsce. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol Pol 2005, 63, 6(supl. 4). 16. Lewington S, Clarke R, Qizilbash N, et al. Age-specific relevance of usual blood pressure to vascular mortality: A meta-analysis of individual data for one million adults in 61 prospective studies. Prospective Studies Collaboration Lancet 2002, 360:
6 402 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): Vasan R, Larson MG, Leip EP, et al. Assessment of frequency of progression to hypertension in non-hypertensive participants in the Framingham Heart Study: a cohort study. Lancet 2001, 358: Ezzati M, Lopez AD, Rodgers A, et al. Comparative Risk Assessment Collaborating Group. Selected major risk factors and global and regional burden of disease. Lancet 2002, 360: Kozakiewicz K, Sosnowski M, Skrzypek-Wańha J. Efektywność akcji profilaktycznej w populacji wysokiego ryzyka choroby wieńcowej. Cz. I. Rozkład ciśnienia tętniczego w zależność od wieku i płci. Nadciśnienie Tętnicze 2001, 5, Kawecka-Jaszcz K, Pośnik-Urbańska A, Jankowski P. Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w zależności od płci w świetle badan epidemiologicznych w Polsce. Nadciśnienie Tętnicze 2007, 11, Cieśliński A. Ryzyko ogólne u badanych w programie POLSCREEN analiza według systemu SCORE. [w:] Ogólnopolski Program Prewencji Choroby Wieńcowej POLSCREEN. Cieśliński A (red). Termedia, Poznań 2006:
Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoNARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA
NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ w rodzaju: programy profilaktyczne i promocja zdrowia
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoBarbara Ślusarska, Monika Połetek Wczesne wykrywanie czynników ryzyka chorób układu krążenia : rola pielęgniarki
Barbara Ślusarska, Monika Połetek Wczesne wykrywanie czynników ryzyka chorób układu krążenia : rola pielęgniarki Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 11-17 2007 Wczesne Wykrywanie Czynników Ryzyka
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
Bardziej szczegółowoW Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ:
W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ: "Profilaktyka raka szyjki macicy"- dla wszystkich Pań w wieku 25-59 lat, które nie miały
Bardziej szczegółowoPONS (łac. most) Kielce, 18 marca 2011
Kielce, 18 marca 2011 Badanie PONS PONS (łac. most) POlish-Norwegian i Study Projekt PONS jest współfinansowany przez Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych. Głównym wykonawcą projektu jest Centrum Onkologii
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ
Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ w Polsce. Badanie LIPIDOGRAM 5 LAT dr n. med. Jacek Jóźwiak KLRWP, Poznań 2013 Cel Celem strategicznym badań LIPIDOGRAM była
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku.
Zróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku. Objaśnienia. Materiałem badawczym były informacje zawarte w kartach zgonów, które przeniesione zostały na komputerowy
Bardziej szczegółowoCardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland
Cardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland Czynniki ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego u młodych osób dorosłych w środowisku wiejskim w północnowschodniej
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoProfilaktyka chorób układu krążenia prowadzona w podstawowej opiece zdrowotnej
Maciąg Probl Hig D Epidemiol i wsp. Profilaktyka 2012, 93(2): chorób 377-384 układu krążenia prowadzona w podstawowej opiece zdrowotnej 377 Profilaktyka chorób układu krążenia prowadzona w podstawowej
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyczny SCORE w zakresie chorób układu krążenia
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 1(1)/2016 ISSN: 2451-1846 DOI: http://dx.doi.org/10.21784/iwp.2016.002 Bogusława Serzysko 1,2, Joanna Janik 3, Joanna Świerczek 2 1Śląskie Centrum Chorób
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoNarodowy Test Zdrowia Polaków
Raport z realizacji projektu specjalnego MedOnet.pl: Narodowy Test Zdrowia Polaków Autorzy: Bartosz Symonides 1 Jerzy Tyszkiewicz 1 Edyta Figurny-Puchalska 2 Zbigniew Gaciong 1 1 Katedra i Klinika Chorób
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 261/2012 z dnia 10 grudnia 2012 r. o projekcie programu zdrowotnego Program profilaktyki i wczesnego wykrywania
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoUrząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego
Załącznik do Uchwały nr Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia PROGRAM WCZESNEGO WYKRYWANIA I ZAPOBIEGANIA CHOROBOM UKŁADU KRĄŻENIA Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego 1 I. Diagnoza problemu i uzasadnienie
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 110/2013 z dnia 22 kwietnia 2013r. o projekcie programu Ocena wyrównania ciśnienia tętniczego w populacji mieszkańców
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka sercowo naczyniowego - wiek sercowo naczyniowy
Czynniki ryzyka sercowo naczyniowego - wiek sercowo naczyniowy Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Hypertension
Bardziej szczegółowoOcena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
Bardziej szczegółowoProgram Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia Narodowego Funduszu Zdrowia
Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia Narodowego Funduszu Zdrowia Magdalena Kwaśniewska, Wojciech Drygas Geneza programu Od przynajmniej lat dominującą przyczyną umieralności
Bardziej szczegółowoPrewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski
Prewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i El. Int. oraz Nad. Tęt. IK CMUJ Kraków piotrjankowski@interia.pl Gdańsk, 24
Bardziej szczegółowoZwiększenie finansowania i potrzeby w ochronie zdrowia perspektywa PTK. Piotr Hoffman Prezes PTK
Zwiększenie finansowania i potrzeby w ochronie zdrowia perspektywa PTK Piotr Hoffman Prezes PTK Death by cause in 53 European countries (WHO data) M Nichols et al, European Heart Journal 2013; 34: 3028-34
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia rodzinna - co warto wiedzieć
I Katedra i Klinika Kardiologii Gdański Uniwersytet Medyczny Hipercholesterolemia rodzinna - co warto wiedzieć Dlaczego to takie ważne? Marcin Gruchała Czynniki ryzyka zawału serca 15 152 osób z pierwszym
Bardziej szczegółowoProfilaktyka chorób układu krążenia - nowości zawarte w wytycznych ESC 2012
Nowe wytyczne ESC/PTK w kardiologii Profilaktyka chorób układu krążenia - nowości zawarte w wytycznych ESC 2012 Przemysław Trzeciak Częstochowa 11.12.2012 Umieralność z powodu chorób ukł. krążenia w latach
Bardziej szczegółowoEpidemiologia chorób serca i naczyń
Warszawa, 8.10.2007 Epidemiologia chorób serca i naczyń Codziennie w Polsce, na choroby układu sercowo-naczyniowego umiera średnio 476 osób. Co prawda w latach 90. udało się zahamować bardzo duży wzrost
Bardziej szczegółowoŚwiadomość nadciśnienia tętniczego a palenie papierosów wśród dorosłych Polaków
Łukasz Balwicki 1, Tomasz Zdrojewski², Piotr Bandosz², Łukasz Wierucki², Bogdan Wyrzykowski² PRACA ORYGINALNA 1 Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego ²Katedra
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 184/2015 z dnia 30 października 2015 r. o projekcie programu polityki
Bardziej szczegółowoOcena najczęściej występujących czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca wśród pracującej populacji osób dorosłych z terenu powiatu bialskiego
Sokołowska Probl Hig Epidemiol B i wsp. 211, Ocena 92(4): najczęściej 733-74 występujących czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca wśród pracującej... 733 Ocena najczęściej występujących czynników
Bardziej szczegółowoPodejście lekarzy rodzinnych do czynników ryzyka i leczenia dyslipidemii w 9 krajach Europy środkowo-
Podejście lekarzy rodzinnych do czynników ryzyka i leczenia dyslipidemii w 9 krajach Europy środkowo- wschodniej Dr hab. med. Tomasz Tomasik Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński, Collegium
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoWybrane czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej
Joanna Sulicka, Maria Fornal, Barbara Gryglewska, Barbara Wizner, Tomasz Grodzicki PRACA ORYGINALNA Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Bardziej szczegółowonaliza programu SCORE realizowanego w podstawowej opiece zdrowotnej w województwie podlaskim
P R A C A O R Y G I N A L N A Wiesława Mojsa Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku A naliza programu SCORE realizowanego w podstawowej opiece zdrowotnej
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka wystąpienia incydentów sercowo- -naczyniowych według SCORE w grupie osób aktywnych zawodowo
MŁODA KARDIOLOGIA PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 5, 315 319 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Ocena ryzyka wystąpienia incydentów sercowo- -naczyniowych według SCORE
Bardziej szczegółowoPorównanie występowania czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca u chorych po przebytym zawale serca do osób bez klinicznych objawów tej choroby
Stanisławska Hygeia Public J Health i wsp. Porównanie 2014, 49(1): występowania 127-133 czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca u chorych... 127 Porównanie występowania czynników ryzyka choroby niedokrwiennej
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoSkuteczność leczenia hipercholesterolemii u osób wysokiego ryzyka sercowonaczyniowego. Czy leczymy coraz lepiej? Piotr Jankowski
Skuteczność leczenia hipercholesterolemii u osób wysokiego ryzyka sercowonaczyniowego w XX i XXI wieku. Czy leczymy coraz lepiej? Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego IK CMUJ
Bardziej szczegółowoCzy potrafimy przełożyć wiedzę z badań naukowych na profilaktykę chorób serca i naczyń? Prof. dr hab. n. med. Wojciech Drygas
Czy potrafimy przełożyć wiedzę z badań naukowych na profilaktykę chorób serca i naczyń? Prof. dr hab. n. med. Wojciech Drygas Instytut Kardiologii w Warszawie Zakład Medycyny Zapobiegawczej, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoRak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Rak płuca wyzwania Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Innowacje w leczeniu RAKA PŁUC ocena dostępności w Polsce Warszawa, 1 marca 14 Nowotwory główna przyczyna
Bardziej szczegółowoPrzegląd polskich badań epidemiologicznych w kardiologii
Epidemiologia i prewencja/epidemiology and prevention Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy, W naszym kraju podjęto w ostatnim okresie szereg niezwykle cennych inicjatyw mających na celu zbadanie skali zagrożenia
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowoSTAN PRZEDNADCIŚNIENIOWY
STAN PRZEDNADCIŚNIENIOWY Łukasz Artyszuk SKN przy Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Plan Definicja Klasyfikacja ciśnienia tętniczego Epidemiologia Ryzyko sercowo
Bardziej szczegółowoPułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoCzy intensywne leczenie redukuje ryzyko rezydualne u starszych pacjentów z cukrzycą?
Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne Czy intensywne leczenie redukuje ryzyko rezydualne u starszych pacjentów z cukrzycą? Bartosz Symonides, Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych,
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 37/2016 z dnia 10 marca 2016 r. o projekcie programu polityki zdrowotnej
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze jako problem zdrowotny populacji badanej w programie Kobiety w czerwieni
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Nadciśnienie tętnicze jako problem zdrowotny populacji badanej w programie Kobiety w czerwieni Arterial hypertension as a population s health problem in
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w zależności od płci w świetle badań epidemiologicznych w Polsce
Kalina Kawecka-Jaszcz, Aneta Pośnik-Urbańska, Piotr Jankowski ARTYKUŁ REDAKCYJNY I Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie Rozpowszechnienie
Bardziej szczegółowoAktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
Aktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1 Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego ( 140/90 mmhg) Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego UWAGA NATPOL
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Bardziej szczegółowo1) Program prewencji otyłości, cukrzycy typu 2, nadciśnienia i miażdżycy. 1. Opis problemu zdrowotnego
1) Program prewencji otyłości, cukrzycy typu 2, nadciśnienia i miażdżycy. 1. Opis problemu zdrowotnego Cukrzyca jest to schorzenie metaboliczne o różnorodnej etiologii, charakteryzujące się przewlekłą
Bardziej szczegółowoProgramy profilaktyczne w zakresie chorób układu krążenia przykładem niwelowania nierówności w stanie zdrowia
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): 6-17 Programy profilaktyczne w zakresie chorób układu krążenia przykładem niwelowania nierówności w stanie zdrowia Prophylactic programmes in cardiovascular systems disorders
Bardziej szczegółowoFORUM. Konsensus Rady Redakcyjnej Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczący oceny ryzyka sercowo-naczyniowego
Członkowie PFP Polskie Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (PFP) ISSN 1734-9591 WYDANIE DLA LEKARZY NADCIŚNIENIE TĘTNICZE Kolegium Redakcyjne Redaktor Naczelny: dr hab. n. med. Piotr Podolec Sekretarz:
Bardziej szczegółowoDziałania z zakresu promocji zdrowia w chorobach cywilizacyjnych
Rozdział 2 Działania z zakresu promocji zdrowia w chorobach cywilizacyjnych 2.1. PROFILAKTYKA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA Alicja Marzec, Marta Muszalik CELE ROZDZIAŁU Po przestudiowaniu przedstawionych
Bardziej szczegółowoProgramy profilaktyczne w zakresie chorób układu krążenia przykładem niwelowania nierówności w stanie zdrowia
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): 6-17 Programy profilaktyczne w zakresie chorób układu krążenia przykładem niwelowania nierówności w stanie zdrowia Prophylactic programmes in cardiovascular systems disorders
Bardziej szczegółowoZagrożenia po zawale serca - co lekarz, a co pacjent powinien prof. Jarosław Kaźmierczak
Zagrożenia po zawale serca - co lekarz, a co pacjent powinien prof. Jarosław Kaźmierczak Konsultant Krajowy w dziedzinie kardiologii Przyczyny zgonów w Polsce Choroby serca i udary, cukrzyca Nowotwory
Bardziej szczegółowoOcena i Leczenie Kobiet z Ryzykiem Chorób Układu KrĄŻenia
Lista kontrolna skutecznej oceny ryzyka chorób układu krążenia ESC Task Force on Gender Wstępna konsultacja Wywiad rodzinny Liczba papierosów/dzień Spożycie alkoholu Status menopauzalny Wiek Przewlekła
Bardziej szczegółowoMaria Polakowska, Walerian Piotrowski, Grażyna Broda, Stefan Rywik. Summary
Maria Polakowska, Walerian Piotrowski, Grażyna Broda, Stefan Rywik PRACA ORYGIALA Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia
Bardziej szczegółowoMaciak Probl Hig A Epidemiol i wsp. Rozpowszechnienie 2009, 90(3): nadciśnienia tętniczego wśród uczestników Programu Profilaktyki...
Maciak Probl Hig A Epidemiol i wsp. Rozpowszechnienie 29, 9(3): 325-331 nadciśnienia tętniczego wśród uczestników Programu Profilaktyki... 325 Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego wśród uczestników
Bardziej szczegółowoPrewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Innowacje w kardiologii, Warszawa, 17 maja 2012 Potencjalny konflikt interesów NIE ZGŁASZAM
Bardziej szczegółowoPALENIE A PROKREACJA I POLITYKA LUDNOŚCIOWA
XIV konferencja Tytoń albo Zdrowie im. prof. F. Venuleta Warszawa 8 9 grudnia 2011 roku VI sesja plenarna Społeczne wymiary działalności antytytoniowej w latach 1991-2011: polityka ludnościowa, edukacja.
Bardziej szczegółowoCo możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.
Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. AF i udar U ok. 1 z 3 chorych
Bardziej szczegółowoSystemowe aspekty leczenia WZW typu C
Systemowe aspekty leczenia WZW typu C Dr n. med. Jakub Gierczyński, MBA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-PZH Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego Warszawa, 06.06.2017 r. Systemowe
Bardziej szczegółowoJakość leczenia pacjentów z po ostrych epizodach choroby niedokrwiennej serca w XX i XXI wieku. Czynniki ograniczające wdrażanie wytycznych.
Jakość leczenia pacjentów z po ostrych epizodach choroby niedokrwiennej serca w XX i XXI wieku. Czynniki ograniczające wdrażanie wytycznych. Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i El. Int. oraz Nad. Tęt.
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Badanie Nr: BETAX_L_01459 Autorzy: Dr hab. n. med. Marek Kuch, Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie Michał
Bardziej szczegółowoPoziom wiedzy pacjentów kierowanych na koronarografię na temat prewencji wtórnej choroby wieńcowej
Kobuszewska Probl Hig Epidemiol L i wsp. 2014, Poziom 95(1): wiedzy 165-169 pacjentów kierowanych na koronarografię na temat prewencji wtórnej... 165 Poziom wiedzy pacjentów kierowanych na koronarografię
Bardziej szczegółowoMałgorzata Rajter-Bąk dr Jacek Gajek
SZKOLENIA PSYCHOLOGICZNO- ZDROWOTNE JAKO INWESTYCJA W KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI PROZDROWOTNEJ KADRY MENEDŻERSKIEJ, CZYLI WPŁYW ZDROWIA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ NA WYNIK FINANSOWY ZARZĄDZANYCH PRZEDSIĘBIORSTW
Bardziej szczegółowoWpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem Lek. med. Bogumił Ramotowski Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski Promotor pracy Prof. dr
Bardziej szczegółowoRozdział I ZAKRES REALIZACJI ZADANIA 1 Cel konkursu ofert. Celem konkursu ofert jest wybór realizatora programu zdrowotnego pn.
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 718/14 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 26 czerwca 2014 REGULAMIN konkursu ofert na wybór realizatora programu zdrowotnego pn. Program zdrowotny w zakresie prewencji
Bardziej szczegółowoRola Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia w kreowaniu zachowań zdrowotnych związanych z paleniem tytoniu
PRACE ORYGINALNE Aleksandra MACIAK-ANDRZEJEWSKA Irena MANIECKA-BRYŁA Rola Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia w kreowaniu zachowań zdrowotnych związanych z paleniem tytoniu
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE I EDYCJI POLSKIEGO PROJEKTU 400 MIAST
PODSUMOWANIE I EDYCJI POLSKIEGO PROJEKTU 400 MIAST Pierwsza edycja Polskiego Projektu 400 Miast została zrealizowana w latach 2003-2006, w tym czasie: przeprowadziliśmy działania PP400M w 311 miastach
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia rodzinna (FH) ważny i niedoceniony problem zdrowia publicznego
Hipercholesterolemia rodzinna (FH) ważny i niedoceniony problem zdrowia publicznego Krzysztof Chlebus I Klinika Kardiologii Gdański Uniwersytet Medyczny Hipercholesterolemia Rodzinna przedwczesna choroba
Bardziej szczegółowoRóżnice w skuteczności leczenia dyslipidemii wśród kobiet i mężczyzn na podstawie wyników badania 3ST-POL
28 dowody medyczne w kardiologii S Kowalewski, A Mamcarz Ochronny wpływ trimetazydyny u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i niewydolnością serca Różnice w skuteczności leczenia dyslipidemii wśród
Bardziej szczegółowoPierwotna prewencja chorób układu krążenia. Założenia programu badań przesiewowych i interwencji
Standaryzowany do wieku współczynnik zgonów z powodu chorób układu krążenia Francja Hiszpania Dania Hiszpania Belgia Luksemburg Portugalia Włochy Wielka Brytania Szwecja Irlandia Cypr Finlandia Niemcy
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2
Załącznik Nr 1 do Umowy Nr z dnia PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Łódź, listopad 2009 rok Podstawa prawna: Art. 55 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO. 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego
ANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego Analiza opracowana na podstawie publikacji GUS, Departamentu Badań Demograficznych
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu Czy zanieczyszczenie powietrza jest szkodliwe dla zdrowia i dlaczego?
Bardziej szczegółowoKlasyczne (tradycyjne) i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
Klasyczne (tradycyjne) i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Zasadnicze znaczenie dla opanowania epidemii chorób układu krążenia jest modyfikacja czynników ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic
Bardziej szczegółowo