Rdzeń kręgowy Fu k je dróg i ośrodków rdze iowy h

Transkrypt

1 Ćwi ze ie II Rdzeń kręgowy Fu k je dróg i ośrodków rdze iowy h

2 Budowa rdze ia kręgowego Rdzeń kręgowy zachowuje orga iza ję seg e tową Składa się z 5 odcinków: eta ery z ą Szyjnego - 8 kręgów (C1- C8) Piersiowego -12 kręgów (Th1- Th12) Lędźwiowego - 5 kręgów (L1- L5) Krzyżowego - 5 kręgów (S1- S5) Guzicznego -1 kręg (Co1) Waży około 30 g, śred i a 1cm, długość 45 cm. Rozpoczyna się od 1 kręgu szyjnego i iąg ie aż do górnej krawędzi 2 kręgu lędźwiowego, gdzie koń zy się stożkie rdzeniowym prze hodzą y w ić koń ową. Nerwy Nerwy Nerwy Nerwy szyjne piersiowe lędźwiowe krzyżowe i guziczne

3 Budowa rdze ia kręgowego

4 Budowa rdze ia kręgowego NERWY RDZENIOWE Wiązki wypustek erwowy h akso ów wy hodzą e z rdze ia przez otwory iędzykręgowe. Nerwy rdzeniowe (31 par) - szyjne (8 par) - piersiowe (12 par) - lędźwiowe par - krzyżowe par - guziczny (1 para)

5 Budowa rdze ia kręgowego Rdzeń kręgowy znajduje się w kanale kręgowy i jest otoczony 3 oponami: - Opona iękka (pia matter) - ezpośred io przylega do rdzenia kręgowego - Paję zy ówka (arachnoidea) - Opona twarda (dura matter) - zew ętrz a, w kształ ie długiego walcowatego worka. Ja a podpaję zy ówkowa - Przestrzeń po iędzy opo ą iękką i paję zy ówką wypeł io a pły e ózgowo-rdze iowy. Ja a ta łą zy się z ja ą podpaję zy ówkową ózgowia. ) ior ik Koń owy - Część ja y podpajęczynówkowej a pozio ie L /L. U ożliwia po ra ie pły u ózgowo-rdze iowego drogą pu k ji lędźwiowej, ez ryzyka uszkodzenia rdzenia.

6 Budowa rdze ia kręgowego Istota szara (substantia grisea): Tworzy rogi słupy : przedni, boczny oraz tylny. Istota szara a harakterysty z y kształt litery H lu otyla. Tworzą ją głów ie iała ko órek erwowy h. W e tral ej zęś i istoty szarej z ajduję ka ał środkowy. Istota iała (substantia alba): Tworzy sznury: przedni, boczny, tylny. Utworzo e są o e przez pę zki włókie erwowy h prze iegają y h podłuż ie w rdze iu. W skład istoty iałej w hodzą włók a wstępują e (domózgowe) oraz zstępują e (odmózgowe).

7 Prawo Bella-Magendiego Korzonek grzbietowy Róg tylny rdzenia Róg boczny drogi czuciowe kręgowego ośrodki wegetatywne )wój iędzykręgowy iała proto euro ów Nerw rdzeniowy drogi mieszane czuciowo-ruchowe Korzonek brzuszny Róg przedni rdze ia kręgowego drogi ruchowe Na pozio ie rdze ia kręgowego łuk odru howy podlega prawu Bella-Magendiego prawo jed okieru kowego przewodze ia przez rdzeń kręgowy : Stymulacja korzonków tylnych (grzbietowych) daje efekty czuciowe, natomiast stymulacja korzonków przednich (brzusznych) rdzenia - wyłą z ie efekty ruchowe.

8 Ośrodki rdze ia kręgowego Waż iejsze ośrodki rdze ia: - Ruchów przepony (III-IV segment szyjny) - Ru howe koń zy gór y h (V-VII szyjny i I piersiowy) - Mięs i klatki piersiowej i brzucha zęść piersiowa rdze ia - Ru howe koń zy dol y h zgru ie ie lędźwiowe

9 Dermatomy

10 Dermatomy

11 Drogi erwowe rdze ia kręgowego Drogi rdze ia kręgowego: - Drogi krótkie, kojarze iowe, podstawowe w o rę ie rdze ia kręgowego ; - Drogi długie, projek yj e - wstępują e zu iowe i zstępują e ru howe. - Drogi wstępują e (3 neuronowe: protoneuron interneuron neuron docelowy): - Rdzeniowo-wzgórzowa przednia - Rdzeniowo-wzgórzowa boczna - Rdzeniowo-opuszkowa - Rdzeniowo- óżdżkowa przed ia - Rdzeniowo- óżdżkowa tyl a euro owe: euro kory lu jąder ózgu motoneuron): - Drogi zstępują e - Piramidowe - Korowo-rdzeniowa boczna - Korowo-rdzeniowa przednia - Pozapiramidowe - Przedsionkowo rdzeniowa - Czerwienno rdzeniowa - Siatkowato rdzeniowa - Nakrywkowo rdzeniowa - Oliwkowo rdzeniowa

12 Drogi wstępują e afere t e Rdzeniowo wzgórzowa przednia Rdzeniowo wzgórzowa boczna Część przed ia Czucie dotyku protopatycznego iepło/zi o sucho/mokro) Część o z a Przewodzenie bólu i temperatury Drogi skrzyżowa e Drogi ieskrzyżowa e

13 Drogi wstępują e (aferentne) Rdzeniowo - opuszkowa Droga rdzeniowo opuszkowa Przewodzi dotyk epikrytyczny iloś iowy: iepło/ ieplej oraz zu ie głę okie uświado io e. Drogi skrzyżowa e Drogi ieskrzyżowa e

14 Drogi wstępują e (aferentne) Rdzeniowo - óżdżkowa Droga rdzeniowo óżdżkowa Przednia i tylna Czu ie głę okie propriore eptyw e ieuświado io e. Drogi skrzyżowa e Drogi ieskrzyżowa e

15 Drogi zstępują e efere t e Drogi piramidowe Droga korowo-rdzeniowa Boczna Biegnie po przeciwnej stronie rdzenia kręgowego, krzyżuje się a gra i y rdze ia przedłużo ego i kręgowego w skrzyżowa iu pira id 9 % wszystki h dróg piramidowych) Przednia Biegnie po homolateralnej stronie rdze ia kręgowego krzyżuje się dopiero na danym segmencie rdze ia pozostałe %

16 Drogi zstępują e efere t e Drogi pozapiramidowe Droga przedsionkowo rdzeniowa (tr. vestibulo spinalis) Droga czerwienno rdzeniowa (tr. rubro spinalis) Droga siatkowato rdzeniowa (tr. reticulo spinalis) Droga nakrywkowo rdzeniowa (tr. tecto spinalis) Droga oliwkowo rdzeniowa (tr. olivo spinalis)

17 Odruch Odruch: Podstawowa jed ostka fu k jo al a ośrodkowego układu erwowego, jest to reak ja efektora a odzie, za hodzą a za pośred i twe OUN. Rdzeń kręgowy Bodziec Skóra 4 Interneuron Bodziec Protoneuron Ośrodek i tegra ja Motoneuron Efektor Integracja

18 Podział odru hów Rodzaj receptora: Proprioreceptywne: re eptory włas e p. ięś i Interoreceptywne: re eptory a ś ia a h arządów Eksteroreceptywne: Receptory obce np. skórne Poziom integracji: Rdzeniowe: integracja na poziomie rdzenia Podkorowe: integracja ponad rdzeniem Korowe: integracja na poziomie kory )łożo ość: Monosynaptyczne: 1 synapsa i 2 neurony Oligosynaptyczne: kilka/kilkadziesiąt i ter euro ów Polisynaptyczne: kilkaset/kilka tysię y i ter euro ów Rodzaj efektora: Somatyczne: ięś ie szkieletowe Wegetatywne Trzewnoruchowe: ięś ie gładkie Wydzielnicze: gru zoły

19 Ce hy zy oś i odru howej Czas odruchu (latencja reakcji): jest to zas jaki upływa odź a a reak ją. iędzy zadziała ie Zredukowany czas odruchu: jest to latencja odruchu pomniejszona o czas przewodzenia impulsu na drodze aferentnej i eferentnej. Efekty astęp ze: powstają w wy iku krąże ia i pulsów w za k ięty h pętla h po udze ia, reak ja jest w iąż wido z a, i o odję ia działają ego odź a. Rekrutacja: w trak ie działa ia odź a o stałej sile, amplituda reakcji wzrasta wraz z wydłuże ie zasu działa ia tego odź a. Promieniowanie: roz hodze ie się po udze ia po ś iśle określo y h droga h do i y h ośrodków ru howy h. Sumowanie i i tegra ja po udzeń zmiany elektrotoniczne na synapsach, frędzla podprogowa i okluzja

20 Ce hy zy oś i odru howej Efekty astęp ze: Czemu odruch jednak wygasa? Odru h jest wygasza y przez euro y ha ują e / wszystkich neuronów w OUN jest GABA-ergiczna). W rdze iu o e e są euro y gli y owe, ha ują e ko órki Re shawa, zwrot ie ha ują e oto euro y. Promieniowanie: roz hodze ie się i pulsów po iędzy ośrodka i po określo y h droga h p. skrzyżowa y odru h wyprost y pobudzenie zginaczy przy zahamowaniu prostowników).

21 Ce hy zy oś i odru howej Konwergencja: z ież ość po udze ia, oto euro otrzy uje po udze ie z wielu neuronów. Dywergencja: roz ież ość, roz hodze ie się sta u po udze ia zwiększa ie li z y po udzo y h euro ów p. skrzyżowa y odru h wyprost y. Rekrutacja: roz hodze ie się po udze ia a i e euro y w o rę ie jed ego ośrodka, zjawisko oparte a dywerge ji. Efekte oże yć zwiększe ie reak ji. Konwergencja Dywergencja Rekrutacja

22 Ce hy zy oś i odru howej Okluzja: su owa ie po udzeń w strefie pobudzenia nadprogowego. Efektem jest zmniejszenie reakcji odruchowej B A pob. progowe pob. podprogowe Jeżeli euro y A i B wyładowują wystar zają o i te syw ie i jeżeli każdy euro po udza dwa inne, to przy jednoczesnym pobudzeniu A i B spodziewali yś y się po udze ia łą z ie neuronów. Jednak w praktyce strefy pobudzenia neuronów A i B za hodzą a sie ie, przez o po udza e są przez ie łą z ie ie, a euro y. Efekt jest iższy od spodziewa ego.

23 Ce hy zy oś i odru howej Frędzla podprogowa: zachodzenie na siebie stref pobudzenia podprogowego. B A pob. progowe pob. podprogowe Ko órka a wyższy próg po udliwoś i od komórek 1 i 3, neurony A i B, pobudzone oso o, ie wyładowują wystar zają o intensywnie. Efekt ko órka po udliwoś i. ie osiąga progu Nato iast jeśli euro y A i B po udzo e są jed o ześ ie, to po udze ia te su ują się a euro ie i wów zas osiąga o próg po udliwoś i. Efekt większy od spodziewanego

24 Czy ość odru howa rdze ia kręgowego Typy odruchów somatycznych rdzenia: Odruch proprioceptywny: odru h włas y ięś ia, leży u podstaw apię ia ięś iowego, odgrywa podstawową rolę w orga iza ji ru hu. Odru h zgię ia: jest to odru h o ro y, po zadziała iu odź ów o y eptyw y h uszkadzają y h lu pote jal ie uszkadzają y h. Skoordy owa y ru h dwó h koń zy : skrzyżowa y odru h wyprost y, obronny. Skoordy owa y ru h ztere h koń zy : oparty na figurach diagonalnychkolej oś i a gażowa ia koń zy zależ a jest od iejs a działa ia odź a.

25 Cechy odruchu proprioreceptywnego Monosynaptyczny = dwuneuronowy To i z y iągły trwały Odcinkowy = monosegmentalny Krótka latencja, szybko przewodzony Niskoe ergety z y, iez użal y Brak efektów astęp zy h Brak rekrutacji i promieniowania

26 Odruch proprioceptywny Powstawa ie apię ia Roz iąg ię ie ięś ia p. pod wpływe siły grawita ji Roz iąg ię ie zakoń ze ia pierś ie iowospiralnego, które ulega depolaryzacji i i i juje i puls przewodzo y przez włók o czuciowe do motoneuronu alfa Pobudzenie motoneuronu alfa powoduje skur z włókie ekstrafuzal y h zyli skur z ięś ia adekwat y do siły roz iągają ej i powrót do pierwot ej długoś i ięś ia. Napię ie ięś iowe jest wię wytwarza e i utrzy ywa e dzięki to i z y skur zo izo etry z y, wywoływa y a drodze odru hów proprioceptywnych, dla których odź e adekwat y jest siłą iężkoś i.

27 Odruch proprioceptywny 1 2 1a - włók o proto euro u, łą zy się sy apsą z motoneuronem u erwiają y włók a ekstrafuzal e. Motoneuron - unerwia boczne, prążkowa e zęś i włókie i trafuzal y h, otrzy uje i pulsa ję głów ie z układu siatkowatego a także z re eptorów skór y h sil e odź e dotykowe i termiczne). Regula ja apię ia: motoneuron powoduje skurcz wrzeciona, a w efek ie aparatu pierś ie iowospiral ego. Możliwe efekty: - Uwrażliwie ie re eptora - )większe ie apię ia ięś iowego 1 włók o ekstrafuzal e zwykłe 2 włók o i trafuzal e z arząde pierś ie iowo spiral y, który jest re eptore

28 Odru h zgię ia Odru h zgię ia: odru h o ro y polegają y a zgię iu koń zy y pod wpływe odź a uszkadzają ego o y eptyw ego. Jest eksterore eptyw y, oligosynaptyczny, odcinkowy. Występują efekty astęp ze oraz su owa ie przestrze e i zasowe do ierają y h odź ów. Po zadziała iu odź a do hodzi do pobudzenia zginaczy i zahamowania prostowników- hamowanie antagonistyczne Jego odyfika ją jest odru h wahadłowy, czyli wielokrotnie powtarzany odruch zgię ia, do o e tu odję ia odź a. Rdzeń kręgowy Bodziec Protoneuron Receptor Skóra Motoneuron Efektor Ośrodek Interneuron

29 Skoordy owa y ru h koń zy Skrzyżowa y odru h wyprost y (skoordynowany ru h dwó h koń zy ): Po po udze iu zgi a zy astępuje zaha owa ie prostow ików po tej sa ej stronie (homolateralnej / ipsilateralnej) oraz zahamowanie zginaczy i pobudzenie prostowników po stronie przeciwnej (heterolateralnej / kontrlateralnej). Po udze ie do odpowied i h ośrodków prze iesz za się a drodze promieniowania.

30 Skoordy owa y ru h ztere h koń zy Figura diago al a powstała przez po udze ie koń zy y lewej górnej Skoordy owa y ru h ztere h koń zy Figura diagonalna powstała przez po udze ie koń zy y lewej dolnej figury diago al e Kolej ość a gażowa ia koń zy zależ a jest od iejs a zadziała ia odź a, figury związa e są z rekruta ją i pro ie iowa ie po udze ia - odru h iędzyod i kowy.

31 Uszkodze ia rdze ia kręgowego Istota szara Istota biała Po iżej iejs a połowi z ego prze ię ia rdze ia zespół Brow -Sequarda) zanika: Po stronie uszkodzenia - zu ie głę okie uświado io e Po stronie przeciwnej - czucie bólu i temperatury Czu ie dotyku jest o ustro ie upośledzo e O jawo za urzeń zu ia towarzyszy paraliż jed ostro y, po stro ie prze ię ia o oplegia w wy iku prze ię ia dróg piramidowych. Droga rdzeniowo-wzgórzowa Droga rdzeniowo-opuszkowa Drogi ruchowe (piramidowa i pozapiramidowe)

32 Przerwa ie rdze ia kręgowego Uszkodze ie od C do C powoduje aty h iastową ś ierć od ię ie i pulsa ji do erwu przepo owego Po uszkodze ia h seg e tów dalszy h po iżej prze ię ia występuje wstrząs rdze iowy: Całkowite i trwałe poraże ie ru howe - przy uszkodzeniach C5 do Th1 - tetraplegia poraże ie koń zy przy uszkodze ia h po iżej Th - paraplegia poraże ie koń zy dol y h Całkowita i trwała utrata zu ia trzew ego i so aty z ego Czasowe zniesienie odruchów rdzeniowych: Brak apię ia ięś iowego Brak odru hów ś ięg owy h, podeszwowy h, zgię ia Brak auto atyz u pę herza i od yt i y Rozszerze ie a zyń skór y h, z iesie ie wydziela ia potu zas trwa ia wstrząsu: ża a - kilka i ut, złowiek - kilka tygodni

33 Wstrząs rdze iowy Po zakoń ze iu okresu wstrząsu astępuje powrót odru howej zy rdzenia: Powrót oś i apię ia ięś iowego Powrót odru hów zgię ia i wyprost y h Pojawie ie się patologi z ego odru hu Ba ińskiego Powrót auto atyz u pę herza i od yt i y ez ożliwoś i ko troli Pojawie ie się odruchu masowego u iarkowa e podraż ie ie koń zy y powoduje zgię ie o u koń zy, opróż ie ie od yt i y i pę herza oraz poty

34 Odru h Ba ińskiego Pozytywny odru h Ba ińskiego u dorosły h jest patologią, świad zy o uszkodzeniu dróg piramidowych. U dzieci do 2-go roku ży ia fizjologi z y, wynika z niedostatecznej mielinizacji tych dróg. Negatywny Pozytywny

35 Odruchy kliniczne: odruch kolanowy (L2-L4)

36 Odruchy kliniczne: odruch z bicepsa (C5-C6)

37 Odruchy kliniczne: odruch z tricepsa (C6-C8)

38 Odru hy kli i z e: odru h ze ś ięg a A hillesa L5-S2)