Epidemiologia i klasyfikacja urazów rdzenia kręgowego

Transkrypt

1 Epidemiologia i klasyfikacja urazów rdzenia kręgowego prof. Marek Harat Klinika Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy Polska Szkoła Neurochirurgii 2017

2 Częstość występowania urazów rdzenia kręgowego (raport WHO) Rocznie na świecie 250 do 500 tysięcy ludzi doznaje urazu rdzenia kręgowego większość z przyczyn to wypadki komunikacyjne, upadki z wysokości, pobicia ludzie po urazie rdzenia kręgowego mają 2-5 razy wyższe ryzyko przedwczesnej śmierci dwukrotnie więcej chorych jest płci męskiej niż żeńskiej

3 Częstość występowania urazów rdzenia kręgowego (raport WHO) kraj rok badania częstość na rok na milion mieszkańców Iran Finlandia Norwegia Islandia Kanada Australia

4 The global map for traumatic spinal cord injury epidemiology: update 2011, global incidence rate B B Lee, R A Cripps, M Fitzharris and P C Wing

5

6 Epidemiologia Przyczyny urazów rdzenia USA ,00% 5,00% 14,00% 4,00% 38,00% Wypadki komunikacyjne Upadki Przemoc 30,00% Sport Medyczne Inne sci-info-pages.com

7 Epidemiologia Stan neurologiczny po urazie rdzenia USA ,10% 17,50% 31,20% tetrapareza paraplegia 28,20% parapareza tetraplgia sci-info-pages.com

8 Przeżywalność po urazie rdzenia

9 Wiek chorego w dniu urazu

10 Klasyfikacja urazów rdzenia kręgowego według poziomu uszkodzenia według rodzaju objawów według nasilenia objawów

11 Uraz rdzenia kręgowego- dermatomy

12 Uraz rdzenia kręgowego- dermatomy

13 Charakterystyczne objawy neurologiczne świadczące o poziomie uszkodzenia rdzenia Badając funkcje ruchowe przyznaje się od 0 do 5 punktów oceniając zakres ruchu i siłę mięśni kluczowych dla każdego segmentu. Poziom C5 - zginacze łokcia Poziom C6 - prostowniki nadgarstka Poziom C7 - prostowniki łokcia Poziom C8 - zginacze palców ( test zginacza dystalnego paliczka palca środkowego) Poziom Th1 - przywodziciele palców (test palca małego) Poziom L2 - zginacze biodra Poziom L3 - prostowniki kolana Poziom L4 - zginacze grzbietowe stawu skokowego Poziom L5 - prostowniki długie palców Poziom S1 - zginacze podeszwowe stawu skokowego

14 Klasyfikacja urazu rdzenia 0 punktów to całkowite porażenie, 1 skurcz odczuwalny lub widoczny, 2 -ruch czynny w odciążeniu, 3 - ruch czynny, 4 ruch czynny z niewielkim oporem, 5 ruch czynny z pełnym oporem. Ocenie podlegają mięśnie zarówno prawej, jak i lewej strony ciała. (skala Lovetta) Badając czucie ocenia się wrażliwość poszczególnych dermatomów na lekki dotyk oraz ukłucie igłą, przyznając punkty od 0 do 2. 0 oznacza całkowity brak czucia, 1 - czucie zaburzone, 2 - brak zaburzeń. Osobno oznacza się czucie i zdolność skurczu zwieracza odbytu

15 Szczególne postacie uszkodzenia rdzenia kręgowego 1. Zespół tętnicy rdzeniowej przedniej, zespół centralny, zespół przedni 2. Wstrząśnienie rdzenia kręgowego 3. Zespół Browna-Sequarda 4. Całkowite przerwanie rdzenia kręgowego 5. Zespół stożka

16 Szczególne postacie uszkodzenia rdzenia kręgowego Zespół tętnicy rdzeniowej przedniej jest wynikiem uszkodzenia przedniej części rdzenia, wraz z uciśnięciem tętnicy rdzeniowej przedniej. Występuje tu porażenie całkowite z zaburzeniami czucia bólu poniżej uszkodzenia. Częściowo pozostaje czucie ułożenia i wibracji.

17 Centralne uszkodzenie rdzenia kręgowego Centralne uszkodzenie rdzenia kręgowego odnosi się bardziej do kończyn górnych niż dolnych. Charakteryzuje się niedowładem czterokończynowym znacznie większym w obrębie kończyn górnych niż dolnych, czemu towarzyszą zaburzenia czynności pęcherza moczowego i różnego stopnia zaburzenia czucia (zwłaszcza bólu i temperatury) Obraz tego zespołu w głównej mierze zależny jest od zaburzeń krążenia w obrębie tętnicy rdzeniowej przedniej, zaopatrującej rogi przednie i centralną część rdzenia. Według Randa i Crandalla porażenie kończyn górnych jest następstwem bezpośredniego uszkodzenia motoneuronów w wyniku ucisku rogów przednich rdzenia, natomiast zaburzenia czynności pęcherza moczowego i niedowłady kończyn dolnych zależą od pourazowego obrzęku szlaków piramidowych. Prawdopodobnie oba te czynniki mechaniczny i naczyniowy odgrywają, chociaż w różnym stopniu, rolę w kształtowaniu obrazu klinicznego tego zespołu.

18 Zespół przedni Z kolei odwracalny zespół przedni rdzenia kręgowego charakteryzuje się jedynie niewielkim zaburzeniem czucia poniżej urazu przy prawidłowym zachowaniu czucia wibracji i ułożenia w stawach, związany jest najczęściej z wypadnięciem krążka międzykręgowego.

19 Szczególne postacie uszkodzenia rdzenia kręgowego Wstrząśnienie rdzenia kręgowego powoduje wystąpienie przejściowych objawów ustępujących najpóźniej po kilku godzinach. Objawia się porażeniem i utratą czucia poniżej miejsca uszkodzenia. Całkowite przerwanie rdzenia kręgowego objawia się jakimkolwiek brakiem czucia i czynności ruchowych poniżej miejsca uszkodzenia.

20 Zespół stożka rdzeniowego Zespół neurologiczny spowodowany patologią końcowej części rdzenia kręgowego zwanej stożkiem (conus medullaris; segmenty S3-S5). Na obraz kliniczny zespołu składają się zaburzenia czucia w obszarze skóry okolicy perianalnej, perigenitalnej i wewnętrznej powierzchni ud, zaburzenia mikcji i funkcji seksualnych, oraz ból zajętej okolicy. Zniesiony jest odruch odbytniczy. Nieobecne są niedowłady.

21 Zespół Brown- Sequarda Polega na połowicznym uszkodzeniu rdzenia kręgowego, którego objawami są: utrata czucia bólu i temperatury po stronie przeciwnej oraz utrata czucia wibracji i położenia w stawach, porażenie po tej samej stronie ciała i poniżej uszkodzenia.

22 Podsumowanie Główne przyczyny urazów rdzenia kręgowego to wypadki komunikacyjne i upadki, czyli takie, którym można zapobiegać. Po urazie rdzenia pacjenci mają najczęściej tetraparezę lub paraplegię. Istnieje duża zmienność częstości urazów rdzenia w populacji pomiędzy poszczególnymi krajami. przeżycie pacjentów po urazie rdzenia uzależnione jest od właściwej opieki długoterminowej, profilaktyki odleżyn, infekcji dróg oddechowych i moczowych oraz zapewnienie właściwej wentylacji.